Dấu xưa Phước Tích
Làng quê Việt Nam hiếm nơi nào như làng Phước Tích (thuộc xã Phong Hòa, H. Phong Điền, TT-Huế) có con sông Ô Lâu hiền hòa chảy bao quanh như dải lụa mềm ôm ấp cuộc sống thanh bình, yên ả của người dân. Trải qua 544 năm, nơi đây còn lưu giữ nguyên vẹn dáng dấp một ngôi làng cổ Việt Nam với những đặc trưng kiến trúc, văn hóa, và tín ngưỡng..., được Bộ VH-TT&DL công nhận di tích quốc gia...
Bước tới đầu làng, chúng tôi gặp ông Lương Vĩnh Viễn là hướng dẫn viên người địa phương đã có 71 tuổi đời sinh ra và lớn lên tại đây, thuộc "từng gốc cây ngọn cỏ" của làng. Bên trái đường làng là vườn tược, nhà cửa, đền miếu... được bao bọc bởi những hàng rào chè tàu thẳng tắp, cao ngang tầm ngực. Bên phải là con sông Ô Lâu chảy êm đềm, tháng Ba nước xanh trong in cả bóng mây trời. Đi một đoạn lại thấy một bến nước được xây bậc tam cấp xuống tận bờ sông, thấp thoáng các bà các chị đang rửa rau, giặt áo.
Ông Viễn cho biết, cả làng có 12 bến nước được đặt tên: Bến Hội, Bến Lò, Bến Cừa, Bến Cây Bàng, Bến Đình, Bến Cạn, Bến Cây Thị, Bến Vạn, Bến Miếu Vua, Bến Cầu, Bến Cạn 2, Bến Chùa. Nơi đây diễn ra sinh hoạt thường ngày như gánh nước tưới rau, tắm giặt. Ngày xưa khi nghề gốm còn thịnh, bến sông tấp nập ghe thuyền vận chuyển đất sét, củi đun, chở hàng hóa giao thương buôn bán. Trải qua hàng trăm năm, làng vẫn giữ 12 bến nước mà không xây thêm hay bớt đi. Ông Viễn giải thích, đây là hàm ý của các cụ ngày xưa, nhắc nhở nam thanh nữ tú về bến đục bến trong để lập đời. Ai muốn tìm tới bến trong thì bản thân mình cũng phải chứng tỏ là một bến đỗ xứng đáng. Vì thế mà trai gái làng này từ xưa đến nay nổi tiếng hiếu học, chăm làm, thành công đỗ đạt rất nhiều, được mệnh danh là làng khoa bảng...
 |
| Am thờ và cây cổ thụ trên một bến nước ở làng. |
Làng Phước Tích có ngôi nhà rường cổ đạt đến đỉnh cao nghệ thuật kiến trúc truyền thống, một nghề gốm tinh xảo... hiện còn lưu giữ đến ngày nay, phần nào chứng tỏ trình độ học thức và công sức lao động mà những công dân tiêu biểu của làng xây dựng nên. Con đường làng chạy dọc theo bờ sông, có nhiều lối nhỏ dẫn vào từng xóm, từng khu vườn xanh mướt. Hệ thống giao thông của làng như hình nan quạt xòe ra. Nhà, vườn, đền, miếu... xây ra hướng bờ sông.
Bên kia sông thấp thoáng những ngôi mộ, tòa tháp ẩn hiện sau bờ lau lách. Ông Viễn cho hay, đây là nét đặc biệt ở làng cổ Phước Tích. Người dân lúc sống ở bên này làm ăn, khi chết về yên nghỉ bên kia dòng sông. Một người qua đời, cỗ quan được đặt xuống thuyền, đưa qua sông về với ông bà, tiên tổ. Tại sao không xây một chiếc cầu cho tiện việc đưa đám? Ông Viễn nói, chiếc cầu bê-tông sẽ phá vỡ cảnh quan ngôi làng cổ, có khi làm thay đổi một nếp nghĩ trong đời sống văn hóa tín ngưỡng có tự bao đời.
Chuyện sinh tử người làng có câu "Một kiếp qua sông mấy mái chèo" như một triết lý dân gian. Dòng sông, bến nước, con thuyền nuôi sống con người và cũng đưa con người về thế giới bên kia đúng cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Bến nước gắn bó với mỗi cuộc đời như thể chứng nhân của mọi thời nên rất đỗi thiêng liêng trong đời sống tín ngưỡng của làng. Vì thế, đây đó trên bến nước thường thấy có chiếc am nhỏ thờ một bát nhang. Một cây cầu xuất hiện sẽ vô tình làm mất cái hồn văn hóa nơi đây.
 |
| Cây thị 600 năm tuổi bên miếu cổ Chămpa. |
Thuở khai canh, bên này sông gọi là Cồn Dương, bên kia là Hà Cát. Sống ở Cồn Dương, thác về Hà Cát. Mọi vật có âm, dương thì ngôi làng cũng có hai phần như vậy. 1,5 cây số vuông ở Cồn Dương xây dựng nên làng Phước Tích. 15 ha đất ở Hà Cát dành làm nơi an nghỉ cuối cùng cho người dân. Các bậc tiền nhân của làng đã tính chuyện rất đỗi nhân văn. Đời sống ở Cồn Dương về sau càng phát triển trù phú thì nơi Hà Cát cũng được chăm lo tu sửa phần mộ khang trang. Trong công tác bảo tồn làng cổ Phước Tích ngày nay cũng không tách rời hai thế giới âm, dương ở đôi bờ một con sông miệt mài chảy qua năm tháng, ôm giữ đất đai và gắn bó đời người.
Làng Phước Tích có 17 tộc họ, dân số trước đây có lúc lên đến 1.900 người, năm 1981 còn 651 người, năm 2003 chỉ có 452 người và hiện nay chỉ còn 327 người. Do nghề gốm của làng nay không còn thịnh, con cháu đỗ đạt lập nghiệp lên thành phố làm ăn, ngày giỗ kỵ mới tụ họp về rồi lại đi. Làng còn đa số người lớn tuổi, các cụ già. Nhờ giá trị văn hóa cổ, làng Phước Tích được chính phủ Nhật Bản, Vương quốc Bỉ tài trợ trùng tu, bảo tồn các kiến trúc nhà rường, khôi phục lò nung gốm; chính quyền TT-Huế đưa làng vào hoạt động Festival để thu hút du lịch.
Anh Dương Quang Bình, Phó Giám đốc Công ty Du lịch Vietravel tại Đà Nẵng cho biết, Vietravel thường xuyên tổ chức đưa du khách đến tham quan vì làng Phước Tích chỉ cách TP Huế có 40 cây số. Ông Lê Vĩnh Viễn cho rằng đây là tín hiệu tốt. Song, ông vẫn băn khoăn vấn đề dân số địa phương ngày càng sụt giảm. Ông nói: "Vô lẽ chính quyền đã bỏ tiền ra tu sửa lại toàn bộ nhà cổ cho dân rồi mai mốt không có ai ở, chẳng lẽ đóng cửa bỏ không? Ai mở cửa đón tiếp khách tham quan? Mấy người già qua đời, liệu con cháu ở trên phố có về sống ở làng tiếp quản gia sản cha ông để lại hay không? Rồi việc kế thừa, phát huy, bảo tồn, di sản làng cổ này về lâu dài sẽ ra sao?...".
Đi tìm giải pháp, có nhiều hội thảo, nhiều tham luận của các nhà khoa học, chuyên gia kinh tế, văn hóa được trình bày tại làng nhưng hiện thực hóa mới có ngành du lịch. Tuy chưa là một giải pháp toàn diện nhưng phát triển du lịch để bảo tồn làng cổ là một cách khởi đầu tốt. Chúng ta kỳ vọng còn nhiều giải pháp đồng bộ khác sẽ khả thi, góp phần tiếp tục lưu giữ một di sản quý báu của cha ông để truyền lại ngàn đời con cháu mai sau. Nếu mô hình bảo tồn làng cổ Phước Tích thành công sẽ cho kinh nghiệm tốt để áp dụng cho công tác bảo tồn các làng cổ khác ở Việt Nam.
Theo cadn.com.vn
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Trong nghề đúc đồng, việc tạo mẫu có tính quyết định về nghệ thuật trong một tác phẩm. Là thế hệ thứ mười trong một gia đình có truyền thống làm nghề đúc đồng ở làng Dương Xuân xưa, nghệ nhân Nguyễn Văn Viện được tôn vinh là người thợ tài hoa, bởi khó có thể tìm thấy ở làng đúc đồng Huế người thứ hai có kĩ thuật điêu luyện và sức sáng tạo không ngừng như ông…
-
Ngày 8-1, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Thừa Thiên - Huế tổ chức buổi tọa đàm kỷ niệm 100 năm Ngày sinh Giáo sư Tôn Thất Dương Kỵ, nguyên Bí thư Ðảng đoàn, Tổng Thư ký Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam, Ủy viên Ban Thư ký Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, nhà trí thức yêu nước, người cộng sản kiên trung, người con ưu tú của quê hương Thừa Thiên - Huế.
-
Ngựa là con vật được sử dụng nhiều trong các cuộc chiến tranh thời cổ. Hình ảnh ngựa gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của nhiều dân tộc, gắn liền với các võ tướng trên nhiều trận chiến.
-
Mỗi lần đi ngang cầu Ca Cút đều có cái cảm giác “trời đất bao la, chìm đắm trong ta” cho dù buổi sáng, buổi chiều hay có khi về đêm. Cuối năm, khi ngọn giáo đông bắc còn căm căm, cảm giác đó chừng se sắt hơn...
-
Món xôi ống tưởng chừng như đơn giản này lại chứa đựng trong nó tất cả tinh hoa miền núi.
-
Được Bộ VH-TT (nay là Bộ VH,TT&DL) công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia từ năm 1991, nhưng suốt nhiều năm qua, di tích Tuy Lý Vương nằm ở phường Đúc, TP Huế, bị nhiều hộ dân xâm hại một cách nghiêm trọng. Mặc dù các cơ quan chức năng tỉnh Thừa Thiên - Huế đã vào cuộc, tuy nhiên, do cách xử lý “nửa vời”, thiếu cương quyết nên đến nay, khu di tích này vẫn ở trong tình trạng “kêu cứu” từng ngày...
-
Ngược lên thượng nguồn sông Hương vào một ngày đầu năm 2014, chúng tôi đến thăm cụ ông Nguyễn Lô (82 tuổi), ở thôn Kim Ngọc, xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà, Thừa Thiên - Huế, trong một căn chòi tạm bên cạnh lăng chúa Nguyễn Phúc Thái (Vị chúa thứ 5 của triều Nguyễn). Gần 40 năm qua, ông lão đã một thân một mình chống lại những kẻ đào trộm mộ để bảo vệ lăng chúa Nguyễn được vẹn toàn; đồng thời cũng khai hoang đất đồi phát triển kinh tế gia đình…
-
Kế Môn (Điền Môn, Phong Điền, TT- Huế) là quê hương của hàng ngàn người giàu có trên cả nước và thế giới. Bởi là quê quán của nhiều người giàu nên Kế Môn sở hữu lắm chuyện đặc biệt.
-
Năm 2010, tôi được về dự đêm thơ Quê Mẹ của nhà thơ Tố Hữu tổ chức tại TP Huế - quê mẹ của ông và có dịp được về thăm quê ông, một làng nhỏ bên dòng sông Bồ trong xanh. Thật thú vị vì đây cũng chính là quê hương của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh - Nguyên ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, nguyên Chính ủy Quân giải phóng miền Nam.
-
Những ngôi nhà vườn, nhà rường cổ ở Huế không chỉ có giá trị về mặt di sản kiến trúc mà còn thể hiện một cách sống động và chân thực nhất về đời sống của người Huế xưa. Nhưng vì nhiều lý do: tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, người dân thiếu tiền trong việc trùng tu bảo tồn …mà giờ đây, những ngôi nhà cổ nguyên bản đặc trưng xứ Huế đang mai một dần.
-
Ðồng chí Nguyễn Chí Thanh sinh ngày 1-1-1914, tên thật là Nguyễn Vịnh, là một nhà lãnh đạo Ðảng, Nhà nước, Quân đội kiệt xuất; nhà chính trị, quân sự mưu lược, tài trí, dũng cảm, kiên quyết; một người con ưu tú của quê hương Thừa Thiên - Huế. Ðồng chí đã cống hiến cả cuộc đời mình cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Ðảng, của dân tộc.
-
Từ một địa phương không có bệnh viện tuyến tỉnh, mọi hoạt động trong lĩnh vực y tế chuyên sâu chủ yếu dựa vào Bệnh viện Trung ương Huế là chính nên thường xuyên gây ra vấn đề quá tải. Để khắc phục tình trạng trên, thời gian qua, tỉnh Thừa Thiên Huế đã tập trung nhiều nguồn lực để xây mới 03 bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh. Đến nay, sau thời gian ngắn đi vào hoạt động, các bệnh viện này đã làm rất tốt công tác khám chữa bệnh, thu hút ngày càng nhiều bệnh nhân đến khám và điều trị.
-
Múa bao giờ cũng gắn kết với âm nhạc (nhạc đàn và nhạc hát), vì thế, người ta thường gọi tên là “Múa hát cung đình”. Múa hát cung đình của vua chúa Việt Nam không giống như hình thức vũ hội phương Tây. Nó chủ yếu phục vụ cho vua chúa, lễ lạc trong triều đình, mang hình thức lễ nghi phong kiến vương triều.
-
Hội đồng chung khảo Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô lần thứ V đã lựa chọn được 40 tác phẩm, công trình (trong tổng số 45 tác phẩm, công trình do Hội đồng sơ khảo giới thiệu vào xét vòng chung khảo) đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh trao giải thưởng A, B, C.
-
Bác sĩ Trương Thìn sinh năm 1940 tại Thừa Thiên Huế . Từ năm 1961 ông là sinh viên Trường đại học Y khoa Sài Gòn .Ông học giỏi, nhiệt tình tham gia phong trào học sinh, sinh viên yêu nước, là trưởng đoàn văn nghệ sinh viên học sinh Sài Gòn trong phong trào đấu tranh “Hát cho dân tôi nghe” những năm trước giải phóng.
-
Với người Tà Ôi ở miền rẻo cao A Lưới (tỉnh Thừa Thiên - Huế), từ xa xưa, những chuỗi mã não là biểu tượng của quyền lực, sự giàu có, sang trọng và có địa vị trong cộng đồng.
-
Chứa đựng trong mình cả một giai đoạn lịch sử thông qua các di tích, nét trầm mặc cổ kính, điệu hát cung đình Huế âm trầm cùng với sông Hương, núi Ngự… Huế vẫn sừng sững nghiêng mình tồn tại với thời gian qua sự thăng trầm của lịch sử, với thời gian và sự chống trọ trong chiến tranh.
-
Thời thượng, đâu cũng piano, ghi ta thì có một người vẫn ngày đêm lưu giữ và phục chế hàng ngàn cây đàn cổ quý báu của tổ tiên để lại.
-
Khi chọn Huế làm đất đóng đô, các vua chúa nhà Nguyễn đã quên mất một yếu tố quan trọng và cơ bản của phong thủy.
-
Tác phẩm “văn sử bất phân” Xứ Đàng Trong - Lịch sử kinh tế - xã hội Việt Nam thế kỷ 17 - 18 (Nguyễn Nghị dịch, NXB Trẻ tái bản lần thứ nhất, quý 3/2013) của Li Tana, đã được trao giải Sách hay 2013..
.png)
.png)
