Cổ vật cung đình Huế - Kho báu khổng lồ một thời vàng son - Kỳ 4: 'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế

09:29 09/12/2015

Với những giá trị mà cổ vật cung đình Huế vốn có, và với “quê hương” nó được sinh ra, cố đô Huế xứng đáng đón nhận lại những cổ vật quan trọng một thời của cha ông.

Ngai vàng các đời vua trong điện Thái Hòa Ảnh: blog Nguyen Ngoc Vien

“Để xác định khái niệm “cổ vật quý” thì có nhiều cách. Xét về giá trị vật chất như các loại Kim Ngọc Bảo Tỷ hay kim sách thì ở Huế không còn nữa nhưng nếu nói Huế không có cổ vật quý thì là chưa hẳn. Với số lượng cổ vật cung đình mà Huế đang lưu giữ gần như nhiều nhất nước; đặc biệt có đến 3 bảo vật quốc gia thuộc về thời Nguyễn gồm Cửu vị thần công, Cửu đỉnh và Đại hồng chung chùa Thiên Mụ, Huế vẫn còn nhiều cổ vật quý để du khách tìm hiểu, chiêm ngưỡng” – ThS Vân mở đầu câu chuyện.

Điều quan trọng nhất theo bà Vân, đó là nếu cổ vật được đặt đúng chỗ trong không gian nguyên thủy của nó, người xem mới cảm nhận được chiều sâu văn hóa của một vùng đất.

Dù các cổ vật quý bằng vàng vì nhiều lý do đã không còn ở cố đô, nhưng phần hồn kinh đô vàng son một thuở vẫn chỉ ở Huế mới có. Du khách phải đến Huế mới cảm nhận được hơi thở cung đình xưa cũ hòa quyện trong những đền đài, thành quách cổ kính. Và vẫn còn rất nhiều cổ vật cực kỳ giá trị để cho du khách thưởng thức.

Ngai vàng trong điện Thái Hòa

Chiếc ngai vàng nằm ở gian giữa của điện Thái Hòa, Đại Nội Huế hiện là một cổ vật độc bản cực kỳ quý giá, chứng kiến sự thăng trầm của vương triều phong kiến cuối cùng ở Việt Nam. Biết bao biến cố đã xảy ra ở nơi này, từ một nghi lễ huy hoàng khi một vị vua uy mãnh đăng quang hay sự hoang mang của triều đình khi một vị vua bị truất phế.

'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 2Cận cảnh ngai vàng . Ảnh: Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế cung cấp.

Chiếc ngai không biết làm từ bao giờ và ai làm nhưng căn cứ qua nhiều tư liệu lịch sử và các bức ảnh tư liệu chụp từ thời vua Đồng Khánh trở đi thì vẫn là chiếc ngai vàng nguyên gốc đó. Chỉ có thay đổi là thêm chiếc bửu tán trang trí ở phía trên ngai vàng. Có thể thấy triều đình thay vua chứ không thay ngai.

Chiếc ngai này, cùng với chiếc bửu tán bên trên được mạ vàng và chạm trổ tinh xảo, hiện đang được Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đưa vào hồ sơ đề cử Bảo vật quốc gia đợt năm 2015” - ThS. Anh Vân cho biết.

'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 3Ngai vàng nằm phía dưới các bửu tán. Tất cả đều được mạ vàng ta rất kỳ công. Ảnh: blog Nguyen Ngoc Vien.
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 4Uy nghi ngai vàng của các vua Nguyễn. Ảnh: Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế cung cấp.

Áo tế Trời của các vua Nguyễn

Hiện nay, Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế còn đang giữ một cổ vật độc bản vô cùng giá trị về mặt văn hóa, chính trị và mỹ thuật. Đó là chiếc áo để vua nhà Nguyễn mặc để tế Trời ở đàn Nam Giao. Đây là lễ tế quan trọng nhất thuộc hàng Đại tự dưới thời Nguyễn bao gồm: lễ tế Giao, tế Miếu, tế Xã Tắc.

Chính vì vậy, chiếc áo tế Trời cũng giúp nhà vua kết nối với trời đất, thần linh, đại diện cho toàn dân cầu trời ban cho quốc gia sự thái bình thịnh vượng, người dân no đủ, bội thu.

'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 5Chiếc áo tế Trời của các vua Nguyễn.

ThS. Anh Vân cho hay: “Theo quan điểm của Nho giáo, nhà vua là người duy nhất có đủ quyền linh để đại diện toàn dân cầu nguyện Trời đất và các vị thần linh. Vì thế, mọi yếu tố gắn với lễ tế này đều có ý nghĩa biểu trưng đặc biệt.

Chiếc áo mà các vua Nguyễn từng mặc tế đàn Nam Giao hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng trong điều kiện ổn định về độ ẩm, ánh sáng, nhiệt độ nhằm đảm bảo môi trường tốt cho việc giữ gìn, bảo quản áo. Chỉ khi nào có các sự kiện trọng đại mới đưa ra trưng bày”.

'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 6Vua Khải Định mặc chiếc áo tế Trời. Ảnh: Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế cung cấp.
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 7Photo: ..
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 82 mặt trước, sau chiếc áo tế Trời. Ảnh: Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế cung cấp.

Cửu vị thần công

Chín khẩu súng thần công mang tên “Xuân, Hạ, Thu, Đông” và “Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ” đặt hai bên đường đi vào Hoàng thành Huế cũng là một trong số các bảo vật quốc gia mà Huế đang lưu giữ. Điều đặc biệt là các vua triều Nguyễn đã phong cho cả 9 khẩu súng làm “Thần oai vô địch thượng tướng quân”.

'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 9
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 10Cửu vị thần công (trong ảnh là 4 khẩu Xuân, Hạ, Thu, Đông).
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 11Thân của Cửu vị thần công được chạm trổ tinh xảo.

Cả chín cỗ súng thần công đều được trang trí hoa văn cực kỳ tinh xảo. Các vị “thần súng” này còn được vua cho làm lễ cúng hàng năm. Đây là một nét văn hóa tâm linh rất Huế, thể hiện đời sống tâm linh đa dạng và phong phú thời Nguyễn.

'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 12Lễ cúng cho Cửu vị thần công lần đầu tiên được tái hiện ở Festival Huế 2014. Ảnh: Hoàng Diệu.

Cửu đỉnh

Theo ThS. Huỳnh Thị Anh Vân, Giám đốc Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế, cùng với Cửu vị thần công thì một cổ vật rất quý nữa tại Huế là bộ Cửu đỉnh nằm trong Thế Miếu, Đại Nội - cũng đã được công nhận là Bảo vật quốc gia. So với các thời trước thì thời vua Nguyễn tại Huế là giai đoạn đất nước Việt Nam có đường biên giới rộng nhất trải dài từ ải Nam Quan đến mũi Cà Mau. Bộ chín đỉnh đồng này không ở đâu có, được làm từ đời Minh Mạng với ý nghĩa như một tuyên ngôn của vua“chú cửu đỉnh dĩ tượng thành công” (đúc chín đỉnh đồng tượng trưng cho sự thành công của triều đại).

Mỗi đỉnh có 2 quai, 3 chân và khắc nhiều hình ảnh khác nhau như các địa danh quan trọng đất nước, vũ trụ, thiên nhiên, văn hóa… mang nhiều ẩn ý của nhà vua về một vương triều có sự đa dạng trong sự thống nhất nhưng bền vững như kiềng 3 chân.

'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 13Cửu đỉnh.
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 14Nhiều biểu tượng mang ý nghĩa sâu sắc được vua Nguyễn cho khắc trên Cửu đỉnh. Ảnh: Internet.

Ngoài các cổ vật trên thì ở tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế (số 3 đường Lê Trực, TP Huế) hiện đang trưng bày hơn 200 cổ vật cung đình quý xứng đáng được chiêm ngưỡng như: Quả cầu chạm lọng hình cửu long, bộ khánh đá, chuông đồng - nhạc khí cho lễ tế đàn Nam Giao; bức phù điêu bằng đá chạm phong cảnh, điển tích, ngự chế vua Minh Mạng; Thẻ lục đầu (một loại thẻ tâu việc các quan khi hội kiến với vua); Long sàng, Kiệu vua, bộ phản, bàn làm việc của vua; các loại áo bào của vua, hoàng tử, hoàng hậu, công chúa; các cây cành vàng lá ngọc; bộ sưu tập đồ bạc; ấn ngà; các vạc thời chúa Nguyễn…

Một số hình ảnh các cổ vật quý ở Bảo tàng cổ vật Cung đình Huế:

 

'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 15Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế đang lưu giữ số lượng lớn cổ vật quý triều Nguyễn.
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 16Quả cầu chạm lọng Cửu long đặt trang trọng ở gian giữa.
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 17Kiệu vua.
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 18Long sàng.
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 19Bộ phản và bàn làm việc của vua.
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 20Bộ sưu tập cổ vật bằng bạc.
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 21Cây mai "cành vàng lá ngọc".
'Điểm danh' những báu vật cung đình còn lại ở cố đô Huế - ảnh 22Bức phù điêu bằng đá chạm phong cảnh, điển tích, ngự chế vua Minh Mạng đặt giữa tủ trưng bày cùng các cây "cành vàng lá ngọc".

Theo Dân Trí

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • Tuy khá bận rộn, nhưng Giám đốc NHCSXH tỉnh Trương Công Lân vẫn dành thời gian  Đoàn cán bộ truyền thông ở mãi tận Hà Nội, thực hiện một chuyến đi và viết về huyện A Lưới, miền đất biên giới bên dãy Trường Sơn hùng vĩ.

  • Có gần 300 người theo nghiệp dạy học, nên làng cổ Phước Tích (xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, Thừa Thiên- Huế) còn được gọi là “làng gieo chữ”.

  • Đó là đồi Hà Khê nổi danh về phương diện phong thủy với thế đất rồng cuộn hổ ngồi (long bàn hổ cứ) từng chiếm vị trí đặc biệt tôn nghiêm trong tâm thức và ký ức của các vua chúa nhà Nguyễn…

  • Hiện tại trong 6 lăng vua Nguyễn ở Huế đang còn tồn tại 10 con ngựa đá rất đẹp ở sân chầu dẫn vào khu mộ với nhiệm vụ canh giữ “hồn” xưa của vua.
     

  • 30 năm qua, anh lặng lẽ chăm chút ngựa như chăm chút con mình, cái nghiệp trông coi ngựa gắn người với ngựa cũng từ đó. Anh nói, cái nghề này, nếu không yêu nghề thì phải bỏ thôi, chứ công việc hoàn toàn khác hẳn, đòi hỏi phải tinh mắt, biết lắng nghe, siêng năng, cần cù…

     

  • Cổng Ngọ Môn Quan là cổng chính phía Nam của Hoàng thành Huế, đồng thời cũng là cổng chính và là bộ mặt của Đại Nội. Ý nghĩa của cổng Ngọ Môn là gì? Có phải là lối ngựa đi?

     

  • Quầy thư pháp Tràm hoa vàng của bà Trần Thị Cúc nằm trên đường Lê Lợi (TP Huế) đã trở thành địa chỉ quen thuộc của người dân và du khách yêu thư pháp. Họ đến để được nhìn ngắm nét bút tài hoa của người phụ nữ duy nhất ở mảnh đất cố đô theo nghiệp viết thư pháp.

  • Di tích Thanh Bình Từ Đường nằm sâu 50m trong kiệt 281, đường Chi Lăng (TP Huế). Sức hấp dẫn của ngôi từ đường được xếp vị trí loại 1 di tích văn hóa cấp quốc gia. 

  • Sông Hương - quà tặng tuyệt diệu của tạo hóa cho Huế thiên hạ đã biết, nhưng từ khi những con đường ven sông và các cây cầu vươn nhịp nối đôi bờ ngày một nhiều hơn thì các khách sạn và nhiều công trình kiến trúc khác, thường trọng “mặt tiền” là con đường người xe tấp nập, “vô tư” quay lưng với dòng sông từng là nguồn cảm hứng bất tận cho thơ ca nhạc họa.

     

  • Nhân dịp mừng xuân, mừng Đảng, xin kể lại câu chuyện về một người đảng viên được dân lập miếu thờ và có một ngôi trường mang tên ông.

  • Hiện nay, nghệ thuật pháp lam- Huế còn nhiều kiệt tác chưa được khám phá. Ấn tượng về sự sáng tạo tinh xảo của người nghệ nhân đi trước là động lực để người đương thời tạo nên những tác phẩm mới...

  • Cống Địa Linh xem như dấu mốc cuối cùng của phố cổ Bao Vinh. (Thừa Thiên - Huế). Qua cống Địa Linh rẽ trái dăm trăm mét, du khách sẽ bắt gặp những tấm ván dài và phía trên là những ông Táo được đặt lên phơi khô trước lúc đưa vào lò. Ở Huế đây là nơi hiếm hoi còn "sót lại” nghề làm ông Táo với nhiều ý nghĩa trong phong tục của người Việt.

  • Người Pa Kô ở A Lưới, Thừa Thiên – Huế  và nhiều dân tộc vùng cao khác đều có nghệ nhân khèn bè nhưng điệu khèn lúc thì như nắng mới, như gió mơn man, như lau lách rì rào; khi thì da diết như tiếng lá khô chậm rãi rời cành…, thì chỉ có được trong điệu khèn Kăn A Kết. Điệu khèn nổi tiếng những năm 60, 70 của thế kỷ trước, lưu truyền trong dân gian nhưng rất ít người biết được…  

  • Đây là phiên chợ độc đáo của xã Quảng Ngạn, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế, ít nơi nào có được. Nói là chợ phiên Quảng Ngạn nhưng chợ thu hút rất đông người dân của các xã lân cận như Điền Hải, Quảng Công vượt sóng nước Tam Giang về đây tụ hội. Chợ chỉ diễn ra trong 3 ngày, từ mồng một đến mồng ba Tết Nguyên Đán, rồi tan và chờ đến dịp này năm sau mới họp lại.

  • Trải qua bao biến thiên, thăng trầm của lịch sử, nhưng người dân ở thôn Hòa Vang, xã Lộc Bổn, huyện Phú Lộc (Thừa Thiên-Huế) vẫn còn cất giữ nhiều tư liệu quý về Hoàng Sa. Từ những bản sắc phong về “Cai đội Hoàng Sa” của vua Gia Long; đến chiếc đại hồng chung khắc tạc công ơn người trấn quản Hoàng Sa năm xưa… Tất cả đều được người dân xem như “báu vật lịch sử” và bảo vệ cẩn thận.

  • Tranh làng Sình (xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, Thừa Thiên - Huế) vốn là dòng tranh dân gian nức tiếng hàng trăm năm qua. Những ngày Xuân về, làng tranh này lại rộn ràng khoe màu như chưa từng có sự đứt gãy của thời gian.

  • Chiều ngày 19/01/2014, tại Gác Trịnh ( 103/19 nguyễn Trường Tộ - TP Huế), Câu lạc bộ tiêu sáo Huế đã tổ chức buổi giao lưu văn nghệ đón chào xuân mới. Đông đảo những người yêu nhạc Trịnh đã đến tham dự chương trình.

  • Khoảng 6h sáng 18/1, khi đang trên đường cập bến, cách cửa lạch biển Thuận An khoảng một km, tàu cá do thuyền trưởng Hồ Văn Hiền (trú thôn Hải Tiến, thị trấn Thuận An) điều khiển bị mắc cạn. Do sóng to nên tàu cùng 5 thuyền viên đã bị nhấn chìm ngay tại vùng cửa biển Thuận An.

  • Đương thời, vua Bảo Đại từng nhận xét về vẻ đẹp của Nam Phương Hoàng hậu rằng: “Nàng có vẻ đẹp dịu dàng của người con gái miền Nam, thùy mị và quyến rũ, pha một chút Tây phương làm tôi say mê”.

  • Sau bao thăng trầm của cuộc sống, tranh làng Sình xứ Huế có lúc tưởng chừng đã bị xóa sổ... Nhưng may mắn vẫn còn một người đau đáu với nghề làm tranh - Nghệ nhân Kỳ Hữu Phước. Ông đã gìn giữ và phục sinh nghề truyền thống có tuổi đời gần 500 năm.