Họa sỹ Đặng Mậu Tựu: sáng tạo từ những ký ức rời
LÊ HUỲNH LÂM
Ký ức là khoảng không gian của quá khứ, là phạm trù thuộc về cái đã qua. Nhưng chính ký ức sẽ báo hiệu một điều gì sắp đến, có thể là cơn bão tương lai, một trận đại hồng thủy hay một sự tan biến vào hư không. Cũng như những giấc mơ trong cuộc đời, dù đã thuộc vào quá khứ, nhưng nó lại hàm ngụ dự báo cho một tương lai vui buồn. Tất cả không nằm ngoài những mắt xích nhân quả.
Bên trời phiêu lãng
Có thể nhận ra trong “những mảnh rời ký ức” của họa sĩ Đặng Mậu Tựu nhiều vệt màu dậy lên trong vô thức, ở đó đọng lại các vì sao như đốm sáng hy vọng của cuộc đời mà người nghệ sĩ phải ném những ánh lửa trần gian vào khoảng tối miên viễn, cho dù biết rằng hành động đó như dã tràng se cát, nhưng trong thể cách của kẻ đi tìm cái đẹp, người nghệ sĩ luôn khao khát khám phá một chân trời của riêng mình. Và một ngày nào đó, anh chàng nghệ sĩ chợt nhận ra rằng, cái đẹp không ở bên ngoài mình, không ở xa tận chân trời kia,... mà chính trong nội tâm của kẻ sáng tạo. Từ đó, họa sĩ Đặng Mậu Tự đã chép lại ký ức của mình bằng nghệ thuật trừu tượng, trong chuỗi thời gian sao chép đó, anh đã đánh mất tự ngã chính mình để cho bàn tay của một năng lượng bên ngoài điều động, có thể là một ánh chớp, hay cơn phân liệt thần kinh hoặc một khoảng mờ của lý trí do tác động của rượu mạnh,... và cuối cùng là những cử động khi thì run rẩy, lúc thì phóng khoáng và những phút xuất thần để tạo ra “âm vọng nguyệt cầm” giữa chạng vạng trời đất, xa xa là những ánh lửa của thiên thần đang thắp sáng khoảng đêm trần thế. “Bên trời phiêu lãng” là cuộc rong chơi của trí tưởng nơi miền đất nâu, mà những nét cọ nguyên sơ cứ kéo dài vào bất tận. Hay nơi “khúc quành dòng sông” người xem sẽ cảm nhận vòng xoáy của dòng chảy cuốn theo những gì cùng trong chuyến hành trình về cội nguồn.
 |
| Người chơi đàn Mando |
Trong serial tranh của họa sĩ Đặng Mậu Tựu, phần nhiều tác phẩm thuộc trường phái trừu tượng phi hình thể (informel), một số bức như “Người chơi đàn Mando”, “Cây mùa rụng lá”, “Phố chiều” thuộc bán trừu tượng (Semi abstract), một vài bức có hơi hướng của biểu hiện trừu tượng (abstract expressionism) như tác phẩm “Ngẫm đời”, “Bên trời phiêu lãng”...
Như quy luật vô thường trong cuộc sống, mọi vật dù đã thành hình hay chưa thành hình, luôn luôn trên hành trình trở thành (becoming). Trong suy tưởng đó, thì nghệ thuật trừu tượng rất gần với thực tại tiền sự vật, người nghệ sĩ vẽ trừu tượng đang muốn diễn đạt cái chưa thành hình, hoặc cái đang phân rã, tức là cái đang trở thành, chưa được định danh. Và khi tác phẩm trừu tượng hoàn thành cũng chính là thời khắc tác phẩm đã bị hoặc được đóng vào “thập giá”, vì sự vật được diễn đạt đã trở thành một mô thức vật chất khác.
 |
| Sự khởi đầu |
Trở lại với loạt tranh trừu tượng của họa sĩ Đặng Mậu Tựu, tôi nhận ra một số ít centimet trên vài tấm tranh của anh có bóng dáng của họa sĩ trừu tượng tài danh Jackson Pollock. Nhưng xem ra trên mảnh đất Thần kinh này, ngoài hai họa sĩ Vĩnh Phối, Trương Bé đi trọn đời với nghệ thuật trừu tượng, thì đến nay có thể khẳng định họa sĩ Đặng Mậu Tựu đã dấn thân vào con đường này một cách bản lĩnh, khiến cho những người đi trước và các thế hệ sau ngỡ ngàng.
 |
| Ngẫm đời |
Có thể nói rằng, Đặng Mậu Tựu đã khiêu vũ trên những ô vuông bằng những ngón tay của trường liên tưởng mạnh, tâm thức anh chuyển động theo âm vang của dòng sông, ngọn núi, đôi khi là tiếng chuông chiều hay lời thì thầm của một chiếc lá lìa cành hoặc những âm ba của người hàng xóm... Tất cả những âm thanh cuộc sống đã đọng lại thành bản hòa sắc, khi nóng khi lạnh, lúc thì rực sáng của “ngày nắng lên”, lúc sẫm tối như “sự khởi đầu”, những vệt rêu xanh ngọc của cổng thành cổ, màu lam của cơn mưa, màu vàng của góc phố chiều và màu đỏ đang phủ dụ trong khu vườn ký ức nhiệt đới.
Xem 27 bức tranh của họa sĩ Đặng Mậu Tựu triển lãm ở Trung tâm nghệ thuật Lê Bá Đảng (từ ngày 7/4/2014 đến 14/4/2014, hưởng ứng Festival Huế 2014), mà lòng tôi trỗi dậy những cảm xúc của kẻ trở về sau chuyến lang thang xa quê nhà. Rồi chợt nhận ra một điều, để thưởng ngoạn những tác phẩm trừu tượng hoặc phải thật say hoặc phải bỏ quên bộ óc duy lý bên ngoài tác phẩm để mặc trái tim tự do cảm thụ.
Với trường phái trừu tường, có thể xem là xu hướng tự do nhất của người nghệ sĩ. Mỗi tác phẩm của họa sĩ Đặng Mậu Tựu ẩn chứa một vệt tâm, ở đó không chỉ là ký ức của tác giả mà bao hàm ký ức của một vùng đất, của dòng lịch sử nhân loại tiếp nối và một khoảng trống trước sự sáng thế.
L.H.L
(SH303/05-14)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
VÕ QUÊLTS: Hoạ sỹ Đỗ Kỳ Hoàng nguyên ủy viên thường vụ Hội LH.VHNT TT.Huế, nguyên chủ tịch Hội Mỹ thuật TT.Huế, nguyên giảng viên Đại học Nghệ thuật Huế v.v... đã từ trần ngày 26 tháng 10 năm 2006, hưởng thọ 75 tuổi.Thương tiếc người hoạ sỹ tài danh xứ Huế, Sông Hương xin đăng bài viết của nhà thơ Võ Quê và xin được coi đây như một nén hương tưởng niệm.
-
BỬU NAMThế là Huế vĩnh biệt thêm một hoạ sĩ tài hoa: Tôn Thất Văn.Nói là thêm, bởi Huế và giới nghệ thuật cố đô đã lần lượt giã biệt liên tiếp trong mấy năm vừa qua, nhiều người con ưu tú trong giới hội hoạ - mỹ thuật: Bửu Chỉ, Dương Đình Sang, bây giờ lại đến Tôn Thất Văn. Không kể trước đó nữa là hoạ sĩ Phạm Đăng Trí, nữ điêu khắc gia Điềm Phùng Thị...
-
Đã từng tham gia nhiều lần Festival Huế, đến Festival Huế 2006 hoạ sĩ tài danh Lê Bá Đảng đã đi đến một quyết định lớn của đời mình là trở về hẳn với Việt Nam, với Huế bằng việc hình thành trung tâm Mỹ thuật Lê Bá Đảng - một dạng bảo tàng mỹ thuật của nhà danh hoạ Việt Nam tại Huế. Sông Hương xin giới thiệu với bạn đọc vài nét về không gian Lê Bá Đảng.
-
LÊ VIẾT XÊCó thể nói như vậy bởi sau 3 lần tổ chức trại sáng tác điêu khắc Quốc tế tại Huế đã có 58 nhà điêu khắc của gần 50 quốc gia và 33 nhà điêu khắc nổi tiếng của Việt Nam tham dự trại.
-
ĐẶNG MẬU TỰUTrương Bé đã chọn nghiệp và anh đi suốt đời mình. Tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Hà Nội năm 1974, hoạt động mỹ thuật tại Quảng Trị, thực tập tại Budapest 1983 – 1986, công tác giảng dạy tại Đại học Nghệ thuật Huế, nguyên là Hiệu trưởng Trường Đại học Nghệ thuật Huế và hiện là Ủy viên BTK Hội Mỹ thuật Việt Nam nhiệm kỳ 2000 – 2005, và giảng dạy tại trường Đại học Nghệ thuật Huế và một số trường các tỉnh miền Trung.
-
PHAN THANH BÌNHHuế - thành phố nhỏ bé và lặng lẽ với núi Ngự mờ xa và dòng Hương suốt bao năm tháng lững lờ, dường như chỉ tương hợp với những gì vừa phải nền nã, kín đáo gợi tưởng thành cổ rêu phong cổ kính. Người ta đã quá quen thuộc với những bài thơ tao nhã, những nhà vườn êm ả, những bức tranh thiếu nữ "tóc gió thôi bay" trong màu lam tím mơ mộng...
-
PHẠM THỊ CÚCLTS: Khi nghệ sĩ Điềm Phùng Thị qua đời thì số Sông Hương gần nhất đã in xong, không kịp đưa tin, không kịp nói lời vĩnh biệt! Nhân tuần lễ chung thất (49 ngày mất) của bà, Sông Hương trân trọng giới thiệu 2 bài viết sau đây và xin được coi như một nén hương tưởng nhớ người nghệ sĩ tài hoa đã có nhiều cống hiến cho nghệ thuật nước nhà và nhân loại.SH
-
LÊ THỊ MỸ ÝNhiều người ví Điềm Phùng Thị, nhà điêu khắc nổi tiếng nhất Việt Nam thế kỷ XX, người đã được ghi danh trong từ điển Larrouss là "chiếc cầu nối "Đông Tây trong một cuộc hội thoại siêu ngôn ngữ. Bởi rõ ràng, Điềm Phùng Thị đã mang Việt trong những dáng hình tạo khắc đi vào mỹ thuật thế giới và từ đó lại trở về với chúng ta bằng thứ ngôn ngữ mới - ngôn ngữ những mẫu tự được ví như các chữ cái alphabet trong trò chơi hình học.
-
Đã là hoạ sĩ thì cả đời chỉ vẽ. Xin lỗi tôi không nhớ là hỏi vẽ hay ngã vẽ.Nhưng Hỏi hay Ngã chi tôi cũng cứ tiếp tục vẽ. Mở mắt ra là xông vào vẽ. hình như sống để mà vẽ và vẽ để mà sống.
-
Một lần ghé lại xưởng vẽ của Huy ở đường Trần Quang Khải thành phố Huế, tôi hơi bị bất ngờ trước cách nghĩ của Huy về thời gian. Trong căn phòng hẹp mờ bụi và ánh sáng, mùi sơn dầu ngai ngái, bức tranh “Đồng hồ máu” (tôi tạm đặt tên như vậy) cứ đỏ lên rờn rợn như một nỗi ám ảnh.
-
Vào những ngày Tháng Tám này bốn năm trước, cuộc triển lãm 32 tác phẩm hội họa trừu tượng với tiêu đề “Không gian và tiết điệu” của họa sĩ Vĩnh Phối tổ chức tại Hà Nội được dư luận chú ý.
-
Triển lãm theo nhóm đã là truyền thống có từ nhiều năm nay của các họa sỹ Huế. Bên cạnh một số triển lãm cá nhân thỉnh thoảng mới xuất hiện thì triển lãm nhóm dễ có điều kiện ra mắt thường xuyên hơn.
-
Nhân dịp kỷ niệm 5 năm UNESCO công nhận Huế là "Di sản Văn hóa Nhân loại" (1993 - 1998), Hội Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh và một nhóm họa sĩ đã cùng nhau tổ chức một chuyến đi về Huế để sáng tác tại chỗ.
.png)
.png)
