Nhiều năm qua, vì thiếu đội ngũ những người sáng tác - tác giả, soạn giả giỏi nghề nên sân khấu TPHCM ở cả lĩnh vực cải lương lẫn kịch nói cứ ngày một khan hiếm kịch bản chất lượng. Đặc biệt, trong năm 2019, hàng loạt tác phẩm cũ (ra đời cách nay hàng chục năm) lần lượt được tái dựng, càng cho thấy sự khủng hoảng trầm trọng của vấn đề kịch bản sân khấu.
Vở kịch Bông hồng cài áo được tái dựng theo phiên bản mới
Ở lĩnh vực sân khấu cải lương, khán giả mộ điệu gặp lại các vở cũ, từ tâm lý xã hội đến cổ trang, được chọn dựng lại như: Giấc mộng đêm xuân, Nhân danh công lý, Tìm lại cuộc đời, Lan và Điệp, Chuyện tình Khau Vai, Áo cưới trước cổng chùa, Ngai vàng và tội ác…
Ở lĩnh vực kịch nói, các sân khấu kịch cũng chọn những vở kịch văn học, kịch bản đã diễn rồi để tái dựng theo phiên bản mới như: Bỉ vỏ, Con nhà nghèo, Bông hồng cài áo, Tuyết Sài Gòn, Mặt nạ bong bóng, Diều ơi, Đẹp bất chấp…
Các vở diễn khi ra rạp vẫn được khán giả đón nhận, ủng hộ, tìm được hiệu ứng, sự đồng cảm từ khán giả. Nhưng việc sử dụng kịch bản cũ cũng chỉ là giải pháp tình thế.
Với lợi thế hội đủ yếu tố cần thiết về chất lượng nội dung, được khán giả quan tâm, bản dựng cũ chỉ cần thêm thắt, chỉnh lý, sắp xếp lại đường dây, tổ chức tập luyện cho ê kíp diễn viên mới, lại có sẵn giấy phép công diễn nên rất nhanh chóng có thể sáng đèn. Thế nên, nhiều năm qua, tình trạng sử dụng kịch bản cũ dường như là đối sách duy nhất cho sàn diễn sân khấu, đặc biệt là cải lương.
Ở mảng sân khấu kịch, tuy có một vài tác giả chuyên viết cho kịch nói, nhưng chất lượng tác phẩm mới chỉ dừng lại ở đáp ứng cho hoạt động biểu diễn theo phong cách của từng sân khấu. Nhiều tác giả không cập nhật được tình hình đời sống văn hóa nghệ thuật hiện tại nên sáng tác xong không thể sử dụng. Nhiều tác phẩm chưa thể hiện được chất lượng nội dung, nghệ thuật, tính thẩm mỹ, tính thời sự, bắt nhịp và gắn liền với những đổi thay của tâm lý con người trong đời sống xã hội mới.
NSND Hồng Vân chia sẻ về đội ngũ tác giả hôm nay: “Họ gần như rời xa đời sống đương đại, rất hiếm có những ngòi bút vẫn còn bám sát đời sống xã hội để sáng tác. Nhiều tác giả chạy theo chủ đề của các trại sáng tác, nặng tính định hướng, nên kịch bản khó đến được với công chúng”.
Thực tiễn của sự thiếu hụt trầm trọng kịch bản sân khấu trong quá khứ và hiện tại, cho thấy một dự báo đáng quan ngại là sẽ khó có sự thay đổi lớn về vấn đề kịch bản sân khấu trong năm mới và ở cả tương lai xa. Thiếu kịch bản hay, chất lượng, sân khấu sẽ ngày một yếu dần.
Loay hoay với kịch bản tết 2020
Không khí tết đang đến rất gần, nhưng các ông, bà “bầu” một số sân khấu kịch vẫn còn tất tả tìm kiếm, cân nhắc trong việc chọn kịch bản tết, đặt tên vở như thế nào cho tươi mới, hấp dẫn để đầu tư dàn dựng. Sân khấu kịch Thế Giới Trẻ trung thành với cách thức chọn đặt hàng những tác giả quen thuộc, chuyên viết kịch bản theo phong cách riêng của sân khấu như: Nguyễn Thu Phương, Bùi Quốc Bảo, Cao Tấn Lộc, Nguyễn Bảo Ngọc.
Tết này, Thế Giới Trẻ sẽ ra mắt 3 vở mới, trong đó có một vở chuyển thể từ kịch bản nước ngoài là Âm mưu hoàn hảo.
Sân khấu kịch Hồng Vân ở cả 2 điểm diễn: Trung tâm văn hóa quận Phú Nhuận và Trung tâm thương mại Garden Mall, quận 5, sẽ diễn vở Ngẫm Kiều, đây là tác phẩm kịch đã tham gia trong dự án Sân khấu thử nghiệm nàng Kiều do Viện Goethe tổ chức, được bà “bầu” Hồng Vân dàn dựng lại. Ngoài ra, NSND Hồng Vân cũng đang cân nhắc gút lại loạt kịch mục diễn tết là những tác phẩm đã ra mắt công chúng được dựng lại, thêm thắt những mảng miếng vui tươi.
Với sân khấu kịch Idecaf, hiện thời đã có một vở được định hình, chuẩn bị lên sàn tập với tên gọi Âm mưu Tú Bà.
Cùng một tâm trạng quay quắt vì kịch bản khan hiếm, mùa tết 2020, sân khấu kịch Hoàng Thái Thanh cố gắng chọn 2 vở mới để đầu tư dàn dựng và hiện tại mới thống nhất được một vở là Tình yêu trời đánh.
Nhà hát Kịch Sân khấu nhỏ 5B cũng nỗ lực tìm chọn và đặt hàng tác giả Vương Huyền Cơ và Nguyễn Sơn 2 kịch bản Ảo và thật 2 và Giao kèo sống thật để dàn dựng, với tiêu chí vui, nhẹ nhàng, tính giải trí cao, nhưng vẫn để lại dư âm trong lòng người xem qua ý nghĩa của một tác phẩm vừa có tính giáo dục, vừa đậm chất nhân văn.
Ông “bầu” Huỳnh Anh Tuấn của sân khấu kịch Idecaf lo lắng: “Tết cận kề nhưng kịch bản sân khấu quá khan hiếm. Người làm sân khấu tìm đỏ mắt để chọn lựa, thật sự rất mệt mỏi! Ngày thường, việc tìm kiếm kịch bản hay vốn đã khó khăn, huống chi ngày tết. Thế nên, xu hướng chung của nhiều sân khấu chính là tìm lại những tác phẩm cũ, hay tái dựng để khán giả có dịp xem lại”.
Đạo diễn Ái Như cũng trăn trở: “Kịch bản luôn là vấn đề rất căng thẳng. Khi tìm được một câu chuyện hợp lý, Hoàng Thái Thanh sẽ cùng chấp bút với các tác giả khác để cho ra vở diễn. Tuy nhiên, áp lực công việc quá nhiều nên việc sáng tác kịch bản cũng có những trở ngại riêng. Việc chuyển thể một tác phẩm văn học thành một vở kịch cũng gặp khó. Sân khấu tuy có nhận được một số kịch bản của các tác giả gửi về nhưng lại không phù hợp để dàn dựng…”.
Từ thực tiễn của sân khấu thành phố, cần thiết phải có những giải pháp hữu hiệu, lâu dài, để thay đổi cục diện hoạt động tổ chức biểu diễn. NSND Trần Minh Ngọc nhận định: “Nền sân khấu phát triển hay không trước hết là phải có đội ngũ sáng tác tài năng. Khi có kịch bản chất lượng, mới có chất liệu tốt cho đạo diễn thể hiện, có nhân vật cho diễn viên thăng hoa, có tác phẩm hay để khán giả thưởng thức. Như vậy, phải có sự quan tâm chăm lo, tạo điều kiện, đào tạo tác giả bài bản, mang tính lâu dài; tổ chức các lớp tập huấn nâng cao tay nghề cho đội ngũ giữ vai trò quan trọng này”.
Theo Thúy Bình - SGGP
Xin đổi kiếp này được viết bởi một "nhà văn" còn ngồi trên ghế trường trung học, ở tuổi 14 còn bao mơ mộng, mấy ai vướng bận chuyện nhân tình thế thái.
Tôi là người chưa làm thầy ai suốt cuộc đời gần bát tuần của mình, vậy mà mấy năm qua gần đến ngày 20-11 tôi đều được nhận quà!
Tiếng Việt (và chữ Việt) là ngôn ngữ chính thức của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Nếu thực sự coi “bảo tàng là thiết chế văn hóa” phản ánh “lịch sử như một dòng chảy trong truyền thống văn hóa” thì hệ thống bảo tàng nước ta cần được sắp xếp lại để hạn chế sự trùng lặp về nội dung và cả hình thức trưng bày, nhất là giữa các bảo tàng địa phương vì đều được xây dựng theo chung một “kịch bản” nặng về chiến tranh mà còn nhẹ về văn hóa – xã hội.
Sự sùng bái tôn ti trật tự trong nhà là một thứ áp bức đè nén “tự nhiên” mà người ta không ý thức ra nữa, thậm chí còn được tôn vinh, nó khuyên dụ người ta phủ nhận cách thức nhìn nhận mỗi cá nhân như một nhân cách độc lập và tự do, với những phẩm chất gì, năng lực gì, đức hạnh gì, nó chỉ giục người ta nhăm nhe soi mói vào “địa vị-thân phận” của mỗi người, cái được xem như “cốt yếu” mà thôi.
Chuyện Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế (TTBTDTCĐH) đã cho mang cây sứ “trăm năm tuổi” ở điện Kiến Trung về trồng vào vườn nhà của một “sếp”đã thu hút sự quan tâm của dư luận.
Mới đây, Hồ Đắc Thanh Chương - trường THPT chuyên Quốc học Huế đã xuất sắc trở thành quán quân Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 16. Khi nói về dự định của mình, Thanh Chương cho biết, với phần thưởng 35.000 USD, em sẽ đi du học, sau đó trở về quê hương.
Bài viết này không có tính chất học thuật chuyên sâu, để tưởng nhớ giáo sư Cao Xuân Hạo - người thầy mà tôi không có cơ hội được học.
NGUYỄN TRI
Cử tri cả nước đang chuẩn bị cho ngày hội lớn, ngày bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021.
Cuốn tiểu thuyết nổi tiếng thế giới của văn học Pháp - “Hoàng tử bé” - đã được viết nên từ trải nghiệm có thật của nhà văn khi ông bị rơi máy bay trên sa mạc Sahara khi đang trên đường bay tới Việt Nam. Tác giả đã bị mất nước, bị ảo giác và suýt mất mạng…
Năm 2015, doanh thu ngành văn hóa phẩm của nước ta đạt 2.000 tỉ đồng, tổng lượng bia các loại được tiêu thụ ước tính đạt hơn 3 tỉ lít, tương đương 66.000 tỉ đồng, trung bình mỗi người Việt bỏ ra 2,5 giờ/một ngày để lướt facebook.
“Nhập gia tùy tục” nên việc nghe bạn bè quốc tế khen về người Việt Nam thân thiện, cuộc sống ở Việt Nam thú vị có lẽ đã “nhàm”. Sự thật, họ đã bị nghĩ về văn hóa Việt Nam như thế nào?
Một số nhà khoa học giải thích vì sao lại quyết định trao những tư liệu, hiện vật quý giá của đời mình cho Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam (TTDS) chứ không phải nơi nào khác.
Ths Trần Trung Hiếu: "Việc môn Sử bị xé nhỏ và gán ghép theo kiểu “ba trong một” trong Dự thảo đó chưa từng xảy ra. Nếu điều đó xảy ra, đây là một trong những sai lầm lớn nhất của Bộ GD&ĐT từ ngày Hồ Chủ tịch đọc bản Tuyên ngôn độc lập đến nay!".
Nếu một hôm đẹp trời, có ai đó giao cho ta cầm trịch một giải thưởng văn chương ở xứ này, cho ta toàn quyền tự quyết trong việc phát giải, thì phản ứng đầu tiên của ta sẽ là gì? Từ chối? Hay hăng hái nhận lấy trọng trách và sau đó đi mua một bộ giáp sắt cùng nón bảo hiểm, mặc vào mọi lúc mọi nơi để chuẩn bị hứng đá dư luận?
Trong căn phòng nhỏ chật kín tài liệu ở một con phố nhỏ tại Hà Nội, Tổng Thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam PGS, TS Phạm Văn Tình đã dành thời gian trò chuyện sôi nổi với chúng tôi về hiện tượng “lệch chuẩn” trong sử dụng tiếng Việt của giới trẻ hiện nay. Đây là vấn đề ông rất tâm huyết khi nghiên cứu ngôn ngữ học ứng dụng. Dưới đây là nội dung cuộc trò chuyện.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam vừa có ý kiến chỉ đạo về giải pháp đối với hoạt động của các nhà xuất bản.
Ngày 9/9, tin từ UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế cho biết vừa nhóm họp với các đơn vị liên quan để triển khai thực hiện đề án "Chính sách hỗ trợ bảo vệ và phát huy giá trị nhà vườn Huế đặc trưng”. Mỗi năm tỉnh sẽ chi tiền để hỗ trợ từ 3-5 nhà vườn đặc trưng.
Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã thể hiện cao nhất niềm tin của nhân dân theo Đảng, trở thành bài học sâu sắc trong giai đoạn hiện nay.
Theo họa sĩ, nhà nghiên cứu Lê Quốc Việt, hoàn cảnh lịch sử cùng cách bảo tồn còn hời hợt khiến những kho mộc bản quý giá một thời đang ngày càng mai một và im lìm.