Cùng bạn đọc thân mến!
Các bạn đang cầm trên tay số tạp chí cuối cùng của năm 2018, năm đánh dấu 35 năm Tạp chí Sông Hương trên hành trình phụng sự. Mới ngày nào đó, giờ đã qua 35 năm. Thời gian không chờ ai cả, mỗi khoảnh khắc trôi qua là duy nhất của vũ trụ không bao giờ lặp lại. Trên hết tất cả, thời gian quyết định sự hiện hữu và giá trị con người trên mặt đất này. Trái đất vẫn quay. Mặt trời vẫn mọc lúc bình minh và lặn tắt lúc hoàng hôn. Thời gian vẫn trôi trong cái thế giới hiện tượng đầy sai biệt này, nơi mà con người vẫn luôn khao khát đến một cõi phi thời gian đầy huyền bí. Hàng nghìn năm qua, con người luôn tìm cách làm chủ thời gian, nhưng thời gian, bánh xe tàn nhẫn ấy vẫn cứ quay và nghiền nát biết bao giá trị.
Bìa Số Đặc biệt 31 tháng 12/2018
Trong rất ít những thứ trường tồn cùng thời gian, lạ thay, không phải sự giàu có về của cải, về quyền lực mà lại là giá trị văn hóa, văn học nghệ thuật.
Cuối mùa thu năm nay, các nhà kiến trúc sư Việt Nam đã hội tụ về Huế để cùng nhau bàn thảo về hướng đi cho nền kiến trúc Việt Nam. Bối cảnh những không gian văn hóa đang mất dần đi ký ức kiến trúc khiến nhiều kiến trúc sư hết sức quan ngại. Mà sao không quan ngại được khi mà đến nghỉ ở một khu biệt thự bên bờ biển miền Trung, du khách Việt lại có cảm giác mình đang ở một ngôi nhà xa lạ? Những trăn trở đó, được ghi lại trong một bản tường thuật của số tạp chí này.
Huế trong năm 2018 có duyên hội tụ văn nghệ sĩ: Liên hoan Ảnh nghệ thuật Bắc Trung bộ, Giao lưu văn nghệ sĩ 5 vùng Kinh đô Xưa và Nay, Hội thảo tạp chí văn nghệ 6 tỉnh Bắc miền Trung… Và trong tháng 9, tháng 10, Trại sáng tác Âm nhạc Huế Xưa và Nay được mở bên bờ sông Hương, những tà áo dài, giọng nói dạ thưa… lại thêm lần nữa gợi cảm hứng cho nhiều ca khúc mới về Huế hình thành bởi các nhạc sĩ tên tuổi… “Những ca khúc nồng nàn…” sẽ giúp bạn đọc hình dung về sự ra đời của những giai điệu mới.
Thơ trong tháng 12, là những ký ức về đồng đội những năm tháng chiến tranh lại về trên dòng thơ những người lính già. Và những người trẻ, lại là những cảm nhận đằm sâu về những người lính đảo hôm nay, đang kiên cường bám trụ giữa những cơn bão biển, gìn giữ biên cương Tổ quốc. Và những cảm xúc khác, có khi là thảng thốt: “chúng ta chỉ có thể bay trong mơ/ để tuyệt giao với nhơ bẩn/ chúng ta chỉ có một nỗi buồn rất nặng/ để thanh lọc”; có khi là một mơ ước thi ca: “tôi sẽ băng vết thương cuối cùng bằng bài thơ màu hồng”…
Những truyện ngắn trong số này, như là những đa dạng các trần thuật của ký ức và hiện tại, những tương tác facebook hôm nay, và những tương tác giữa hiện thực và nỗi nhớ.
Và những chân dung của ngày cũ mấy lối, của những con người đáng kính cũng rủ nhau về, trên một chuyến Sông Hương cuối năm.
Dưới đây là mục lục:
- Gặp gỡ mùa thu 2018: Phát triển một nền lý luận, phê bình kiến trúc Việt Nam - NGÔ VIẾT TRƯỜNG
- Những ca khúc nồng nàn từ trại sáng tác ca khúc “Huế xưa và nay” - NGUYỄN CÔNG TÍCH
NHẠC:
- “Gặp em” - Nhạc: ĐỖ HỒNG QUÂN; Ý thơ: DƯƠNG VĂN
- “Cảm xúc Huế” - Nhạc và lời: TÔN THẤT LẬP
- “Còn trong ký ức” - Nhạc: PHÚ QUANG; Thơ: THÁI THĂNG LONG
- “Về với Huế” - Nhạc và lời: VÕ ĐĂNG TÍN
- “Sóng Hương Giang” - Nhạc: ĐỨC TRỊNH; Lời thơ: LÊ TỰ MINH
- “Đi cùng sông Hương” - Nhạc: VŨ THIẾT; Lời thơ: LÂM THỊ MỸ DẠ
- “Trở lại nơi đây” - Nhạc: TUẤN PHƯƠNG; Thơ: LÊ TỰ MINH
- “Giọt đàn xứ Huế” - Nhạc và lời: HỒ TRỌNG TUẤN
- “Huế nay” - Nhạc và lời: VŨ DUY CƯƠNG
- “Về Huế với nhau đi” - Nhạc và lời: LÊ MINH SƠN
- “Thương thương xứ Huế” - Nhạc và lời: ĐỨC TÂN
- “Cơm Hến” - Nhạc: TRẦM TÍCH; Thơ: HỒ ĐĂNG THANH NGỌC
THƠ:
- ĐỖ KIM CUÔNG
+ Lính giáp ranh (Khúc 1 & Khúc 9)
- PHÙNG HIẾU
+ Giếng làng
- TRƯƠNG QUỐC TOÀN
+ Thu phố Phái
- PHẠM QUYÊN CHI
+ Rồi có lúc
+ Tôi sẽ băng vết thương cuối cùng bằng bài thơ
- NGUYỄN HOÀNG THỌ
+ Chuyển mùa
+ Diễn
- TRẦN THỊ HUÊ
+ Mảng tưởng nguyên mới
- NGUYỄN GIÁNG VÂN
+ Lời của nguồn suối
+ Viết tặng họa sĩ Trần Trọng Vũ
- LÊ HƯNG TIẾN
+ Riêng những ngả lẻ
- NGUYỄN HỮU PHÚ
+ Những nụ cười sừng sững
+ Trường Sa... mưa
+ Những ngọn sóng Trường Sa
TRUYỆN NGẮN
- W.a.t.e.r - LÂM HẠ
- Mưa kiếp trước – PHÙNG TẤN ĐÔNG
- Bầu trời xanh – TRẦN BẢO ĐỊNH
VĂN HÓA HUẾ
- LỄ BỘ THƯỢNG THƯ, HIỆP BIỆN ĐẠI HỌC SĨ LÊ BÁ THẬN VÀ CÔNG CUỘC KHÔI PHỤC NỀN GIÁO DỤC LÀNG DƯƠNG XUÂN THƯỢNG - Nguyễn Văn Cương - Nguyễn Văn Khánh
- LỄ HỘI TRUYỀN THỐNG TRONG ĐỜI SỐNG ĐỒNG BÀO TÀ ÔI - Hoàng Huyền Thanh - Lê Chí Quốc Minh
*
- Nghệ sĩ Văn Lang sáng danh “hồn lao động” - VÕ QUÊ
- Hồi ức về ông Phan xứ Huế - người góp nhặt những mảnh vỡ của thời gian - NGUYỄN ANH THƯ
Chuyện mấy lối:
- Trong cơn lụt ngày xưa ấy - HOÀNG THỊ NHƯ HUY
- Bóng hồng phố cổ - BÙI KIM CHI
- Bóng ma tín dụng đen - ĐẶNG PHÚC
TÁC GIẢ TÁC PHẨM
- Đọc lại văn xuôi Võ Hồng - NGUYỄN SỸ TUẤN
- Người đưa chữ vào tâm hồn bè bạn - ĐÔNG HÀ
- Giọng điệu truyện ngắn Trần Trung Sáng - PHAN ĐÌNH DŨNG
- Ngắm Chiều trên sông Hàm Luông - LÊ KIM PHƯỢNG
Bìa 1: Tác phẩm MÙA NƯỚC CẠN (Sơn dầu, 100cm x 100cm) của họa sĩ CHU ĐỨC THẮNG
Bìa 2: Người và ngợm trong tranh của Francesco Clemente - KHẢ HÂN
Bìa 3: Những khoảnh khắc đẹp:
- Tác phẩm “Cuộc sống ven biển” của NSNA Lê Tấn Thanh (Huy chương vàng Quốc gia Bosnia and Herzegovina 2018)
- Tác phẩm “Đường về” của NSNA Hồ Ngọc Sơn (Huy chương vàng Quốc tế PSA tại Bosnia and Herzegovina 2018).
Ban BiênTập
Tình cờ, chúng tôi được chứng kiến trọn lễ A Riêu Piing của người Pakô ở xã Hồng Trung, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên-Huế. Đây là lễ hội lớn nhất của người Pakô, được tổ chức 5 năm, thậm chí 10 năm một lần.
Trong dịp ghé thăm Huế đầu năm 2014, họa sĩ Nguyễn Đại Giang, cha đẻ trường phái upsidedownism - đảo ngược (Từ đảo nghịch cuộc đời đến đảo nghịch hội họa, Tuổi Trẻ ngày 15-2-2009), đã có buổi vẽ tranh thú vị tại gác Trịnh - căn gác nơi Trịnh Công Sơn sống thời trai trẻ ở Huế.
Điện Long An - Bảo tàng cổ vật cung đình Huế và những gì chứa đựng bên trong thực sự là một di sản quý báu.
Trong nghề đúc đồng, việc tạo mẫu có tính quyết định về nghệ thuật trong một tác phẩm. Là thế hệ thứ mười trong một gia đình có truyền thống làm nghề đúc đồng ở làng Dương Xuân xưa, nghệ nhân Nguyễn Văn Viện được tôn vinh là người thợ tài hoa, bởi khó có thể tìm thấy ở làng đúc đồng Huế người thứ hai có kĩ thuật điêu luyện và sức sáng tạo không ngừng như ông…
Ngày 8-1, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Thừa Thiên - Huế tổ chức buổi tọa đàm kỷ niệm 100 năm Ngày sinh Giáo sư Tôn Thất Dương Kỵ, nguyên Bí thư Ðảng đoàn, Tổng Thư ký Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam, Ủy viên Ban Thư ký Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, nhà trí thức yêu nước, người cộng sản kiên trung, người con ưu tú của quê hương Thừa Thiên - Huế.
Ngựa là con vật được sử dụng nhiều trong các cuộc chiến tranh thời cổ. Hình ảnh ngựa gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của nhiều dân tộc, gắn liền với các võ tướng trên nhiều trận chiến.
Mỗi lần đi ngang cầu Ca Cút đều có cái cảm giác “trời đất bao la, chìm đắm trong ta” cho dù buổi sáng, buổi chiều hay có khi về đêm. Cuối năm, khi ngọn giáo đông bắc còn căm căm, cảm giác đó chừng se sắt hơn...
Món xôi ống tưởng chừng như đơn giản này lại chứa đựng trong nó tất cả tinh hoa miền núi.
Được Bộ VH-TT (nay là Bộ VH,TT&DL) công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia từ năm 1991, nhưng suốt nhiều năm qua, di tích Tuy Lý Vương nằm ở phường Đúc, TP Huế, bị nhiều hộ dân xâm hại một cách nghiêm trọng. Mặc dù các cơ quan chức năng tỉnh Thừa Thiên - Huế đã vào cuộc, tuy nhiên, do cách xử lý “nửa vời”, thiếu cương quyết nên đến nay, khu di tích này vẫn ở trong tình trạng “kêu cứu” từng ngày...
Ngược lên thượng nguồn sông Hương vào một ngày đầu năm 2014, chúng tôi đến thăm cụ ông Nguyễn Lô (82 tuổi), ở thôn Kim Ngọc, xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà, Thừa Thiên - Huế, trong một căn chòi tạm bên cạnh lăng chúa Nguyễn Phúc Thái (Vị chúa thứ 5 của triều Nguyễn). Gần 40 năm qua, ông lão đã một thân một mình chống lại những kẻ đào trộm mộ để bảo vệ lăng chúa Nguyễn được vẹn toàn; đồng thời cũng khai hoang đất đồi phát triển kinh tế gia đình…
Kế Môn (Điền Môn, Phong Điền, TT- Huế) là quê hương của hàng ngàn người giàu có trên cả nước và thế giới. Bởi là quê quán của nhiều người giàu nên Kế Môn sở hữu lắm chuyện đặc biệt.
Năm 2010, tôi được về dự đêm thơ Quê Mẹ của nhà thơ Tố Hữu tổ chức tại TP Huế - quê mẹ của ông và có dịp được về thăm quê ông, một làng nhỏ bên dòng sông Bồ trong xanh. Thật thú vị vì đây cũng chính là quê hương của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh - Nguyên ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, nguyên Chính ủy Quân giải phóng miền Nam.
Những ngôi nhà vườn, nhà rường cổ ở Huế không chỉ có giá trị về mặt di sản kiến trúc mà còn thể hiện một cách sống động và chân thực nhất về đời sống của người Huế xưa. Nhưng vì nhiều lý do: tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, người dân thiếu tiền trong việc trùng tu bảo tồn …mà giờ đây, những ngôi nhà cổ nguyên bản đặc trưng xứ Huế đang mai một dần.
Ðồng chí Nguyễn Chí Thanh sinh ngày 1-1-1914, tên thật là Nguyễn Vịnh, là một nhà lãnh đạo Ðảng, Nhà nước, Quân đội kiệt xuất; nhà chính trị, quân sự mưu lược, tài trí, dũng cảm, kiên quyết; một người con ưu tú của quê hương Thừa Thiên - Huế. Ðồng chí đã cống hiến cả cuộc đời mình cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Ðảng, của dân tộc.
Từ một địa phương không có bệnh viện tuyến tỉnh, mọi hoạt động trong lĩnh vực y tế chuyên sâu chủ yếu dựa vào Bệnh viện Trung ương Huế là chính nên thường xuyên gây ra vấn đề quá tải. Để khắc phục tình trạng trên, thời gian qua, tỉnh Thừa Thiên Huế đã tập trung nhiều nguồn lực để xây mới 03 bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh. Đến nay, sau thời gian ngắn đi vào hoạt động, các bệnh viện này đã làm rất tốt công tác khám chữa bệnh, thu hút ngày càng nhiều bệnh nhân đến khám và điều trị.
Múa bao giờ cũng gắn kết với âm nhạc (nhạc đàn và nhạc hát), vì thế, người ta thường gọi tên là “Múa hát cung đình”. Múa hát cung đình của vua chúa Việt Nam không giống như hình thức vũ hội phương Tây. Nó chủ yếu phục vụ cho vua chúa, lễ lạc trong triều đình, mang hình thức lễ nghi phong kiến vương triều.
Hội đồng chung khảo Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô lần thứ V đã lựa chọn được 40 tác phẩm, công trình (trong tổng số 45 tác phẩm, công trình do Hội đồng sơ khảo giới thiệu vào xét vòng chung khảo) đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh trao giải thưởng A, B, C.
Bác sĩ Trương Thìn sinh năm 1940 tại Thừa Thiên Huế . Từ năm 1961 ông là sinh viên Trường đại học Y khoa Sài Gòn .Ông học giỏi, nhiệt tình tham gia phong trào học sinh, sinh viên yêu nước, là trưởng đoàn văn nghệ sinh viên học sinh Sài Gòn trong phong trào đấu tranh “Hát cho dân tôi nghe” những năm trước giải phóng.
Với người Tà Ôi ở miền rẻo cao A Lưới (tỉnh Thừa Thiên - Huế), từ xa xưa, những chuỗi mã não là biểu tượng của quyền lực, sự giàu có, sang trọng và có địa vị trong cộng đồng.
Chứa đựng trong mình cả một giai đoạn lịch sử thông qua các di tích, nét trầm mặc cổ kính, điệu hát cung đình Huế âm trầm cùng với sông Hương, núi Ngự… Huế vẫn sừng sững nghiêng mình tồn tại với thời gian qua sự thăng trầm của lịch sử, với thời gian và sự chống trọ trong chiến tranh.