Đây là một câu chuyện về di dân được viết theo chương trình “Dự án chiếc giày” (The Shoe Project) được khởi xướng thành lập bởi tiểu thuyết gia Katherine Govier, Toronto, Canada. Chương trình này bao gồm việc giúp các phụ nữ di dân viết một câu chuyện 600 từ về kinh nghiệm di dân của mình và lên một sân khấu nhỏ để trình diễn (đọc) câu chuyện đó trước những khán giả trong vùng. “Dự án chiếc giày” được thực hiện ở Antigonish với sự giúp đỡ của tiểu thuyết gia Anne Simpson và nhà biên kịch Laura Teasdale.
Câu chuyện bạn đọc dưới đây là câu chuyện của Trần Hạ Vi (tên thật Nguyễn Yến Ngọc) tham gia dự án này ở Antigonish, Nova Scotia, Canada vào tháng 2/2019. Tấm ảnh đính kèm là các thành viên tham gia dự án trong đêm ‘trình diễn’ câu chuyện ở căn phòng xanh (the Green Room) của nhà hát Bauer, Antigonish. Buổi trình diễn của “The Shoe Project” diễn ra vào 2 đêm 8/2 và 9/2/2019 với khán phòng đầy kín người (nhà hát Bauer có 320 ghế).
Bản tiếng Anh của câu chuyện có thể tìm thấy ở đây: http://govier.com/shoe-toc.htm
BBT
TRẦN HẠ VI
Ái chà… mùa đông thứ tư của tôi tại Canada đang đến rồi. Năm nay, ngày đầu tiên có tuyết là ngày 18 tháng 10. Sớm hơn tôi nghĩ rất nhiều. Ngồi gần lò sưởi ấm ở góc nhà, tôi nhìn qua cửa sổ, ngắm những con bướm trắng rơi xuống đất, mỗi lúc một nhiều hơn.
Một mùa đông tuyết trắng ở Canada! Điều này vẫn ám ảnh tôi từ ngày chúng tôi quyết định đi Canada vào năm 2013, tức năm năm về trước. Sau khi tôi lấy xong bằng Tiến sĩ về tài chính ở Melbourne bên nước Úc, vợ chồng chúng tôi phải quyết định đâu là điểm đến kế tiếp của mình. Quê nhà tôi ở Việt Nam? Hàn Quốc? Mã Lai?
“Hay chúng ta dọn sang Canada đi?” cuối cùng Ryan bảo tôi.
“Nhưng anh rời nơi đó mười sáu năm trước mà!” Tôi ngạc nhiên đáp lại.
“Chúng ta luôn luôn có thể thử lại. Và anh sẽ giúp em.”
Tôi cảm nhận được cú sốc của quyết định đó vài ngày sau. Tôi chợt ý thức được mình sẽ đi đến “đất nước của loài gấu trắng lớn.” Tôi đã đến đó một lần, đúng, nhưng đó là vào mùa hè. Bây giờ tôi cần phải học cách đối phó với tuyết. Nàng tiên trắng. Hung thần trắng của hủy hoại, tàn phá.
Mấy ngày sau đó tôi nhắn tin qua lại với bạn tôi ở Đức để tìm hiểu về kinh nghiệm của cô ấy. Cuối cùng thì cô ấy nhờ tôi mua hộ mấy đôi bốt (ủng) Ugg. Cô bạn nhấn mạnh về sự quan trọng của những đôi bốt ấm khi trời vào đông. Tôi đi ra trung tâm mua sắm để mua kiểu giày cô ấy dặn và chọn một đôi cho chính mình - giày bốt đen bằng da cừu mềm có ống cao độ nửa bắp chân với ba nút cài một bên. Trông rất là “kinh điển”. Người bán hàng bảo tôi là chúng được thiết kế để chống lạnh đến mức tối đa. Ừ, thì đằng nào tôi cũng sắp đi Bắc Cực mà!
Toàn thể gia đình tôi đáp xuống thành phố Cambridge của tiểu bang Ontario vào tháng sáu năm 2015. Sáu tháng đầu tiên trên đất nước mới là cả một sự bực bội. Tôi không có bạn ở đây, tôi chẳng thể đi đâu một cách dễ dàng được vì hệ thống giao thông công cộng ở đây rất giới hạn so với Melbourne. Ryan trở thành tài xế taxi chính của tôi. Tôi trượt lần thi lấy bằng lái xe đầu tiên. Tôi nộp đơn xin việc nhiều chỗ mà chẳng có hồi âm. Đôi khi tôi cảm thấy mình thật vô dụng ở cái xứ sở mới này, và ngày qua ngày tôi thấy hình như mình hơi bị trầm cảm. Nhưng, tôi đã bắt đầu viết. Viết lách cứu rỗi tôi. Tôi làm thơ tiếng Việt, học thơ, vật lộn với thơ, và lên mạng kết bạn với những nhà văn, nhà thơ Việt Nam. Năm đầu vào nghiệp viết, tôi viết 850 bài thơ! Ryan thường đùa là tôi thở ra thơ!
Và việc làm cũng đã đến! Đầu tiên tôi được nhận vào dạy hai môn học ở Đại học Brock, sau đó dạy thêm một lớp khác ở Đại học McMaster. Rồi chuyến bay phỏng vấn tại Đại học Saint Francis Xavier đã mang đến cho tôi một chân giảng viên có khả năng vào biên chế (tenure-track). Chúng tôi lại thu xếp hành lý, thuê một chiếc xe tải lớn, và dọn lên tận thành phố Antigonish ở tỉnh Nova Scotia vào tháng 6 năm 2016. Dĩ nhiên là với đôi giày bốt cũ mang theo từ Úc.
Tôi chẳng bao giờ nghĩ là mình có thể thích cuộc sống tại một thành phố nhỏ với dân số năm nghìn người. Nhưng tôi thật sự yêu cuộc sống ở đây. Chúng tôi mua ngôi nhà đầu tiên của mình. Con gái chúng tôi giờ đây học chương trình Pháp ngữ và chơi “hockey” (khúc côn cầu trên băng). Tôi xuất bản tập thơ tiếng Việt đầu tiên và làm việc chăm chỉ để xuất bản những bài báo khoa học. Sau bao nhiêu năm di chuyển, giờ đây tôi cảm thấy mình có nơi neo đậu. Chúng tôi có thể sẽ không ở đây mãi mãi, nhưng chúng tôi trân trọng nơi này. Tôi nhìn qua cửa sổ lần nữa - vâng, vẫn còn những con bướm trắng thật lớn. Nhưng đến mùa xuân này, tôi sẽ học lái xe.
T.H.V
(SHSDB34/09-2019)
BORIS CHEKHONIN
Địa điểm là ở khu Tam giác Vàng, những câu chuyện không phải là nói về CIA, những tên gián điệp, những viên chức chính quyền địa phương thối nát hoặc những nhân vật quen thuộc khác. Thời thế đã thay đổi. Băng-cốc đang phát động cuộc chiến chống lại chất na-cô-tic.
L.T.S: Năm 1985 lần đầu tiên ở Pháp độc giả mới biết có một kịch bản văn học của Jean Paul Sartre viết từ 1959 mang tựa đề "Sigmund Freud hay là Bản giao kèo với quỷ sứ". Gần đây báo Văn học Xô viết số 22 tháng 6-1988 đã đăng kịch bản văn học đó kèm với bài viết của giáo sư A.Belkin - tiến sĩ y học, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu tâm lý - nội tiết - thuộc Viện tâm thần học MOCKBA. Sau đây Sông Hương xin giới thiệu với độc giả kịch bản J.P.Sartre và bài viết nói trên của giáo sư tiến sĩ A.Belkin.
PANKAJ MISHRA - BENJAMIN MOSER
Ở chuyên mục Bookends hằng tuần, sẽ có hai nhà văn đứng ra giải đáp các vấn đề đặt ra với thế giới sách. Xưa, Ezra Pound từng khích lệ đồng nghiệp: “hãy làm mới”. Tuần này, Pankaj Mishra và Benjamin Moser tranh luận xem ngày nay liệu có bất kỳ sự mới lạ thật sự nào còn lại cho các nhà văn khám phá.
Hơn 50 năm vừa viết văn vừa làm báo đã làm cho nhà văn Graham Greene trở thành một người nói tiếng nói của quần chúng trên thế giới.
LISANDRO OTERO
Cách đây mấy tháng ở Thủ đô Buenos Aires (Argentina) một hội nghị các nhà văn quốc tế đã được tổ chức, để thảo luận về đề tài tiểu thuyết sẽ ra sao vào thế kỷ hai mươi mốt sắp sửa đến.
Sakharov sống trong một tòa nhà đồ sộ và không mấy vui vẻ ở Matxcơva. Tòa nhà do những tù nhân chiến tranh Đức thiết kế và xây dựng trên những công trường đã bị ném bom suốt thời chiến tranh.
PATRICK MODIANO
(Phát biểu ngày 7/12/2014 tại Hàn lâm viện Thuỵ Điển ở Stockholm của Patrick Modiano, Giải Nobel Văn học 2014)
Mọi thông tin liên quan tới người được nhận giải Nobel sẽ chỉ được Viện hàn lâm Thụy Điển tiết lộ sau 50 năm. Giờ đây, sự thật về nhà văn duy nhất từng từ chối giải thưởng văn học danh giá nhất hành tinh đã được công bố.
Nhà văn người Mỹ F. Scott Fitzgerald - tác giả của cuốn tiểu thuyết kinh điển “Gatsby vĩ đại” - đã viết thư tay cho con gái trong ngày đầu năm. Lá thư dành cho một cô bé, nhưng khiến người lớn cũng phải suy nghĩ.
Trong năm nay, một nhà văn vĩ đại của Mỹ Latinh - Gabriel Garcia Marquez - đã qua đời. Ở đất nước Colombia quê hương ông, người ta đang chuẩn bị cho ra mắt hàng loạt tờ tiền có in hình chân dung nhà văn để mọi thế hệ người Colombia đều sẽ biết và nhớ về ông.
NGUYỄN VĂN DŨNG
Thời trai trẻ tôi yêu nước Nga qua tác phẩm Chiến tranh và hòa bình của Lev Tolstoi. Lớn lên tôi càng yêu nước Nga hơn bởi lịch sử hào hùng và nền văn hóa phong phú với những con người Nga nhân hậu, dễ thương. Nay về già, tôi quyết tâm đi thăm nước Nga cho bằng được. Tất nhiên Moskva là chọn lựa đầu tiên.
TRẦN HUYỀN SÂM
LGT: Giải Goncourt ở Pháp 5/11 vừa qua, đã vinh danh cho bác sĩ, nữ văn sĩ Lydie Salvayre, với tác phẩm Pas Pleurer/ Đừng khóc.
VĨNH THƯ
Trích ý kiến trao đổi về tình hình đổi mới công tác văn học nghệ thuật giữa đoàn cán bộ lãnh đạo văn hóa văn nghệ Việt Nam nghiên cứu học tập tại AOH (Viện hàn lâm khoa học xã hội trực thuộc TW Đảng cộng sản Liên Xô) với Ban thư ký và một số nhà văn Liên Xô.
Interstellar, bộ phim khoa học giả tưởng vừa ra mắt tháng 11 vừa qua của đạo diễn Christopher Nolan về hành trình tìm kiếm một trái đất khác - một ngôi nhà mới cho loài người, đã khiến khán giả trầm trồ, kinh ngạc và cảm động bởi nhiều yếu tố khác nhau: kỹ xảo điện ảnh đỉnh cao, cốt truyện đầy tính khoa học hấp dẫn, thông điệp đáng suy ngẫm về tình yêu và mối quan hệ của con người với Trái đất. Nhưng có lẽ ấn tượng mê hoặc nhất về bộ phim là hình ảnh hố đen (black-hole) và lỗ sâu (worm-hole) giữa vũ trụ mà đoàn làm phim đã mô phỏng - một kết quả tuyệt vời của sự cộng tác giữa khoa học và nghệ thuật.
Khác với mọi lần, năm nay, tin nhà văn Pháp Patrick Modiano được Viện Hàn lâm Thụy Điển chọn trao giải thưởng Nobel Văn học có phần làm cho báo chí, truyền thông ngoài nước Pháp ngỡ ngàng.
Tiến sĩ tâm thần học Brian L. Weiss kể về quá trình điều trị cho một bệnh nhân nhớ được tiền kiếp.
Sử gia kiêm nhà văn Italy Angelo Paratico vừa công bố một nghiên cứu mới gây sửng sốt, cho rằng mẹ danh họa Phục hưng Lenardo da Vinci (1452-1519) có thể là một nô lệ người Trung Quốc.
Theo nghiên cứu mới đây của nhà sử học, tiểu thuyết gia người Italy Angelo Paratico, mẹ của Leonardo da Vinci có thể là một nô lệ người Trung Quốc.
Danh họa người Ý Leonardo Da Vinci được nhân loại biết tới như một thiên tài toàn năng. Những hiểu biết và ý tưởng của ông đi trước thời đại mà ông từng sống tới hàng thế kỷ. Mới đây, người ta lại phải ngỡ ngàng trước một phát hiện mới về ông.