Chữa lành đất đai cũng là chữa lành tâm hồn
(Đọc “Cuộc cách mạng một-cọng-rơm”)*
Từ một chuyên viên trong văn phòng của một viện nghiên cứu, chàng trai tuổi đôi mươi Masanobu Fukuoka bỏ ngang xương để trở thành một nhà nông nuôi dưỡng tín điều duy nhất: làm nông theo hình thái tự nhiên.
Masanobu Fukuoka trên cánh đồng của mình
Chuyện xảy ra trong thời “nông nghiệp xanh”: có hàng trăm nhãn hiệu đăng ký tiêu chuẩn này tiêu chuẩn nọ nhưng người tiêu dùng vẫn lo về độ sạch thực sự của cái ăn hằng ngày con người đưa vào cơ thể. Đôi khi niềm tin của chúng ta đơn giản chỉ đặt vào lớp bao bì mỏng manh bọc ngoài một bó rau hoặc cái logo in trước cửa những cửa hàng gọi là organic food (thực phẩm hữu cơ) với giá cắt cổ.
Nước Nhật từng đi qua thời kỳ này, thời kỳ mà Masanobu Fukuoka (1913-2008) gọi là thứ nông nghiệp thương mại – và ông muốn phản tỉnh không phải bằng lý thuyết suông mà bằng một cuộc đời làm nông thực thụ. Đây, ông phơi bày trong quyển sách cái điều mà chúng ta đang trải nghiệm: “Nếu bạn nghĩ rau củ quả thương mại là từ tự nhiên mà ra thì bạn lầm to. Những thứ rau trái này là sự pha trộn hóa học mọng nước của nitơ, phốtpho và kali với một chút trợ giúp từ hạt giống. Và chúng sẽ có hương vị đúng như thế. Còn trứng gà thương mại (ta có thể gọi chúng là trứng nếu thích) thì không gì hơn là một hỗn hợp thức ăn tổng hợp, các hóa chất và hocmôn. Đây chẳng phải là sản phẩm của tự nhiên, mà là một sản phẩm tổng hợp do con người tạo ra dưới hình dạng một quả trứng. Với những người nông dân tạo ra rau củ và trứng kiểu này, tôi gọi họ là nhà sản xuất”.
Nông sản trái vụ phục vụ thị trường phát triển, lúc nào người ta cũng có thể được đáp ứng cái thèm vô độ với hoa nọ quả kia, nhưng ngay khi cái miệng nghĩ rằng nó đang được phục vụ tốt thì cái dạ dày lại chịu hệ lụy đằng sau đó - tiếp nhận vô số hóa chất của trò phù thủy có tên nông nghiệp lệ thuộc hóa chất và biến đổi gene. Khoa học trong trường hợp này giỏi đáp ứng nhưng không giỏi giải quyết triệt để vấn đề nhân bản.
Nhưng, như đã nói, biết sao được khi nông nghiệp đã leo lên ngồi trên chiếc tàu lượn của nền kinh tế và mất sự chủ động thực sự.
Từ một chuyên viên trong văn phòng của một viện nghiên cứu, chàng trai tuổi đôi mươi Masanobu Fukuoka bỏ ngang xương để trở thành một nhà nông nuôi dưỡng tín điều duy nhất: làm nông theo hình thái tự nhiên.
Ông chia sẻ quá trình thực hành làm nông tự nhiên của mình nghe ra đầy chất thơ và đượm tinh thần vô vi của Lão, có cả Thiền học nữa. Nhưng cụ thể nhất, ông trả cho đất đai sự sống tự nhiên của nó, trái ngược hẳn với quan điểm truyền thống lẫn khoa học cho rằng làm nông là tác động vào đất đai bằng các áp đặt thủ công hay biện pháp khoa học kỹ thuật để đất đai phục vụ tham vọng của mình.
Tiêu chí không can thiệp vào đất đai, không cày xới đất được xem là quan trọng đầu tiên trong bảng nguyên tắc về nông nghiệp tự nhiên (ba tiêu chí sau là: không dùng phân hóa học, không làm cỏ bằng việc cày xới và thuốc diệt cỏ, không phụ thuộc hóa chất). Việc “không cày xới đất”, được ông giải quyết như sau: “Việc cày xới đất phải được dừng lại. Nếu thực hiện các phương pháp nhẹ nhàng hơn như việc trải rơm, trồng cỏ ba lá thay cho việc sử dụng hóa chất nhân tạo và máy móc để tiến hành cuộc chiến hủy diệt, môi trường sẽ quay lại sự cân bằng tự nhiên của nó và ngay cả những loài cỏ dại phiền toái cũng sẽ kiểm soát được.”
Rau sẽ mọc chung với cỏ dại, ngoài bờ sông, trên sườn núi theo lối bán hoang dã, việc trải rơm, trồng cỏ ba lá sẽ trả về cho đất những chất hữu cơ dư thừa, căn cứ trên điều kiện khí hậu thổ nhưỡng vùng miền, quan sát đời sống và tập tính của từng loại sâu bệnh để sử dụng các loài thiên địch một cách hiệu quả, trồng lúa và ngũ cốc vào mùa đông… những câu chuyện về một nhà nông tìm về bổn nguyên của triết lý nông nghiệp trở nên hấp dẫn chúng ta không chỉ bởi những tính toán về mặt hiệu quả năng suất hay lợi nhuận, mà gợi mở cho chúng ta một cách tư duy khác, ngay cả khi chúng ta đóng vai trò là người làm nông hay trong vai những khách hàng hưởng thụ thành quả nông nghiệp sạch: trả tự nhiên về cho tự nhiên.
Những mảnh vườn bị biến dạng, những người nông dân vẫn khó nhọc vì được mùa mất giá, được giá mất mùa, và chúng ta vẫn kêu gào vì sao hết viện nghiên cứu nọ đến trung tâm nghiên cứu kia không cứu vãn nổi một bó rau mà bỏ tiền ra mua nó để ăn nhưng không mua được niềm tin vào con người. Cuốn sách của Masanobu Fukuoka giúp chúng ta cân bằng lại trước những xao động và khủng hoảng mà lắm khi, nguyên nhân nằm ở tại tâm mình và xa hơn, đặt ra một phản biện cho nền văn minh. Ông viết: “Nếu thực sự chúng ta có khủng hoảng lương thực thì nó sẽ không phải do năng lực của tự nhiên không đủ, mà là do bởi ham muốn vô độ của con người.”
Ông cũng nói với chúng ta với giọng của một hiền triết-nông dân, nhỏ nhẹ nhắc nhở nếu chúng ta có lâm vào tình thế lý tính hay mê tín tri thức khoa học thái quá: “Việc cắt đôi trải nghiệm cuộc sống rồi gọi một bên vật chất và bên kia tinh thần là hạn hẹp và rối rắm. Con người không sống phụ thuộc vào thức ăn. Rốt cuộc thì chúng ta không thể biết thức ăn là gì. Thậm chí sẽ tốt hơn nếu người ta thôi nghĩ về thức ăn đi. Tương tự như vậy, sẽ tốt đẹp cả nếu người ta thôi làm bản thân mình bận lòng về chuyện khám phá ra ý nghĩa của sự sống; chúng ta có thể sẽ không bao giờ biết được những câu trả lời cho những câu hỏi lớn về tâm linh, có không hiểu thì cũng chẳng làm sao cả. Chúng ta được sinh ra và sống trên mặt đất này là để trực diện với hiện thực của Việc Sống.”
Ông kêu gọi người nông dân (và không chỉ nông dân) hãy phụng sự thiên nhiên, rồi mọi việc sẽ đâu vào đó, đời sống sẽ trở lại khoan hòa và chìa khóa của hòa bình nằm gần ngay mặt đất.
Thật lạ, tư tưởng tiến bộ này của Masanobu Fukuoka có từ những năm 30 của thế kỷ trước. Có thể ví ông như một Fukuzawa Yukichi trong nông nghiệp xanh của Nhật Bản. Tư tưởng Masanobu Fukuoka dạy ta lối nghĩ khác về cái ăn, cách ăn, cách làm ra lương thực cho đời sống để được sống trong an lạc. Từ bấy đến nay, từ khuynh hướng mà Masanobu Fukuoka khai mở, người Nhật đã đi rất xa trong tư duy nông nghiệp xanh và họ đang cho thế giới thấy rằng họ không chỉ là quốc gia dẫn đầu về công nghệ mà còn là người thầy trong ẩm thực và làm nông nghiệp sạch.
Nước Nhật sau chiến tranh điêu tàn, Masanobu Fukuoka đã bắt đầu với cuộc cách mạng của một cọng rơm và một tinh thần chữa lành đất đai thật sự vì ông nhìn thấy trong đất đai mối tương quan với tâm hồn con người.
Nguồn: Nguyễn Vĩnh Nguyên - Tia Sáng
------------
* Tác giả: Masanobu Fukuoka, Xanhshop dịch, Tủ sách Xanh & NXB Tổng hợp TP.HCM, 2015
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
NGUYỄN QUANG HÀ
Các bạn đi Mỹ về, hầu như ai cũng kể về một công trình độc đáo ở Washington, đó là đài tưởng niệm các chiến binh Mỹ đã tử trận trong chiến tranh Việt Nam. Đài tưởng niệm không phải một tháp cao, mà là một bia đá. -
HIỆU CONSTANT
Ra đời và lớn lên tại đất nước Nouvelle-Calédonie, về Việt Nam năm 1960 để sinh sống và học tập, tốt nghiệp trường Nghệ thuật Việt Bắc, khoa diễn viên, sáng tác và đạo diễn, Alain Vũ Hoàng khởi nghiệp bằng nghề đạo diễn những làn múa dân gian và hiện đại nổi tiếng của Việt Nam. -
NGUYỄN THỊ TỊNH THY
Mạc Ngôn tên thật là Quản Mạc Nghiệp, người Cao Mật, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc, sinh năm 1955.
-
HOÀNG NGỌC HIẾN
(Đọc "Thám tử đau buồn" của Viktor Axtaphiev)Tiểu thuyết Thám tử đau buồn ở trong số những tác phẩm ưu tú của văn học Liên Xô viết trước Đại hội lần thứ XXVII Đ.C.S.L.X và chứa đựng dự cảm những tư tưởng và tinh thần của Đại hội.
-
LGT: Elie Wiesel được giải thưởng Nobel Hòa Bình năm 1986 qua những hoạt động chống lại bạo lực, đàn áp, và kỳ thị chủng tộc. Wiesel sinh năm 1928 tại Romania; ông là người gốc Do Thái.
-
NGUYỄN VĂN DŨNG
Núi thiêng Kailas
Trong dãy Hy Mã Lạp Sơn, tuy không cao như Everest (8.848m) nhưng Kailas (6.714m) là ngọn núi thiêng liêng nhất trong lòng hàng tỷ tín đồ Phật giáo, Indu giáo, Đạo Jains, và Đạo Bon. -
Nhà vật lý Thiên văn là những người “đọc” ánh sáng trong vũ trụ, lặn lội trong thiên hà để tìm về quá khứ, nhìn vào hiện tại, và đoán định được tương lai của vũ trụ, trong đó có trái đất. Có một người Việt như thế, cực kỳ nổi tiếng trong giới thiên văn học thế giới tên là Trịnh Xuân Thuận.
-
Từ ngày 8 đến 10.3.2012 tới đây, xứ sở thi ca Huế được chọn là nơi gặp mặt các nhà văn Việt Nam và các nhà văn Mỹ nhân Kỷ niệm 20 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao văn học giữa Hội Nhà văn Việt Nam và Trung tâm William Joiner (Mỹ).
-
TÔ NHUẬN VỸ
(Kỷ niệm 20 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao văn học giữa Hội Nhà văn Việt Nam và Trung tâm William Joiner (Mỹ).
-
Tại Đại hội nhà văn Liên Xô lần VIII, một trong những bài phát biểu được hoan nghênh nhất là của nhà văn Valentin Raxputin. Đáng chú ý là trong bài này, tác giả hầu như không nói gì về nghề văn, mà chỉ đề cập vấn đề bảo vệ môi sinh.
-
L.T.S: Gần đây ở Liên Xô tên tuổi của nhà văn nữ trẻ tuổi Xvet-la-na A-lêch-xi-ê-vich (Svetlana Alexievitch) trở nên quen thuộc và thân thiết với nhiều đối tượng độc giả qua tác phẩm "Chiến tranh không có gương mặt người phụ nữ".
-
ĐỖ HỮU CHÍ
Tin Ô-Iôp Pan-mơ bị ám sát làm tôi bàng hoàng xúc động không kém như khi nghe tin bà Indira Găng-đi bị ám sát. Chỉ có sự khác nhau, tôi vừa được gặp bà Găng-đi trước đấy mới có vài tháng, còn Ô-lôp Pan-mơ thì tôi đã gặp và nói chuyện cách đây 18 năm.
-
NGUYỄN VĂN DŨNG
Hy Lạp là nơi tổ chức Thế Vận hội Olympic đầu tiên - năm 776 tr.CN thì ai cũng biết, nhưng Hy Lạp còn là nơi tổ chức cuộc thi hoa hậu đầu tiên của nhân loại thì, việc này chắc không phải ai cũng hay. Có điều, vì cuộc thi người đẹp ấy bắt nguồn từ động cơ xấu xa, nên đã dẫn đến kết cục cực kỳ bi thảm.
-
MAI KHẮC ỨNG Sang Montreal trốn nắng, nhiều ngày đẹp trời tôi thích đi đó đi đây. Lội bộ mãi rồi cũng chán. Tôi nghĩ ra cách ngao du bằng tàu điện ngầm liền với xe bus.
-
TRẦN KIỀU VÂN Năm 1990, dịp lễ Phục Sinh, cô dẫn chúng tôi đến nghĩa trang thành phố Voronez. Một là để tham quan thêm một nơi rất đẹp và có nhiều ý nghĩa đối với thành phố, hai là để viếng một người Việt Nam nằm tại đây.
-
NGUYỄN VĂN DŨNG Bút ký Trong hồi ký Living History, Hillary kể gia đình bà có lần đến Grand Canyon cắm trại. Tại đây, ông Bill Clinton nhận xét “Grand Canyon là nơi ngắm hoàng hôn đẹp nhất thế giới”.
-
PHẠM THỊ CÚC Hai vợ chồng ông hàng xóm nhà tôi đều nghỉ hưu. Bà vợ tuổi khoảng sáu mươi, chồng sáu lăm, có hai con. Con gái đầu đã lấy chồng, có hai con, đứa lớn bốn tuổi, đứa bé gần hai tuổi.
-
NGUYỄN VĂN DŨNGBrasil, tuy chỉ xếp thứ năm thế giới về diện tích, thứ sáu thế giới về dân số, nhưng lại sở hữu khu rừng Amazon rộng nhất thế giới, con sông Amazon dài nhất thế giới, vũ điệu Samba nồng nàn nhất thế giới, nhiều bãi biển đẹp nhất thế giới, thứ bóng đá mê li nhất thế giới...
-
TRẦN THIỆN ĐẠONhư mọi người đều biết, Victor Hugo (1802-1885) vừa là nhà thơ trữ tình và châm biếm vừa là kịch tác gia cách tân vừa là nhà văn xã hội Pháp thế kỉ XIX rất ư năng động và sung sức, có nhiều tác phẩm đủ ba thể loại đó để đời.
-
THANH TÙNG Ghi chépRa giêng Canh Dần, tết nhất vừa xong, tình cờ lướt mạng thấy Vitours đang mời đối tác tham gia famtrip Khám phá Cố đô Vương quốc Thái Lan và Tam giác Vàng. Tôi đăng ký ngay, dù chỉ còn 3 ngày nữa là khởi hành.
.png)
.png)
