PHAN THÀNH
"Đọc Bạc màu áo ngự mấy thấy rõ độ dày văn hóa cũng như tư tưởng nghệ thuật trong văn chương của Giang. Bởi Giang không đơn thuần là một nhà văn mà còn là nhà nghiên cứu lịch sử.” - Nhà nghiên cứu phê bình văn học, TS. Phan Tuấn Anh đã đúc kết như thế về tập truyện ngắn vừa ra mắt vào tháng 12 của đồng nghiệp - tác giả Lê Vũ Trường Giang.
Lê Vũ Trường Giang là cây bút trẻ có bút lực dồi dào, viết miệt mài và nghiêm túc. Nhắc đến nhà văn của thế hệ 8X này, người yêu văn chương ở Huế sẽ nhớ đến ngay đề tài gai góc mà anh chọn hướng đi riêng, đó là lịch sử. Và với sự ra mắt “Bạc màu áo ngự” lần này, Trường Giang một lần nữa khẳng định tài năng, độ chín sau lần đầu tiên chạm ngõ văn chương vào 9 năm về trước với truyện ngắn Ngủ giữa trùng sơn.
Nói như TS. Phan Tuấn Anh, bên cạnh tài năng, trong Lê Vũ Trường Giang còn có sự dấn thân, hy sinh cho nghề nghiệp. Đọc văn của Giang ở những tập truyện trước cũng như ở Bạc màu áo ngự người ta sẽ còn thấy được một chất Huế rất riêng, đậm đặc. Ở đó có không gian, thời gian của Huế xưa đến bây giờ, có Huế quanh mình rất đời thường và rõ ràng. Ngoài ra, Giang còn khéo léo khi đưa chất liệu dân gian lồng vào truyện.
Đọc 13 truyện ngắn trong Bạc màu áo ngự của Trường Giang mới thấy được sự chỉn chu, khoáng đạt, giàu triết luận mà lại gần gũi, đầy xúc cảm. Trường Giang khéo léo khi xâu chuỗi, tái hiện hàng loạt cuộc chiến để phản chiếu chân thực nhất hình dáng của lịch sử đó là chiến tranh và thân phận con người.
Bạn đọc sẽ bắt gặp những địa danh quen thuộc ở đời thực ở trong nước hay nước ngoài cho đến các nhân vật được nhà văn khắc họa dù tàn nhẫn hay mộng mơ, dù vua chúa hay chiến binh… tất cả phải vật lộn, đau khổ, có những lúc tưởng chừng như bế tắc trong cuộc chiến với chính bản thân.
Truyện ngắn của Giang khốc liệt, bi thương nhưng rất đẹp. “Dòng hương ngập khói sóng, xa xa, mây phủ vờn Kim Phụng”, “tím Huế hiện lên rìn rịn”… chỉ chừng ấy thôi người đọc như được đi dạo giữa một không gian Huế thơ mộng, đẹp và bình yên.
“Tựa vào nền nội dung, không gian truyện của tập sách trải vệt khắp các địa danh nổi tiếng của miền Trung Việt Nam, từ Ái Tử, Khe Sanh (Quảng Trị), Sơn Mỹ (Quảng Ngãi), Gò Bồi (Bình Định), rồi mở rộng sang Hồng Kông, làng El Biar của đất nước Algérie, rồi thành phố New York. Thổn thức và lay động nhất vẫn là dòng văn Giang viết về Huế”, nhà văn Nguyễn Thị Kim Hòa đúc kết khi đọc Bạc màu áo ngự. Nữ nhà văn cũng ví đồng nghiệp của mình là “người thợ lặn vớt ngọc”, biết được giá trị của hạt ngọc càng nuôi lâu càng bóng, dày, giá trị. Và hiểu được điều đó, người thợ ngọc Lê Vũ Trường Giang cứ chậm rãi đợi chờ con chữ mình hấp thụ thêm tinh túy của cuộc sống, kết tinh thêm nhiều trải nghiệm để cho ra một tác phẩm hay.
Nhiều độc giả, bạn văn của Lê Vũ Trường Giang cũng nhận ra được những chi tiết đắt giá mang tính lên án, tố cáo chiến tranh thông qua các nhân vật trong các truyện ngắn. Ở đó, còn có góc nhìn nhân văn, góp phần tháo gỡ những vướng mắc, thù hằn khi chiến tranh đã là quá vãng, không nói ai đúng ai sai, thay vào đó cây bút thế hệ 8X đã đưa ra gợi mở đúng sai không còn quan trọng khi chiến tranh chắc chắn là mất mát đau thương.
P.T
(TCSH47SDB/12-2022)
NGÔ MINHTôi đọc và để ý đến thơ Đông Hà khi chị còn là sinh viên khoa văn Trường Đại học Sư phạm Huế. Thế hệ này có rất nhiều nữ sinh làm thơ gây được sự chú ý của bạn đọc ở Huế và miền Trung như Lê Thị Mỹ Ý, Nguyễn Thanh Thảo, Huỳnh Diễm Diễm.v.v... Trong đó có ấn tượng đối với tôi hơn cả là thơ Đông Hà.
NGUYỄN ANH TUẤNKhông gian trữ tình không là một địa danh cụ thể. Mặc dù có một “thôn Vĩ” luôn hiện hữu hết sức thơ mộng trên toàn đồ trực diện thẩm mỹ của bài thơ, với những màu sắc, hình ảnh, đường nét:…
KHÁNH PHƯƠNGNhân cách văn hóa của nhà văn có thể được biểu hiện bằng những hành động, thái độ trong đời sống, nhưng quan trọng hơn, nó chi phối nhân cách sáng tạo của nhà văn.
HỒNG DIỆUTrương Mỹ Dung đời Đường (Trung Quốc) có một bài thơ tình yêu không đề, được nhiều nhà thơ Việt Nam chú ý.
NGUYỄN KHOA BỘI LANMột hôm chú Văn tôi (Hải Triều Nguyễn Khoa Văn) đọc cho cả nhà nghe một bài thơ mà không nói của ai.
NGUYỄN QUANG HÀTôi nhớ sau thời gian luyện tập miệt mài, chuẩn bị lên đường chi viện cho miền Nam, trong lúc đang nơm nớp đoán già đoán non, không biết mình sẽ vào Tây Nguyên hay đi Nam Bộ thì đại đội trưởng đi họp về báo tin vui rằng chúng tôi được tăng viện cho chiến trường Bác Đô.
LÊ HUỲNH LÂM(Đọc tập truyện ngắn “Thõng tay vào chợ” của Bạch Lê Quang, NXB Thuận Hóa, 11/2009)
LÊ VŨ(Đọc tập thơ Nháp của Ngọc Tuyết - NXB Thanh niên 2009)
NGÔ MINHÐọc lại Chiếu Dời đô, tôi bỗng giật mình trước sự vĩ đại của một quyết sách. Từng câu từng chữ trong áng văn chương bất hủ này đều thể hiện thái độ vừa quyết đoán dứt khoát với một lý lẽ vững chắc, vừa là một lời kêu gọi sự đồng thuận của triều thần với lời lẽ rất khoan hòa, mềm mỏng.
LÊ HUỲNH LÂMThơ không thể tách rời đời sống con người. Điều đó đã được thời gian minh chứng. Từ lời hát ru của mẹ, những giọng hò trên miền sông nước,… đã đánh thức tình yêu thương trong mỗi chúng ta.
KHÁNH PHƯƠNGNgay từ thuở cùng Trần Mai Châu, Vũ Hoàng Địch, Vũ Hoàng Chương viết tuyên ngôn Tượng trưng, Trần Dần đã mặc nhiên khảng khái công bố quan niệm, thơ bỏ qua những biểu hiện đơn nghĩa của sự vật, sự kiện, đời sống, mà muốn dung hợp tất cả biểu hiện hiện thực trong cõi tương hợp của cảm giác, biến nó thành không gian rộng lớn tiếp biến kỳ ảo của những biểu tượng tiềm thức. Như vậy cũng có nghĩa, nhà thơ không được quyền sao chép ngay cả những cảm xúc dễ dãi của bản thân.
NGUYỄN CƯƠNGSư Bà Thích Nữ Diệu Không (tục danh Hồ Thị Hạnh) sinh năm 1905 viên tịch năm 1997 hưởng thọ 93 tuổi. Lúc sinh thời Sư Bà trụ trì tại Chùa Hồng Ân, một ngôi chùa nữ tu nổi tiếng ở TP Huế, đã một thời là trung tâm Phật giáo ở miền Nam.
HỒNG NHU (Đọc tập “Chuyện Huế” của Hồ Đăng Thanh Ngọc - NXB Thuận Hóa 2008)
NGUYỄN ĐÔNG NHẬTĐọc xong tập sách do họa sĩ Phan Ngọc Minh đưa mượn vào đầu tháng 6.2009(*), chợt nghĩ: Hẳn, đã và sẽ còn có nhiều bài viết về tác phẩm này.
NGUYỄN HỮU QUÝ (Mấy cảm nhận khi đọc Chết như thế nào của Nguyên Tường - NXB Thuận Hóa, 2009) Tôi mượn thuật ngữ chuyên ngành y học (Chăm sóc làm dịu=Palliative Care) để đặt tít cho bài viết của mình bởi Phạm Nguyên Tường là một bác sĩ điều trị bệnh ung thư. Tuy rằng, nhiều người biết đến cái tên Phạm Nguyên Tường với tư cách là nhà thơ trẻ, Chủ tịch Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế hơn là một Phạm Nguyên Tường đang bảo vệ luận án tiến sĩ y khoa.
LÊ THỊ HƯỜNGTìm trong trang viết là tập tiểu luận - phê bình thứ 3 của Hồ Thế Hà. Sau những ngày tháng miệt mài “Thức cùng trang văn” (viết chung với Lê Xuân Việt, được giải thưởng Cố đô 1993 - 1997), Hồ Thế Hà lại cần mẫn “tìm trong trang viết” như một trăn trở đầy trách nhiệm với nghề.
MAI VĂN HOANNguyễn Công Trứ từng làm tham tụng bộ lại, Thị lang bộ Hình, Thượng thư bộ Binh... Đương thời ông đã nổi tiếng là một vị tướng tài ba, một nhà Doanh điền kiệt xuất. Thế nhưng khi nói về mình ông chỉ tự hào có hai điều: Thứ nhất không ai "ngất ngưỡng" bằng ông; thứ hai không ai "đa tình" như ông. Nguyễn Công Trứ "ngất ngưỡng" đến mức "bụt cũng phải nực cười" vì đi vào chùa vẫn mang theo các cô đào.
SICOLE MOZETBà Nicole Mozet, giáo sư trường Paris VII, chuyên gia về Balzac và là người điều hành chính của các hội thảo về Balzac đã làm một loạt bài nói chuyện ở trường Đại học ngoại ngữ Hà Nội, trường Đại học sư phạm Hà Nội, Nhà xuất bản thế giới... Chúng tôi trích dịch một đoạn ngắn trong bản thảo một bài nói chuyện rất hay của bà. Lúc nói bà đã phát triển những ý sau đây dưới đầu đề: Thời gian và tiền bạc trong Eugénie Grandet, và đã gợi cho người nghe nhiều suy nghĩ về tác phẩm của Batzac, cả về một số tác phẩm của thế kỉ XX.
CAO HUY HÙNGLịch sử vốn có những ngẫu nhiên và những điều thần tình mà nhiều người trong chúng ta chưa hiểu rõ. Tỉ như: Thế giới có 2 bản Tuyên ngôn độc lập, đều có câu mở đầu giống nhau. Ngày tuyên bố tuyên ngôn trở thành ngày quốc khánh. Hai người soạn thảo Tuyên ngôn đều trở thành lãnh tụ của hai quốc gia và cả hai đều qua đời đúng vào ngày quốc khánh...
NGUYỄN VĂN HOA1. Tôi là người Kinh Bắc, nên khi cầm cuốn sách Văn chương cảm và luận (*) của Nguyễn Trọng Tạo là liền nhớ ngay tới bài hát Làng quan họ quê tôi của anh mà lời ca phỏng theo bài thơ Làng quan họ của nhà thơ Nguyễn Phan Hách.