Huế - miền di sản được đánh thức

14:22 04/07/2013

(SH) - Nhìn lại chặng đường đã qua, mọi người và du khách đến Huế hôm nay đều rất vui mừng khi nhận thấy công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Huế đã có những bước tiến khá xa. Và Huế hôm nay chẳng khác nào một nàng công chúa ngủ trong rừng đang được đánh thức với nhiều tiềm năng vốn có.

Bà Irina Bokova - Tổng Giám đốc UNESCO trong chuyến thăm Đại Nội vào ngày 23-6

Kinh thành hòa bình

Đã có một thời di tích Huế gần như bị lãng quên, chỉ còn là sự hoài niệm hoặc xót xa cho vẻ hoang tàn, không còn sức sống của nó. Nhưng nay đã khác rồi. Di sản văn hóa Huế đã trở thành niềm tự hào và sự quan tâm chung của người dân xứ Huế, người dân Việt Nam, bởi tầm giá trị toàn cầu nổi bật của nó, bởi công sức, tiền của và tài năng của những nhà chuyên môn, những người thợ, những nhà nghiên cứu quản lý và những người yêu Huế bỏ ra cho việc bảo tồn di tích Huế đã được trả công xứng đáng.

Nhiều năm trước, cựu Tổng Giám đốc UNESCO, ngài M’Bow khi đặt chân tới Huế đã nhận xét: "Huế là một kiệt tác thơ về kiến trúc đô thị”. Và trong hành trình Việt Nam mới đây, nhân dự lễ kỷ niệm 10 năm Công ước bảo tồn Di sản Văn hóa Phi vật thể (2003 - 2013) và Tuần lễ Văn hóa và Phát triển UNESCO tại Việt Nam, bà Irina Bokova - Tổng Giám đốc tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) đã có chuyến thăm Cố đô Huế. Bà đã đi thăm những "kiến trúc hòa bình” ở Kinh thành Huế như điện Thái Hòa, lầu Thái Bình, lầu Tứ Phương Vô Sự, cửa Hòa Bình, cửa An Hòa,…

Trong quần thể kiến trúc cố đô Huế được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, thì khu vực Kinh thành là quan trọng nhất, ý nghĩa nhất về mọi phương diện. Kinh thành Phú Xuân (Huế) với diện mạo như bây giờ được vua Gia Long - người lập ra vương triều nhà Nguyễn - cho khởi dựng từ năm 1805, và hoàn thành cơ bản vào năm 1832 dưới thời vua Minh Mạng. Mỗi công trình ở Kinh thành đều mang một cái tên. Mỗi cái tên là một phần linh hồn của kiến trúc đó. Kiến trúc có thể không còn, nhưng cái tên mãi còn. Trong số hàng trăm công trình ấy, có những cái tên thật đẹp, biểu hiện khát vọng hòa bình, thái bình. Các công trình như: điện Thái Hòa (tên chữ: Thái Hòa điện), lầu Thái Bình (tên chữ: Thái Bình lâu), lầu Tứ Phương Vô Sự (tên chữ: Tứ Phương Vô Sự lâu), cửa Hòa Bình (tên chữ: Hòa Bình môn), cửa An Hòa, đình Nghênh Lương (tên chữ: Nghênh Lương đình)… đều là những "Kiến trúc hòa bình” ở Kinh thành Huế.

Đến Huế hôm nay, du khách bốn phương cũng hiểu thêm về cuộc sống Vương triều Nguyễn qua hệ thống Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế. Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế là bảo tàng được thành lập sớm nhất ở Huế với danh xưng đầu tiên là Musée Khải Định (Bảo tàng Khải Định), tọa lạc tại số 03, đường Lê Trực, (thành phố Huế) và đã 6 lần được thay đổi tên. Bảo tàng là nơi trưng bày và tàng trữ hơn 8.000 cổ vật quý giá. Phần lớn những hiện vật này là những tác phẩm nghệ thuật, các đồ dùng cho nhu cầu sinh hoạt, lễ nghi, tín ngưỡng và quốc phòng của vua, hoàng gia và triều đình nhà Nguyễn; các hiện vật Champa và những tặng phẩm, thương phẩm từ quan hệ ngoại giao và thương mại giữa Việt Nam và các nước Trung Hoa, Nhật Bản, Pháp, Hà Lan, Anh, Thái Lan... bao gồm đồ sứ, đồ đồng, kim loại quý, vải, gỗ, đá, pha lê, ngà, mây tre...

Và không thể không thể kể đến một nét riêng rất Huế. Du khách nước ngoài đã coi Huế là thành phố của những ngôi nhà vườn nổi tiếng. Từ những khu vườn mang tính "phòng ngự” thuở ban đầu, người Huế đã dần chuyển biến không gian sinh tồn ấy thành những "khu vườn văn hóa”. Đặc biệt, sự kết hợp của vườn Huế với những ngôi nhà rường - một loại hình kiến trúc nhà ở dân gian điển hình ở miền Trung Việt Nam, đã tạo nên một loại hình di sản văn hóa riêng biệt và độc đáo: nhà vườn Huế. Ngày nay, cho dù diện mạo "thành phố vườn” đã có những thay đổi, thì vẫn còn đó những ngôi nhà vườn danh tiếng hàm chứa trọn vẹn thần thái và đặc trưng của nhà vườn xứ Huế.

Tiềm năng được đánh thức

Có thể khẳng định, giờ đây giá trị di sản Cố đô Huế đang được đánh thức. Điều này thể hiện qua số lượng du khách đến tham quan quần thể di tích Huế mỗi năm một tăng mạnh. Từ một con số rất khiêm tốn (hơn 200.000 lượt khách đến thăm Huế năm 1993 đến hơn 1,3 triệu lượt khách năm 2002), doanh thu từ di tích đã tăng một cách đột biến (từ hơn 4 tỷ đồng năm 1993 đến gần 34 tỷ năm 2002)… Và trong vòng 6 tháng đầu năm nay, quần thể di tích và danh thắng Cố đô Huế đã đón hơn một triệu lượt du khách đến tham quan, với tổng doanh thu từ vé đạt trên 67 tỷ đồng.

Cùng với đó, việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Huế không còn là việc riêng của những người làm công tác văn hóa mà trở thành trách nhiệm của cả cộng đồng. Những nhà quản lý và chuyên môn về bảo tồn di tích Huế đã rất thành công trong việc khai thác những lợi thế riêng có của vùng đất cố đô. TS. Phan Thanh Hải - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho biết: Sự đổi thay cả về chất và lượng của công tác bảo tồn, trùng tu di tích Huế đáp ứng các chuẩn mực quốc tế góp phần thay đổi bộ mặt của di tích. Nhiều công trình khi tu bổ xong đã phát huy tốt hiệu quả kinh tế, xã hội như: Duyệt Thị đường, Minh Khiêm đường (nơi biểu diễn múa, hát, tuồng và các nhạc khúc Cung đình phục vụ du khách), quảng trường Ngọ Môn - Kỳ Đài (nơi tổ chức các hoạt động kỷ niệm của tỉnh trong những dịp Festival hoặc những ngày lễ lớn của đất nước...).

Sau 10 năm quần thể di tích Huế và Nhã nhạc Cung đình Huế được thế giới vinh danh, các giá trị của văn hóa Huế đã được Trung tâm góp phần tích cực đem đến với cộng đồng thế giới, khẳng định rõ vị thế của di sản văn hoá Huế không chỉ ở phạm vi quốc gia mà còn ở phạm vi quốc tế, góp phần tôn vinh di sản văn hóa dân tộc, quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam đến với cộng đồng quốc tế.

Trong chuyến thăm kinh thành Huế vừa qua, bà Irina Bokova đã bày tỏ: Tôi nghĩ, đã đến Việt Nam thì không thể không đến vùng đất Cố đô Huế - thành phố của những kiệt tác kiến trúc. Ấn tượng mà tôi lưu giữ mãi là miền Trung - một mảnh đất tuy còn khó khăn, thiên nhiên phức tạp nhưng đó cũng là mảnh đất nhiều di sản, có bản sắc văn hóa rất tiêu biểu và đó chính là xuất phát điểm, cội nguồn văn hóa phi vật thể. Bà Irina Bokova khẳng định: UNESCO sẽ tiếp tục hỗ trợ và hợp tác trong việc bảo tồn và phát huy những di sản thế giới trước những thách thức như lũ lụt, biến đổi khí hậu…

Theo Hồ Ngọc Minh ( Báo Đại Đoàn Kết)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Huyền thoại về “rùa thần” nặng nghìn ký dưới lòng sông Hương

Bấy lâu nay, nhiều người dân, du khách vẫn thường nhắc đến con rùa khổng lồ thi thoảng xuất hiện trên dòng sông Hương, đoạn trước mặt điện Hòn Chén (thuộc thôn Ngọc Hồ, phường Hương Hồ, thị xã Hương Trà, Thừa Thiên - Huế). Người dân địa phương gọi đó là “rùa thần”.
Sai sót từ một cuốn sách

Ngay sau buổi giới thiệu hai cuốn sách về Đặng Huy Trứ và Đặng Văn Hòa của A Chước Đen tại Huế, Hội đồng họ Đặng đã phát thông báo kịch liệt phản đối.
Ấm áp đêm nhạc ” Huế nhớ Phạm Duy”

Ngày 16/3, Hội Âm nhạc Thừa Thiên Huế đã phối hợp với Trung tâm Du lịch trải nghiệm Huế xưa - Huế nay tổ chức đêm nhạc “Huế nhớ Phạm Duy”, tưởng nhớ người nhạc sỹ tài hoa vừa mới mất vào ngày 27/01/2013.
Liên hoan phim Pháp ngữ sẽ diễn ra tại Huế từ 19/3 đến 17/4

Liên hoan phim Pháp ngữ 2013 được các đối tác trong nhóm các đại sứ quán, phái đoàn và tổ chức Pháp ngữ ở Việt Nam tổ chức tại Huế ở địa điểm Nhà tri thức thành phố Huế và Trung tâm văn hóa Pháp - 1 Lê Hồng Phong).
Du lịch Huế đang cần những “cú hích”

Dẫu chưa một lần đặt chân tới Huế, nhưng ai cũng biết đây là trung tâm văn hóa - du lịch lớn của cả nước. Mặc dù đã có rất nhiều sản phẩm du lịch chất lượng cao nhưng dường như ngành du lịch vẫn chưa khai thác hết tiềm năng và thế mạnh sẵn có của mình.
Khai mạc triển lãm “Năng lượng Cố đô”

Chiều ngày 13/3, tại Trung tâm Văn hoá Phương Nam (15 Lê Lợi, TP Huế), Chi hội Mỹ thuật Việt Nam tại Huế, trường ĐHNT Huế, Hội Mỹ thuật Thừa Thiên Huế và CLB Họa sĩ trẻ Huế đã phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm “Năng lượng Cố đô” năm 2013.
Làm thế nào để phát huy giá trị cổ vật ở Cố đô Huế?

Cổ vật Huế, trong đó có cổ vật cung đình triều Nguyễn rất phong phú, hiện tập trung chủ yếu do các bảo tàng nhà nước quản lý, nhưng không ít cổ vật thuộc về tư nhân sưu tầm và cất giữ.
Nhà vườn Huế vẫn chưa được bảo vệ

Đề án chính sách bảo vệ nhà vườn Huế được HĐND tỉnh Thừa Thiên - Huế ban hành theo Nghị quyết số 31/2006/NQBT - HĐND ngày 10/4/2006, nhưng đến nay sau 7 năm vẫn chưa đi vào cuộc sống.
Nhờ thời bao cấp tôi có những tác phẩm để đời

Nhân dịp NSND Đặng Nhật Minh về Huế, tại Cồn Nón, bãi đất bồi cạnh Đập Đá, Nhóm Những người bạn Cố đô Huế và Trung tâm Du lịch Huế xưa Huế nay đã tổ chức buổi giao lưu giữa tác giả bộ phim truyện nhựa Cô gái trên sông với bạn bè văn nghệ sĩ và khán giả Huế hâm mộ điện ảnh đích thực.
Tác giả của “Mái hiên đời" đã đi xa...

Vào lúc 22h 10’, tác giả của truyện ngắn “Mái hiên đời” - nhà văn Dương Thành Vũ - đã trút hơi thở cuối cùng tại Khoa Hồi sức cấp cứu- bệnh viên Trung ương Huế.
Nhà thơ Phùng Tấn Đông gởi câu đối tiễn đưa nhà văn Dương Thành Vũ

Nghe tin nhà văn Dương Thành Vũ mất vào khoảng 22h ngày 26/02/2013, Nhà thơ Phùng Tấn Đông, hiện đang làm công tác văn hóa tại thành phố Hội An ( Quảng Nam) vội có mấy dòng gởi ra cho nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc ( TBT tạp chí Sông Hương) chia buồn với các bạn văn cùng gia đình nhà văn Dương Thành Vũ.
Nhà trưng bày nghệ thuật Điềm Phùng Thị đóng cửa 5 tháng

Ngày 26-2, Sở VH-TT&DL Thừa Thiên - Huế đã khởi công dự án Nhà trưng bày tác phẩm nghệ thuật Điềm Phùng Thị tại số 1 Phan Bội Châu, TP Huế.
Quỹ Phùng Quán trao tặng thưởng cho nhà thơ Trần Vàng Sao

Sáng 20/2, tại nhà riêng của nhà thơ Trần Vàng Sao (Phường Vỹ Dạ, Huế), Quỹ Phùng Quán đã tổ chức trao tặng thưởng tác phẩm văn học xuất sắc hàng năm cho nhà thơ Trần Vàng Sao với tập trường ca “Gọi tìm xác đồng đội” do NXB Hội Nhà văn ấn hành năm 2012. Tặng thưởng gồm 2 triệu đồng tiền mặt và bằng chứng nhận.
Ngày thơ Việt Nam lần thứ XI tại Huế với chủ đề Mùa xuân – Tuổi trẻ và Tổ quốc

Chương trình Ngày thơ Việt Nam năm nay ưu tiên cho các nhà thơ trẻ, các cây bút đến từ đến các trường Đại học, Cao đẳng và các trường THPT trên địa bàn. Chương trình chính của Ngày Thơ năm nay được tổ chức vào đêm 14 tháng Giêng năm Quý Tỵ ( tức ngày 23/02/2013) tại Trung tâm Trải nghiệm Huế xưa và nay ( Cồn nón – Đập Đá).
Đầu xuân thăm hội Vật làng Sình

Ngày 19/2/2013 (tức mồng 10 tháng Giêng, năm Quý Tỵ), hội Vật làng Sình ( xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên - Huế) đã tưng bừng diễn ra với sự tham gia của hơn 100 đô vật và đông đảo người dân cùng du khách.
Đại lễ cầu nguyện “Quốc thái dân an”- Một hoạt động đầy ý nghĩa đầu năm mới

Là một chương trình trong Lễ hội Đền Huyền Trân năm 2013, Đại lễ cầu nguyện "Quốc thái, dân an" đã được tổ chức tại Thiền viện Hương Vân, núi Ngũ phong, phường An Tây, thành phố Huế vào ngày 17/02 (tức ngày mùng 8 tháng Giêng Quý Tỵ). Đã có rất đông tăng ni phật tử, người dân địa phương và du khách thập phương đến tham dự hoạt động này.
Lãng đãng “Tháng Giêng” với Sông Hương

Đó là tên của cuộc triển lãm với sự tham gia của 11 họa sĩ sẽ được khai mạc tại trụ sở Tạp chí Sông Hương, số 9 Phạm Hồng Thái vào ngày 5/2 (nhằm ngày 25 ÂL).
Khai mạc Hội Báo xuân Quý Tỵ 2013

Sáng 2/2, Hội báo Xuân chủ đề "Báo chí với năm Đô thị Thừa Thiên - Huế 2013" do Hội Nhà báo phối hợp với Sở Thông tin Truyền thông, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Thư viện Tổng hợp tỉnh Thừa Thiên – Huế phối hợp tổ chức khai mạc tại Bảo tàng Hồ Chí Minh tỉnh Thừa Thiên – Huế, số 7 Lê Lợi.
Ra mắt bộ sách “Khâm định Đại Nam hội điển sử lệ tục biên”.

Ngày 30.1, Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô (TTBTDTCĐ) Huế ra mắt bộ sách “Khâm định Đại Nam hội điển sử lệ tục biên”, một bộ sách đồ sộ ghi lại các hoạt động của triều Nguyễn vào nửa sau thế kỷ XIX.
Hình ảnh mãng xà hiếm thấy trên Cửu đỉnh nhà Nguyễn

Huế là kinh đô cuối cùng của chế độ phong kiến Việt Nam. Trải qua 143 năm (1802-1945), vương triều Nguyễn đã để lại nhiều công trình văn hóa có giá trị trên vùng đất Phú Xuân (cố đô Huế ngày nay). Một trong những công trình tiêu biểu trong tổng thể các giá trị văn hóa mà vương triều Nguyễn để lại chính là Cửu đỉnh (9 cái đỉnh lớn).