NGUYỄN CHIẾN
Không bao giờ Graham Green kể về các tác phẩm của mình trước khi ông đặt dấu chấm hết và đưa chúng tới nhà Xuất bản.
Nhà văn Graham Green - Ảnh: internet
Thế nhưng những người có dịp được gặp ông đều háo hức thầm mong được biết về những ý đồ và dự định của nhà văn. Phóng viên thường trú của "Báo Văn học" Liên Xô ở Pháp A.Sabốp cũng không tìm được câu hỏi ấy khi gặp Graham Green:
- Ngài vừa chia tay với "Cốt truyện Panma" sau khi cho in cuốn sách "Tôi làm quen với vị tướng". Có lẽ tiếp theo sau đó là cuốn tiểu thuyết về Nicaragoa hỏi ngài đã tới ba lần rồi chăng? Bởi hình như đó là một trật tự hợp lôgíc của cuộc đời và sáng tác của ngài.
- Không, - Green mỉm cười, - trong tôi chưa chín muồi "cốt truyện Nicaragoa". Vào mùa hè sắp tới, tôi dự định dành thì giờ cho cuốn tiểu thuyết đã bắt đầu viết 10 năm trước. Nói chung, tôi không tin là trong cuộc đời văn nghiệp của tôi lại tồn tại một trật tự như thế. Tôi đã tới Hêmia, nhưng rồi chẳng viết gì về xứ sở đó cả. Tôi đã ở Chilê dưới thời cố Tổng thống Agienđê, nhưng sau đó tôi chỉ giới hạn trong những bài phóng sự. Đối với cuốn tiểu thuyết "Những diễn viên hài kịch" tôi cần đến bốn chuyến đi Hai-ti, và tôi cũng đặt chân tới Panama ngần ấy lần trước khi một cốt truyện văn học trỗi dậy trong trí tôi. Nhưng rồi tôi cũng không sử dụng cốt truyện ấy.
- Song ngài đã kể về tướng Ômar Tôrilôt trong cuốn sách của mình...
- Có, tôi có kể, thậm chí cuốn sách không hoàn toàn bình thường đó đối với tôi - Có chút gì giống như hồi ký và ký sự đi đường - lại buộc tôi phải lao động suốt hai năm trời, vậy làm sao lúc ấy có thể nói gì đến tiểu thuyết! Vậy là tôi đã viện đến một mẹo: tôi đã được thư thái không bị ám ảnh với cốt truyện văn học bằng cách kể chuyện theo hình thức một truyện vừa mang tính chất tư liệu, tiểu sử. Thế nhưng bây giờ khi cốt truyện ấy "đã được kể" nó chẳng còn thuộc về tôi nữa. Vì lý do đó tôi chưa quyết định viết gì về Nicaragoa. Tôi yêu mến đất nước này, cuộc đấu tranh của nhân dân Nicaragoa gần gũi trái tim tôi. Nhưng liệu một cuốn tiểu thuyết có được viết không thì tôi chưa biết trước, nó có thể nảy sinh ra trong tôi mà cũng có thể chẳng nảy sinh được. Song, tôi coi nghĩa vụ của mình là phải nêu ra được một bằng chứng chính luận về những gì tôi đã nhìn thấy, đã nhận biết, đã tiếp nhận hay gạt bỏ bằng tất cả tấm lòng. Chính tôi đã làm như vậy với Mêhicô, với Nicaragoa: Không nhất thiết là tiểu thuyết, nhưng nhất thiết phải có một lập trường rõ ràng, có phóng sự - ủng hộ hay chống đối.
- Ngài hẳn còn nhớ lời phát biểu trên tờ "Sunday Telegraph" vào đầu năm nay mà ý nghĩa của nó quy tụ ở điều cho rằng dường như cùng với nhà thờ Thiên chúa giáo, bằng cuộc đấu tranh của mình vì hòa bình, ngài đã can dự một cách khách quan "dưới bàn tay của chủ nghĩa cộng sản"?
- Có, tôi có nhớ. Tôi đã gửi câu trả lời của tôi cho tờ Sunday Telegraph, và tờ này đã đăng tải nó. Điều đó không có nghĩa những cuộc tấn công tương tự nhằm vào tôi sẽ không lặp lại nữa. Tôi đã phản ứng tương tự như vậy đối với lời tuyên bố do những người cầm đầu các nước phương Tây thông qua ở Tôkiô. Tôi đã gửi thư tới tờ "Times" để bày tỏ sự phản đối của tôi đối với ý tưởng về cái gọi là "chủ nghĩa khủng bố biện chứng" - Không được quy phong trào giải phóng dân tộc của các dân tộc là chủ nghĩa khủng bố, và nhân cớ đó mà ném bom LiBi, đưa quân tiểu phạt tới Nicaragoa. Ở Nicaragoa, người ta đã kể cho tôi nghe về tội ác của bọn Côntrax hành động khủng bố, bọn này xuất phát từ lãnh thổ nước Ônđurat. Tôi đã giấu những bằng chứng đó trong bức thư gởi từ "Times". Người ta trả lời tôi rằng họ không công bố bức thư này. Lẽ tất nhiên, tôi sẽ tìm được cơ quan xuất bản khác sẽ đăng bức thư của tôi. Tôi sẽ đặt câu hỏi: lập trường của tờ "Times" phù hợp ra sao với nguyên tắc tự do ngôn luận? Không thể im lặng về chủ nghĩa khủng bố, về cái gọi là "những cuộc chiến tranh quy mô nhỏ", về sự coi thường số phận của các dân tộc. Chính vì lẽ đó mà vừa qua tôi đã trở thành thành viên của Hội đoàn kết Anh với nhân dân Nicaragoa.
- Như vậy, "Không nhất thiết là tiểu thuyết, nhưng nhất thiết phải có một lập trường rõ ràng". Theo mọi chuyện đã xảy ra, chính điều đó chắc không làm cho những kẻ bài bác ngài hài lòng...
- Chắc ngài biết là bốn mươi năm trước đây, khi ông bạn tôi là nhà văn Colder Schun nghĩ ra khái niệm "Green land", tôi đã không chấp nhận khái niệm đó, và bây giờ tôi sẽ còn không chấp nhận. Bởi dưới khái niệm "Green land" (vùng đất của Green) ngụ ý một điều tựa hồ một hòn đảo văn học tưởng tượng. Song điều của tôi viết hiện đang tồn tại trên thực tế. Tôi không bịa ra chiến tranh Việt Nam trong "Người Mỹ trầm lặng" - cuộc chiến tranh ấy là một sự thực: Trong tiểu thuyết "Yếu tố con người", tôi viết về tính chất thực tế của hiểm họa hạt nhân đe đọa các nước châu Phi từ phía Cộng Hòa Nam Phi, và tôi chưa kịp kết thúc cuốn sách, thì điều mà tôi phán đoán đã thành hiện thực - Người ta công bố các văn kiện về cuộc trao đổi bí mật về thông tin giữa các trung tâm hạt nhân ở Cộng Hòa Nam Phi và Cộng Hòa Liên bang Đức. Đúng, thế giới, nơi chúng ta đang sống, tràn đầy hiểm họa. Nền văn minh kỹ thuật đã không làm giảm bớt mà đã làm gia tăng mối nguy cơ biến tai họa cục bộ ngẫu nhiên hay "chiến tranh quy mô nhỏ" thành mối đe dọa toàn thể loài người. Vì vậy tôi lấy làm tiếc phải nói rằng sự cố ở Trecnôbưn mà Liên Xô hiện đang xử trí rất nghiêm túc, lại bị giới cầm quyền Mỹ coi như một nguyên cớ nhằm làm căng thẳng hơn các quan hệ trên thế giới. Song, lẽ nào những tai biến tương tự lại không xảy ra trước đây ở Anh và ở Mỹ hay sao? Ở nước Anh, mãi nhiều năm sau chúng tôi mới biết về việc một máy bay Mỹ đâm nhào xuống một kho hạt nhân.
Tôi hy vọng rằng, đối với thế giới, thảm họa của con tàu "Challeuger", tai họa xảy ra tại Trimai ở Mỹ, cũng như sự cố ở Trecnôbưn sẽ trở thành tín hiệu báo trước mối hiểm họa thức tỉnh loài người rút ra các bài học nghiêm túc nhất từ những gì đã xảy ra.
N.C
Dịch theo "Báo Văn học" Số 29-1986
(SH26/8-87)
Biêlôruxia - Nước cộng hòa Xô-viết phía Tây với dân số 10 triệu người. Đất nước của hàng trăm nghìn con sông, hồ lớn nhỏ, nông sâu. NHÊ MAN là một trong những dòng sông lớn nhất của nước Cộng hòa Biêlôruxia. Con sông đã có bao nhiêu huyền thoại và nhiều bài hát về nó. Xuất phát từ Biêlôruxia "NHÊ MAN" trải dài theo lãnh thổ của nước cộng hòa rồi chảy ra biển Ban Tích.
YURI KUDIVOV
Tủ sách của tòa soạn báo "Thời mới" chúng tôi vừa nhận được một tác phẩm của PETER WRIGHT "THE SPY CATCHER"(Người bắt gián điệp). Cuốn sách nầy đã bị tẩy chay khỏi Anh Quốc. Hơn thế nữa, chính quyền Anh đã ra lệnh săn lùng cuốn sách ấy.
LUIS SUARDIAZ
Cách dây một phần tư thế kỷ, nhà văn Pê Ru, Mario Vargas Llosa (Mario Vacgác Luxa) đã khơi dậy lòng nhiệt tình của đọc giả và các nhà phê bình bằng tác phẩm lừng lẫy "Thành phố và bầy chó".
Lúc giải Nobel về văn học được trao tặng cho ông Iosif Brodsky, người đã sống ở Mỹ từ 15 năm vừa qua, báo chí phương Tây cho rằng như thế từ nay những tác phẩm của nhà thơ ấy sẽ không bao giờ được xuất bản ở nước Nga nữa. Thế nhưng chúng tôi được biết Tạp chí "Thế Giới Mới" sẽ xuất bản một vài tác phẩm của Iosif Brodsky trong một ngày gần đây. Thông tín viên Gennady Zhavoronkov đã phỏng vấn Oleg Chaukhautsev, trưởng bộ môn thơ của Tạp chí.
VIỄN PHƯƠNG
Vào ngày 06/03/1927, tại Aracataca, một thị trấn bên bờ biển Caribê, thuộc miền Bắc Colombia, Gabriel García Márquez ra đời. Và 55 năm sau đó, tên của ông được xướng lên tại Viện Hàn Lâm Thụy Điển dành cho giải Nobel Văn học năm 1982.
LGT: Trong số các tên tuổi văn học đang được phục hồi triệt để ở Liên Xô, Mikhail Bulgakov (1891 - 1940) là một trong những nhà văn đang được quần chúng bạn đọc ái mộ nhất, có thể nói một tác giả "siêu thời thượng". Có người gọi Bulgakov là một "Gogol thế kỷ XX".
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Nhân chuyến bay ngang qua Nhật, gặp mùa hoa anh đào, tôi ghé vào Tokyo chơi một ngày. Trong quán ăn sushi thắp đèn lồng, tôi làm quen với một người bạn Nhật. Anh là giảng viên đại học ngành lịch sử, làm thêm nghề hướng dẫn du lịch. Nói chuyện về thiền và thơ haiku, anh kể cho tôi nghe một câu chuyện thú vị. Sau này, mỗi khi nhìn thấy hoa anh đào, tôi đều nhớ anh, mong có dịp trở lại chốn cũ.
NGUYỄN HỒNG TRÂN
Như chúng ta biết, vua Bảo Đại đã tuyên bố thoái vị từ năm 1945, nhưng cho đến giữa thập niên 1950, mong muốn và tính toán cho việc đưa Hoàng thái tử Bảo Long lên ngôi chấp chính vẫn còn âm ỉ.
NINA BOREVSKAYA
Một chủ đề đã một thời bị cấm
Tôi lấy làm sung sướng vì lúc viếng thăm Thượng Hải tôi được tiếp xúc với nữ sĩ Wang Anyi một nhà văn có tác phẩm được đọc nhiều. Bà thuộc vào thế hệ đang ở vào những năm 30 tuổi.
NGUYỄN VĂN DŨNG
Bút ký
Helsinki là thủ đô của Phần Lan - đất nước nằm về phía cực Bắc địa cầu, diện tích gần bằng Việt Nam, nhưng dân số chỉ hơn 5 triệu người.
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
… Cohen lớn lên ở một khu dân cư trên sườn đồi Mount Royal, gần sông Saint-Laurent (St. Lawrence) thơ mộng, chảy qua Montréal, Québec… Sinh ngày 21 tháng 9 năm 1934 trong một gia đình gốc Do Thái, bên ngoại có dòng máu Nga, Leonard chịu ảnh hưởng nhiều của thân phụ…
HIỆU CONSTANT
(SHO) Nói đến Nhà thờ Đức bà thì hầu như ai cũng đã từng nghe. Qua tác phẩm bất hủ của Victor Hugo, nhưng nơi đây cũng là địa điểm yêu thích mà bất kỳ khách tham quan nào ghé Paris cũng cố gắng dừng chân!
Viện khoa học Weizmann là một trong những tổ chức hàng đầu thế giới về nghiên cứu và sáng tạo, một không gian lý tưởng cho việc hợp tác quốc tế nghiên cứu khoa học đa ngành. Người sáng lập viện là nhà hóa học, chủ nhân của patent “pure axeton”, cũng là nhà lãnh đạo chủ nghĩa phục quốc Do Thái, Chủ tịch Tổ chức Phục quốc Do Thái và Tổng thống đầu tiên của Israel - Azriel Weizmann (1874 –1952).
Trong bài nói chuyện tại Yale Political Union1 ngày 23/4 năm nay, Meena Alexander bắt đầu với một trích dẫn từ bài luận năm 1821 của Shelley, “Sự biện hộ của thơ ca”. Kết luận – “Thi nhân là những nhà lập pháp không được thừa nhận của thế giới” – dẫn đến cuộc tranh luận sôi nổi. Sau đây là phiên bản đã sửa chữa đôi chỗ của bài nói chuyện mà Meena đã trình bày.
THÁI KIM LAN
Thôi Hộ viết "hoa đào năm ngoái còn cười gió đông"? Ở đâu thời nào Tây hay Đông, thì hoa vẫn nở, đào vẫn chớm nụ trong gió xuân.
ELENA PUCILLO TRUONG
Mệt mỏi! Chiếc xe lửa liên tục dằn xóc tạo nên những va đập trên lưng làm toàn thân tôi ê ẩm. Có lúc cơn mệt nhọc đã làm tôi thiếp đi trong một giấc ngủ ngắn, rồi giật mình thức giấc vì cái đầu lắc lư, đập lên thành toa, đau điếng.
TRẦN HUYỀN SÂM
Phải chăng, chiến tranh vẫn là chủ đề quan tâm nhất của xã hội phương Tây? Theo dõi đời sống văn học Pháp trong những năm trở lại đây, cho phép chúng ta khẳng định rằng, phần đa các tác phẩm đạt giải thưởng lớn đều có xu hướng lật lại quá khứ để lý giải những căn bệnh của xã hội đương đại.
Ông Nelson Mandela, biểu tượng của cuộc chiến chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc ở nước này và là một trong những nhân vật chính trị xuất chúng trong thế kỷ 20, đã qua đời ở tuổi 95. Tổng thống Nam Phi đương nhiệm ông Jacob Zuma nói sẽ cử hành quốc tang với nghi lễ trọng thể nhất với Nelson Mandela. Toàn nước Nam Phi sẽ treo cờ rủ từ thời điểm này cho đến hết lễ tang. "Đất nước chúng ta mất đi người con vĩ đại nhất. Toàn thể dân tộc ta mất đi một vị cha đáng kính", Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma thông báo trong bài diễn văn đọc trên truyền hình trước toàn thể nhân dân.
ĐOÀN CẦM THI
(Đọc “Yersin: dịch hạch & thổ tả” của Patrick Deville)
Patrick Deville sinh năm 1957, tác giả của mười tiểu thuyết, giải thưởng Femina năm 2012, được coi là một trong các nhà văn Pháp hàng đầu hiện nay. Theo giới phê bình nghiên cứu, tác phẩm của Patrick Deville đã góp phần cách tân tiểu thuyết Pháp đương đại. Tiểu thuyết “Yersin: dịch hạch & thổ tả” của Patrick Deville vừa ra mắt độc giả Việt Nam.
Hai nhà văn Angiêri nổi tiếng Bulaiđ Đuđu và Muluđ Asur đến thăm tòa soạn Tạp chí "Văn học nước ngoài".