LTS: Kỷ niệm 150 năm ngày sinh của chí sĩ Phan Bội Châu, Sông Hương được tiếp cận với bản thảo “Vụ án Phan Bội Châu năm 1925: Hồ sơ thẩm vấn”. Đây là nguồn tư liệu quý, nằm trong tập Bổ di II lần đầu được công bố về vụ án chí sĩ Phan Bội Châu.
Ảnh: internet
Qua Hồ sơ thẩm vấn, 1.997 câu hỏi của Hội đồng xét xử của Tòa Đề hình đã làm việc hàng ngày, vào buổi sáng và buổi chiều liên tục thẩm vấn Phan Bội Châu từ ngày 29/8/1925 đến ngày 9/11/1925 cho thấy sự gắt gao, đầy o bế của chính quyền thuộc địa trong việc cố khép tội cụ Phan Bội Châu về những hành động cách mạng, yêu nước và chống lại chính phủ Bảo hộ. Nhiều nhân vật trong Hội đồng Đề hình thay nhau hỏi cung, đưa ra nhiều bằng chứng chống lại cụ Phan Bội Châu do Sở Mật thám và Sở Toàn quyền Đông Dương cung cấp, cho thấy hệ thống mật thám của Pháp đã kỳ công, can thiệp, nắm thông tin từ nhiều nguồn, hòng buộc cụ Phan phải nhận tội. Tuy nhiên, với năng lực phán đoán, sự thông minh, sắc sảo và khả năng nắm bắt tâm lý, xử lý thông tin, nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu đã nhận ra những bẫy chông trong các câu hỏi, bản cung thẩm vấn và lèo lái vấn đề sang những hướng khác khiến Hội đồng Đề hình “chóng mặt” như đi vào đường “dê lộ kỳ”, không nhận được đâu là sự thật, đâu là hư cấu. Cụ đánh lạc hướng, “khai man” để bảo vệ các đồng chí của mình cũng như đại cuộc cách mạng đang lên, bảo toàn sức chiến đấu và ý chí quật cường của dân tộc. Điều cốt yếu, cụ Phan Bội Châu đã thể hiện tinh thần yêu nước của kẻ sĩ, bằng mọi giá phải cứu nguy dân tộc khỏi vòng nô lệ, là minh chứng sự khí khái của một nhà Nho ái quốc, bất khuất trước miệng sói kẻ thù. Cả cuộc đời, sự nghiệp của chí sĩ Phan Bội Châu được soi lại trong Hồ sơ thẩm vấn theo cách nhìn “xử tội” của người Pháp nhưng lại là ngọn đuốc chỉ dẫn thêm nhiều trang tư liệu bị bỏ ngỏ về cuộc đời danh nhân Phan Bội Châu.
Phàm lệ rằng, Hồ sơ thẩm vấn sử dụng nhiều ký hiệu để hỏi cung theo thứ tự và chức trách người thẩm vấn, để tiện tra cứu chúng tôi chỉ chọn 2 nhân xưng là Người thẩm vấn (NTV) và người bị thẩm vấn là cụ Phan Bội Châu (PBC); các đề mục nội dung thẩm vấn là chúng tôi thêm vào và sắp xếp theo thứ tự nhóm nội dung thay vì thứ tự các ngày tháng thẩm vấn.
“Vụ án Phan Bội Châu năm 1925: Hồ sơ thẩm vấn”, Nxb. Thanh Niên, Công ty TNHH Văn hóa Đông Tây dự kiến sẽ xuất bản vào cuối năm 2017. Đây là tâm huyết sưu tầm công phu cũng như sự hiệu đính và giới thiệu của GS. Chương Thâu, người dành cả đời nghiên cứu về danh nhân Phan Bội Châu với hàng chục công trình có giá trị. Bản dịch thuật nghiêm túc, cẩn trọng của hai dịch giả Đào Hùng và Đặng Công Toại, cũng như sự sao chụp từ thư viện quốc gia Pháp do công cô Nguyễn Phương Ngọc (Pháp) với 440 trang tư liệu đã mang Hồ sơ thẩm vấn đến với người đọc một nội dung toàn vẹn nhất.
Được sự đồng ý của GS. Chương Thâu và sự hợp tác của nhà thơ Đặng Thiên Sơn (BTV, đại diện Công ty TNHH Văn hóa Đông Tây). Sông Hương chân thành cảm ơn GS. Chương Thâu, các cộng sự và Công ty TNHH Văn hóa Đông Tây đã tạo điều kiện để Sông Hương tiếp cận bản thảo thực hiện Chuyên đề PHAN BỘI CHÂU - BẢN LĨNH YÊU NƯỚC. Trân trọng giới thiệu đến bạn đọc một số trích đoạn trong tập hồ sơ quý giá này.
Ban Biên Tập
(TCSH346/12-2017)
TRẦN BẢO ĐỊNH
Thương nhớ chú Tư Sâm.
Phải nói ngay rằng, hồi trai trẻ, tôi không thích giới văn chương, chỉ thích giới văn nghệ. Chẳng hiểu vì sao?
BÙI KIM CHI
Thời thiếu nữ của tôi gắn liền với Thành nội. Nơi này tôi đã sinh ra và lớn lên. Tôi yêu Thành nội. Thành nội đã đi vào cuộc đời tôi với nhiều sắc màu.
THANH TÙNG
Kinh đô Huế cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, bầu trời u ám của xã hội phong kiến Việt Nam lúc mãn chiều xế bóng đã phát ra tín hiệu của một vì sao NGUYỄN TẤT THÀNH.
LÊ HUY MẬU
Anh Điềm, bấy giờ còn là Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa TW, nhưng đã sắp nghỉ. Anh ra thăm Côn Đảo. Trong đoàn tháp tùng anh ra Côn Đảo của Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu có tôi.
PHẠM HỮU THU
1.
Cuối năm 1989, tôi cùng Trần Phá Nhạc ghé 47 C Duy Tân, Quận 3 - TP. HCM thăm anh Trịnh Công Sơn.
LGT: Hiện không nhiều tài liệu miêu tả miêu tả về đời sống, sinh hoạt văn hóa, xã hội của Huế vào thập niên 30 - 40 của thế kỷ trước. Bản dịch dưới đây là trích đoạn từ cuốn nhật kí Adieu Saigon, Au revoir Hanoi (Chào Hà Nội, tạm biệt Sài Gòn - Nhật ký kì nghỉ năm 1943) của Claudie Beaucarnot.
DÃ LAN NGUYỄN ĐỨC DỤ
Hồi Ký
Ba mươi tháng tư. Tôi đang dùng bữa tối cùng gia đình thì chợt nghe tivi thông báo ông Thanh Nghị chết.
PHƯỚC VĨNH
Hình ảnh Hồ Chủ tịch là nguồn cảm hứng sáng tạo đối với nhiều nghệ sĩ tạo hình Việt Nam.
BỬU Ý
Đinh Cường đã vĩnh biệt tất cả chúng ta! Một nghệ sĩ trong cái ý nghĩa toàn diện, cao đẹp nhất, một nghệ sĩ làm lan tỏa nghệ thuật ra chung quanh mình cho gia đình, cho bạn bè, cho cả đời sống, khiến anh trở thành tâm điểm cho những cuộc gặp mặt, những buổi hội hè.
PHAN NGỌC MINH
1. Năm 2004, tôi triển lãm tranh tại Foyer du Vietnam - Paris, do ông Võ Văn Thận, là nhà thơ kiêm phụ trách quán bảo trợ. Tại đây tôi đã gặp gỡ được nhiều bạn bè Việt Pháp, trong không khí thân thiện ấm áp…
PHAN NGỌC MINH
1. Năm 2004, tôi triển lãm tranh tại Foyer du Vietnam - Paris, do ông Võ Văn Thận, là nhà thơ kiêm phụ trách quán bảo trợ. Tại đây tôi đã gặp gỡ được nhiều bạn bè Việt Pháp, trong không khí thân thiện ấm áp…
VÕ SƠN TRUNG
Trong gần một thế kỷ qua, bạn đọc Việt Nam đã tiếp cận khá nhiều tác phẩm của đại thi hào Ấn Độ Rabindranath Tagore, trong đó có hàng chục tập thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch nói, tiểu luận, và thậm chí cả hồi ký của thi hào…
Lần đầu nói chuyện trực tiếp với họa sĩ Đinh Cường tại xe cà phê Tôn trước nhà thờ Tôn Nhân Phủ ở Thành Nội, tôi: “Thưa thầy!” Anh khoát tay: “Úi dà, bày đặt. Chỗ bạn bè anh em với nhau cả, thầy bà chi nghe đỗ mệt!”
TRẦN NGUYỄN KHÁNH PHONG
Thật vui mừng và xúc động khi cầm trên tay tập sách Rừng hát của cố nhạc sĩ Trương Minh Phương do gia đình tặng. Tuyển tập dày 1.328 trang, chia làm 4 phần, tập hợp những sáng tác, nghiên cứu văn học nghệ thuật trong cuộc đời của nhạc sĩ.
VÕ TRIỀU SƠN
Ngay sau Lễ Quốc khánh 2/9/1945 ra mắt nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, công cuộc kiến thiết đất nước được bắt đầu, trong đó có văn hóa.
VÕ TRIỀU SƠN
Ngay sau Lễ Quốc khánh 2/9/1945 ra mắt nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, công cuộc kiến thiết đất nước được bắt đầu, trong đó có văn hóa. Những ngày tháng đầu tiên của các hoạt động văn hóa nghệ thuật dưới chính thể Việt Nam mới diễn ra thật sôi nổi. Sau đây là lược thuật một số hoạt động trong mùa đông 1945, cách đây tròn 70 năm.
LỮ QUỲNH
"Vì tôi là người Huế và đã một thời tuổi trẻ nặng nợ với sông Hương suốt những mùa hè nóng bức ngủ đò nên tôi nhìn sông Hương luôn luôn với đôi mắt của người bạn.
Sáng ngày 27-11-2015 tôi đến nghĩa trang Père Lachaise để tiễn anh đến nơi yên nghỉ cuối cùng, sau khi hỏa táng, anh sẽ nằm trong ngôi mộ gia đình, đây cũng là nơi nhạc sĩ Chopin yên giấc ngàn thu nhưng trái tim thì trở về quê hương Ba Lan. Nguyễn Thiên Đạo cũng thế anh nằm ở Paris nhưng trái tim và tâm hồn anh từ lúc sống đến lúc chết luôn luôn hướng về Việt Nam.
HOÀI MỤC
Vừa giải phóng xong ba tôi đưa cả gia đình từ thành phố về quê. Cuộc sống vất vả nhưng quá nhiều cái mới lạ nên đầu óc con nít của tôi khi mô cũng thấy háo hức.
NGUYỄN KHẮC VIỆN
Trích hồi ký
- 75 rồi đấy, ông ơi! Viết hồi ký đi. Chuối chín cây rụng lúc nào không biết đấy!