Mưa An Cựu

09:54 19/12/2016

NGUYÊN HƯƠNG
            Tùy bút

Ta đã từng dựa vào những đêm mưa như một chút ân huệ cuối cùng của đời sống. Nơi đó có dấu chân của những kẻ đi hoang đốt cuộc đời mình trong bóng tối và cũng có thể là nơi những tên trộm lấy đi một vài thứ không thuộc về mình. Rồi một ngày kia dấu chân tan vào mưa, như suối tan ra giữa muôn trùng đá sỏi.

Sông An cựu ngày xưa (đoạn này có tên là Phủ Cam) - Ảnh: internet

Trong những cuộc rong chơi đểnh đoảng của tuổi trẻ, tôi đã nhiều lần một mình đi dưới cơn mưa. Với những kẻ lãng mạn phù phiếm, mưa giống như một thứ thuốc phiện thừa sức nhấn chìm mọi cảm xúc thượng thặng đến độ cháy túi. Đời người ta, nếu không có cơ hội để “đánh cho hết vốn” vào một canh bạc thì chí ít cũng nên một lần được “chìm dưới cơn mưa”. Chìm xuống, để thấy mình mềm mại và mỏng tang trong nước, để mọi buồn vui ái ố được chan hòa cùng nhau. Chìm xuống, để sớm mai về hong tóc úa, sẽ nhớ mãi không quên giây phút được thiên nhiên ưu ái chạm vào.

Đêm đó, có cơn giông tạt ngang An Cựu, gió giật và mưa tầm tã. Giữa cơn mưa xối xả vần vũ trên những nóc nhà đã say ngủ, tôi chợt nghe văng vẳng bên tai làn hơi sầu nữ không chút tì vết thời cuộc nhưng đã nhuốm hơi hướm tủi thân nghiệp mệnh xướng ca. Tiếng hát Thanh Thúy vang lên ở đâu đó, có thể từ chiếc đài casette của một kẻ lãng mạn ưa chịu những điều hoài cổ, khiến tôi không thể bình tĩnh bước đi những bước tiếp theo. Thúy hát Nửa đêm ngoài phố, lênh đênh và cheo leo, như thể mai mốt sẽ là những ngày sau cuối của đời sống riêng nàng. Tôi bỗng nhận ra có những khoảnh khắc trong đời, người ta không thở nữa, chỉ mải mê nghe ngóng một giai âm điêu luyện, lòng rộn theo tiếng nhạc khí phát ra từ dàn máy mà tưởng như sống lại cả một địa đàng.

Và thế là kẻ Bắc Kỳ tôi tự cho mình một đêm trắng lang thang giữa cố đô xa lạ, ngơ ngác lêu bêu một góc hẻm tối tăm chỉ bởi vô tình bắt gặp một câu hát, một mùi hương, hay một bụi nguyệt quế nhà ai len lén nở đêm. Những bước chân đơn độc đó đôi khi dẫn tôi dừng lại trước cổng một ngôi nhà, lập lòe ánh đèn trái nhót trên bàn thờ, nơi chân nhang đã nguội, và một bình cúc gỗ đang phập phồng hơi thở vô hình rất sâu. Cũng như những kẻ si tình khác, tôi đã từng ôm Huế thật sâu để hít thở căng lồng ngực hòng ép trọn làn hương ngọc lan lúc nửa đêm chờ sáng mà thấy thơm phưng phức những bình minh đục ngầu ảo ảnh, lẫn trong văng vẳng tiếng chuông lễ chùa buổi sớm.

An Cựu về sáng vẫn mưa không ngớt, bởi Huế mùa ni là mùa mưa. Ở Huế, An Cựu là một con sông nhỏ, chi lưu của sông Hương và đổ về đầm Hà Trung. Và bởi vì là sông nhỏ nên An Cựu có đầy đủ “tính cách” của một “người” biết thân biết phận: lưu lạc ngoại ô và sống đời riêng mình. Con sông ấy đã chứng kiến nhiều sự đổi thay của triều Nguyễn và hẳn nhiên, cả tiếng nấc của hiền nhân Bến Ngự trong đêm bão thị thành. Mưa An Cựu như là hiện thân của nỗi buồn tháng Mười Một, sau cuối và gần như mất dấu. Nó gợi nhớ những ký ức đã vang bóng một thời, với những lệ pha lê, những đèn khuya, những đêm vàng rêu phủ. Ngồi dưới một tán lều bạt bên Phan Đình Phùng nhìn ra sông, vẳng nghe bên tai lời của nước, của rêu, và bóng dáng những con người đã hằn in dấu vết nơi này.

Giữa trưa, phố vắng như tờ giấy tùy thân, tôi lê bước chân đi dọc bờ An Cựu. Cung An Định hiện ra. Nơi này đã quá xa xưa, u tịch và lặng lẽ, bảo người ta rằng có những điều thực sự được lãng quên trong thinh lặng. Vả chăng còn điều gì đau xót và kiều mị đọng lại thì chắc chắn đó là giọt nước mắt đêm thâu của những người phụ nữ chốn hoàng tuyền. Tôi chạm tay vào cánh cửa, tưởng như chỉ cần đẩy mạnh một chút thôi là có thể được thấy gương mặt u buồn phía sau tấm rèm nhung của những đóa hải đường một thời thức ngủ. Bỗng thấy nhân gian này yên ắng quá. Thể như không còn sự hiện hữu của con người, chỉ có tiếng nước mưa chảy từng dòng qua từng khe gỗ cũ, thì thầm, buốt nhói can tràng. Mùi mưa quện với mùi rêu mùi gỗ khiến trong cùng lúc tôi muốn được gửi một lời hỏi thăm đến những chủ nhân của cố cung này “Liệu mai sau mùa xuân còn đến?”.

Một dạng cảm xúc ngưng đọng đến tột độ mà bé giờ tôi chưa từng trải qua. Tôi muốn tan vào mưa, để thấm tháp nỗi buồn lộng lẫy và óng ánh này. Nỗi buồn của một kẻ rong chơi, cứ hoài mãi những ký ức tàn dư già cỗi của dân tộc. Nhưng dẫu cho sống sâu hay sống cạn, tôi vẫn muốn thành thực với lòng mình về dòng cảm xúc mà bản thân đang nắm giữ, để như thế, tôi được sống trọn một kiếp lang thang, thương vay tiếc mướn những điều đã cũ. Mà có chi cũ lắm, bởi dưới cơn mưa này, mọi thứ đều trồi mình xanh lên.

Ở miền ẩn dật sau cùng, nơi những tiếng ồn thị phi không còn nghe thấy được, sau tất cả những cú giáng của thời cuộc và số phận, cụ Phan Bội Châu được trả về đây, thanh thản và bằng an với những sự thật của riêng ông, nằm sâu dưới tấm tượng đồng đen nghìn năm vĩnh viễn. Bến Ngự bây chừ chỉ còn là những mảnh vỡ huyền thoại, đan chéo so le hiện tại và quá khứ trong khung cửi của mưa. Nhưng mà mảnh vỡ ấy vẫn ngấm ngầm thôi thúc ý nghĩ người ta, nhất là những kẻ hoài cổ, rằng ông già ấy vẫn quanh quẩn đâu đây, hàng ngày neo thuyền câu cá trong nỗi đau bất lực mất nước. Cụ Phan Bội Châu chưa bao giờ quen nết Đào Nguyên lạc lối mà quên nỗi bận bịu con người, chỉ khi người ấy mãi mãi nằm dưới một lớp đất nâu sau 73 năm nghiệm sinh trên cõi đời này. Đó là giấc ngủ dịu dàng của cụ Phan vào mùa đông năm Canh Thìn 1940.

Mưa vẫn rơi như thiếu phụ khóc vọng phu trên bến vắng. Trôi trên sông, hạt mưa tỏa ra những đường vân mảnh khảnh. Tôi đứng trên cầu Phủ Cam suốt buổi chiều chỉ để nhớ duy nhất một khuôn mặt. Khuôn mặt ấy tưởng như rất thân quen nhưng lắm khi lại hoàn toàn văng ra khỏi hệ trật tự của đời này. Người trai bé bỏng ấy đã lớn lên bên dòng sông này, tuổi đôi mươi vừa hé những nỗi buồn chúm chím mà câu hát như đã “ăn cắp” tâm trạng người ta. Người đã gắn bó với Huế bằng một nỗi buồn tươi tắn, nguyên vẹn và chưa từng mảy may bội phản. Người hiện về trong suy nghĩ của tôi với mái tóc thưa thớt bồng bềnh, tay hạc vịn thành cầu như thể một sự chịu thương chịu khó, đôi mắt ngà ngà mơ màng vì khói thuốc mà đâu biết tất cả những điều đó là đề tựa cho một cuộc chia ly. Lá phượng nhỏ và giọt mưa cũng nhỏ, quấn quyện đến nỗi bất giác ta nghĩ không biết mưa đến từ đâu, hay là đã đến từ tiền kiếp.

“Chiều này còn mưa
sao em không lại
nhỡ mai trong cơn đau vùi
làm sao có nhau
hằn lên nỗi đau
bước chân em xin về mau”


Trong mưa có gió. Nhẹ thôi nhưng sao cứ khiến người ta run rẩy. Dòng sông này rõ ràng chẳng hề là một nhan sắc nổi bật của thiên nhiên xứ Huế nhưng tôi cứ có cảm giác nó thừa độ tin cậy để cất giấu những thân kiếp mong manh. Mà sự mong manh ấy, chính là phần hồn của Huế.

Những vệt mỏng cuối ngày nhòe dần trong mưa. Chạng vạng xứ này làm khổ người ta ghê lắm, buồn bã, chông chênh, ai hoài. Mưa bất chợt ào ạt, cuốn phăng mọi thứ trang phục rối rắm của phố phường và để hiện ra một khuôn diện bé nhỏ, kiệt cùng vật chất và khánh tận niềm vui. Đó là những vệt khói ám muội lẫn trong mùi mưa, xống áo xộc xệch của người nữ già phì phèo điếu thuốc, tới hơi thở đàn bà, khỏa lấp cả những giọt mồ hôi nhễ nhại của chủ tiệm hớt tóc đầu ngõ, cuốc xe cuối ngày nhặt nhạnh lối mưu sinh bên vỉa hè phố thị. Cứ thế, phố nhỏ hai bên sông như những người đàn bà nửa đời cam chịu, tiếc nuối thanh xuân và trong lòng đầy ắp những khát khao kín đáo.

Tôi ngửa mặt lên trời để ngũ giác được lịm đi trong nước. Như một kẻ đi bụi trên sa mạc bị khát cháy lâu ngày, bỗng liệng chân qua đây và được tái sinh bằng một mạch nguồn trong veo mát lạnh. Mắt tôi như đẫm trong một khe suối nhỏ, tai tôi nghe thấy tiếng cựa mình của hạt mưa va đập vào nhau, mũi tôi ngửi thấy mùi của cây khô đang tróc vỏ, lưỡi tôi cảm nhận vị ngọt của mùa và tay tôi muốn đưa ra để đón lấy làn nước trong khiết mà những kẻ bụi đời nơi cuối nẻo cuồng phong vẫn thường túng thiếu. Bỗng chốc tôi thấy mình như thuộc về nơi đây từ kiếp nào, bên dòng sông nhỏ và những gương mặt đã nhòe đi cùng cát bụi thời gian.

Thời gian và không gian như ngừng lại, chỉ còn lại tiếng kêu rỉ rả của côn trùng ăn sương. Rồi như ý nghĩ muốn chìm sâu hơn nữa dưới cơn mưa này, tôi nhận ra, mưa An Cựu chính là một ví dụ đẹp về nỗi cô đơn của Huế.

N.H
(TCSH334/12-2016)





 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Sông Hương xứ Huế đã bao đời miệt mài làm nên những nét tinh tế và độc đáo của văn hóa Việt Nam. Đó là dòng chảy giao hòa và dung hợp của nét văn hóa truyền thống dân gian với văn hóa cung đình với những con người Huế với những nét đặc trưng không lẫn với bất cứ nơi nào về giọng nói, tiếng cười, điệu hò và những món ăn Huế hấp dẫn.

     

  • ILIA ÊRENBUA
            Trích hồi ký

    Tôi đã viết, tôi đón đợi đại hội các nhà văn Xô-viết hệt như một cô gái đón đợi buổi vũ hội đầu tiên trong cuộc đời. Nhiều trong số những niềm hy vọng ngây thơ của tôi, có thể đã không được thực hiện, nhưng đại hội vẫn còn đọng lại trong ký ức của tôi như một ngày hội lớn, kỳ lạ.

  • HOÀNG LONG 

    Đây là một tiểu thuyết cực tiểu, gồm năm thiên. Và không có tên. Cũng như mọi thứ trên đời này đều như vậy. Tự thân không có tên. Chúng ta đặt tên cho chúng và ban cho vạn vật một ý nghĩa nào đó với chúng ta. Tất cả là do tâm tạo tác. Cái vọng tưởng đó của ta chẳng liên quan gì đến thế giới. Vì thế giới vận hành trong sự không tên.

  • NHÂN KỶ NIỆM NGÀY THƯƠNG BINH LIỆT SĨ 27/7/2013

    HỒNG NHU
              Bút ký

  • NGUYỄN QUANG HÀ
                            

    Vừa mới hôm nào nhận thư Phong Sơn báo tin năm nay sẽ được mùa lớn. Lúa phơi màu rất đẹp.

  • VÕ NGỌC LAN

    Đi trong thành phố xanh này, ở đâu cũng thấy một màu xanh dịu mát. Có lẽ nhờ thế mà mưa nắng cứ đến rồi đi, cỏ hoa cứ bốn mùa làm xanh thêm cuộc hành trình mưa nắng.

  • BẢO CƯỜNG 

    Tiếng sáo làm bạn với con người ngay từ tuổi ấu thơ. Tiếng sáo gợi hồn quê hương dân tộc. Chỉ với một ống trúc giản dị, mục đồng đã chế tạo thành một ống sáo để thổi. Những ngày lùa trâu ra đồng các em ngồi vắt vẻo trên lưng trâu thổi sáo nghe réo rắt, vang xa đến tận cuối làng.

  • MAI VĂN HOAN

    Nhà thơ Hồ Chí Minh từng viết: “Cổ thi thiên ái thiên nhiên mỹ” (Thơ xưa yêu cảnh thiên thiên đẹp). Có thể nói thiên nhiên tràn ngập trong thơ xưa - đặc biệt là mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi, sông… Riêng về cỏ, các nhà thơ xưa rất ít nhắc đến.

  • NGUYỄN KIM CƯƠNG  

    Những ngày đầu Tết Mậu Thân 1968, quân dân ta tấn công và nổi dậy khắp các thành thị miền Nam, buộc lực lượng Mỹ và quân đội Sài Gòn phải phân tán đối phó.

  • CÁI NẾT  

    Trên cánh đồng lúa Mụ Dâu ngút ngàn, lạ thay, người ta không thấy màu xanh non của mạ, chỉ thấy một rừng hoa dài đến tận chân trời…

  • NGUYỄN THỊ THÁI  

    Bao lâu rồi dã quỳ nồng nhiệt, dã quỳ rủ rê, dã quỳ khắc khoải, dã quỳ đớn đau. Tây Nguyên thấp thỏm màu vàng, mỗi người có một lần đợi mong, người thiếu phụ mang trong ngực tháng mười mơ ước, nhập vào sắc hoa hoang dại mênh mang thương và nhớ.

  • NGUYỄN DƯ

    Đi đâu mà vội mà vàng
    Mà vướng phải hố, mà quàng phải xe

    Ngày nay, nhiều người sợ đi ngoài đường. Khác ngày xưa…

  • NGUYỄN TRƯƠNG KHÁNH THI

    Chiều hôm ấy mưa to lắm…
    Được cô cho nghỉ sớm, tôi rời lớp học thêm vật lý và đi dạo cùng đứa bạn thân. Thấy lề đường ướt sũng mà trái tim tôi cũng ướt theo. Nhìn qua thấy đứa bạn đang nói chuyện điện thoại với cha của nó… thì ra, hơn nửa tuổi thơ này… tôi đã không có cha! Trời hôm nay thật lạnh nhưng chỉ lạnh bằng một góc nào thật nhỏ của tháng ngày trước, cái ngày mà cha tôi ra đi… nỡ để lại trước mắt đứa con gái bé nhỏ của ông một cái xác không hồn…

  • HOÀNG HỮU CÁC

    Tiếng chân giày của trung tá Nguyễn Đình Sơn bước bồn chồn trên nền đất ẩm của căn hầm kiên cố dùng làm sở chỉ huy của đoàn B15 bộ binh là âm thanh duy nhất tôi nghe được ở đây trong chiều hôm nay.

  • THÁI KIM LAN

    Con thương yêu,
    Mẹ đang ở Huế, ngồi trong nhà của ngoại viết thư cho con. Con ơi, rời mùa Thu Munich về đây, lại thấy Huế cũng Thu.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊ
                  bút ký

    Hồ Tịnh Tâm lại đã đến mùa sen nở. Những cánh sen trắng khiêm tốn lấp ló giữa bạt ngàn lá xanh dịu. Mới đó, năm ngoái, sau cơn bão số 8, ngôi nhà lục bát trên hòn đảo giữa hồ bị đổ nát, cảnh hồ thật tiều tụy. Quy luật xoay vần của thiên nhiên quả là kỳ diệu.

  • TỐNG TRẦN TÙNG

    Xin được giải thích ngay cụm từ “đi mót” ở đây. Theo từ điển tiếng Việt thì nghĩa thứ hai của từ mót là “nhặt nhạnh của để rơi vãi hoặc bỏ sót”.  Tuy vậy, ở quê tôi, khi nói đến đi mót thì người ta nghĩ ngay đến đi mót ngày mùa, mùa gặt lúa, mùa cày khoai, mùa nhổ lạc…

  • THÍCH CHƠN THIỆN
                            Tùy bút

    Kinh Pháp Cú (Dhammapada), một bản kinh phổ biến nhất trong các nước Phật giáo Bắc truyền và Nam truyền (Phật giáo thế giới) ghi: “Những người có đủ 36 dòng ái dục, họ mạnh mẽ rong ruỗi theo dục cảnh, người có tâm tà kiến hằng bị những tư tưởng ái dục làm trôi giạt hoài”. (câu 339)

  • NGUYỄN KHẮC THẠCH  

    Trên bàn tay Phật pháp vô biên hẳn còn nhiều hướng đi khác tích cực hơn và Tạ Thị Ngọc Thảo đã chọn phương pháp Vòng Thời Gian (hay Đạo pháp Calachakra) trong Mật giáo.

  • VIỆT HÙNG

    “Trên đỉnh Trường Sơn, ta gặp nhau giữa đường đi chiến đấu, anh giải phóng quân Lào biên giới đẹp sao...”*- Câu hát từ thời chống Mỹ, đã trở nên xa xăm, song giờ đây, thỉnh thoảng nó vẫn vang lên trên các sóng phát thanh...