Cây ngô chướng
VŨ MẠNH LẬP
Cây ngô cao vồng lên giữa bãi, lạ lắm.
Già A-nông thầm đặt cho nó cái tên: cây ngô chướng.
Ảnh: internet
Ba ngày rồi, mưa và gió liên miên. Bước chân ra khỏi sàn là áo quần ướt sũng, nước ròng ròng chảy dài xuống quanh đầu, không sao mở mắt ra được, nước vào mắt cay xè, đỏ đọc. Đêm sâu, gió hun hút qua thung, ràn rạt. Những tia chớp lóe lên nhì nhằng như ruộng nẻ chân chim giữa bầu trời. Sấm rền rền ran ran ầm cả núi. Vắng cái chân ở nương, ở rẫy già A-nông chịu không nổi, giấc ngủ chập chờn, thấp thỏm.
Sớm nay, chim từ quy vừa hút giọng thì ông mặt trời đã lên. Rừng lại có ánh nắng.
Già A-nông ra rẫy ngắm nhìn nương ngô. Mắt ông nheo nheo cười. Cái điếu ở môi rung rung. Những cây ngô khe khẽ rung khoan khoái, lòng dạ ông cũng mát mẻ.
Mắt già A-nông đưa lướt qua bãi ngô, chợt dừng lại ở mô đất cồm lên mé bãi, như không tin ở mắt mình. Bàn tay già dụi quệt qua quệt lại hai mi mắt. Già biết mắt già vẫn còn sáng như mắt nai, mắt gấu. Đôi mắt già xoáy vào mé đất ở góc bãi. Cây ngô chướng thường ngày cao vọt lên, thoắt đưa mắt đã thấy ngay. Bây giờ đâu rồi? Già chợt nghĩ tới con heo, con nai. Nhưng sao cả vạt cây vẫn còn. Chỉ một cây ngô chướng là đổ gãy. Không phải tiếc thương, mà là một thói quen bị hẫng.
***
"Ngô chướng", già gọi nó bằng cái tên ấy. Nó chướng thật, chướng từ hồi mới ngoi lên mặt đất. Nó lớn vội lớn vàng như loài cỏ dại. Rễ nó túa ra lan rộng giành đất. Rễ mọc trên từng đốt cây tua tủa. Tầng rễ này chưa ra kịp, dính vào đất, tầng khác tuôn ra. Hết tầng này đến tầng khác, khít rịt. Nó bám dày trong đất, xuyên thẳng sang những gốc ngô khác, tranh ăn. Trong bãi ngô nếp già trỉa, ngô chướng là cây ngô lạ, già biết. Nó là giống ngô lòn. Có lần già A-nông bặm môi dáng A-vin (1) định bấm phắt, nhưng thôi, già kiên trì túm từng dấu rễ dí vào gốc. Trông cái màu xanh mởn kia, không nỡ. Lòng già vốn bao dung mà! Rồi lớn lên, thân nó cao lêu nghêu, cao lắm, cao gấp rưỡi đám ngô nếp quanh quanh. Mình nó còn đèo hai bắp ngô thon và ngắn. Râu ngô rủ xuống, vật vờ.
Gió rừng nhè nhẹ. Cờ ngô chướng rung rinh lắt lay theo chiều gió, lay theo cái thân oặt oẹo ngã nghiêng. Ngô đang mùa thụ phấn kết hạt. Phấn từ cờ ngô chướng bay bay. Nó cao, cao hẳn lên.
Hai mươi hai nhánh cờ ngô chướng dài vươn ra rung rinh ma mãnh. Nó ngạo ngược như một bạo chúa và dưới trướng là hàng trăm cô gái đang chịu tội; mượn gió, vung vãi phấn tha hồ, tùy thích. Nhánh cờ như cái tay dài vươn tới khắp nơi, mơn trớn. Thảm họa sẽ đến với loài ngô nếp, già A-nông biết. Nhìn cây ngô chướng già A-nông nhớ đến I-pằn. I-pằn, người Tà-ôi được học cái kỹ thuật chọn giống, I-pằn nhắc nhở bà con:
- Ta nên trỉa cái ngô nếp. Bắp ngô nếp to, nhiều hạt, mập. Ăn dẻo và thơm.
I-pằn còn nhắc đi nhắc lại, cái bụng già A-nông còn nhớ:
- Chọn giống ngô nếp cho kỹ, đề phòng lẫn giống ngô lòn.
Cái bụng già A-nông nhớ, cái tay già A-nông làm nhưng làm chưa kỹ. Bao nhiêu mùa tỉa trên bãi bồi này, mùa nào cái tay già cũng chọn cũng lựa. Giống ngô lòn cứng trơ cứng khấc. Đun hàng gùi củi rừng nó vẫn chưa chín. Ăn nóng sần sật như nhai hột sót, ăn nguội xàm xạp như nhai trấu. Trẻ con cạp ngô lòn đến khổ. Người già sếu sáo nhìn ngô lòn chỉ cười trừ. Ngô lòn đưa vào cối đá giả cứ bong bong, tung trượt cả chày. Song sức sống của nó thật mãnh liệt. Nó chen lấn, dằng dật với các cây xung quanh, tệ hại nhất, là nó vung vãi nòi giống của nó, làm lẫn lộn hư cả giống ngô nếp của già.
Sự lẫn lộn bao giờ cũng xấu. Bắp ngô nếp trắng óng điểm vài hạt ngô lòn, bẩn mắt. Kỹ thuật chọn giống ngô cán bộ I-pằn nói, già còn gắn vào cái bụng. Già ưng cái ngô nếp. Giống ngô lòn vẫn lác đác pha trộn bao nhiêu mùa rẫy rồi, già căm lắm. Cái giống quái ác, dai dẳng thật, chỉ còn một dấu vết vàng trên hạt ngô nếp cũng truyền lại thành giống ngô lòn, sinh sôi.
Già đã nghe lời nói của I-pằn. I-pằn nói kỹ, nhưng nói chưa hết. Nên lòng già chưa thật tin. Xưa nay già cứ cho sự hư hỏng ấy là tại Giàng.
Những cây ngô nếp quanh nó vàng vọt, thiếu chất. Những cây đứng kề thì bị ẩy vẹo sang một bên, thân xây xát. Nó vươn cao vừa chiếm đất, vừa chiếm trời. Già lớn lên sống với núi rừng đã bao nhiêu mùa rẫy già không nhớ. Già cứ ngỡ là Giàng cho no được no, Giàng bắt đói phải đói. Già sống cam chịu nhiều rồi. Già có được học đâu mà hiểu được tính trội nguy hại này của loại ngô lòn.
***
Già A-nông dừng lại. Trước mặt già cây ngô chướng nằm sóng soài trên mặt đất, dài ngoẵng. Những chùm rễ tua tủa gớm ghiếc. Môi già bật ra âm thanh trầm trầm: "Nó muốn sống lấy một mình thôi. Nó không có bạn bè, không đương đầu nổi với gió mưa, nên bị gió mưa vật ngã "ưm rang cu chít lữ" (2). Thế là cây ngô chướng không còn nữa, già thầm nghĩ.
Nó chết thật, chết một mình, vì gió. Mắt già A-nông nhìn xuyên bãi ngô, ngó đậm vào rừng sâu, cười cười nheo nheo. Cái điếu ở môi già rung rung, bập bập khói trắng tuôn ra phù phù trước gió. Già A-nông chậm rãi, đăm chiêu bước tới cây ngô nếp to, cao lực lưỡng nhất. Già đưa bàn tay chai sạn, khô ráp bóc bắp ngô nếp mẩy mang nhất ra xem. Những vết vàng rải rác đã lặn chặt vào da những hạt ngô nếp căng láng làm già giật mình. Già chớp chớp mắt, lẩm bẩm nói khe khẽ như tự thú với lòng mình: "những di hại dai dẳng này là tại ta nhẹ dạ mà! Tại ta mà!".
Lá ngô lào xào, uốn lượn như tay người con gái múa theo nhịp đàn ta-lư mơn man quanh già như những lời an ủi.
V.M.L
(SH22/12-86)
-------------------
(1) A-vin: cuốc nhỏ
(2) Ngô lòn đã chết rồi.
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
HÀ HUỆ CHI1. Mong đợi từ lâu lắm một tiếng cười sum họp. Tôi muốn khóc. Tôi muốn chết. Khi cuộc sống chẳng có gì giống một điệu múa. Khi trái tim chẳng buồn đốt pháo.
-
Phan HuyỀn ThưLam thấp thỏm nghe ngóng tiếng còi tàu từ xa vọng lại. Cứ khoảng hai phút một lần, tiếng còi hú dài xa xăm. Trời mưa to, chui tọt vào cái quán cà phê sát đường tàu, Lam ngồi gặm nhấm những thù hận của mình.
-
TRẦN HỒNG LONG“Tao cấm mầy nói nó chết! Nếu mầy còn nói nữa, tao sẽ đuổi mầy ra khỏi nhà tao ngay!”. Chỉ cần nghe cái “điệp khúc” ấy là dân xóm Vàm Đinh đủ biết bà Hoài chửi chị Ngọt ở trên tỉnh về thăm. Và, không cho chị nói chuyện anh Mặn hy sinh, mặc dù giải phóng đã hai mươi năm rồi vẫn không có một tin tức nào về anh.
-
ĐINH DUY TƯ Truyện ngắn “Chỉ vì thằng Mỹ, tao mới đến nông nỗi này. Ví như không có hắn, tao thành trạng lâu rồi”.Đó là tuyên ngôn của một trạng lính. Vâng! Hắn tên là Nguyễn Đăng Lính ở cùng làng với tôi. Hai đứa nhập ngũ một ngày, nhưng ngành nghề có khác nhau.
-
NGUYỄN THỊ THÁIVào hội Văn học Nghệ thuật được gần năm, đây là lần thứ hai tôi được đi thực tế. Lần thứ nhất cách đây hai tháng.
-
HOÀNG BÌNH TRỌNGGập tấm bản đồ địa hình lại và vừa kịp đút vào xà cột, thì trung uý Trương Đình Hùng nghe có tiếng chân người lội bì bọp dưới suối. Lách mình ra phía sau cái trụ chằng phủ đầy dây hoa lạc tiên, anh thấy một người đàn ông trạc ngoại ngũ tuần, cao lớn, vẻ mặt thô tháp, cõng chiếc ba lô cóc phồng căng từ dưới dốc bươn bả trèo lên.
-
Y NGUYÊN ... Những người muôn năm cũ Hồn ở đâu bây giờ
-
GIẢN TƯ HẢIGã bước xuống xe ôm móc ví trả tiền rồi lững thững bước về con phố ven đê. Chiều thu ánh mặt trời vàng vọt trải dài lên cái thị xã vùng biên vốn dĩ đã buồn lại càng thêm vẻ mênh mang hiu quạnh. Giờ tan tầm đã qua, dãy phố ven đê hoặc có người còn gọi là cái chợ người vốn tập trung nhiều lao động chân tay cũng đã vãn dần. Thấp thoáng vài bóng chiếc ô tô qua lại. Gã chậm rãi vừa đi vừa nhìn trái ngó phải, chốc chốc quay lại nhìn như sợ bị ai đeo bám. Chân gã đi giày thể thao adidas mới cứng, vận chiếc quần bò cũ đã thủng lỗ chỗ như đạn bắn, phía trên khoác chiếc áo đại cán rộng thùng thình màu cứt ngựa, đầu đội mũ cối Hải Phòng kiêu hãnh một thời cũng đã sờn cũ và bong lớp vải để lộ cái lõi xám xịt.
-
NGÔ HỮU KHOADưới gốc cây Sau Sau, thứ cây có thân gỗ nhưng muốn mang đốt cũng không cháy, dùng làm gỗ thì nhanh mục nên mới được sống tươi tốt ở vùng rừng thường xuyên được dân sơn tràng lui tới. Dũng trong thế ngồi co quắp, hai bàn tay giấu dưới vạt áo mưa để vừa tự sưởi ấm cho cơ thể vừa giảm tiết diện để tránh những hạt mưa lạnh buốt lọt qua tán lá rậm rạp, những hạt mưa mùa không biết mệt mỏi cứ rơi và rơi…
-
NGUYỄN VIỆT HÀCó một ngày rất âu lo đã đến với thằng béo. Bụng bồn chồn tưng tức, giống như đang ngồi giữa một cuộc họp trang trọng bỗng mót tiểu tiện mà không thể đi. Trước đấy hình như duy nhất một lần cái cảm giác bất an này cũng đã đến. Láng máng không thể nhớ.
-
MA VĂN KHÁNGKhi những người U Ní ở vùng biên sau mấy tháng trời đông giá, ngồi trong nhà đánh cuốc, sửa dao, đan lát bước ra khỏi căn nhà đất dày kín như cái kén, đặt chiếc vai cày lên cổ con trâu, đi những đường cày đầu tiên, hoặc rủ nhau đi bán công khắp các nơi trong vùng thượng huyện Bát Xát, thì hoa gạo bắt đầu nở.
-
PHAN TUẤN ANH- Anh ơi lên xe đi, xe chạy suốt Bắc Nam đấy.- Có đi Vinh hả anh, bao nhiêu tiền vậy?- Ôi dào! mấy chục ngàn thôi, lên nhanh đi anh ơi.
-
HOÀNG THỊ NHƯ HUYĐiện thoại di động trong túi rung lên báo tin nhắn đến, Luân uể oải mở ra xem. Khuya rồi sao còn ai nhắn tin nhỉ? Một số máy lạ với một dòng tin lạ hiện ra: “Bạn ơi tôi không biết bạn là ai nhưng tôi muốn bạn biết tôi sắp lìa xa cuộc sống này. Tôi đang tuyệt vọng”.Đúng là đồ khùng! Đồ dở hơi!
-
HOÀNG TRỌNG ĐỊNHPhòng giam chật chội, tối tăm... Gần trần có một lỗ thông hơi. Bên ngoài lỗ thông hơi là bức tường tôn xám xỉn. Khe hở dài chừng 10 mét, rộng chừng 3 tấc, nằm song song và gần sát với mặt đường bên ngoài. Đứng trong phòng giam, từ lỗ thông hơi nhìn qua khe hở của bức tường, chỉ có thể thấy những bước chân người đi.
-
NGUYỄN TRƯỜNGThấy tôi ngồi chăm chú đọc thư, miệng cứ tủm tỉm cười, vợ tôi mới giả giọng, hỏi đùa:- Có việc chi thích thú mà cười một chắc rứa?- Có chuyện vui bất ngờ đấy em ạ! - Tôi vừa trả lời vừa kéo tay vợ ngồi xuống, rồi đọc lại một mạch toàn văn bốn trang thư của ba tôi từ Huế mới gửi vào.
-
VIỆT HÙNGGa H. một đêm mưa phùn ảm đạm.Khách chờ tàu nằm la liệt dọc các hành lang.Tôi bước vào phòng đợi, trong tâm trạng không vui mà cũng chẳng buồn. Tìm một chỗ ngồi bất kỳ…
-
TRẦN KIÊM ĐOÀN Ngôi nhà một thời là tổ ấm trên đồi bỗng trở thành rộng gấp đôi, gấp ba và vắng vẻ như một tòa lâu đài cổ từ khi Bé Út dọn ra khỏi nhà để lên miền Bắc học. Đứa con 18 tuổi trên đất Mỹ nầy rời nhà đi học xa thường có nghĩa là đang bước vào đời, ra khỏi vòng tay cha mẹ, thật khó lòng về lại. Những bước tiếp nối là học ra trường, kiếm việc làm, chọn nhiệm sở như cánh buồm đưa tuổi trẻ ra khơi. Bất cứ nơi nào có thể an cư lạc nghiệp trên 50 tiểu bang sẽ là nơi đất lành chim đậu. Tuổi thành niên tiêu biểu của văn hóa Âu Mỹ là tự lập, gắn liền với vai trò chuyên môn và xã hội chứ không phải quanh quẩn với đời sống gia đình.
-
ĐỖ PHẤNĐêm rất khuya dưới chân núi H. Khó khăn lắm chúng tôi mới tìm được một con đò bằng tôn móp méo xác xơ. Chẳng hiểu ban ngày trông nó thế nào. Có lẽ đây là chiếc đò bị cấm lưu hành? Không thể có mặt ở bến vào ban ngày. Cũng là cấm làm phép. Dòng suối không có chỗ nào đủ sâu để có thể chết đuối.
-
ĐỖ KIM CUÔNGBây giờ bạn bè ít được gặp anh lang lang trên phố. Thảng hoặc dăm bữa nửa tháng, có khi hơn mới tóm được anh. Ấy là khi anh phải ra khỏi nhà đi nạp bài cho những tờ báo mà anh thường cộng tác, hoặc đi nhận nhuận bút một vài bài thơ lẻ in trên báo.
-
VŨ NAM TRỰC Truyện ngắn
.png)
.png)
