Đêm gió trở mùa

15:25 16/11/2017

DƯƠNG THỦY
          Tùy bút  

Có năm hoa bằng lăng ở Huế nở hết mình. Khắp các ngả đường, cả vùng ven thôn quê, cây bằng lăng đơm hoa tím thẳm một màu. Chưa bao giờ bằng lăng xứ thần kinh nở dồn dập và tưng bừng đến thế.

Minh họa: Nhím

Huế cũng xuất hiện nhiều thêm cây hoàng yến. Giữa hạ, trong ánh nắng chiều, những chùm hoa vàng xuội như mật ong mênh mông gieo niềm trắc ẩn, lộng lẫy một góc trời. Nhiều lúc cứ ngỡ, loài hoa này nhân giống từ cõi tiên. Ai từng ghé thăm chùa Thiền Lâm sẽ thấy, dịp Phật đản thường là thời điểm hoàng yến cạn mình bung nở làm nền cho gương mặt tượng Phật trắng phao thêm thánh thiện.

Khoảnh khắc giao mùa đôi khi chập chờn ảnh hiện nơi từng mảng phố. Chút đỏng đảnh tiết trời xứ Huế vẻ như kiêu sa hơn, cây cỏ bỡ ngỡ rồi bỗng vui lây dâng hiến, chấm phá dòng đời đang cụ cựa xanh lên. Thu lẫn vào đông. Cũng có khoảng thời gian đang giữa đông chợt nắng hồng nếp cổ. Chút gió vừa đủ lùa chiếc lá khô. Nắng hòa vào mây. Rồi mây chuyển từ hồng qua xám. Cuộc đùa chơi của mùa đôi khi quá đà bung lên thành bão gió. Đêm nằm tôi vẫn hé cửa sổ, nửa khuya chợt thức giấc, kéo tấm chăn mỏng đắp mới hay, gió lạ đã ùa vào. Thu về. Dẫu muộn màng. Muộn đến độ mang theo cảm giác của mùa đông lành lạnh. Gió nhiều hơn. Mấy hôm quên xem thời tiết, không hay áp thấp lùa về mạnh lên thành bão. Gió uốn cong cây bồ đề trước hiên. Gió sồn sột trên mái tồn. Rồi mưa trút ầm ào ngỡ như lụt cũng muốn theo về… Sáng ra tỉnh hẳn tôi vẫn quấn tấm chăn mỏng ngồi trên giường, cánh cửa ai đó đã mở đón ánh sáng ngày mới. Mưa dịu hơn. Hiên nhiều lá rụng. Nhớ ly cà phê bên bờ hồ có hàng cây giờ chắc đang ngỡ ngàng bối rối trước lúc gọi tên mùa. Ký ức còn lội ngược đưa tôi trở về gian bếp của mẹ, với khói trấu bốc lên mang cả mùi thóc lép thơm nồng.

Hồi còn ở quê mùa lạnh bếp nhà đun bằng rơm rạ, hàng tháng trời ủ ê gian nhà chằng bồ hóng. Lửa rơm ấm sực người, táp cả vào mặt rát bỏng, ánh lên trong mắt bồi hồi. Lại nhớ. Lại thấy ngứa ở gan bàn chân, lại thấy hụt hẫng một nỗi niềm khó thể vớt vát. Mừng là nơi tôi đang sống gần vùng quê kham khó. Để rồi những khi muốn tìm về đất mẹ trong mênh mang trí nhớ, tôi lại thẫn thờ giữa bạt ngàn sóng lúa hay vòng quanh thôn xóm nhìn trâu bò nhai rơm khô. Nào đâu dễ quên khúc biến tấu của đồng quê khi mà mỗi hạt gạo đều thấm mồ hôi mặn. Đêm lạnh đầu mùa. Tôi một mình bước trên đường xóm. Vẫn còn nhiều lắm hình hài co quắp trong chăn mơ về hơi ấm của ngọn lửa rơm, hơi ấm của người dưng với vòng tay chợt ôm siết lạ lùng.

Nhớ những hôm cha mẹ gánh mùn lên đồng ủ ấm cho mạ. Chúng tôi dậy sớm đi nhổ rau heo, núp giữa những luống khoai, dịch từng bước chân ở thế ngồi chò hỏ chứ không dám đứng dậy. Có bữa rét quá nhổ chẳng được bao nhiêu, may thay mự hàng xóm cắt rau khoai về cho một rổ đầy, mừng rơn. Hôm sau cha hạ mấy cây chuối non xuống thái cho lợn; còn bảo: năm tới toàn bộ vườn sau sẽ trồng khoai hết. Cái lạnh vào vụ cấy, mặc hàng tá quần áo tròn như con quay lạnh vẫn khứa da đâm thịt. Rét quá mạ lên không nổi, mà ai cũng cuống lên lo cấy cho xong. Có năm anh em tôi nhổ mạ tức phát khóc. Nước lấp xấp, mạ không tách rời mà trỉn lại từng cục. Đập vào chân đến sưng tấy, rồi xổ nước, rễ mạ vẫn không sạch, đành phải gánh ra sông xổ đến trắng rễ mạ mới thôi… Tôi cứ ngồi trên giường ngẫm ngợi xa xôi trong lúc hàng xóm đang tới công sở. Ờ. Vẫn thu. Tết Trung thu còn chưa đến. Mỗi tối tôi vẫn nghe tiếng trống múa lân song đó là lũ trẻ tập dượt. Mùa tiếp nhau đôi khi không lần ra múi nối. Khoảnh khắc. Chỉ là khoảnh khắc mờ lại đâu dễ nguôi quên.

Năm một chín chín chín. Lần đầu tiên vào đêm tôi ở lại ngôi làng thuộc hạng xưa nhất Huế. Con đường vào xóm từ quốc lộ dài đến trăm mét, tối om khi trời chưa thật tối. Trước cổng quán nhậu có cái bóng neon gác trên cây ngô đồng sáng mờ mờ. Nước thải từ các nhà dọc xóm chảy qua đường xuống con mương nhớp nhúa đến tận cùng sự ô nhiễm. Quốc lộ chưa có bóng cao áp cũng lập lòe đèn xe qua lại nhức mắt. Rồi đến những chiếc bàn con cõng đầy đồ mặn được đặt trước mỗi cửa nhà dọc hai bên đường, leo lét đèn cầy và lốm đốm tàn hương. Tôi trở vào thắp nhang kính cẩn ra mắt với những linh hồn đã ngự trị trong ngôi nhà tự thủa hàn vi. Dường như chỉ có ánh sáng của ngọn nến mới đủ độ thâm nghiêm cho cõi tâm linh huyền diệu. Đêm, căn nhà trọ của tôi gần như cô lập ở góc xóm ủ ê. Tôi ngồi vào bàn, nhìn qua chiếc giường vẫn chưa chiếu trải màn treo; ngoài vườn là một khoảng tối vô biên đặc quánh.

Ngảnh lại thấy một số tàn nhang bắt đầu lụi. Tôi không biết đã mấy giờ. Một cuộc sống hoàn toàn mới sắp sửa tiếp diễn. Ở đấy gần như tôi phải tự chủ hoàn toàn về hành động và nếp nghĩ. Ngọn nến vẫn run rinh, phả ánh sáng vào mọi vật im lìm, soi vào mọi ngóc ngách của tâm hồn. Có mưa. Mưa nhỏ nên không tạo tiếng trên mái nhà, mãi đến lúc nước tụ lại trên máng và rỏ xuống tôi mới hay. Mưa khiến lòng tôi nao nao về khoảng thời gian đợi em, co quắp trong chăn không tài nào chợp mắt. Tiếng mưa hòa vào dòng chảy từ trên những viên ngói ngả màu đen nhẻm xuống nền sân tạo thành vệt dài lở lói. Cơn mưa xứ Thiền Kinh như muốn báo rằng từ nay sẽ không còn nắng nữa. Mưa sẽ lấn át cho khung trời dịu đi se đi để đón những trận mưa xối xả, lê thê đến cuối mùa đông, rồi oà vào xuân một chút lạnh ngái xa cũ kỹ. Thu ở Huế là cơn gió trong lành của mùa đông gửi đi chia buồn cùng lá. Cả sáng ngồi nhổ cỏ, tôi nhìn trên mái nhà, chao ôi là lá. Đã bao mùa lá dồn lại trên đó mà nhiều đến thế. Chợt buồn, tôi giở cuốn sổ ra. Những dòng chữ của em còn nguyên đó...

Đêm ngoài kia, vùng biển mù sương lại cồn cào tiếng sóng. Em thức trắng cùng vạn vật cỏ cây. Đêm nay mưa nhiều quá. Mưa nhấn chìm hết thảy xuống hố sâu lạnh lẽo. Em dường như cũng bị ngập ngụa trong nỗi cô đơn và trống vắng của đất trời. Có được không anh, nếu chút nữa đây chỉ còn lại những hơi thở yếu ớt, em sẽ giành lấy gọi tên anh. Nhưng xin anh đừng quay lại! Đêm vợi rồi. Ngoài vườn cây cối bấu ríu nhau thì thầm trong bóng đêm cô lạnh. Tất cả anh ơi, đã cuốn trôi theo dòng nước lũ...

Sáng ra tôi chứng kiến một Huế khác hẳn khi mấy quán cà phê đông khách dần, cảm giác như vừa đến một ngôi làng bình yên khác lạ. Tiếng chào hỏi cười nói, tiếng lách cách của ly chén, của nhịp đánh cà phê thấm đường sủi bọt... tôi cứ thế nhìn bầu trời cao rộng, nhìn dòng người chảy xuống từ con dốc bình bằng nỗi nhớ. Và chốc nữa tôi cũng nối đuôi sau nốt như loài hoa lục bình lặng lẽ theo con nước triều dâng chảy về đất mạ. Không lâu trước, khi phố Hà thành khoác lên mình chiếc áo gió, Huế vẫn mê man gọi những cánh diều trên khoảnh trời trước Đại Nội. Sáng chủ nhật, ngồi bên ly cà phê nhìn ra bờ hồ ở góc đường Lê Hồng Phong, cũng khá lâu bỗng nhận ra gió lạ lùa chút nắng mờ vương trên những phiến lá khô gầy. Không gian như một tinh sương sau bão, nắng và gió quyện vào nhau thoáng đến rồi lặng lẽ đi…

Một lần đi xa, chưa bao lâu đã nhớ Huế cồn cào. Mới hay mình nhớ cà phê. Nhớ những quán lè tè rải rác khắp ngõ hẻm Cố đô, dọc sông Hương, trong những khu nhà um tùm cây cối. Mà lần nào đó tôi đã ngẩn ngơ trước bàn tay của nàng đặt trước mặt ly cà phê chưa thành giọt nhớ, chao chác nỗi khát vọng đồng quê thôn nữ. Ngọn nến lúc ánh chiều nhạt nhòa nhập vào khói thuốc cô liêu lặng đi trước nốt nhạc nặng tựa giọt máu của người nghệ sĩ rỏ xuống phím tình ca. Dường như có ngọn lửa đốt cháy khoảng không phía trước kẻ đợi chờ lúc ấy? Biết nói gì đằng sau niềm đau đã mang tôi thoát ra khỏi quãng thời gian ngập ngụa trong bi kịch... Không còn nhớ tự bao giờ, cái vị đắng của cà phê lại trở nên thân thương đến thế.

Người ta cứ nói mưa Huế thật buồn. Với tôi thành phố đẹp lên bội phần lúc mưa. Những quán cà phê người người dồn vào từng nhóm tránh nước rỏ. Cuộc sống cứ như cơn mưa trút xuống bất ngờ, ai nhanh chân sẽ tìm được nơi trú ngụ hiền hòa. Có hôm lội mưa lùi lũi bước vào quán, cứ ngỡ mình vừa trút gánh nặng mưu sinh đeo bám bao đời. Cà phê đậm hơn trong tiếng nấc lúc rơi từng giọt nặng nề. Đã qua đi bao mùa hạnh phúc, bao lá vàng đã rụng. Đã qua đi lần soi vào li cà phê đen ngòm tôi vẫn còn nhận ra chút mình quý giá mà em đã nâng niu thay bao cuộc đời đáng tội. Nơi góc quán miền cố xứ, li cà phê cô đặc trong sự im lặng tê người. Đôi mắt đen láy xa xôi nhìn. Đôi mắt ấy là huyền thoại thăm thẳm chảy lênh láng vào lòng phố... Em mong manh như kiếp phù du. Những nẻo phố im lìm. Trần trụi và cổ kính. Mênh mang sâu thẳm. Phố Huế như một thị trấn nhỏ, heo hút náu mình dưới những hàng cây đang cố giữ lại từng chiếc lá. Mưa phủ lên hơi khói và sương lan giữa bầu trời mây, cứ thế dầm dề cho tới lúc cơn bão cuối cùng của năm giật mái lều tranh không lại. Cây cối thỏa thuê gội rửa phong trần để khoác tấm áo tươi non của mùa xuân dâng tặng. Mưa gõ vào tim thức dậy cỏ hoa nơi góc tình hoang dại, để bốn mùa ong bướm hát tình ca...

H.T  
(SHSDB26/09-2017)




 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • ÐÔNG HÀ

    Tôi là người sinh ra sau chiến tranh, lớn lên bằng những bài học lịch sử. Thế hệ chúng tôi yêu Tổ quốc theo những bài học ông cha để lại qua những trang sách cộng thêm chút tính cách riêng của chính bản thân mỗi người. Mỗi người chọn cho mình một cách thể hiện tình yêu đó khác nhau.

  • CHẾ LAN VIÊN

    Hồi ký về Đoàn Nghệ thuật Xây dựng (Huế 1946)

  • NGUYỄN QUANG HÀ
                              (Bút ký)

    Ông Lê nguyên giám đốc sở Văn hoá Bình Trị Thiên, một lần về Thủy Dương lấy  tài liệu viết tuyên truyền cho vụ lúa mùa, đã cụng đầu với ông bí thư xã.

  • TẠ QUANG BỬU
                    (Hồi ký)

    Tôi đã học ở trường Quốc Học bốn năm từ năm 1922 đến 1926, cách đây đúng 60 năm.
     

  • TRỊNH BỬU HOÀI

    Đất trời đang mặc chiếc áo mới cho trần gian. Con người cũng thay chiếc áo mới cho mình. Chiếc áo khoác trên đôi vai sau một năm oằn gánh công việc. Chiếc áo phủ lên tâm hồn ít nhiều khói bụi thế nhân.

  • NHỤY NGUYÊN

    Một câu trong Kinh Cựu ước: Khởi thủy là lời. Tôi không dám khoác thêm bộ cánh mới, mà chỉ muốn tìm cho nó một mỹ từ gần gũi: Khởi thủy là mùa Xuân.

  • ĐÔNG HƯƠNG

    Trí nhớ tôi tự dưng quay trở về với tuổi thơ, tuổi ba mẹ vừa cho đi học. Ờ! Lâu quá rồi, cái Tết đối với tôi không còn ý nghĩa gì nữa, trí nhớ lơ mơ trở lại khoảng đời thơ ấu, có lẽ đẹp nhất trong đời của mỗi con người của chúng ta.

     

  • TRẦN HỮU LỤC (Tùy bút)

    Tháng Chạp ở quê tôi là tháng của hoa mai. Dường như màu của hoàng mai tươi thắm khắp mọi nẻo đường. Những chậu mai kiểng, vườn mai chùa, vườn mai nhà, đường phố mai, công viên mai, những thung lũng mai núi… đến thì lại nở đẹp một màu vàng mỏng nhẹ trong sương sớm.

  • DƯƠNG PHƯỚC THU (Bút ký lịch sử)

    Nhiều năm men theo dấu chân của nàng Huyền Trân, công chúa nhà Trần mở đất Ô, Lý, hễ có dịp là tôi lại hành hương đất Bắc. Viếng đền thờ các vua nhà Trần ở làng Tức Mặc - nơi ấy nay thuộc phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định.

  • HÀ THÚC HOAN

    Những ai đã từng là học sinh trường Quốc Học - Huế đều có Một thời Quốc Học(1). Thời Quốc Học của tác giả bài viết này là ba năm học tập ở các lớp đệ tam (lớp 10), đệ nhị (lớp 11) và đệ nhất (lớp 12), từ năm 1956 đến năm 1959.

  • TRẦN HUY MINH PHƯƠNG (Tùy bút)

    Thoáng một cái, xài hết ba trăm sáu mươi lăm ngày mà hổng biết. Bao dự tính giằng co rồi dang dở, chưa kịp nghĩ thấu, chưa xiết làm xong, phân vân nhiều nốt lặng, yêu người chưa sâu nặng, nợ người chưa trả xong… ngày giũ vội qua đi. Ngẩn ngơ, mùa về!

  • THIẾU HOA Hắn! Một vị khách không mời mà đến. Hắn đến viếng nhà tôi trong một đêm mưa to gió lớn. Cả nhà ai cũng biết sự có mặt của Hắn. Đêm đầu tiên cứ nghĩ Hắn chỉ trốn mưa tạm thời rồi hôm sau sẽ đi. Nhưng đến nay đã qua một mùa xuân, Hắn vẫn còn ung dung tự tại ở trong nhà, lại ở đúng trong phòng của tôi như một thành viên chính thức trong gia đình.

  • PHAN QUANG                Trích hồi ký ... Đến thị xã Sơn La chiều hôm trước, sáng hôm sau trong khi chờ đến giờ sang làm việc với Khu ủy Tây Bắc, đồng chí Nguyễn Chí Thanh - mà các đồng chí gần gũi đều quen gọi bằng tên thân mật: anh Thao - cho mời chủ nhiệm nhà khách của khu tới.

  • VÂN NGUYỄN                 Tùy bút “Nghe mưa nơi này lại nhớ mưa xa...” (Trịnh Công Sơn)

  • PHAN THỊ THU QUỲ Ba tôi - liệt sĩ Phan Tấn Huyên, Nguyên Chánh Văn phòng Ủy ban Hành chánh Kháng chiến Thừa Thiên - thường dặn tôi mấy điều: dù khó khăn đến mấy cũng không được ngừng nghỉ phấn đấu học hành bởi tri thức là sức mạnh; dù như thế nào đi nữa cũng phải giữ cho được bản sắc văn hóa Huế rất đỗi tự hào của mình...

  • TẤN HOÀI Một khung trời mây Một dải gương lung linh cuộn quanh hoàng thành cổ kính. Trầm mặc và ưu tư. Tưởng chừng như thế!...

  • XUÂN HOÀNG Tôi được Hội Nhà văn Việt Nam cử đi thăm hai nước Ru-ma-ni và Bun-ga-ri đúng vào những ngày đầu xuân Mậu Thân, sôi động.

  • HỮU THU & BẢO HÂN                                     Ký   Đến bây giờ nhiều người vẫn chưa quên hình ảnh hãi hùng mà cơn bão mang tên Cecil tàn phá vào cuối tháng 10 của năm 1985 ở miệt phá Tam Giang của tỉnh Thừa Thiên-Huế.

  • PHẠM THỊ CÚC Thầy dạy lớp Nhì Thầy dạy lớp Nhì tên Thanh. Người thầy roi roi, hơi thấp và nhỏ con. Bù lại, thầy rất nhanh nhẹn và vui vẻ, hoạt bát, nụ cười luôn nở trên môi.

  • VĨNH NGUYÊN Biết sở Ngoại thương có đến năm ông vua, tôi tặc lưỡi - chà, thời buổi này tiếng vua quan nghe có vẻ mai mỉa làm sao ấy? Nhưng lên được ngôi vua đâu phải đơn giản? Dẫu vua ác, vua hiền, vua tài ba hay bất lực, vẫn là vua một thời và khối kẻ mong ước được "một ngày tựa mạn thuyền rồng"...