Vua Gia Long lên ngôi năm 1802 và qua đời năm 1820, thọ 57 tuổi. Trong tập Ngự dược nhật ký của châu bản triều Nguyễn, cho thấy những năm cuối đời nhà vua đã mắc bệnh nan y và các ngự y đã phải vất vả để điều trị.
Chân dung vua Gia Long trên một tạp chí tiếng Pháp
Theo Nguyễn Phước Tộc giản yếu, vua Gia Long, tên thật là Nguyễn Phúc Ánh, thường gọi là Nguyễn Ánh, sinh ngày 15 tháng giêng năm Nhâm Ngọ (tức 8/3/1762). Ông là con trai thứ ba của Nguyễn Phúc Luân.
Ngày 1/2/1802, Nguyễn Ánh lên ngôi hoàng đế ở Phú Xuân, lấy niên hiệu là Gia Long. Tháng 3/1804, vua Gia Long đổi quốc hiệu nước ta là Việt Nam.
Sau khi lên ngôi, vua Gia Long đã thiết lập lại cơ cấu điều hành quốc gia, cho soạn bộ luật Gia Long, thành lập Quốc Tử Giám Huế, ấn định học hiệu và các loại thuế. Công cuộc cai trị đất nước được thuận lợi sau khi thực hiện các việc lớn như: Tổ chức triều đình gồm có lục bộ và Đô sát viện; phân chia khu vực hành chính (tổng trấn, trấn, phủ, huyện, xã); ấn định quyền hạn chức chương, lương bổng, văn võ giai các cấp, tu soạn sách sử, văn truyện, địa lý, lập dinh Điền sứ trông coi việc khai khẩn ruộng đất…
Sau 18 năm trị vì, ngày Đinh Mùi tháng 12 năm, Kỷ Mão, Gia Long mất, thọ 57 tuổi dương (58 tuổi âm lịch), miếu hiệu là Thế tổ Cao Hoàng đế. Lăng vua Gia Long, hiệu là Thiên Thọ, tại làng Định Môn (nay thuộc xã Hương Thọ, TX.Hương Trà, Thừa Thiên-Huế). Vua Gia Long có 31 người con, gồm 13 con trai và 18 con gái.
Vua mắc bệnh gì ?
Trong Ngự dược nhật ký của châu bản triều Nguyễn có ghi chép việc Thái y viện chẩn trị cho vua Gia Long (từ ngày 15 tháng giêng năm Gia Long thứ 12 đến năm thứ 18), cho thấy việc khám bệnh và dâng thuốc diễn ra ngày một.
Lương y Phan Tấn Tô giới thiệu tư liệu châu bản liên quan đến Thái y viện triều Nguyễn
Đặc biệt, năm Gia Long thứ 18, tức năm cuối cùng của nhà vua, các tờ châu bản đã mô tả ngự mạch của vua như sau: “Chúng thần kính cẩn ấn lên 3 bộ mạch trái, thấy trầm tế bình đẳng, duy chỉ mạch tả xích, đề nặng thiếu lực, 3 bộ mạch phải cũng trầm tế, duy mạch hữu quan, đè nặng chưa bình hòa. Chú trọng mạch thận (tả xích) mạch tì (hữu quan), tì thận hư là nguyên nhân của bệnh”. Tờ châu bản ngày 4.10 năm Gia Long thứ 18, do Thái y viện khải tâu: “Chúng thần ngu tối, tưởng rằng mạch trầm tế là do thấp hàn làm nê tì, thận chưa an, chúng thần hội lại kính xin được sắc dâng lên thang gia giảm Vị khai tiên, để bổ tì thận, từ từ giảm bệnh, đợi ngày đông chí thì thuyên giảm được”.
Và trong tất cả các bài ngự phương dâng lên vua thời điểm này đều có điểm chung là bổ tì thận, như: gia giảm Vị quan tiên (dùng trong tháng 10 năm Gia Long 18); gia giảm Thất vị thang, gia giảm Thọ tì tiễn (dùng cuối tháng 10 đến tháng 11 năm Gia Long 18).
Theo lương y Phan Tấn Tô, thường khi lập phương là căn cứ vào triệu chứng, nguyên nhân của bệnh, mỗi ngày một thang, dùng trong vài ngày. Nhưng ở đây, thuốc có khi thay đổi hằng ngày và trong một ngày dùng đến 2 - 3 thang, sáng chiều khác nhau. Ngoài ra, các châu bản còn cho thấy nhà vua còn dùng cả thuốc của những thầy lang bên ngoài.
Cụ thể, tờ châu bản ngày 30 tháng 11 năm Gia Long thứ 18, ghi: Trực lệ dinh Quảng Đức, cai bạ Trần Vân Đại, khám và dâng thuốc. Hay như tờ châu bản ngày 2 tháng 2 năm Gia Long thứ 18, ghi: “Nguyễn Văn Thành, ở xã Quan Chiêm, tổng Trung Bạn, huyện Tống Sơn, phủ Hà Trung, dâng thuốc Hồng thăng đơn cho vua dùng”. Trong tờ châu bản ông này không ký mà điểm chỉ (lăn dấu tay) có lẽ không biết chữ (?). Từ những điểm trên có thể thấy các quan ngự y thời điểm này đã tỏ ra lúng túng, chỉ chạy theo triệu chứng mà không chú trọng trị gốc bệnh, đó là điều bất thường.
Cho đến khi mất, mặc dù các châu bản không ghi nhà vua bị bệnh gì, nhưng qua mô tả ngự mạch và ngự phương cho thấy các ngự y đã điều trị chứng “tì - thận dương hư” với các ngự phương chữa tì vị dư hàn và chữa thận dương hư.
Theo lương y Phan Tấn Tô, tì thận dương hư là bệnh ở gan, thận và lá lách, có liên quan đến tì vị với các triệu chứng tay chân lạnh, có thể mắc bệnh tiểu đường, suy thận… Còn lương y Lê Hưng, trong bài Bệnh trạng cuối đời của vua Gia Long (đăng trên trang Hội Laser y học Bình Dương) cho rằng quá trình chữa bệnh cho vua từ việc dùng những loại thuốc bôi để chữa ghẻ ngứa, đến việc lập phương chữa chứng tì thận dương hư cho thấy nhà vua bị nhiễm khuẩn lâu năm không chữa khỏi đã dẫn đến bệnh xơ gan cổ trướng.
Theo Bùi Ngọc Long (Thanhnien.vn)
Chiều 15/12, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật tổ chức chương trình kỷ niệm 90 năm ngày sinh và 40 năm ngày mất của nhà thơ Thanh Hải.
Tối ngày 12/12, tại nhà hát Sông Hương, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch tổ chức khai mạc Hội thi “Tài năng trẻ học sinh, sinh viên các sơ sở đào tạo văn hóa nghệ thuật toàn quốc năm 2020”.
Chiều 10/12, tại tiền sảnh nhà hát Sông Hương, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật, Hội Mỹ thuật Thừa Thiên Huế phối hợp khai mạc triển lãm mỹ thuật mừng kỷ niệm 69 năm ngày truyền thống Mỹ thuật Việt Nam.
Ngày 8/12, Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh Thừa Thiên Huế vừa tổ chức hội nghị công bố quyết định tuyển dụng và trao quân hàm quân nhân chuyên nghiệp cho thân nhân các liệt sỹ hy sinh khi thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn tại Thủy điện Rào Trăng 3 (xã Phong Xuân, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế).
Sáng 6/12, tại Quốc Tử Giám, UBND tỉnh đã tổ chức lễ tuyên dương “Học sinh danh dự toàn trường”.
VĂN
- Qua mùa lau trắng - Nguyễn Luân
- Xúc xắc mặt người - Ngân Hằng
Sáng ngày 01/12, tại tỉnh Thừa Thiên Huế, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tỉnh Thừa Thiên – Huế tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày sinh Chủ tịch nước Lê Đức Anh (1/12/1920-1/12/2020).
Sáng ngày 1/12, trong khuôn khổ chương trình kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch nước Lê Đức Anh, tại tiền sảnh Trung tâm văn hoá Điện ảnh tỉnh đã trưng bày triển lãm " Đồng chí Lê Đức Anh với sự nghiệp cách mạng Việt Nam".
Sáng ngày 01/12, tại Nhà Văn hóa Chủ tịch nước Lê Đức Anh (xã Lộc An, huyện Phú Lộc), tỉnh Thừa Thiên Huế đã long trọng tổ chức lễ dâng hoa, dâng hương kỷ niệm 100 năm Ngày sinh Chủ tịch nước Lê Đức Anh.
Sáng ngày 30/11, tại Trung tâm Văn hóa Điện ảnh TT Huế, Bộ Quốc phòng chủ trì phối hợp với Ban tuyên Giáo Trung ương, Văn phòng Chủ tịch nước và Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia “ Đồng chí Lê Đức Anh với Cách mạng Việt Nam và quê hương Thừa Thiên Huế”. Hội thảo nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch nước, Đại tướng Lê Đức Anh.
Sáng 27/11, Ban vận động thành lập Hội Nghiên cứu và Phát triển Di sản Văn hóa Huế tổ chức Đại hội thành lập Hội Nghiên cứu và Phát triển Di sản Văn hóa Huế, nhiệm kỳ 2020-2025. Tham dự có ông Phan Ngọc Thọ, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh.
Chiều 26/11, tại Trường đại học Phú Xuân đã diễn ra Chương trình giao lưu, gặp gỡ đạo diễn Nguyễn Thị Xuân Phượng, tác giả cuốn hồi ký “Gánh gánh gồng gồng”. Mới đây, hồi ký Gánh gánh… gồng gồng… đã được trao Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 2020
Sáng 25/11, tại trung tâm Văn hóa – Điện ảnh Thừa Thiên Huế đã diễn ra Đại hội Thi đua yêu nước tỉnh Thừa Thiên-Huế lần thứ V.
Sáng 23/11, Trung tâm Văn hóa Thông tin và Thể thao Thành phố Huế đã tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Phụ nữ Huế với nghề truyền thống”. Tham dự lễ khai mạc có ông Phan Thiên Định – UVTV Tỉnh ủy, Bí thành ủy Huế cùng đại diện các ban ngành đoàn thể, các nghệ nhân, nhân sĩ trí thức, các nhà nghiên cứu văn hóa Huế.
Theo thông tin vừa nhận được của Sở Chỉ huy tiền phương, vào lúc 16h30 (22/11), lực lượng tìm kiếm các nạn nhân còn mất tích tại Thủy điện Rào Trăng 3 đã tìm thấy được một thi thể tại khu vực lòng sông. Như vậy, tính đến thời điểm này lực lượng tìm kiếm đã tìm được 6 nạn nhân và còn 11 người vẫn còn mất tích.
Tối 22/11 tại Nhà hát Sông Hương đã diễn ra buổi công diễn và trao giải Festival Piano – Guitar lần thứ nhất năm 2020 do Học viện Âm nhạc Huế tổ chức. Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Phan Ngọc Thọ đã đến dự.
Liên hoan phim châu Âu đã trình chiếu nhiều bộ phim đã đạt giải thưởng trong nước và quốc tế đến với khán giả Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao EU – Việt Nam và năm thứ 20 Liên hoan Phim châu Âu được giới thiệu tại Việt Nam.
Sáng ngày 22/11/2020 tại Hội trường Trường Đại học Huế ( Tp. Huế), Quỹ Giáo Dục Huế Hiếu Học đã tổ chức lễ Trao học bổng năm học 2020 – 2021.
Ủy ban Nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế vừa ban hành kế hoạch tổ chức các hoạt động kỷ niệm 100 năm Ngày sinh Chủ tịch nước Lê Đức Anh (01/12/1920 - 01/12/2020).
Chiều 19/11 tại Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị, Bảo tàng Mỹ thuật Huế phối hợp với Hội Mỹ thuật tỉnh và nhóm ký họa đô thị Hà Nội tổ chức triển lãm “Ký họa di sản Cố đô Huế 2020”.