Thành Nhà Hồ: Giật mình vì dân trồng lúa trong di sản thế giới

15:32 28/05/2014

Được ghi danh vào danh mục Di sản Văn hóa Thế giới năm 2011, và dù tỉnh Thanh Hóa đã xây dựng và ban hành Kế hoạch quản lý cho di sản từ năm 2010 thế nhưng cho đến nay, công tác quản lý, bảo vệ và bảo tồn di sản Thành nhà Hồ vẫn còn bất cập.

Một góc Thành nhà Hồ

Theo báo cáo của Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ, hiện nay, việc thực hiện kế hoạch quản lý mới chỉ phát huy hiệu quả ở công tác nghiên cứu, bảo tồn di sản. Các lĩnh vực khác còn gặp nhiều khó khăn hoặc triển khai chưa hiệu quả.

Khi Luật Di sản đứng sau Luật Đất đai và Luật Xây dựng

Theo Luật Di sản Văn hóa và Quy chế quản lý bảo vệ của di sản Thành nhà Hồ thì hiện nay, khu vực 1 là vùng bất khả xâm phạm. Tuy nhiên, một số hộ dân đang sinh sống trong khu vực này vẫn tiến hành xây dựng nhà cửa và các công trình dân sinh. Điều này gây không ít khó khăn cho công tác quản lý di sản trên địa bàn. Trung tâm Bảo tồn đã phối hợp với chính quyền địa phương áp dụng các biện pháp tuyên truyền cho nhân dân, song hiệu quả của công tác này chưa thật sự triệt để.

Thực tế, 142 ha của di tích Thành nội hiện nay vẫn thuộc quyền quản lý của chính quyền địa phương. Nhân dân vẫn canh tác, sản xuất lúa và hoa màu chính trong khu vực bảo vệ đặc biệt của di sản. Các hoạt động sản xuất nông nghiệp đã gây ảnh hưởng không nhỏ tới kiến trúc khảo cổ của di sản. Cái khó ở đây là Trung tâm Bảo tồn chỉ có thể áp dụng các biện pháp quản lý theo quy chế của Luật Di sản, trong khi đó, các hoạt động dân sinh lại dựa vào Luật Đất đai và Luật Xây dựng: dân có sổ đỏ sở hữu đất đai thì có quyền tự do sử dụng đất đai, và xây dựng nhà dưới ba tầng thì không cần phải xin giấy phép. Vậy là cứ mạnh ai nấy làm. Và công tác quản lý, bảo vệ và bảo tồn di sản Thành nhà Hồ vẫn cứ loay hoay trong một bài toán khó.

Anh Nguyễn Xuân Toán - Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ bức xúc: "Việc dân ngang nhiên canh tác nông nghiệp trong khu vực bảo vệ đặc biệt đã làm bật lộ các kiến trúc dưới đất, ảnh hưởng nghiêm trọng tới di sản. Chúng tôi đã liên tục phản ánh về tình trạng này suốt thời gian qua nhưng cho đến nay vẫn không thấy có chuyển biến gì".

Nhà mình nhưng không thể tự xử lý

Hiện nay, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ là đơn vị trực thuộc Sở VH,TT&DL Thanh Hóa. Trong trường hợp xảy ra vi phạm trong khu bảo tồn, Ban Quản lý lại phải chờ phía cơ quan chức năng giải quyết vì "không thuộc thẩm quyền của Ban". Nếu đó là các vi phạm trong lĩnh vực văn hóa, du lịch thì thanh tra ngành lại là cán bộ thuộc sự quản lý của Sở Văn hóa. Và khi Ban quản lý có phản ánh, đề xuất thì phải trình cấp từ "cấp xã" rồi xã mới trình lên "cấp huyện" để huyện có cơ sở trình lên cấp cao hơn.

Tuy nhiên, theo cán bộ Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ, mọi phản ánh, kiến nghị lên đến cấp huyện đều bị "ngâm" ở đấy. Thành ra, chính những người quản lí lại không có cơ chế, chức năng xử lý những vi phạm xảy ra trong chính “ngôi nhà” của mình. Đây chính là một trong những trở ngại trong quá trình vận hành công việc; sự phối hợp giữa ban quản lý di sản với các ngành hữu quan khác trong quá trình xử lý những vấn đề nảy sinh từ hoạt động thực tiễn còn thiếu chặt chẽ. Âu cũng là "bệnh trầm kha" chung trong việc phân công, phân cấp, giao trách nhiệm cụ thể cho các đơn vị quản lý ở địa phương trong bảo tồn và phát huy di sản.

Theo PGS-TS Nguyễn Quốc Hùng - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, chừng nào Ban quản lý di sản Thành nhà Hồ chưa có một mức độ cao hơn về thẩm quyền và quyền hạn ra quyết định trong thực hiện việc quản lý hàng ngày cũng như việc thi hành các vai trò và trách nhiệm thì bài toán quản lý bảo tồn di sản này vẫn còn nhiều nan giải.

Tại Hội thảo Quản lý Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới vừa diễn ra tại Hà Nội, các đại biểu đã báo cáo thực trạng quản lý 7 Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới tại Việt Nam. Trong đó, một vấn đề lớn mà các đại biểu trăn trở là quy định, quy chế quản lý di sản thế giới ở Việt Nam chưa đồng bộ. Đặc biệt sự chồng chéo trong quản lý giữa các bộ, ngành gây nhiều trở ngại trong quá trình vận hành công việc và xử lý những vấn đề nảy sinh từ hoạt động thực tiễn.

Thành nhà Hồ được xây dựng bằng đá vào cuối thế kỷ 14, đầu thế kỷ 15. Đến nay, Di sản Thành nhà Hồ vẫn trường tồn như một minh chứng bất diệt cho một thời kỳ lịch sử sôi động, bi hùng của Đại Việt.

Theo Vũ Đậu - TT&VH

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Câu chuyện nhuận bút nhà văn

Nhà văn Bùi Anh Tấn nổi tiếng hiền lành, ai nói gì ông thường cười cho qua. Thế nhưng mới đây, tác giả Một thế giới không có đàn bà đã tỏ rõ sự bực bội vì chuyện nhuận bút.
Lễ nghĩa của người Việt: Nghèo vẫn giữ lễ

Thuở hàn vi, nhà sử học, nhà văn Ngô Thì Sĩ (1726 - 1780) “túi rỗng bếp lạnh”, “một đồng tiền cũng chẳng dính tay” có viết Bài văn trách ma nghèo tuyệt hay.
“Thờ thì dễ, giữ lễ thì khó”

Được mệnh danh là nhà thờ lớn và đẹp nhất vùng Đông Bắc Việt Nam, nhà thờ Trà Cổ (TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh) đã bị phá bỏ ngày 9/3/2017 để xây mới.
Nghĩ về việc dạy từ Việt Hán trong tiếng Việt

Thời gian qua, vấn đề dạy chữ Hán (tức mảng từ Việt Hán) trong nhà trường được báo chí đề cập nhiều lần và dư luận quan tâm.
Tranh chép - chép tranh

Khi nhắc đến tranh chép hay công việc chép tranh, nhiều ý kiến khắt khe cho rằng, chính những bức tranh chép đã làm lũng đoạn thị trường hội họa và ảnh hưởng xấu đến nền mỹ thuật nước nhà.
Hạnh phúc là...

Nhờ facebook, tôi mới biết ngày hôm qua là Ngày Hạnh phúc. Chợt bần thần nhớ lại những kỷ niệm về hạnh phúc, vào cái thời ở ta chưa có ngày nào được gọi là Ngày Hạnh phúc...
Đừng im lặng, nhưng...

Chúng ta không im lặng, chúng ta phải lên tiếng trước những điều tồi tệ, vô nhân đạo, nhất là khi chúng liên quan đến những đứa trẻ ngây thơ chưa đủ nhận thức để tự bảo vệ mình. Nhưng...
Báo chí chính thống là kênh kiểm chứng thông tin từ mạng xã hội

Mạng xã hội đang ngày càng phổ biến trong đời sống và không chỉ là kênh kết nối chia sẻ, giao lưu giữa các cá nhân. Trên thực tế, mạng xã hội đang có những tác động lớn đến hoạt động kinh doanh của các tổ chức, doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung.
Quanh chuyện “xét lại” giải thưởng

Sức hút của “lễ hội hoa hồng” đang diễn ra ở Hà Nội có lẽ không ảnh hưởng đến những người làm văn nghệ. Họ đang quan tâm tới những thông tin xung quanh việc xét giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. Hình như chưa đợt xét giải thưởng nào lại náo động như lần này.
Chủ tịch TP.HCM: 'Đầu tư cho văn hóa sao cứ phải lật tới lật lui'

Đó là những trăn trở của Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong tại buổi làm việc với Sở Văn hóa Thể thao, Sở Du lịch cùng giám đốc các bảo tàng trên địa bàn TP hôm 2.3.
Vẽ tranh đường phố, không phải thích là được

Nhiều bức tường xám xịt, loang lổ nắng mưa trên các con hẻm, con đường Sài Gòn đang được các “họa sĩ đường phố” khoác lên những sắc màu mới.
Heo hút sàn diễn nghệ thuật cải lương

Trong dịp tết vừa qua, tại TPHCM, sàn diễn cải lương khá heo hút. Ngoại trừ chương trình nghệ thuật Ba thế hệ về lại cội nguồn do NSƯT Kim Tử Long đứng ra thực hiện, có bán vé tại rạp Công Nhân vào ngày 6-2, cùng với vài buổi diễn của các nghệ sĩ Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang ở cơ sở thì không còn nơi nào tổ chức.
Nỗi niềm 'đem thơ vứt sọt rác' của những cây bút U80

Nhiều tác giả cám cảnh người đọc đìu hiu ở các khu trưng bày tác phẩm trong Ngày thơ Việt Nam lần thứ 15 tại TP HCM.
“Lễ hội không có tội, mà do một bộ phận con người làm hỏng nó…”

GS Đỗ Quang Hưng, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Tôn giáo - UBTƯMTTQ Việt Nam và TS Trần Hữu Sơn - Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam đều cho rằng: "Lễ hội không có tội mà một bộ phận con người đã lợi dụng và làm hỏng nó đến mức này như một căn bệnh trầm kha khó chữa đã 15 năm nay".
Xem bói - tiền mất tật mang

Nhiều người trẻ cả tin, mê tín “cúng” tiền cho thầy bói để rồi lo âu, thấp thỏm...
Mùa xuân, ngẫm từ chuyện “Tết trồng cây”

VĨNH AN

Trong bài viết trên báo Nhân dân số 2082, ngày 28/11/1959, ký tên Trần Lực, Bác Hồ đã phát động “Tết trồng cây”: “Chúng tôi đề nghị tổ chức một ngày “Tết trồng cây”. Việc này ít tốn kém mà lợi ích rất nhiều”.
Sửa sang Văn Miếu vì đâu gây tranh cãi?

Văn Miếu - Quốc Tử Giám những ngày này gây sốt bởi di tích rêu phong được thay bằng màu xám trắng mới tinh. Mặc lời trấn an của những người có trách nhiệm, công chúng vẫn có quyền đặt câu hỏi.
Cứu di sản đô thị trước khi quá muộn

“Tại sao trong lựa chọn giữa bảo tồn và phát triển đô thị thì phần thua thiệt thường rơi về phía bảo tồn?”, TS khảo cổ học Nguyễn Thị Hậu đặt câu hỏi trong Hội thảo quốc tế Việt Nam học ngày 15 - 16.12 tại Hà Nội.
Đầu tư cho văn hóa - Lãng phí, thiếu hiệu quả

Thiết chế văn hóa đang hàng ngày, hàng giờ đồng hành với đời sống nhân dân và là một phần không thể thiếu của xã hội. Có thể kể đến một số thiết chế văn hóa phổ biến ở đô thị nước ta như bảo tàng, thư viện, nhà hát, rạp chiếu phim…
Rồi cũng đến lượt

Sự biến mất của Hanoi Cinémathèque, một địa chỉ xem phim nghệ thuật đã có lịch sử gần 15 năm giữa lòng thành phố, đặt ra câu hỏi về sự thân thiện và nhạy cảm với văn hóa của các chính sách phát triển đô thị.