LÊ HUỲNH LÂM
Xứ sở của mưa đã sinh ra chàng họa sỹ Hoàng Đăng Nhuận, anh tự học để thành danh ở Việt Nam.
Họa sỹ Hoàng Đăng Nhuận (1942 - 2021)
Đầu tiên là sự tỉ mỉ trong nghề kim hoàn đã giúp cho Hoàng Đăng Nhuận có những đường nét tinh tế khi điểm xuyết những nét cọ cho các hình thể nhỏ bé. Với tính cách phiêu lãng vốn có của một tâm hồn, đã tác động vào tranh anh những bút pháp lạ (vào thập niên 70, 80) khiến người thưởng ngoạn phải đi từ ngạc nhiên đến biểu cảm lãng mạn... Sống trong không khí trầm mặc của xứ Huế, đã ít nhiều tác động đến thể cách sáng tạo của họa sỹ Hoàng Đăng Nhuận, đặc biệt với loạt tranh phong cảnh.
![]() |
Tác phẩm Đốm nhà (sơn dầu, 1991) |
![]() |
Tác phẩm Tiếng chim trong vườn cây hoa lá và tôi (sơn dầu, 1994) |
Tác phẩm Vườn sương, Một thời nào, Sương ngày xưa, Bãi vắng, Paris với Huế,… cùng một bút pháp. Màu sắc như rơi tự nhiên trên bề mặt toan, rồi vỡ ra quyện vào nhau, loang chảy theo nhịp điệu của mưa, mà trong đó là cả trời hoài niệm về một nỗi buồn không nguyên cớ. Ở đó, là sự xóa nhòa ranh giới của trời và đất, sự kết nối giữa dãy phố này với một dãy phố khác, sự kiếm tìm một ảo ảnh,… mà chất liệu kết dính đó chính là sương (Sương ngày xưa, Vườn sương). Hay trong bức Bãi vắng là một khoảng xám của một nỗi nhớ, cùng những đường sổ dọc, ngang chằng chịt của vô thức rối bời của chốn phố thị và niềm cô đơn sáng tạo được đánh thức trong khoảng không nhỏ bé với chiếc “bàn im hơi bên ghế ngồi”. Tác phẩm Paris với Huế được xem cùng serial với Bãi vắng những tông xám pha nhiều đám rêu già khiến cho bức tranh lung linh với những ô cửa đêm đầy quyến rũ, với hình bóng của người con gái vội vã đi về phía cánh rừng cho một cuộc hẹn hò… có thể gọi loạt tranh này là trường phái siêu thực lãng mạn.
Sinh năm 1942 tại Huế Mất vào lúc 16 giờ ngày 14/7/2021 Họa sỹ tự học Hội viên Hội Nghệ sỹ Tạo hình Việt Nam - 1969 Triển lãm tại Nha Trang - 1971 Triển lãm tại Đà Nẵng cùng họa sỹ Tôn Thất Văn, họa sỹ Đinh Cường - 1972 Triển lãm tại Dolce Vita - Saigon cùng họa sỹ Rừng - 1974 Triển lãm tại Đà Lạt cùng họa sỹ Trần Hoài - Sau 1980: Tranh được Viện Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam sưu tập - 1985 Triển lãm cá nhân tại Hà Nội - 1987 - 1989 Triển lãm tranh thảm tại Hà Nội, Huế cùng họa sỹ Bửu Chỉ. - 1990 Triển lãm cá nhân tại Unesco - Paris. - 1991 Triển lãm tại Huế cùng họa sỹ Dương Đình Sang. - 1997 Triển lãm tại Galerie Vĩnh Lợi - Thành phố Hồ Chí Minh cùng họa sỹ Bửu Chỉ. - 1998 Triển lãm nhóm tại Galerie Vĩnh Lợi - Thành phố Hồ Chí Minh. - 2000 Triển lãm tại Singapore, Mai Gallery cùng họa sỹ Đặng Xuân Hòa. - 2001 Triển lãm nhóm tại Huế. - 2010 Triển lãm nhóm tại Huế cùng họa sỹ Đinh Cường, họa sỹ Phan Ngọc Minh. … Tranh ông được nhiều nhà sưu tập và các bảo tàng trong và ngoài nước chọn lựa. |
![]() |
Tác phẩm Cửa sổ (acrylic, 2019) |
![]() |
Tác phẩm Hang động tiền sử (acrylic, 2019) |
Nếu nhìn tranh để hiểu con người nghệ sỹ của Nhuận thì chúng ta cũng có thể nhìn vào không gian văn hóa và thời tiết một xứ sở để hiểu thêm về sự va chạm và tương quan giữa kẻ sáng tạo và tác phẩm của chính họ.
Mưa là yếu tố thời tiết đặc trưng của xứ Huế, mưa cũng là xúc tác khiến người nghệ sỹ hướng nội. Với họa sỹ Hoàng Đăng Nhuận, cái cách anh sử dụng màu có thể được xem như ngẫu hứng và tự nhiên như mưa. Trong bức Mưa phùn I là một mảng blue tràn khắp và lấm tấm những hạt trắng làm cho cảnh vật và đường nét nhạt nhòa hư ảo. Cùng một mô típ là bức Mưa phùn II với tông màu xanh lam bao phủ khắp kinh thành Huế, chỉ còn lại những đốm trắng đục và đâu đó là những khoảng tím hiện ra giữa mịt mù bụi sương.
Tranh của họa sỹ Hoàng Đăng Nhuận qua nhiều thời kỳ: Dòng tranh đồng dao: Chợ Gia Lạc, Cá mặt trăng, Con mèo trèo cây cau, Chơi ô làng, Cá trẫy hội,… Dòng tranh vẽ phố: Phố chờ, Phố mùa đông, Địa chỉ của những cô gái đa tình, Phố hẹn,…. Dòng tranh dã thú (Dã thú I, Dã thú II); dòng tranh bán trừu tượng: Nhà có hoa Tigôn, Những ổ khóa, Con bù nhìn. Dòng tranh thiếu nữ, dòng tranh tĩnh vật: Sân thượng (ông vẽ hai tách cà phê ẩn trong màu đỏ cam cô đặc cả không gian), Của một người đã tới, Những người đi mua không khí,... Và dòng tranh mini sau khi ông bạo bệnh.
Trong hầu hết các tác phẩm hội họa của họa sỹ Hoàng Đăng Nhuận đều ánh lên một cơn sầu muộn trong những đốm màu xanh ngọc, vàng nắng, những vệt đỏ tươi của đôi môi thiếu nữ,... trên nền xám trắng đục pha chút rêu màu lục già mà người tinh mắt sẽ nhìn ra bút pháp của họa sỹ tài hoa và rất mới lạ (vào thập niên 70, 80) qua các kỹ thuật như: rảy màu, điểm màu, dậm màu, thả chảy tự nhiên, nét sổ, vệt loang,... Yếu tố kỹ thuật là một phần tạo nên tác phẩm, điều quan trọng là sự chuyển tải nội dung qua các phổ màu mà người nghệ sỹ đã chiêm nghiệm trầm tư trong cuộc sống... Nhìn lại hội họa của họa sỹ Hoàng Đăng Nhuận, chúng ta chợt nhận ra màu sắc trong mỗi tác phẩm của anh tự nhiên và man mác một nỗi buồn tựa cơn mưa chiều đông xứ Thần kinh.
Huế, 7/2021
L.H.L
(TCSH390/08-2021)
![]() |
Tác phẩm của họa sỹ Hoàng Đăng Nhuận (sơn dầu, 2006) |
NGUYỄN HỮU NGÔKhu nhà máy bên kia sông tràn đầy sức sống giữa một bầu trời êm ả. Những bông cỏ chen nhau vươn lên… và bỗng nhiên một cánh chuồn chuồn đỏ thắm đáp xuống - một chi tiết thật bất ngờ và thú vị. Toàn thể bức tranh tỏa ra ánh dịu dàng của một buổi sáng mùa xuân.
ĐẶNG MẬU TỰUKhi được Hội Mỹ Thuật Việt Nam phân bố cho miền Trung một suất đi thực tế Trường Sa, Họa sĩ Lê Văn Nhường là một điểm trong tầm ngắm để được giới thiệu đi trong chuyến hải hành này. Trường Sa là một trong những mục tiêu mà Hội Mỹ thuật quan tâm trong cuộc vận động sáng tác về biển đảo trong năm 2010 - là điểm nóng vì là tiền tiêu của Tổ quốc. Ai cũng mong có một lần được đi đến đó.
THANH TÙNGVào những ngày cuối tháng 7-2010 Đinh Cường từ Mỹ về và Phan Ngọc Minh từ Đà Nẵng ra tổ chức một cuộc triển lãm tranh ở gallery Chiêu Ê - số 89 Minh Mạng, thành phố Huế - nhà riêng của hoạ sĩ Hoàng Đăng Nhuận.
TRẦN THANH BÌNHCách đây đúng 9 năm, có một họa sĩ xứ Huế đã lang thang gần 2 tháng trời trên những góc phố cổ kính Hà Nội để "chiêm nghiệm", đó là Lê Quý Long.
LÊ QUÝ LONGMùa xuân năm ấy, vào dịp Tết, chợt nhớ đến người bạn đồng nghiệp ở cách thành phố hơn hai kilômét về phía tây dọc theo dòng sông Hương. Anh ở gần chợ Long Thọ, bên trái là con đường đi đến sân Hổ Quyền.
SĨ THIỆNTrại sáng tác điêu khắc Quốc tế lần 2 được tổ chức tại Huế đã kết thúc được 3 tháng. Bằng sự lao động sáng tạo, bất chấp cái "mưa thúi đất thúi trời", 14 nhà điêu khắc Việt Nam là 16 nhà điêu khắc đến từ châu Mỹ, châu Âu, châu Á đã để lại cho Huế 30 bức tượng, một món quà vô giá và vĩnh hằng.
NGÔ MINHTôi quen biết họa sĩ Đặng Mậu Tựu từ những ngày gửi con trai đi học lớp hội họa ở Nhà Thiếu nhi Huế. Những ngày đó thiếu nhi đến học vẽ đông lắm. Có lớp buổi sáng, buổi chiều, lại có lớp ban đêm. Lớp nào cũng có mặt thầy Đặng Mậu Tựu có mái tóc bồng bềnh như sóng Quy Nhơn, mặt mày hốc hác vì thiếu ngủ và thiếu dinh dưỡng, cặm cụi dạy các cháu cách cầm cọ, pha màu, phác thảo tranh. Rồi thầy Tựu dắt các em đi chơi Bạch Mã, Lăng Cô... để tìm cảm hứng vẽ.
LGT: Sau hơn năm tháng bị tai biến, họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận đang dần hồi phục trở lại. Ý thức sống là sáng tạo đã thôi thúc người họa sĩ. Và như vậy toile đã căng lại trên khung, màu cũng đã sẵn sàng.A. Camus trong một cơn bệnh đã chiêm nghiệm “Bệnh tật là một dòng tu kín”. Hy vọng rằng trong ngọn lửa sáng tạo nhen lên lần này, tranh Hoàng Đăng Nhuận có thêm nhiều chiêm nghiệm mới trong dòng tu kín của mình.S.H
ĐẶNG MẬU TỰU... Về quê, về quê, ai cũng có ít ra một lần về quê.Về cái nơi chôn nhau cắt rốn ấy, dù giàu nghèo đến đâu thì mảnh đất ấy cũng rất thiêng và rất riêng với mình.
NGUYỄN NGUYÊN ANTừ những thập niên sáu mươi đến tám mươi của thế kỷ trước, trong làng vẽ Huế, họa sĩ Lê Vinh - một cây cọ cinéma nổi lên như hiện tượng. Tưởng rằng, ông chuyên vẽ tranh quảng cáo, pano, nhưng không, ông có 20 bức vẽ còn lưu giữ trong Bệnh viện Trung ương Huế từ năm 1970 và là người vẽ tranh Bác Hồ to lớn nhất Việt Nam trong thời điểm 1975.
HẠNH NHIĐó là tên sê-ri tranh sơn mài của họa sĩ Đinh Khắc Thịnh - người được biết đến nhiều với các tác phẩm mỹ thuật sắp đặt trong các Festival nghề thủ công truyền thống và các Festival Huế.
PHAN THANH BÌNH-KHÁNH TRANGNăm nay triển lãm mỹ thuật Bắc Miền Trung lần thứ VIII được tổ chức tại Thanh Hoá, vùng đất địa đầu của khu vực miền Trung. Triển lãm trưng bày 116 tác phẩm của 46 tác giả là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam và 51 tác giả hội viên Hội VHNT các địa phương. Hội đồng nghệ thuật đã loại 19 tranh vi phạm quy chế về thời gian sáng tác, kích thước (TT-Huế có 3 tranh) và đặc biệt trong đó có 9 tranh bị loại vì chất lượng nghệ thuật kém.
PHAN THANH BÌNHHình bóng người phụ nữ xứ Huế từ lâu đã được khắc sâu trong nghệ thuật hội họa với bao tác phẩm, dáng hình và tình cảm sâu nặng, với những vẻ đẹp chiều sâu hài hòa, rung cảm, xao động lòng người. Những tác phẩm ấy đã có ý nghĩa lịch sử lớn lao trong việc khẳng định và làm sáng tỏ hơn những giá trị tinh thần, phẩm chất của con người Huế nói chung và của người phụ nữ Huế nói riêng.
Đầu năm 1997, khi mới chuyển về công tác tại Đài Truyền hình Huế, tôi có ý định làm một phim tài liệu nghệ thuật về hoạ sĩ Bửu Chỉ. Sau nhiều lần từ chối, họa sĩ Bửu Chỉ đã đồng ý giúp tôi việc này. Ngày 25-2-97, tôi gửi anh 7 câu hỏi nhằm có thêm tư liệu để lên đề cương kịch bản phim. Hơn 20 ngày sau, anh chuyển cho tôi một thếp giấy vở học trò gồm 13 tờ do tự tay anh viết xong, đề ngày 16-3-1997. Vì nhiều lý do, phim chưa làm được, tôi gửi trả anh các tư liệu đã mượn, riêng bài trả lời phỏng vấn, anh nói tôi hãy giữ làm kỷ niệm về một dự định bất thành.Với tất cả tấm lòng thương quý và kính mến một người Anh, xin được giới thiệu bài trả lời phỏng vấn của Anh mà tôi xem như là những trang di cảo về CUỘC ĐỜI VÀ NGHỆ THUẬT. ĐẠI DƯƠNG
ĐẶNG MẬU TỰUGiới họa sĩ xem Bửu Chỉ là một người đặc biệt không chỉ vì tính khí hoặc bởi từ một người học và tốt nghiệp ngành luật nhưng lại tự học vẽ, có tác phẩm từ lúc học Luật rồi trở thành họa sĩ thực thụ, chết sống với nghề, mà vì tác phẩm của anh có một sắc thái riêng, anh đã tạo cho mình một cõi riêng trong nền nghệ thuật đương đại.
NGUYỄN TRỌNG TẠOMột ngày cuối năm Con Khỉ, tôi ghé vào Gallery Minh Châu số 7 Lý Đạo Thành, Hà Nội, không phải để chiêm ngưỡng tranh của các bậc thầy hội hoạ Nguyễn Phan Chánh, Bùi Xuân Phái, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... vẫn thường được bày bán ở đây, hay để thăm cô chủ nhỏ Minh Châu quen thân từ trong Huế như mọi lần, mà để xem tranh của mẹ cô vừa mang từ Huế ra trình làng với giới hâm mộ hội hoạ đất Hà Thành.
PV: Ảnh hưởng nào đã cho hoạ sỹ về một thế giới quan có tên gọi là: "Không gian Lê Bá Đảng"? Lê Bá Đảng (L.B.Đ): Không gian của tôi là tạo hoá thiên nhiên hài hoà trong tác phẩm. Không có cô đứng, cô ngồi, cô uỷ lụy, cô say, cô tỉnh, cô chiêm bao; không nhìn thẳng như mọi người mà nhìn từ nhiều góc độ.
PHÚC VINHSau một thời gian dài lang bạt giang hồ, tết này, họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận quyết định trở về Galery Chiêu Ê, nơi ông đã gắn bó một thời trai trẻ, trú mình trong căn họa thất xinh xắn vừa xây dựng.
TRẦN KIÊM ĐOÀNLàm nghệ thuật ở xứ nghèo là một “thiện nghiệp gian nan”! Thiện nghiệp vì làm cho đời vui. Gian nan vì phải sống đời áo cơm vất vả.
TRẦN HẠ THÁP Với gần bốn mươi bức tranh trong cuộc triển lãm ở số 4 Hoàng Hoa Thám - Huế khai mạc vào 11 tháng 10 năm 2008, Võ Xuân Huy đã đặt người thưởng ngoạn trước một công trình tổng hợp từ 3 phạm trù sơn mài độc đáo. Sự nối kết truyền thống vào hiện đại này mang tầm vóc đặt để một nguyên lý, xứng đáng để giới bình luận lưu tâm và ghi nhận lâu dài.