Chuyện món nầm dê và lòng hiếu thảo của công chúa con Vua Minh Mạng
Minh Mạng là một trong những vị Vua có đông Công chúa, Hoàng tử nhất lịch sử Việt Nam. Trong số 142 người con của mình, Công chúa thứ 4, hiệu là An Thường, được Nhà vua thương yêu hơn cả bởi từ nhỏ đã hiền hòa, hiếu thảo. Trong đó có câu chuyện về món nầm dê Vua ban khiến cả cung đình Huế cảm động.
Cổng vào phủ đệ An Thường Công Chúa, nay là một di tích lịch sử ở cố đô Huế
Vua Minh Mạng (1820 - 1840) có tất cả 78 Hoàng tử và 64 Công chúa, tồng cộng là 142 người con. An Thường là Công chúa thứ 4 của Nhà vua, do bà Mỹ Nhân người họ Nguyễn Văn, quê Gio Linh, Quảng Trị sinh hạ vào mùa hè năm Đinh Sửu (1817). Lúc đầu, Công chúa có tên là Nguyễn Thị Tam Xuân, sau mới gọi là Nguyễn Thị Lương Đức.
Trong số các con của vua Minh Mạng, An Thường Công chúa là người nổi danh hiếu thảo hơn cả. Sách Đại Nam chính biên liệt truyện (Nhị tập, quyển 9) có chép mẩu chuyện rất cảm động về bà như sau :
“Khi mới sinh ra, Công chúa đã đĩnh ngộ lạ thường, lại giàu lòng hiếu thảo, Nhà vua thương lắm. Năm Công chúa lên chín tuổi, đúng dịp tiết Vạn Thọ thì thân mẫu bị bệnh, Công chúa đành phải theo các Hoàng nữ vào hầu cơm. Bấy giờ, có vị đại thần dâng tiến món đuôi dê và nầm dê (nầm dê là món nắm sữa của con dê cái), Vua liền ban cho các Hoàng nữ món này. Công chúa (An Thường) chỉ ngậm mà không nhai nuốt. Vua lấy làm lạ, liền hỏi nguyên do thì Công chúa liền đứng dậy thưa:
- Thân mẫu của thần đang bị bệnh, không được đội ơn đến dự mà thần thì trộm nghe món này rất bổ nên không nỡ ăn, muốn để phần cho thân mẫu.
Vua rất khen, và lại càng cho là lạ, bèn cho riêng một đĩa, sai mang về cho thân mẫu. Tả hữu đều cảm động và khen ngợi, có người chảy cả nước mắt.
Lúc đã bắt đầu lớn, Vua cho Công chúa ra ở điện Trinh Minh, sai nữ quan dạy cho biết về sử sách và đại lược về nữ công. Năm Minh Mạng thứ chín (tức năm 1828), mùa hạ, tháng tư bởi nữ tì ở điện Trinh Minh giữ lửa bất cẩn, đang đêm mà có hỏa hoạn, lửa thiêu hết cả màn trướng. Công chúa hoảng sợ thức dậy, kêu người trực đi cứu chữa rồi tự mình đốc suất việc này. Vua đi thăm Thuận An về, nghe tâu lại sự thể, vừa ngợi khen vừa thưởng cho ba lạng vàng.
...Năm Minh Mạng thứ hai mươi mốt (tức năm 1840), Vua không được khỏe. Công chúa thân sắc thuốc và nấu cháo để dâng tiến, sớm hôm hầu hạ không mỏi. Vua mất, Công chúa thương xót đến ngất đi, tưởng là tắt thở. Hiến Tổ (tức vua Thiệu Trị) vẫn thường lấy cháo của Vua ăn còn lại đem cho, dụ bảo nên bớt sự thương xót (kẻo xuống sức mà có hại). Công chúa lại thường cung kính đến cung Từ Thọ thăm hỏi. Khi đem Vua đi mai táng, Công chúa theo hầu bàn thờ và sau lại chực hầu đền thờ ở lăng, trọn cả ba năm chưa từng cười đùa.
Năm Thiệu Trị thứ nhất (tức năm 1841), Vua ban cho các sách Đại Nam thực lục tiền biên và Tư trị thông giám mỗi loại một bộ. Sau, Vua đem Công chúa gả cho Phan Văn Oánh là con trai thứ tư của Chưởng Nghĩa Hầu Phan Văn Thúy, người ở Thuận Xương, Quảng Trị. Từ ngày vu quy, tình vợ chồng rất đằm thắm, Công chúa chẳng hề tỏ vẻ là con vua, biết kính thờ mẹ chồng, lo việc dạy con và giữ đức khuê môn".
Lời bàn: Con vua Gia Long phần nhiều là ngổ ngáo, con vua Minh Mạng nói chung là tốt hơn, được giáo dục cẩn thận hơn, nhưng có được cái tâm đáng quý như An Thường Công chúa thì không phải là nhiều. Có lẽ cũng chính vì vậy mà sử đã trân trọng ghi lại vài nét đại lược về đức độ của An Thường Công chúa.
Miếng ngon của vua cha ban mà cũng không dám ăn chỉ vì thương thân mẫu của mình cũng chưa từng được ăn, lại đang khi bị bệnh, cần được bổ dưỡng... hành vi ấy thật khó có thể tin là của một cô Công chúa mới chín tuổi đầu, cho nên, vua cha kinh ngạc và mừng vui, quần thần cảm động mà rơi cả nước mắt, tất cả, chẳng có gì là khó hiểu cả. Sử chép việc An Thường Công chúa đã kính cẩn giữ lễ thờ thân mẫu và vua cha, nhưng giá thứ không chép thì ai cũng tin là An Thường Công chúa sẽ làm như vậy. Tấm lòng vàng ấy, đâu dễ gì phai.
Con vua mà chẳng hề tỏ vẻ mình là con vua, việc này cũng không phải dễ gì làm được. Bao kẻ thấp hèn vẫn cố tìm đủ mọi cách để chối bỏ thành phần xuất thân, ngoi lên với bất cứ giá nào, miễn sao được coi là danh giá trong nhất thời đó thôi.
Muôn đời vẫn thế: chớ băn khoăn với địa vị của mình mà hãy nên thường xuyên lo nghĩ việc giữ gìn phẩm giá của mình, bởi vì người có địa vị cao vẫn có thể bị chê trách và khinh bỉ, nhưng tất cả những người có phẩm giá cao thì không bị như thế bao giờ.
Theo Việt Sử Giai Thoại
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Hưởng ứng hoạt động Lễ hội Mùa thu trong khuôn khổ Festival Huế 2022, nhân Tết Trung thu Nhâm Dần - 2022, chiều ngày 09/09, Tạp chí Sông Hương - Hội Mỹ thuật Thừa Thiên Huế phối hợp tổ chức triển lãm mỹ thuật với chủ đề “A! Ngày xưa” của họa sỹ Đặng Mậu Tựu. Tham dự có ông Phan Ngọc Thọ - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ cùng đông đảo văn nghệ sĩ và bạn bè yêu mến nghệ thuật.
-
Ủy ban nhân dân TP Huế vừa ban hành Kế hoạch về việc Tổ chức cuộc thi ảnh nghệ thuật, video clip "Rú Chá, Cồn Tè – Sắc màu sông nước" năm 2022.
-
Chiều 06/09, lần đầu tiên thành phố Huế tổ chức Lễ hội Quảng diễn Lân Sư Rồng và rước đèn Trung thu với quy mô lớn phục vụ người dân và du khách.
-
Chiều ngày 03/9, tại Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao thành phố Huế (23 - 25 Lê Lợi), Trung tâm Festival Huế tổ chức lễ khai mạc Không gian trưng bày và sắp đặt đèn lồng truyền thống trong khuôn khổ Lễ hội Mùa thu Festival Huế 2022. UVTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thanh Bình đã đến dự.
-
Nằm trong chuỗi hoạt động Lễ hội mùa Thu - Festival Huế 2022, tối 03/9, tại Quảng trường Ngọ Môn – Đại nội Huế đã diễn ra Lễ Khai mạc Ngày hội Lân Huế 2022.
-
Nhân kỷ niệm 77 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2022), sáng ngày 31/8, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh Thừa Thiên Huế, Sở Văn hóa Thể thao đã tổ chức Lễ dâng hoa lên Chủ tịch Hồ Chí Minh và tổ chức khai mạc Triển lãm chuyên đề: “Từ Ngọ Môn đến Ba Đình lịch sử”.
-
Tối ngày 29/8, tại Trung tâm Văn hóa – Điện ảnh tỉnh đã diễn ra chương trình khai mạc Liên hoan nghệ thuật quần chúng toàn tỉnh lần thứ XII – 2022.
-
Chủ tịch UBND tỉnh vừa có Quyết định phê duyệt tiếp nhận khoản viện trợ không hoàn lại không thuộc hỗ trợ chính thức phi dự án “Tu bổ mái Khải Tường Lâu – Cung An Định, Huế”.
-
Chào mừng Kỷ niệm 77 năm Ngày Quốc khánh Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 – 02/9/2022),Trung tâm Bảo tồn di tịch Cố đô Huế vừa có thông báo miễn 100% phí tham quan Quần thể Di tích Cố đô Huế cho công dân Việt Nam trong ngày 02/9.
-
Sáng 27/8, Công ty Cổ phần Du lịch Việt Nam - Hà Nội ra mắt tuyến thí điểm dịch vụ vận chuyển khách du lịch bằng xe ô tô chuyên dụng 2 tầng, thoáng nóc trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế.
-
UBND tỉnh cho biết đã phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng công trình Nhà tưởng niệm liệt sĩ hy sinh khi đang làm nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn tại Thủy điện Rào Trăng 3 vào tháng 10/2020.
-
Tối ngày 19/8, tại sân vận động Tự Do, tỉnh Thừa Thiên Huế long trọng tổ chức Lễ Khai mạc Đại hội Thể dục Thể thao (TDTT) toàn tỉnh lần thứ IX năm 2022. Sự kiện diễn ra nhân dịp chào mừng kỷ niệm 77 năm ngày Cách mạng tháng 8 thành công và Quốc khánh nước CHXHCN Việt Nam (02/9/1945 – 02/9/2022).
-
Chiều ngày 19/08, tại Đại học Huế, Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) phối hợp với Đại học Huế, Trung tâm CNTT tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Lễ ký kết hợp tác về đào tạo nguồn nhân lực và Chương trình Giao lưu học sinh và sinh viên tỉnh Thừa Thiên Huế với chủ đề: “Chuyển đổi số với tinh thần khởi nghiệp của thế hệ trẻ”.
-
Sáng ngày 19/8, tại thành phố Huế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức Hội thảo “Chỉ số xanh cấp tỉnh và việc tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thân thiện với môi trường” dành cho các tỉnh, thành phố trong khu vực miền Trung – Tây Nguyên.
-
Chiều 18/8, Trung tâm Bảo tồn di tích (BTDT) Cố đô Huế cho biết, đơn vị vừa tổ chức cuộc họp bàn về phương án xây dựng lại lăng vợ vua Tự Đức sau hơn 5 năm bị đơn vị thi công dự án bãi đỗ xe tham quan lăng Tự Đức - Đồng Khánh (phường Thủy Xuân, TP Huế) san ủi.
-
Sáng 18/8, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế đã phối hợp với Ủy ban Nhân dân xã Phong Bình (huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế) tổ chức buổi lễ ra mắt Đội hát múa Sắc Bùa làng Phò Trạch, xã Phong Bình.
-
Sáng ngày 18/08, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế phối hợp với Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) tổ chức Tuần lễ chuyển đổi số - Huế 2022 với chủ đề “Chuyển đổi số tạo đà đẩy nhanh phát triển Kinh tế - Xã hội”.
-
Ủy ban nhân dân thành phố Huế vừa phê duyệt dự án chỉnh trang đường Hai Bà Trưng, phường Vĩnh Ninh nhằm hướng đến hình thành tuyến đường đi bộ, đồng thời bổ sung các thiết chế dịch vụ, vui chơi giải trí về đêm phục vụ người dân và du khách.
-
Chiều 16/8, tại trường Đại học Nghệ thuật - Đại học Huế đã diễn ra Lễ khai mạc triển lãm các tác phẩm mỹ thuật của Đảng viên, viên chức, người lao động nhà trường sáng tác.
.png)
.png)
