Festival Huế 2006 với ông Hoàng Phủ

10:10 11/12/2008

NGUYỄN ĐÌNH CHÍNHĐêm hè từ 7 giờ tối tới 7 giờ sáng. 12 giờ liên tục nhận những cái rùng mình trong toa máy lạnh ghế mềm chuyến tầu xuyên Việt. 9 giờ sáng xuống Huế. Cơn mưa rớt bão Chanchu đã tạnh. Nắng Huế nhức đầu. Khách sạn Duy Tân. Nằm đọc Tạp chí sông Hương.

Tình cờ gặp nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường trên những con chữ bài viết: “Huế, Festival và tôi” Ông Hoàng Phủ bày tỏ hiểu biết và tình cảm náo nhiệt dành cho lễ hội Festival và ông còn mách cho mấy cái mẹo làm Festival. Cuối bài, ông hạ một câu “Huế là nơi tôi đã rong chơi và còn muốn trở lại”.
Trước hết, tôi muốn giải thích vì sao gọi là ông Hoàng Phủ. Có gì đâu. Đã lâu rồi, một lần cầm tờ tạp chí in mấy bài thơ của mình, ông đã buột miệng than thở: cái tên Hoàng Phủ Ngọc Tường dài quá. Bỏ Ngọc Tường chỉ lấy bút danh Hoàng Phủ dễ nghe hơn.

Hoàng Phủ nổi tiếng trong văn đàn mấy chục năm nay là cây bút ký có hạng. Có người cao hứng xếp ông chỉ đứng sau cụ Nguyễn Tuân về thể ký. So kè như thế là khập khiễng. Mấy ông viết văn không giống mấy ông vận động viên chạy nước rút 100 mét ở thế vận hội thể thao xếp hạng nhất, nhì, ba huy chương vàng, bạc, đồng rõ rành. Ký của cụ Nguyễn Tuân là sự đùa rỡn và nâng niu sang trọng tỉ mẩn từng con chữ. Cụ bày mê hồn trận con chữ như bày trận đồ bát quái. Người đọc lạc vào trận đồ của cụ chóng mặt chỉ còn thấy những thành vách, những cửa tử, cửa triệt, những trò chơi ú tim, trốn tìm. Đầu óc mê man nghĩ rằng trên đời này chỉ có quần áo hình hài là quan trọng hơn cả. Có thể vì thế mà mấy người ác khẩu nói rằng văn của cụ chỉ có chữ, không có tư tưởng. Ký của ông Hoàng Phủ khác. Ta thấy lối hành văn của Hoàng Phủ đẹp và minh triết chịu nhiều ảnh hưởng của trật tự suy tư Pháp. Đặc biệt, văn Hoàng Phủ thích làm dáng. Cái lối làm dáng triết học của người có sức đọc rộng. Hoàng Phủ ưa dãi bày tư tưởng, cảm xúc theo cái cách giảng bài của mấy ông nhà giáo. Cái lối này thường gây phản cảm khiến cho người đọc kính phục mà ngại gần gũi, thân mến với ông.

Tôi ghi lại mấy nhận xét trên về ký cụ Nguyễn và ký Hoàng Phủ. Không phải của tôi. Của một thạc sĩ văn chương 26 tuổi, mặt non choẹt, đang tu nghiệp tại Hà Lan. Ghi cho vui thôi chứ không có mưu hèn gì.
Cách đây 8 năm. Vào đúng World cup 1998. Ông Hoàng Phủ ngồi máy lạnh phòng kín xem đá bóng. Rồi ông mở cửa đột ngột chạy ù qua cái sân rộng nóng hừng hực. Thay đổi nhiệt độ quá xốc. Ông bị tai biến mạch máu não liệt giường. Rồi những năm tháng dằng dặc tiếp nối. Bạn bè đồng nghiệp văn nhân tận mắt cảnh vợ chồng ông túi xách, xe lăn rong ruổi lặn lội khắp ba miền Trung, , Bắc. Hễ nghe ở đâu có thuốc quí, thuốc gia truyền là tìm đến tận nơi. Cái ham sống lãng mạn mơ màng của người nghệ sĩ cộng với cái phải sống trần trụi, quyết liệt của con bệnh hiểm nghèo đã giúp Hoàng Phủ không chầm chậm rơi vào bóng đêm đời sống thực vật. Ông chầm chậm nói được, chầm chậm nghe được, chầm chậm nghĩ được. Và bút danh Hoàng Phủ lại xuất hiện trên những trang báo, những tập sách.

Người vợ vất vả của ông là nhà thơ Mỹ Dạ gọi phôn mời anh em chúng tôi tới nhà dùng bữa cơm ngày giết sâu bọ. Giọng Huế của chị dịu dàng vậy mà cũng không dễ nghe với người Bắc. Nhầm địa chỉ ở phố Phan Bội Châu ra phố Phan Châu Trinh nên lại thêm một chuyến Taxi cắm cờ Festival. Trưa Huế oi ả kinh khủng. Ngôi nhà nhỏ của vợ chồng ông mát mẻ, duyên dáng, sạch sẽ và đầy nữ tính. Ông Hoàng Phủ nằm trên giường lầu hai. Nhìn thấy khách, ông nhổm lên nở nụ cười sung sướng. Ông cám ơn. Và ngay lập tức bíu tay vào mấy dóng sắt ở đầu giường tự bò dậy ngồi vào xe lăn.

Bữa cơm Huế giết sâu bọ đậm đặc chất Huế. Tôm luộc. Thịt ba chỉ xắt mỏng tang. Mắm tôm chua. Mắm nhút. Cà muối. Canh chua. Cá hấp và cơm gạo trắng. Cũng có dăm chai bia Festival. Ông Hoàng Phủ ngồi xe lăn. Ông uống bia. Ông ăn tôm, ăn cá. Nhà thơ Mỹ Dạ ngồi cạnh ân cần làm cô Ô sin chăm nom. Trò chuyện linh tinh. Toàn chuyện văn nghệ. Ông Hoàng Phủ nói nhiều. Rất nhiều. Vẫn thói quen của người đọc nhiều, đọc rộng. Khách ngồi gật gù, chống đũa, vểnh tai nghe lõm bõm câu được câu chăng lắm lúc như ngôn ngữ bất đồng ông chẳng bà chuộc. Chị Mỹ Dạ ngồi bên mỉm cười hiền lành làm chân phiên dịch. Bữa cơm giết sâu bọ tàn theo ánh nắng quá ngọ xiên chéo. Ông Hoàng Phủ mệt. Cáo lỗi. Lên giường nằm nghỉ. Ông nằm nghiêng. Quay mặt vào tường. Im lặng. Ông thức hay ngủ. Không biết. Hình như ông muốn chúng tôi hãy quên ông đi. Ngồi uống nước lặng lẽ nghe chị Mỹ Dạ hát nhớ nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Bài hát chị phổ nhạc thơ của chị. Rồi câu chuyện xoay quanh tập thơ của bé Hoàng Dạ Thi. Nhắc lại lời thán phục của Trần Đăng Khoa. Bé Hoàng Dạ Thi năm 2006 đã là một thiếu phụ 30 tuổi. Thời gian trôi quá nhanh. Đời người cuống quít. Cái gì tàn rữa. Cái gì còn lại mãi mãi tươi xanh. Câu hỏi đó để lại dấu vết khắp nơi, trên từng mặt người. Câu trả lời thì lẩn chốn ở đâu, ở khắp nơi, trên từng mặt người? Bí ẩn và thách đố! Anh nhạc sĩ trẻ tuổi đầu húi trọc ngồi cạnh cửa lẩn mẩn chấm từng con kiến đen bỏ vào mồm ăn ngon lành. Ngón tay dịu dàng của người nghệ sĩ bỗng chốc hóa thành lưỡi hái ghê rợn thần chết của bày kiến đen vô tội thất thần hoảng chạy tán loạn. Câu trả lời lẩn trốn nơi đâu, ở đâu, ở thân phận con kiến yếu ớt, bé nhỏ, mỏng tanh đang cuống cuồng trên cái nền gạch thênh thang, bóng loáng chói lòa ánh nắng.

Năm 1975 bọn tôi tràn qua đây - qua Huế. Không phải rong chơi một kiếp văn nhân mà lính trận. Xích xe tăng gằn trên cầu Trường Tiền và khói súng khét lẹt, tanh tưởi quần đảo bao bọc xác người. Năm đó ông Hoàng Phủ đã nổi danh nhân sĩ trí thức theo Cách mạng làm văn nghệ Cách mạng. Lính Bắc ngưỡng mộ những bài thơ, những trang viết của ông. Tìm một Huế không phải qua màn lửa chiến tranh mà qua những người như ông Hoàng Phủ. Huế là đất hiền nuôi dưỡng biết bao văn nhân nghệ sĩ danh tiếng lẫy lừng. “Qua nhiều thế kỷ, người Huế đã tạo nên một truyền thống văn học riêng, một hệ thống ngữ âm và ngữ sắc riêng, một triết lý nhân văn biểu hiện qua những phong tục ứng xử và thờ phượng, cách nấu ăn và may mặc, lễ hội và giải trí riêng. Tất cả tài sản văn hóa phi vật chất đó đều được diễn đạt bằng giọng Huế và trong cả cái hay lẫn cái dở của nó đã tạo nên một bản sắc riêng gọi là tính cách Huế”. Ông Hoàng Phủ đã viết như vậy. Huế ngắn gọn và khúc triết.

Năm 2000 Huế tổ chức Festival đầu tiên. Rồi được chọn là địa chỉ duy nhất Thành phố Festival. Cứ hai năm một lần tổ chức lễ hội. Rủ nhau vào Huế, nơi đầu tiên bọn tôi đến thăm không phải Tử Cấm Thành cũng không là làng Dục Đức. Đến thăm ông Hoàng Phủ. Không phải vì ông đang bạo bệnh liệt giường mà vì mến tài văn chương của ông. Cô nghệ nhân hát Cọi người Tày Hà Giang nói là xưa kia hình như ở Huế có ba văn nhân nổi tiếng Hoàng Phủ Ngọc Tường, Trịnh Công Sơn, Đinh Cường. Nổi tiếng vì mê làm văn nghệ. Nổi tiếng vì họ chơi với nhau gần gụi như ba anh lính trận trong cùng một tổ tam tam (tổ 3 người). Cái đơn vị bé nhất. Cái hạt nhân nguyên tử của trùng điệp các tiểu đội, trung đội, tiểu đoàn, sư đoàn hàng triệu người lính.
Chiều đã từ lúc nào. Tạm biệt ngôi nhà nhỏ của ông Hoàng Phủ, Chị Mỹ Dạ ân cần đưa chúng tôi ra đầu kiệt (ngõ). Có vài ly bia và chơi chơi ăn vã mấy con kiến đen mà đầu óc choáng váng men say. Ngồi trong Ta xi cắm cờ Festival cứ ong ong một câu hỏi. Cái gì tàn rữa. Cái gì còn lại mãi mãi tươi xanh. Ở nơi đâu. Ở chốn nào. Trên gương mặt người. “Huế là nơi tôi đã rong chơi và tôi còn muốn trở lại”.

Ông Hoàng Phủ đang nằm nghiêng, quay mặt vào tường. Ông ngủ hay thức hay ông đang rong chơi. Hai chân liệt vô cảm. Hoàng Phủ rong chơi không phải bằng đôi chân. Ông rong chơi bằng cái đầu thích rong chơi. Một nửa bước ngoài phố kia thôi là Huế của những ngày đầu tháng 6 nóng điên đầu đang cuộn lên với hàng vạn du khách hòa lẫn với hàng chục vạn người xứ Huế - Dòng người ồn ào đó đang hớn hở, thích thú và say mê rong chơi trong lễ hội Festival 2006 tưng bừng. Có ai nhìn thấy một Hoàng Phủ Ngọc Tường thi sĩ, một Hoàng Phủ Ngọc Tường nhà báo của xứ Huế đang háo hức hòa trộn trong biển người náo nức đó?.
Festival Huế 6/6/2006
N.Đ.C

(nguồn: TCSH số 209 - 07 - 2006)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Nhà văn dụng võ (Hoặc là “Vạch túi cho người xem... bia”)

Xem thêm

Nhà thơ nên đi... xe đạp

THANH THẢOLTS: Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã về Huế. Có thể nói đấy là một sự kiện - một sự kiện trang nghiêm lặng lẽ.Là người có căn lành, cuộc trở về của ông dường như mãn vẹn. Ông đã trở về với nơi xuất phát, trở về với “ngôi nhà có ngọn lửa ấm”, trở về với tư cách một công dân thi sĩ.Sông Hương có nhã ý “cập nhật” ông từ đầu nhưng qua dò ướm, biết ông chưa muốn, Sông Hương đành để các báo bạn “post” trước.Mặc dầu “truy cập” sau nhưng Sông Hương với ông, với người Tổng Biên tập đầu tiên - Tổng Biên tập sáng lập hẳn còn nhiều duyên nợ, dài dài...
Lão nhà văn Trang Thế Hy: đêm nghe dừa rụng ngày nhìn chuột rơi

THANH THẢO“gió đưa gió đẩy về rẫy ăn còngvề sông ăn cá về đồng ăn cua”
Chuyện “họp” và “làm” của các nhà văn ở Huế

NGUYỄN KHẮC PHÊCó lẽ trong các loại tổ chức hội đoàn, tổ chức các Chi hội nhà văn (thuộc Hội Nhà văn Việt Nam) là ít họp hành nhất; trong đó Chi hội ở Thừa Thiên Huế hẳn được xếp “đầu bảng” về “thành tích” này.
Trò chuyện 700 năm thơ Huế với Hải Trung

Gắn liền với 700 năm Thuận Hoá - Phú Xuân, 700 năm thơ Huế là tập thơ do Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh, Hội Nhà văn TT-Huế phối hợp thực hiện và sẽ ra mắt bạn đọc trong thời gian đến. Đây sẽ là tập thơ có bề dày và cũng là tập thơ đầu tiên khái quát một chiều dài với một diễn trình lịch sử thơ ca của vùng đất TT-Huế.
Nhà thơ không bao giờ lớn tiếng

ĐÀO ĐỨC TUẤNNhà thơ Lê Văn Ngăn sinh năm 1944 ở làng Niêm Phò, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, Thừa Thiên Huế; hiện sống tại TP Quy Nhơn, Bình Định. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, nguyên Phó Chủ tịch Hội VHNT Bình Định. Thơ in trong nhiều tuyển tập trong và ngoài nước nhưng chỉ có một tập riêng “Viết dưới bóng quê nhà” (NXB Hội Nhà văn - 2008).
“Văn học trẻ - nhìn lại và phát triển”

NGỰ VIÊNLTS: Văn học trẻ Huế hiện nay như thế nào? Các tác giả trẻ đang ở đâu? Tại sao đã nhiều năm nay, không có một hội viên mới nào của Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế ở độ tuổi thậm chí U40? Đâu rồi, một sân chơi văn học vốn là niềm tự hào một thời của những cây bút trẻ Huế?... Một thực tế đầy bức xúc đã khiến những người có trách nhiệm không thể tiếp tục ngồi yên. Cuộc tọa đàm “Văn học trẻ Huế- nhìn lại và phát triển” do Tạp chí Sông Hương và Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế phối hợp tổ chức vào sáng chủ nhật 12/10 vừa qua, nói như nhà văn Tô Nhuận Vỹ, “lẽ ra phải được tổ chức từ lâu”…
Một thời tôi đã sống

BỬU NAM* Để tưởng nhớ Trịnh Công Sơn và Ngô Kha1. Buổi chiều nắng vàng rực trên tàn cây xanh. Hình như có một con chim nhỏ nào đó đang líu lo trong lùm cây trên cao.
Năm gương mặt văn nghệ tuổi Tuất

NGUYỄN THỤY KHA1. BÁC CẢ KHOÁTNhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát sinh năm Canh Tuất 1910 - năm Tuất đầu tiên của thế kỷ XX. Bởi vậy, bác mang bản mệnh Dương Thoa Xuyên Kim (vàng trang sức).
Nhạc sĩ Phạm Duy “Biết ái tình ở dòng sông Hương”

NGUYỄN ĐẮC XUÂN thực hiệnNhạc sĩ Phạm Duy sinh trưởng ở Hà Nội (5.10.1921), một thời gian dài sinh sống ở miền Nam và nước ngoài, tác phẩm của ông gắn bó với nhiều địa phương trong cả nước. Do hoàn cảnh lịch sử, ông đã có những quan hệ đặc biệt với Huế, với vùng núi Ngự sông Hương.
Văn Cầm Hải

NGÔ MINHTrên hành trình văn chương thăm thẳm, mỗi nhà văn đều có một lối khởi hành riêng. Đối với nhà văn trẻ Văn Cầm Hải, con đường đó bắt đầu từ sự lựa chọn đầy nghị lực: Anh không ăn bóng một thời đã đi qua. Câu thơ Hải viết về Apolinaire như một tuyên ngôn của mình! Quen thân Văn Cầm Hải hơn 10 năm nay, tôi thấy chàng trai trẻ này là một mẫu thanh niên hiện đại trong suy nghĩ và sáng tạo nghệ thuật, ham học hỏi, có chí tiến thủ, không bao giờ bỏ phí thời gian vào những say mê vô bổ.
Thương tiếc nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng

LGT: Nhà văn, nhà báo Nguyễn Xuân Hoàng sinh ngày 30-8-1966, đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam, nguyên Phó Trưởng phòng chương trình Đài PTTH TT.Huế, ủy viên thường vụ Hội Liên hiệp VHNT TT.Huế, ủy viên thường trực Hội Nhà văn TT.Huế, Trưởng ban Biên tập TCSH, Thư ký Chi hội Nhà báo TCSH đã đột ngột qua đời ngày 16 -12-2006 tại Huế. Thương tiếc anh và thể theo nguyện vọng của bạn hữu, đồng nghiệp, Sông Hương xin dành số trang đáng kể đăng điếu văn của Hội Liên hiệp VHNT cùng các bài viết viếng, tiễn đưa anh về nơi an nghỉ cuối cùng.Nguyễn Khắc Thạch - Lê Văn Phương - Lê Huỳnh Lâm - Trần Tuấn - Nguyễn Trương Khánh Thi - Hồ Thế Hà - Trần Hạ Tháp - Đào Đức Tuấn - Tỷ Em - Ngô Minh - Lãng Hiển Xuân - Phạm Thị Anh Nga - Hồ Đắc Thiếu Anh - Nguyên Quân - Đinh Thu - Nhất Lâm - Ngô Cang - Ngàn Thương - Lê Ngã Lễ
Nhà viết kịch Ngọc Tranh, “gừng càng già càng cay”

NGÔ MINHDịp sát Tết Đinh Hợi, thoáng thấy tôi trên đường Lê Lợi, anh Ngọc Tranh ra hiệu dừng xe rồi nhanh nhẹn mở tờ báo Tuổi Trẻ ra, nheo nheo con mắt cười hồ hởi: “Mình làm Trò chơi mà được Trời cho, ông thấy ngon không?”. Thì ra, báo Tuổi Trẻ ra ngày 13-2-2007, tức ngày 26 Tết, đưa tin Liên hoan hài kịch Xuân 2007 của Thành phố Hồ Chí Minh vừa kết thúc tại sân khấu nhạc nước Đầm Sen, nhóm Hoàng Sơn được giải nhất với vở hài kịch ngắn Trời cho.
Nhạc sĩ Trần Hữu Pháp 75 mùa xuân

MAI VYNhạc sĩ Trần Hữu Pháp sinh ra và lớn lên trong một gia đình nho giáo nghèo tại huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định. Từ năm 1946, Trần Hữu Pháp thoát ly gia đình phục vụ cách mạng. Trong sáu mươi năm, anh đã gắn bó với nhiều vùng đất của Tổ quốc.
“Bác ơi! tim Bác mênh mông thế!”

TRẦN ĐƯƠNGCuối năm 1973, đầu năm 1974, khi bắt đầu tiến hành tuyển chọn và dịch thơ của Tố Hữu ra tiếng Đức, tôi có gửi tới nhà thơ danh mục những bài cần dịch và xin ông cho ý kiến.
Gặp gỡ nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường những ngày đầu năm tại Huế: “văn chương đòi hỏi cái gì... hơn cả máu!”

Sức sống của Hoàng Phủ Ngọc Tường sau cơn bạo bệnh là một niềm vui cho làng văn học Việt . Trong những ngày tháng điều trị, những trang viết của ông không vì thế “đóng cửa” mà nhiều khi lại thăng hoa vì đây là khoảng thời gian đúc kết của một chuỗi dài “ham chơi”, một thời đã từng lên rừng xuống bể, vào Nam ra Bắc với biết bao “Miền gái đẹp”... Không bao giờ dừng bước - Đó cũng là cốt cách của nhà văn gốc Bích Khê, Quảng Trị này.
Những mối tình nước mắt của tử tù Lê Quang Vịnh

NGÔ MINHLTS: Giáo sư Lê Quang Vịnh, người trí thức Sài Gòn yêu nước bị toà án binh đặc biệt của Chính quyền Sài Gòn kết án tử hình năm 1962 và đày ra Côn Đảo biệt giam trong chuồng cọp, hầm đá, bị khổ sai suốt 14 năm ròng, từ năm 1962 - 1975. Cuộc đời và nhân cách, ý chí kiên cường của người tử tù nổi tiếng này là một pho truyện lạ lùng và hấp dẫn. Nhà thơ Ngô Minh vừa hoàn thành bản thảo tập ký sự “Chuyện tử tù Lê Quang Vịnh”. Chúng tôi xin giới thiệu với bạn đọc chương nói về những mối tình nước mắt của Lê Quang Vịnh trong thời gian hoạt động cách mạng ở Sài Gòn, trước khi bị án tử hình.
Phùng Quán và tôi

HOÀNG VŨ THUẬT
Nhà thơ Thu Nguyệt: “Ta ngồi đo đếm mênh mông”

Sinh ngày 02 tháng 8 năm 1962 tại Cao Lãnh, Đồng ThápTốt nghiệp Trường Viết văn Nguyễn Du (khoá III).Hiện công tác ở Báo Tuổi Trẻ, thành phố Hồ Chí MinhHội viên Hội Nhà văn Việt NamBài “copy” sau đây là cuộc trò chuyện giữa nhà thơ Thu Nguyệt và nhà báo Diễm Chi, đăng trên báo Phụ nữ chủ nhật thành phố Hồ Chí Minh.http://thunguyetvn.com
Nhà văn Sơn Nam nghèo mà sang

NGUYỄN QUANG SÁNG“Cách đây ba năm tôi có viết về nhà văn Sơn , chớ không phải khi nghe tin anh đi xa rồi, tôi mới nghĩ đến anh. Tôi viết về anh lúc anh còn khoẻ mạnh và minh mẫn. Anh đã đọc, gật đầu, cười…”.
Đọc Nhã Ca hồi ký - Bình luận của một người trong cuộc

NGUYỄN ĐẮC XUÂNLTS: Cuộc tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 là một cuộc tập kích chiến lược. Thắng lợi của cuộc tập kích ấy buộc Đế quốc Mỹ giữa lúc có đông quân nhất ở Việt Nam, hy vọng sẽ chiến thắng bằng quân sự phải xuống thang chiến tranh, ngồi vào bàn hoà đàm mở đầu cho thời kỳ thất bại của Mỹ dẫn đến chỗ Mỹ phải rút chạy khỏi miền Nam Việt Nam.