Huế - miền di sản được đánh thức

14:22 04/07/2013

(SH) - Nhìn lại chặng đường đã qua, mọi người và du khách đến Huế hôm nay đều rất vui mừng khi nhận thấy công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Huế đã có những bước tiến khá xa. Và Huế hôm nay chẳng khác nào một nàng công chúa ngủ trong rừng đang được đánh thức với nhiều tiềm năng vốn có.

Bà Irina Bokova - Tổng Giám đốc UNESCO trong chuyến thăm Đại Nội vào ngày 23-6

Kinh thành hòa bình

Đã có một thời di tích Huế gần như bị lãng quên, chỉ còn là sự hoài niệm hoặc xót xa cho vẻ hoang tàn, không còn sức sống của nó. Nhưng nay đã khác rồi. Di sản văn hóa Huế đã trở thành niềm tự hào và sự quan tâm chung của người dân xứ Huế, người dân Việt Nam, bởi tầm giá trị toàn cầu nổi bật của nó, bởi công sức, tiền của và tài năng của những nhà chuyên môn, những người thợ, những nhà nghiên cứu quản lý và những người yêu Huế bỏ ra cho việc bảo tồn di tích Huế đã được trả công xứng đáng.

Nhiều năm trước, cựu Tổng Giám đốc UNESCO, ngài M’Bow khi đặt chân tới Huế đã nhận xét: "Huế là một kiệt tác thơ về kiến trúc đô thị”. Và trong hành trình Việt Nam mới đây, nhân dự lễ kỷ niệm 10 năm Công ước bảo tồn Di sản Văn hóa Phi vật thể (2003 - 2013) và Tuần lễ Văn hóa và Phát triển UNESCO tại Việt Nam, bà Irina Bokova - Tổng Giám đốc tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) đã có chuyến thăm Cố đô Huế. Bà đã đi thăm những "kiến trúc hòa bình” ở Kinh thành Huế như điện Thái Hòa, lầu Thái Bình, lầu Tứ Phương Vô Sự, cửa Hòa Bình, cửa An Hòa,…

Trong quần thể kiến trúc cố đô Huế được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, thì khu vực Kinh thành là quan trọng nhất, ý nghĩa nhất về mọi phương diện. Kinh thành Phú Xuân (Huế) với diện mạo như bây giờ được vua Gia Long - người lập ra vương triều nhà Nguyễn - cho khởi dựng từ năm 1805, và hoàn thành cơ bản vào năm 1832 dưới thời vua Minh Mạng. Mỗi công trình ở Kinh thành đều mang một cái tên. Mỗi cái tên là một phần linh hồn của kiến trúc đó. Kiến trúc có thể không còn, nhưng cái tên mãi còn. Trong số hàng trăm công trình ấy, có những cái tên thật đẹp, biểu hiện khát vọng hòa bình, thái bình. Các công trình như: điện Thái Hòa (tên chữ: Thái Hòa điện), lầu Thái Bình (tên chữ: Thái Bình lâu), lầu Tứ Phương Vô Sự (tên chữ: Tứ Phương Vô Sự lâu), cửa Hòa Bình (tên chữ: Hòa Bình môn), cửa An Hòa, đình Nghênh Lương (tên chữ: Nghênh Lương đình)… đều là những "Kiến trúc hòa bình” ở Kinh thành Huế.

Đến Huế hôm nay, du khách bốn phương cũng hiểu thêm về cuộc sống Vương triều Nguyễn qua hệ thống Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế. Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế là bảo tàng được thành lập sớm nhất ở Huế với danh xưng đầu tiên là Musée Khải Định (Bảo tàng Khải Định), tọa lạc tại số 03, đường Lê Trực, (thành phố Huế) và đã 6 lần được thay đổi tên. Bảo tàng là nơi trưng bày và tàng trữ hơn 8.000 cổ vật quý giá. Phần lớn những hiện vật này là những tác phẩm nghệ thuật, các đồ dùng cho nhu cầu sinh hoạt, lễ nghi, tín ngưỡng và quốc phòng của vua, hoàng gia và triều đình nhà Nguyễn; các hiện vật Champa và những tặng phẩm, thương phẩm từ quan hệ ngoại giao và thương mại giữa Việt Nam và các nước Trung Hoa, Nhật Bản, Pháp, Hà Lan, Anh, Thái Lan... bao gồm đồ sứ, đồ đồng, kim loại quý, vải, gỗ, đá, pha lê, ngà, mây tre...

Và không thể không thể kể đến một nét riêng rất Huế. Du khách nước ngoài đã coi Huế là thành phố của những ngôi nhà vườn nổi tiếng. Từ những khu vườn mang tính "phòng ngự” thuở ban đầu, người Huế đã dần chuyển biến không gian sinh tồn ấy thành những "khu vườn văn hóa”. Đặc biệt, sự kết hợp của vườn Huế với những ngôi nhà rường - một loại hình kiến trúc nhà ở dân gian điển hình ở miền Trung Việt Nam, đã tạo nên một loại hình di sản văn hóa riêng biệt và độc đáo: nhà vườn Huế. Ngày nay, cho dù diện mạo "thành phố vườn” đã có những thay đổi, thì vẫn còn đó những ngôi nhà vườn danh tiếng hàm chứa trọn vẹn thần thái và đặc trưng của nhà vườn xứ Huế.

Tiềm năng được đánh thức

Có thể khẳng định, giờ đây giá trị di sản Cố đô Huế đang được đánh thức. Điều này thể hiện qua số lượng du khách đến tham quan quần thể di tích Huế mỗi năm một tăng mạnh. Từ một con số rất khiêm tốn (hơn 200.000 lượt khách đến thăm Huế năm 1993 đến hơn 1,3 triệu lượt khách năm 2002), doanh thu từ di tích đã tăng một cách đột biến (từ hơn 4 tỷ đồng năm 1993 đến gần 34 tỷ năm 2002)… Và trong vòng 6 tháng đầu năm nay, quần thể di tích và danh thắng Cố đô Huế đã đón hơn một triệu lượt du khách đến tham quan, với tổng doanh thu từ vé đạt trên 67 tỷ đồng.

Cùng với đó, việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Huế không còn là việc riêng của những người làm công tác văn hóa mà trở thành trách nhiệm của cả cộng đồng. Những nhà quản lý và chuyên môn về bảo tồn di tích Huế đã rất thành công trong việc khai thác những lợi thế riêng có của vùng đất cố đô. TS. Phan Thanh Hải - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho biết: Sự đổi thay cả về chất và lượng của công tác bảo tồn, trùng tu di tích Huế đáp ứng các chuẩn mực quốc tế góp phần thay đổi bộ mặt của di tích. Nhiều công trình khi tu bổ xong đã phát huy tốt hiệu quả kinh tế, xã hội như: Duyệt Thị đường, Minh Khiêm đường (nơi biểu diễn múa, hát, tuồng và các nhạc khúc Cung đình phục vụ du khách), quảng trường Ngọ Môn - Kỳ Đài (nơi tổ chức các hoạt động kỷ niệm của tỉnh trong những dịp Festival hoặc những ngày lễ lớn của đất nước...).

Sau 10 năm quần thể di tích Huế và Nhã nhạc Cung đình Huế được thế giới vinh danh, các giá trị của văn hóa Huế đã được Trung tâm góp phần tích cực đem đến với cộng đồng thế giới, khẳng định rõ vị thế của di sản văn hoá Huế không chỉ ở phạm vi quốc gia mà còn ở phạm vi quốc tế, góp phần tôn vinh di sản văn hóa dân tộc, quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam đến với cộng đồng quốc tế.

Trong chuyến thăm kinh thành Huế vừa qua, bà Irina Bokova đã bày tỏ: Tôi nghĩ, đã đến Việt Nam thì không thể không đến vùng đất Cố đô Huế - thành phố của những kiệt tác kiến trúc. Ấn tượng mà tôi lưu giữ mãi là miền Trung - một mảnh đất tuy còn khó khăn, thiên nhiên phức tạp nhưng đó cũng là mảnh đất nhiều di sản, có bản sắc văn hóa rất tiêu biểu và đó chính là xuất phát điểm, cội nguồn văn hóa phi vật thể. Bà Irina Bokova khẳng định: UNESCO sẽ tiếp tục hỗ trợ và hợp tác trong việc bảo tồn và phát huy những di sản thế giới trước những thách thức như lũ lụt, biến đổi khí hậu…

Theo Hồ Ngọc Minh ( Báo Đại Đoàn Kết)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Họp báo giới thiệu triển lãm tranh của các họa sĩ người khuyết tật

Chiều ngày 17/4, Tạp chí Sông Hương đã tổ chức buổi họp báo giới thiệu triển lãm tranh của các họa sĩ khuyết tật mang tên “Ngày Mới”, diễn ra tại Tòa soạn tạp chí, số 09 Phạm Hồng Thái, Huế.
Di tích quốc gia nhếch nhác hơn… quán cóc

Huế hiện có khoảng 50 đình làng cổ nhưng một số đã bị xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ biến mất. Nhiều nơi là di tích quốc gia mà nhếch nhác hơn cả… quán cóc.
Giải thưởng Văn học nghệ thuật Cố đô tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ V có gì mới

UBND tỉnh vừa ban hành Quyết định số 675/QĐ-UBND ban hành Quy chế xét tặng Giải thưởng Văn học nghệ thuật Cố đô tỉnh Thừa Thiên Huế.
Nghệ sỹ Đức thu thập mẫu vật ở Huế làm triển lãm

Triển lãm sắp đặt của nghệ sỹ người Đức Dorothee Berkenheger sẽ khai mạc vào ngày 13/4 tới tại New Space Arts Foundation (N.S.A.F.), 15 Lê Lợi, thành phố Huế. Dự kiến sẽ có ba tác phẩm phản ánh chủ đề “Bộ sưu tập” được trình bày lần này.
Khoa Giáo dục Thể chất vô địch vòng loại Huda Cup khu vực Huế.

Chiều 7/4, trên Sân vận động Tự Do (TP Huế) đã diễn ra trận chung kết giữa hai đội: Khoa Giáo dục Thể chất (ĐH Huế) và ĐH Khoa học Huế. Hàng ngàn khán giả đã đến sân và cổ vũ cuồng nhiệt cho trận đấu được dự báo là khá gay cấn và đáng mong đợi này.
Từ vỉa hè sách cũ

Mình học đại học ở Huế. Thời ấy nhà sách Phú Xuân ở đường Trần Hưng Đạo, đầu cầu Trường Tiền phía bờ Bắc, là nhà sách đình đám nhất. Mình khá siêng đi nhà sách, nhưng dẫu là bước vào một cách hiên ngang, mặt có vác lên đến trần nhà cũng chỉ để hưởng cái mát của máy lạnh những ngày nắng nóng kết hợp ngắm sách, sờ sách, suýt xoa sách, rồi… đọc ké sách. Và ra về trong trạng thái thèm thuồng.
Lặng người với bộ truyện tranh ‘Hiện thực về xứ mộng mơ’

Xứ Huế đi vào trong thơ ca với cảnh đẹp mê hồn, người Huế có giọng nói dễ thương, tính cách nhẹ nhàng sâu lắng khiến ai ngỡ một lần đến Huế đều phải thốt lên sự thán phục với vẻ yên bình, chầm chậm, pha một chút tâm linh.
Liên hoan dân ca khu vực Bắc Trung bộ: Mừng nhưng chưa yên tâm

Vừa kết thúc tại Huế, Liên hoan dân ca Việt Nam khu vực Bắc Trung bộ năm 2013 đã để lại nhiều lay cảm và ngẫm ngợi. Trăn trở lớn nhất sau liên hoan là làm sao để dân ca có môi trường diễn xướng rộng hơn.
Công trình "Vườn âm nhạc Trịnh Công Sơn" ở Huế: Bên đời hiu quạnh

Lúc sinh thời, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và những người bạn yêu nhạc của ông đã ấp ủ xây dựng "Nhà nguyện tình yêu" với ước mong nơi đây sẽ là nơi thề hẹn, nơi làm chứng, nơi gửi lại ngàn sau từng thời khắc rung động của cõi tình... Năm 2000, lần cuối cùng Trịnh Công Sơn về Huế, ông đã nói lên mơ ước dựng lên ngôi nhà ấy...
Trang nghiêm Lễ tế Đàn Xã Tắc năm 2013

Tối ngày 02/4/2013 (tức ngày 22/02 - Quý Tỵ), Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã chính thức tổ chức Lễ tế Đàn Xã Tắc năm 2013. Lễ tế đã diễn ra trong không khí hết sức trang nghiêm và thành kính.
Đêm thơ nhạc “Huế giữa cao nguyên”: Ấm tình quê hương

Sau ngày đất nước giải phóng, nhiều người con xứ Huế đã dần bén duyên với vùng đất đỏ bazan màu mỡ, trù phú. Đến nay mỗi người đều có một cuộc sống khác nhau, nhưng với họ đây là mảnh đất ân tình, nặng nghĩa.
Gác trọ bên đời

Chiều ngày 01/4, tại số nhà 203/19 đường Nguyễn Trường Tộ ( tầng 2, dãy nhà C, khu tập thể Nguyễn Trường Tộ) một không gian văn hóa Trịnh Công Sơn đã chính thức được khai trương với tên gọi Gác Trịnh. Gác Trịnh cũng chính là căn nhà cũ mà nhạc sĩ tài hoa Trịnh Công Sơn đã sống và sáng tác những bản nhạc đầu tiên của mình trong thập niên 60 - 70 của thế kỷ trước.
Cố đô Huế nhớ Trịnh Công Sơn

Hàng ngàn khán giả đã đến Trung tâm Văn hóa thông tin Thừa Thiên - Huế tham gia đêm nhạc “Nhớ Trịnh Công Sơn” kỷ niệm 12 năm ngày mất của nhạc sĩ tài hoa.
Bế mạc Liên hoan dân ca Việt Nam, khu vực Bắc Trung Bộ

Vào tối ngày 30/3 tại Trung tâm Văn hóa Thông tin tỉnh Thừa Thiên Huế, Liên hoan Dân ca Việt Nam năm 2013 khu vực Bắc Trung Bộ đã chính thức bế mạc. Đây là Liên hoan do Đài Truyền hình Việt Nam phối hợp với UBND tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức.
Chạnh buồn bên hồ Tịnh Tâm

Nằm ngay trong Kinh thành Huế, hồ Tịnh Tâm là một Ngự Uyển của Hoàng gia triều Nguyễn vốn rất nổi tiếng, được vua Thiệu Trị xếp vào cảnh đẹp thứ 3 (Đệ tam cảnh Tịnh hồ hạ ứng).
Sắc Huế đời thường

Nhìn Huế với vẻ giản dị đời thường dễ khiến du khách có cảm giác mình đã chạm tay được vào nét mê đắm, huyền hoặc của đất cố đô thanh tú, để rồi mãi cũng không thể quên một sắc Huế dịu dàng…
Tọa đàm “Ca khúc sáng tác về Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành bạn trong giai đoạn hiện nay”

Trong khuôn khổ Liên hoan Âm nhạc các thành phố kết nghĩa, buổi tọa đàm với chủ đề “Ca khúc sáng tác về Hà Nội, Huế, Tp Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành bạn trong giai đoạn hiện nay” đã được tổ chức vào sáng ngày 26/3 tại 26 Lê Lợi, Tp Huế.
Những điều mới thấy ở Huế

Sợ bạn đọc hiểu sai, tôi phải nói rõ cái đầu đề của bài viết này không phải những điều kể ra dưới đây đến bây giờ mới thấy ở Huế, mà tôi muốn nói về những điều chưa thấy có ở nơi nào khác ngoài Huế.
Di tích quốc gia tan hoang giữa lòng cố đô Huế

Lăng Cơ Thánh được xếp hạng di tích quốc gia năm 1997 hiện đang bị bỏ hoang và xuống cấp nghiêm trọng.
Huế - “thành phố nước” của nhiếp ảnh Hasegawa Taro

Triển lãm ảnh về Huế mang tên Thành phố nước của nhiếp ảnh gia người Nhật Hasegawa Taro khai mạc chiều 23/3 tại 15 - Lê Lợi, TP Huế.