“Những người bạn Cố đô Huế” đang về lại Huế
Năm 2013, kỷ niệm 100 năm ra đời (1913-2013) của Hội những người bạn Huế xưa hay cũng gọi Hội Đô Thành Hiếu Cổ (Association des Amis du Vieux Huế). Đối với một người nghiên cứu lịch sử văn hóa Huế thì sự kiện 100 năm ra đời của Hội những người bạn Huế xưa là hấp dẫn nhất. Nhưng sự kiện này đã được UB Văn hóa Hội đồng Giám mục Việt Nam tổ chức vào tháng 9/2010 tại Huế một Hội thảo Khoa học với nội dung Thân thế và sự nghiệp của Léopold Michel Cadière.
Jean Cousso tặng CD-Rom tài liệu lịch sử văn hóa Huế cho Nguyễn Đắc Xuân (Ảnh TL của NĐX)
Bài viết nầy viết về chuyện Albert Sallet với tư liệu lịch sử văn hóa Huế đang được lưu giữ bên Pháp. Bác sĩ A.Sallet là chồng bà Emélie em rể ông chủ khách sạn Morin hồi đầu thế kỷ XX. Ông là nhân vật quan trọng thứ hai (sau L.Cadière) trong việc sáng lập và điều hành Hội và Tập san Hội những người bạn Huế xưa (Association et Bulletin des Amis du Vieux Hué, AAVH & BAVH) tồn tại đến 30 năm (1914-1944), đóng góp cho Huế một khối lượng tư liệu văn hóa lịch sử vô tiền khoán hậu (Nhà Xuất bản Thuận Hoá đã dịch và in gần xong).
Khoảng đầu những năm ba mươi thế kỷ trước, không hiểu vì sao A.Sallet bị thực dân trục xuất về Pháp. Vì thương yêu Cố đô Huế, ông mang theo toàn bộ tư liệu còn giữ trong Tòa soạn BAVH về Pháp. Ông làm đại diện cho BAVH tại Pháp cho đến ngày BAVH ngưng xuất bản vì chiến tranh (1944). Ông không có con trai, sau khi ông mất, toàn bộ tủ tư liệu vô giá của ông chia cho các bà con gái. Các bà cháu ngoại của dòng họ Morin giữ số tư liệu đó làm kỷ niệm của người cha tận tình với văn hóa lịch sử Việt Nam. Tưởng chuyện đời chỉ đến thế. Không ngờ A.Sallet có một người cháu ngoại tên là Jean Cousso rất kính phục sự nghiệp văn hóa của ông ngoại. Cousso đã bỏ ra hàng chục năm đi sưu tập, quy tụ toàn bộ sách vở tài liệu của A.Sallet và do Sallet trước tác về nhà mình. Ngoài ra ông cũng sưu tập được nhiều tư liệu quý khác do con cháu các thành viên của Hội những người bạn Huế xưa còn lưu giữ ở Pháp. Cousso đã sắp xếp theo đề mục, tóm tắt tất cảc sách vở tài liệu của ông ngoại để lại gồm sách, báo chí, tập gấp (brochure), bản đồ, sách hướng dẫn và đặc biệt là những tài liệu đánh máy, chép tay của các làng xã điều tra theo yêu cầu của BAVH mà BAVH chưa có dịp dùng đến.
Tôi biết được những thông tin trên qua một mối quan hệ rất tình cờ. Đầu những năm 90 của thế kỷ trước, Khách sạn Morin (lúc còn trực thuộc Văn phòng Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế) nhờ tôi hướng dẫn cho một người Pháp đi thăm mộ linh mục Léopold Cadière ở Kim Long và tìm thăm gia đình hậu duệ của cụ Nguyễn Đình Hòe – một quan lại triều Nguyễn, có dạy Pháp văn tại Trường Quốc Học và Trường Hậu Bổ, cộng tác viên của tập san BAVH ở Huế.
Người khách Pháp ấy chính là Jean Cousso. Ông Cousso nhỏ con, rất bình dân, nhờ tôi vừa làm người hướng dẫn vừa làm xe ôm chở ông đi các nơi. Qua chuyến phục vụ ấy tôi biết ông là cháu ngoại của em ông chủ nhà hàng Khách sạn Morin cũ ở Huế. Và, Jean Cousso hết sức bất ngờ biết ba tôi là ông Nguyễn Đắc Vy từng làm kế toán (comptable) cho gia đình anh em Morin. Từ đó hai chúng tôi trở nên thân nhau. Năm 1996, tôi sang Pháp, vợ chồng ông đang ở một tỉnh cực nam nước Pháp cũng lên Paris thăm tôi và tâm sự với tôi về chuyện ông đã vận động lập lại Hội những người bạn Huế xưa thành công và gọi là Hội những người bạn Huế xưa mới (Nouvelle Association des Amis du Vieux Hué, NAAVH) và ông đang nghiên cứu sắp xếp, hệ thống hóa tủ tư liệu quý hiếm của A. Sallet để lại. Tôi rất tâm đắc và chúc ông thành công hơn nữa.
Qua thông tin của Jean Cousso và qua cuốn sách Một trăm năm Khách sạn Sàigòn Morin Huế (KS Sàigòn Morin, Huế 2000) do tôi biên soạn, các hậu duệ của ông chủ Nhà hàng Khách sạn Morin cũ trong chuyến về Huế chuẩn bị kỷ niệm 100 năm ra đời của của Khách sạn Morin Huế (1901-2001) đã về tận làng Dã Lê xã Thủy Vân, Hương Thủy thăm thân sinh của tôi. Đây là một kỷ niệm vui trước ngày thân sinh tôi qua đời vào tháng 3/2001.
Biết tôi thân thiết với đề tài triều Nguyễn và Huế xưa, Jean Cousso đã tặng tôi một bản sao Catalogue về tủ sách của A.Sallet. Đây là một bản tóm tắt (sommaire) hết sức giá trị. Một đề mục trong Catalogue chỉ viết từ 1 đến 4 dòng, riêng phần I đã có đến một ngàn đề mục, chứa đầy 130 trang giấy A4, hết sức quý giá đối với các nhà nghiên cứu.
Cũng do sự vận động nhiệt tình của ông và của Hội những người bạn Huế xưa mới nhiều tổ chức văn hóa ở Pháp đã ra sức giúp ông. Ông đã số hóa được toàn bộ tủ sách, hình ảnh văn hóa lịch sử của A. Sallet vào đĩa CD-ROM. Cuối năm 2009, Jean Cousso về Huế, ông ghé thăm và tặng tôi một bản sao đĩa CD-ROM ấy.
Qua Catalogue và đĩa CD-Rom của Jean Cousso, tôi có được thêm nhiều tài liệu quý hiếm, ví dụ như bài thơ viết bằng chữ quốc ngữ của cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Huy tặng Bệnh viện Trung ương Huế hồi đầu thế kỷ XX, hình ảnh sinh hoạt ở Bệnh viện Trung ương những năm mới thành lập, ảnh của Hoàng hậu Nam Phương và các con ở Đà Lạt trước khi bà sang Pháp (1947), nhiều toa thuốc Nam, nhiều sưu tập cây cỏ dùng làm thuốc Nam ở miền Trung. Nhờ có tài liệu của Jean Couso cung cấp, tôi đã hoàn thành được phản biện tham luận Cuộc đời của Linh mục Léopold Cadière do Linh mục Gerard Moussay viết, trình bày trong Hội thảo Khoa học “Thân thế và sự nghiệp của Léopold Cadière” tổ chức hồi đầu tháng 9/2010 tại Huế v.v…
Hàng chục năm qua, Jean Cousso không ngừng vận động chính quyền Thừa Thiên Huế giúp ông một cơ sở tại Huế để ông đem toàn bộ tủ tư liệu của A.Sallet về lưu giữ và phục vụ các nhà nghiên cứu và bạn đọc Việt Nam. Nhưng lúc ấy địa phương chưa có đủ điều kiện về vật chất và kỹ thuật để tiếp nhận nên nguyện vọng của người cháu ngoại của Bác sĩ Albert Sallet chưa có cơ duyên thành sự thật.
Nhưng rồi chuyện gì đến cũng đã đến. Năm 2012 vừa qua, lãnh đạo TP Huế quyết định dành hai tòa nhà xây dựng từ thời Pháp mang số 23-25 Lê Lợi trên khu đất rộng 6.000m2 bên bờ nam sông Hương- lâu nay dùng làm Trụ sở UBND thành phố- làm trụ sở Bảo tàng Văn hóa Huế. Đồng thời, lãnh đạo TP Huế cũng ra Quyết định bổ nhiệm ông Huỳnh Đình Kết, giữ chức Giám đốc và bà Phạm Thị Quỳnh Dao, giữ chức Phó Giám đốc Bảo tàng Văn hóa Huế.
Được sự đồng ý của cấp trên, Bảo tàng Văn hóa Huế đã cùng với Hội những người bạn Huế xưa mới (NAAVH) tại Pháp do Jean Cousso làm Chủ tịch trao đổi về ước muốn của ông Chủ tịch và NAAVH đưa toàn bộ tủ tư liệu của Albert Sallet về lưu giữ và phục vụ bạn đọc Việt Nam. Sau một thời gian trao đổi bàn bạc, Bảo tàng Văn hóa Huế sẽ dành một không gian thích hợp trong hai tòa nhà của Bảo tàng Văn hóa Huế để lưu giữ tủ tư liệu của Albert Sallet theo yêu cầu của ông Jean Cousso và NAAVH.
Những người bạn cũ của Cố đô Huế đang về lại Huế. Tôi tin rằng nhiều người yêu Huế, nhiều nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa Huế ở trong và ngoài nước sẽ đồng hành với NAAVH gởi những sách vở tài liệu quý về lịch sử văn hóa Huế về lưu giữ ở Bảo tàng Văn hóa Huế. Đây là một biểu hiện thành công của Bảo tàng Văn hóa Huế và các nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa Huế.
Theo Nguyễn Đắc Xuân (Báo thừa Thiên Huế)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Tối ngày 6/6, trong không gian di sản cổ kính và lộng lẫy của Cung An Định, đêm hội Áo dài Huế 2025 đã chính thức khai mạc với chủ đề "Dòng chảy lịch sử và vẻ đẹp trường tồn". Đêm hội là điểm nhấn khởi đầu cho Tuần lễ Áo dài Cộng đồng Huế 2025, nằm trong khuôn khổ chương trình Năm Du lịch Quốc gia và Festival Huế 2025.
-
Sau một thời gian làm việc liên tục, Hội nghị Chính quyền địa phương và khu vực Đông Á lần thứ 14 đã đi đến nhiều kết luận quan trọng về phát triển kinh tế xanh. Sự kiện lần này thu hút hơn 200 đại biểu từ 16 địa phương quốc tế thuộc 4 quốc gia, 10 địa phương trong nước và 2 tổ chức quốc tế. Hội nghị lần này do Ủy ban nhân dân thành phố Huế phối hợp cùng Chính quyền tỉnh Nara (Nhật Bản) tổ chức.
-
Để chào đón Festival mùa hạ, hưởng ứng Ngày Gia đình Việt Nam 28/06 và Tháng hành động quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình năm 2025, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế đã phối hợp với Bảo tàng Mỹ thuật Huế tổ chức và trưng bày triển lãm mỹ thuật với chủ đề: “Hình tượng Gia đình trong nghệ thuật tạo hình”. Triển lãm đã khai mạc vào sáng ngày 06/06/2025.
-
Sáng 5/6, Ban Thường vụ Thành ủy tổ chức lễ công bố quyết định hợp nhất Báo Huế ngày nay và Đài Phát thanh & Truyền hình thành phố Huế.
-
Họa sĩ Hoàng Như Bứa – người Huế, sinh sống và làm việc tại Đà Lạt, cùng nghệ danh gắn bó gần 50 năm hoạt động sáng tạo nghệ thuật Hoàng Như Thủy An không chỉ là một cuộc tạo sinh tìm kiếm cái chân - thiện – mỹ mà còn khám phá bản thể chính mình trong thế giới của hội họa - thi ca đã trở về quê hương với buổi khai mạc triển lãm tranh sơn dầu tại Huế vào sáng ngày 04/06/2025.
-
Chiều 30/5, Sở Du lịch thành phố Huế tổ chức Hội thảo xúc tiến, quảng bá Du lịch Huế tại thị trường Hàn Quốc và ký kết Bản ghi nhớ hợp tác với Hiệp hội du lịch Hàn Quốc.
-
Sáng ngày 29/5, tại xã Xuân Lộc, huyện Phú Lộc, Bộ Xây dựng phối hợp với UBND thành phố Huế và UBND thành phố Đà Nẵng tổ chức Lễ khởi công Dự án mở rộng cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn La Sơn - Hòa Liên.
-
Cách đây 35 năm, lần đầu tiên tờ báo mang tên “Cửa Việt” chính thức có mặt, sánh vai với các tên tuổi khác trong nền báo chí văn học nghệ thuật nước nhà. Đó là một hành trình sáng tạo bền bỉ, độc đáo và giàu sức sống của một tạp chí văn học nghệ thuật ở địa phương, một hương sắc riêng trong khu vườn nghệ thuật trăm hoa đua nở.
-
Sáng ngày 25/5, Văn phòng UBND thành phố Huế có báo cáo về việc một đối tượng vào khu vực điện Thái Hoà, Đại nội Huế sau đó ngồi lên ngai vàng, la hét và đập phá.
-
Ngày 22/5, trong chuyến công tác tại Việt Nam, ông Lazare Eloundou Assomo, Giám đốc Trung tâm Di sản Thế giới thuộc UNESCO, đã có chuyến thăm các điểm di tích Cố đô Huế .
-
Ngày 20/5, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế tiếp nhận từ con cháu hoàng tộc triều Nguyễn hai chiếc áo dài của Hoàng thái hậu Từ Cung, thân mẫu vua Bảo Đại.
-
Nhằm chào mừng kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025), 130 năm Ngày Bác Hồ đến sống và học tập tại Huế (1895-2025), sáng 19/5, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Thành uỷ - HĐND – UBND – UBMTTQ Việt Nam thành phố Huế long trọng tổ chức lễ dâng hoa lên Chủ tịch Hồ Chí Minh và dự trưng bày triển lãm “Không gian di sản văn hóa Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Huế”.
-
Tối 17/5, tại di tích quốc gia đặc biệt Đình làng Dương Nỗ, phường Dương Nỗ, quận Thuận Hóa, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế tổ chức khai mạc Ngày hội làng Dương Nỗ, với chủ đề “Dương Nỗ - Hành trình Tháng Năm”. Chương trình chào mừng 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).
-
Sáng ngày 17/5, tại Thành phố Huế, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phối hợp với Liên hiệp các Hội VHNT Thành phố Huế tổ chức Hội thảo “Kỷ niệm 200 năm ngày sinh danh nhân văn hóa, người khai lập nghề ảnh Việt Nam – Đặng Huy Trứ (16/5/1825 – 16/5/2025)”.
-
Huế - là nơi mang nhiều dấu ấn về văn hóa, lịch sử, nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh. Huế cũng là nơi bắc những nhịp cầu kết nối và lưu giữ các giá trị vật chất và tinh thần hiện hữu, với 8 di sản được UNESCO vinh danh. Để chào mừng 135 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh 19/5/1890 -19/5/2025, tại Bảo tàng Mỹ thuật Huế đã diễn ra lễ khai mạc triển lãm tranh về Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Huế qua nghệ thuật ký họa vào chiều ngày 16/5/2025.
-
Sáng ngày 15/5, Bưu điện thành phố Huế tổ chức khai trương điểm hướng dẫn, tiếp nhận hồ sơ và chuyển trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính và công bố danh mục các điểm đại lý dịch vụ công trên địa bàn thành phố.
-
Sáng 12/5 (Rằm tháng 4 Âm lịch), Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thành phố Huế trang nghiêm tổ chức Đại lễ Phật đản Phật lịch 2569 tại Tổ đình Từ Đàm.
-
Trong khuôn khổ chương trình giới thiệu du lịch Việt Nam tại Ý, Thụy Sĩ và Pháp từ ngày 4 đến 14/5/2025, đoàn công tác của UBND TP Huế do đồng chí Nguyễn Thanh Bình, Ủy viên Ban Thường vụ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Huế dẫn đầu, cùng lãnh đạo các sở, ban, ngành, các nghệ nhân, nghệ sĩ đã tham gia Chương trình giới thiệu du lịch Việt Nam tại Milan – Ý.
.png)
.png)
