Hội ngộ với Hoàng Đăng Nhuận mới

09:49 21/01/2009

PHÚC VINHSau một thời gian dài lang bạt giang hồ, tết này, họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận quyết định trở về Galery Chiêu Ê, nơi ông đã gắn bó một thời trai trẻ, trú mình trong căn họa thất xinh xắn vừa xây dựng.

Chỉ vỏn vẹn 50m2, căn họa thất của họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận khiêm tốn nép mình trong một góc vườn với khoảng không xanh ngắt hoa cỏ, ngan ngát hương đồng, gió nội. Kiến trúc đơn giản, màu xi măng thô ráp, căn họa thất vừa mộc mạc lại gợi nên một cảm giác hoài cổ khá lãng mạn. Bên trong được bài trí đầy ngẫu hứng. Mới mẻ, hiện đại nhưng lại mang vẻ trầm tư rất cổ điển. Những bức tranh khổ lớn, tranh của bạn bè tặng choán hết khung tường rộng như đẩy người xem chìm đắm trong thế giới của sắc màu. Xung quanh chiếc lò sưởi là vị trí dành riêng cho những bức tranh khổ nhỏ. Xinh xắn, điềm tĩnh và ấm áp là cảm giác mà những bức tranh này mang lại cho căn phòng.
Đối diện với lò sưởi là chân dung ông do họa sĩ Đinh Cường vẽ tặng, vừa đem từ Mỹ về. Mảng tường trống được tô điểm bằng chữ ký của bạn bè ông. Những nét bút phóng khoáng với gam màu phong phú đã tạo nên một bức tranh tường độc đáo, đẫm chất tự sự. Trong căn họa thất còn có sự hiện diện của những bức ảnh đen trắng đã phủ bụi thời gian của những người bạn đã một thời gắn bó với ông như Văn Cao, Trịnh Công Sơn, Đinh Cường, Bửu Chỉ… Thời gian đã đi qua, nhưng trong trái tim của người họa sĩ này, dường như, tất cả ký ức vẫn lắng đọng, đầy yêu thương.

Nói đến Hoàng Đăng Nhuận, người ta nhớ ngay đến một “thế hệ vàng” với những người nhạc sĩ tài hoa như: Văn Cao, Trịnh Công Sơn, Từ Huy…; những cây cọ đầy góc cạnh như: Đinh Cường, Bửu Chỉ…; những nhà văn, nhà thơ lừng lẫy như: Hoàng Phủ Ngọc Tường, Bửu Ý, Lê Văn Ngăn… Và Hoàng Đăng Nhuận là một trong những người hiếm hoi còn lại của thế hệ ấy. Những ngày trước giải phóng, ông đã từng rong rêu từ Sài Gòn đến Đà Lạt, làm đủ nghề để kiếm sống chỉ để hoàn thành ước nguyện được vẽ, khước từ trọng trách trở thành nhà kinh doanh mà cha mẹ đặt nặng lên vai. Từ cuộc triển lãm đầu tiên từ năm 1969 tại Đà Nẵng, Hoàng Đăng Nhuận đã thực sự bước vào cuộc sống bằng bước chân của người nghệ sĩ. Dẫu biết là lắm chông gai, là đa đoan bạc mệnh mà sao vẫn ẩn giấu một nụ cười mãn nguyện sau vầng trán suy tư và đôi mắt đăm đắm nỗi niềm.

Dạo ấy, tranh ông thấm đẫm nỗi cô đơn, một nỗi cô đơn xanh rờn hơn cả cỏ cây, đỏ tươi hơn cả màu ngói và tím ngát màu thời gian. Nỗi cô đơn ấy như một vệt màu vô tình dây ra giữa một khối màu rực rỡ mà kéo dài bất tận, mà ám ảnh khôn nguôi. Một nỗi buồn lộng lẫy như đôi mắt xa vắng, ẩn giấu những trắc ẩn đa đoan của một thiếu phụ đẹp. Xem Đốm nhà, Bãi vắng, Một thời nào, Rèm cây hay Mưa phùn… mới cảm nhận sâu sắc nỗi muộn phiền của chàng trai trẻ ấy. Mỗi bức tranh là một cuộc độc thoại âm thầm mà đầy day dứt với những chuyến phiêu lưu không hạn kỳ trong thế giới tâm linh đa sầu đa cảm. Những khung cảnh mờ ảo, phiêu diêu cổ tích; những vệt màu mong manh; những đốm rạn nứt, Nhuận như nắm tay người xem tranh, dắt vào một cõi u linh, huyền bí nào đó mà tâm thổn thức với những nỗi buồn siêu thực. Một nỗi buồn hoang vắng và lạnh lẽo như thể phủ đầy sương.

Nhiều bức tranh của Nhuận thấp thoáng dáng phố. Một dáng phố mỏng manh sau sương sớm, một dáng phố cô đơn và lặng lẽ đến chạnh lòng. Phố hẹn, Phố chờ, Phố má hồng hay Địa chỉ của những cô gái đa tình… đều là con phố kỷ niệm của Nhuận; “đâu đó trong mỗi bức tranh, người ta vẫn nhận ra bóng dáng của một kẻ nào đó lang thang, một chiếc xích lô không người ở góc phố, một chiếc xe đạp của ai dựng bên lề đường, hoặc là một gã áo đỏ lơ đãng đạp xe qua ngã ba. Những hình ảnh tưởng như tình cờ gặp ngoài đường đó thì lại là hình ảnh của chính hắn. Có lẽ, bên dưới khung cửa sổ gác xép kia, hắn đã từng đứng chờ để thấy hiện ra khuôn mặt của người con gái yêu dấu. Có lẽ, trên những đường phố nhỏ kia hắn hy vọng tìm thấy những tàn thuốc vứt dài theo năm tháng, những chiếc hôn đã bị phụ bạc hoặc những bông phù dung chưa kịp hái” (Hoàng Phủ Ngọc Tường viết năm 1983). Vẽ phố là Nhuận đang vẽ quá khứ, một Pari hoa lệ ướt đẫm nỗi buồn; một phố Huế rêu phong, cổ kính; một Hội An với “những mái nhà cong như thân hình vũ nữ”; một thành cổ Quảng Trị khom lưng tựa vào bóng chiều lặng lẽ nghe từng viên gạch rời rã thở dài…

Khép lại quá khứ với những chuyến phiêu bạt hào hoa, trở về với căn nhà xưa, có lẽ, họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận đã quyết định chọn cho mình một nơi chốn yên bình, rời xa thế sự. Giai đoạn này, tranh của ông cũng thoát ra khỏi những ám ảnh cũ. Nếu như dạo trước nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã từng có những cảm nhận về tranh ông: “Tranh Nhuận là những tấm thảm nhiều màu, thiếu vắng hoàn toàn hình thể. Với một khối lượng màu khá đông đảo trên mỗi bức tranh, tôi đã ngạc nhiên thấy rằng: tranh Nhuận không hề có cái vẻ rực rỡ của những mùa nắng ở miền nhiệt đới”; thì bây giờ, trong sêri tranh mới của ông tuyệt nhiên không thấy màu rêu phủ, không thấy màu thạch thảo xanh xám buồn thảm, không những khu phố phủ trắng sương, không những vệt màu vung vẩy nhiều tâm trạng. Màu vàng của hoa cải, màu đỏ của ngói mới, màu xanh của bầu trời buổi ban mai… đều là khoảnh khắc trong trẻo và rạng rỡ mà người họa sĩ này dành tặng riêng cho cuộc sống. Có lẽ, nỗi ám ảnh về tuổi già đang xồng xộc lao tới đã làm ông yêu tha thiết sắc màu và nhịp điệu tươi vui đang rộn rã xung quanh mình. Thế nhưng, cũng có khi, chỉ với một gam màu xám chủ đạo trong tranh hay một chiếc ghế lẻ loi, người xem lại bắt gặp nỗi cô đơn trong bóng, mượt mà, kiêu kỳ và sang trọng của ngày cũ.

Họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận từng tâm sự: “Với tôi, vẽ là cuộc đùa chơi với sắc màu, đường nét”. Dĩ nhiên, cuộc đùa chơi ấy không đơn giản là cuộc đùa chơi lông bông mà là một sự khơi nguồn cảm xúc không câu nệ vào bất cứ điều gì. Có khi, đó cũng là một cuộc độc thoại nội tâm âm thầm, kín đáo. Du ngoạn trên cánh đồng hội họa, họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận không muốn lặp lại chính mình. Mỗi giai đoạn, ông chọn cho mình một cách thể hiện nội tâm riêng biệt. Với một số lượng màu sắc cố định, ông đã chọn lọc và bằng đường nét mở ra thế giới sâu thăm thẳm của tâm hồn. Có thể nói, hiền lành, rạng rỡ và trong trẻo là những bức tranh của Hoàng Đăng Nhuận ở giai đoạn này.

Trên hành trình nghệ thuật, mỗi sự thể nghiệm đều mang một ý nghĩa quan trọng, đánh dấu một giai đoạn sáng tạo riêng biệt. Chọn cho mình một lối đi là lạ, họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận chỉ đơn giản muốn chuyển cảm xúc của mình đến với người xem tranh một cách thơ mộng. Hỏi ông, điều gì đã khiến ông đam mê nghệ thuật? Ông chỉ cười hiền lành: “Tôi cảm thấy hạnh phúc khi vẽ một bức tranh. Chia tay với bức tranh ấy, tôi vẽ một bức tranh khác như tìm một niềm hạnh phúc mới”.
P.V

(nguồn: TCSH số 240 - 02 - 2009)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Họa sĩ Phạm Đăng Trí

LÊ VĂN THUYÊNThuộc lớp họa sĩ được đào tạo cuối cùng ở trường Mỹ thuật Đông Dương, nhưng họa sĩ Phạm Đăng Trí đã đi vào con đường hoạt động nghệ thuật chủ yếu là bằng cái vốn tự học tập, tự tìm tòi và nghiên cứu riêng của mình.
Họa sĩ Bửu Chỉ

NGUYỄN HỮU NGÔKhu nhà máy bên kia sông tràn đầy sức sống giữa một bầu trời êm ả. Những bông cỏ chen nhau vươn lên… và bỗng nhiên một cánh chuồn chuồn đỏ thắm đáp xuống - một chi tiết thật bất ngờ và thú vị. Toàn thể bức tranh tỏa ra ánh dịu dàng của một buổi sáng mùa xuân.
Trường Sa - trong tâm thức người lính của Lê Văn Nhường

ĐẶNG MẬU TỰUKhi được Hội Mỹ Thuật Việt Nam phân bố cho miền Trung một suất đi thực tế Trường Sa, Họa sĩ Lê Văn Nhường là một điểm trong tầm ngắm để được giới thiệu đi trong chuyến hải hành này. Trường Sa là một trong những mục tiêu mà Hội Mỹ thuật quan tâm trong cuộc vận động sáng tác về biển đảo trong năm 2010 - là điểm nóng vì là tiền tiêu của Tổ quốc. Ai cũng mong có một lần được đi đến đó.
Tình bạn thăng hoa nghệ thuật!

THANH TÙNGVào những ngày cuối tháng 7-2010 Đinh Cường từ Mỹ về và Phan Ngọc Minh từ Đà Nẵng ra tổ chức một cuộc triển lãm tranh ở gallery Chiêu Ê - số 89 Minh Mạng, thành phố Huế - nhà riêng của hoạ sĩ Hoàng Đăng Nhuận.
Lê Quý Long một tấm lòng với Hà Nội

TRẦN THANH BÌNHCách đây đúng 9 năm, có một họa sĩ xứ Huế đã lang thang gần 2 tháng trời trên những góc phố cổ kính Hà Nội để "chiêm nghiệm", đó là Lê Quý Long.
Một họa sĩ sống hết mình vì nghệ thuật

LÊ QUÝ LONGMùa xuân năm ấy, vào dịp Tết, chợt nhớ đến người bạn đồng nghiệp ở cách thành phố hơn hai kilômét về phía tây dọc theo dòng sông Hương. Anh ở gần chợ Long Thọ, bên trái là con đường đi đến sân Hổ Quyền.
Hãy cho nó hiện ra chứ đừng để thấp thoáng

SĨ THIỆNTrại sáng tác điêu khắc Quốc tế lần 2 được tổ chức tại Huế đã kết thúc được 3 tháng. Bằng sự lao động sáng tạo, bất chấp cái "mưa thúi đất thúi trời", 14 nhà điêu khắc Việt Nam là 16 nhà điêu khắc đến từ châu Mỹ, châu Âu, châu Á đã để lại cho Huế 30 bức tượng, một món quà vô giá và vĩnh hằng.
Họa sĩ Đặng Mậu Tựu - Người nhen lửa

NGÔ MINHTôi quen biết họa sĩ Đặng Mậu Tựu từ những ngày gửi con trai đi học lớp hội họa ở Nhà Thiếu nhi Huế. Những ngày đó thiếu nhi đến học vẽ đông lắm. Có lớp buổi sáng, buổi chiều, lại có lớp ban đêm. Lớp nào cũng có mặt thầy Đặng Mậu Tựu có mái tóc bồng bềnh như sóng Quy Nhơn, mặt mày hốc hác vì thiếu ngủ và thiếu dinh dưỡng, cặm cụi dạy các cháu cách cầm cọ, pha màu, phác thảo tranh. Rồi thầy Tựu dắt các em đi chơi Bạch Mã, Lăng Cô... để tìm cảm hứng vẽ.
Nghĩ về một họa sĩ còn sống

LGT: Sau hơn năm tháng bị tai biến, họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận đang dần hồi phục trở lại. Ý thức sống là sáng tạo đã thôi thúc người họa sĩ. Và như vậy toile đã căng lại trên khung, màu cũng đã sẵn sàng.A. Camus trong một cơn bệnh đã chiêm nghiệm “Bệnh tật là một dòng tu kín”. Hy vọng rằng trong ngọn lửa sáng tạo nhen lên lần này, tranh Hoàng Đăng Nhuận có thêm nhiều chiêm nghiệm mới trong dòng tu kín của mình.S.H
Vài lời về phòng tranh “Về quê”

ĐẶNG MẬU TỰU... Về quê, về quê, ai cũng có ít ra một lần về quê.Về cái nơi chôn nhau cắt rốn ấy, dù giàu nghèo đến đâu thì mảnh đất ấy cũng rất thiêng và rất riêng với mình.
Cõi lặng một tâm hồn

NGUYỄN NGUYÊN ANTừ những thập niên sáu mươi đến tám mươi của thế kỷ trước, trong làng vẽ Huế, họa sĩ Lê Vinh - một cây cọ cinéma nổi lên như hiện tượng. Tưởng rằng, ông chuyên vẽ tranh quảng cáo, pano, nhưng không, ông có 20 bức vẽ còn lưu giữ trong Bệnh viện Trung ương Huế từ năm 1970 và là người vẽ tranh Bác Hồ to lớn nhất Việt Nam trong thời điểm 1975.
Tôi & không phải tôi

HẠNH NHIĐó là tên sê-ri tranh sơn mài của họa sĩ Đinh Khắc Thịnh - người được biết đến nhiều với các tác phẩm mỹ thuật sắp đặt trong các Festival nghề thủ công truyền thống và các Festival Huế.
Thành công của mỹ thuật Thừa Thiên Huế và những điều ngẫm nghĩ

PHAN THANH BÌNH-KHÁNH TRANGNăm nay triển lãm mỹ thuật Bắc Miền Trung lần thứ VIII được tổ chức tại Thanh Hoá, vùng đất địa đầu của khu vực miền Trung. Triển lãm trưng bày 116 tác phẩm của 46 tác giả là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam và 51 tác giả hội viên Hội VHNT các địa phương. Hội đồng nghệ thuật đã loại 19 tranh vi phạm quy chế về thời gian sáng tác, kích thước (TT-Huế có 3 tranh) và đặc biệt trong đó có 9 tranh bị loại vì chất lượng nghệ thuật kém.
Vẻ đẹp người phụ nữ Huế trong hội họa nửa đầu thế kỷ XX

PHAN THANH BÌNHHình bóng người phụ nữ xứ Huế từ lâu đã được khắc sâu trong nghệ thuật hội họa với bao tác phẩm, dáng hình và tình cảm sâu nặng, với những vẻ đẹp chiều sâu hài hòa, rung cảm, xao động lòng người. Những tác phẩm ấy đã có ý nghĩa lịch sử lớn lao trong việc khẳng định và làm sáng tỏ hơn những giá trị tinh thần, phẩm chất của con người Huế nói chung và của người phụ nữ Huế nói riêng.
Bửu Chỉ - Nghệ thuật đứng về phía nước mắt

Đầu năm 1997, khi mới chuyển về công tác tại Đài Truyền hình Huế, tôi có ý định làm một phim tài liệu nghệ thuật về hoạ sĩ Bửu Chỉ. Sau nhiều lần từ chối, họa sĩ Bửu Chỉ đã đồng ý giúp tôi việc này. Ngày 25-2-97, tôi gửi anh 7 câu hỏi nhằm có thêm tư liệu để lên đề cương kịch bản phim. Hơn 20 ngày sau, anh chuyển cho tôi một thếp giấy vở học trò gồm 13 tờ do tự tay anh viết xong, đề ngày 16-3-1997. Vì nhiều lý do, phim chưa làm được, tôi gửi trả anh các tư liệu đã mượn, riêng bài trả lời phỏng vấn, anh nói tôi hãy giữ làm kỷ niệm về một dự định bất thành.Với tất cả tấm lòng thương quý và kính mến một người Anh, xin được giới thiệu bài trả lời phỏng vấn của Anh mà tôi xem như là những trang di cảo về CUỘC ĐỜI VÀ NGHỆ THUẬT. ĐẠI DƯƠNG
Không gian- thời gian và phận người

ĐẶNG MẬU TỰUGiới họa sĩ xem Bửu Chỉ là một người đặc biệt không chỉ vì tính khí hoặc bởi từ một người học và tốt nghiệp ngành luật nhưng lại tự học vẽ, có tác phẩm từ lúc học Luật rồi trở thành họa sĩ thực thụ, chết sống với nghề, mà vì tác phẩm của anh có một sắc thái riêng, anh đã tạo cho mình một cõi riêng trong nền nghệ thuật đương đại.
Bội Trân và thiếu nữ và hoa...

NGUYỄN TRỌNG TẠOMột ngày cuối năm Con Khỉ, tôi ghé vào Gallery Minh Châu số 7 Lý Đạo Thành, Hà Nội, không phải để chiêm ngưỡng tranh của các bậc thầy hội hoạ Nguyễn Phan Chánh, Bùi Xuân Phái, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... vẫn thường được bày bán ở đây, hay để thăm cô chủ nhỏ Minh Châu quen thân từ trong Huế như mọi lần, mà để xem tranh của mẹ cô vừa mang từ Huế ra trình làng với giới hâm mộ hội hoạ đất Hà Thành.
Trò chuyện với hoạ sĩ Lê Bá Đảng

PV: Ảnh hưởng nào đã cho hoạ sỹ về một thế giới quan có tên gọi là: "Không gian Lê Bá Đảng"? Lê Bá Đảng (L.B.Đ): Không gian của tôi là tạo hoá thiên nhiên hài hoà trong tác phẩm. Không có cô đứng, cô ngồi, cô uỷ lụy, cô say, cô tỉnh, cô chiêm bao; không nhìn thẳng như mọi người mà nhìn từ nhiều góc độ.
Họa sĩ Thái Bá - một phiến tài tình... rất Huế!

TRẦN KIÊM ĐOÀNLàm nghệ thuật ở xứ nghèo là một “thiện nghiệp gian nan”! Thiện nghiệp vì làm cho đời vui. Gian nan vì phải sống đời áo cơm vất vả.
"Ba biến thể" trong sơn mài Võ Xuân Huy từ trực cảm đến ý thức sáng tạo

TRẦN HẠ THÁP Với gần bốn mươi bức tranh trong cuộc triển lãm ở số 4 Hoàng Hoa Thám - Huế khai mạc vào 11 tháng 10 năm 2008, Võ Xuân Huy đã đặt người thưởng ngoạn trước một công trình tổng hợp từ 3 phạm trù sơn mài độc đáo. Sự nối kết truyền thống vào hiện đại này mang tầm vóc đặt để một nguyên lý, xứng đáng để giới bình luận lưu tâm và ghi nhận lâu dài.