Cây ngô chướng
VŨ MẠNH LẬP
Cây ngô cao vồng lên giữa bãi, lạ lắm.
Già A-nông thầm đặt cho nó cái tên: cây ngô chướng.
Ảnh: internet
Ba ngày rồi, mưa và gió liên miên. Bước chân ra khỏi sàn là áo quần ướt sũng, nước ròng ròng chảy dài xuống quanh đầu, không sao mở mắt ra được, nước vào mắt cay xè, đỏ đọc. Đêm sâu, gió hun hút qua thung, ràn rạt. Những tia chớp lóe lên nhì nhằng như ruộng nẻ chân chim giữa bầu trời. Sấm rền rền ran ran ầm cả núi. Vắng cái chân ở nương, ở rẫy già A-nông chịu không nổi, giấc ngủ chập chờn, thấp thỏm.
Sớm nay, chim từ quy vừa hút giọng thì ông mặt trời đã lên. Rừng lại có ánh nắng.
Già A-nông ra rẫy ngắm nhìn nương ngô. Mắt ông nheo nheo cười. Cái điếu ở môi rung rung. Những cây ngô khe khẽ rung khoan khoái, lòng dạ ông cũng mát mẻ.
Mắt già A-nông đưa lướt qua bãi ngô, chợt dừng lại ở mô đất cồm lên mé bãi, như không tin ở mắt mình. Bàn tay già dụi quệt qua quệt lại hai mi mắt. Già biết mắt già vẫn còn sáng như mắt nai, mắt gấu. Đôi mắt già xoáy vào mé đất ở góc bãi. Cây ngô chướng thường ngày cao vọt lên, thoắt đưa mắt đã thấy ngay. Bây giờ đâu rồi? Già chợt nghĩ tới con heo, con nai. Nhưng sao cả vạt cây vẫn còn. Chỉ một cây ngô chướng là đổ gãy. Không phải tiếc thương, mà là một thói quen bị hẫng.
***
"Ngô chướng", già gọi nó bằng cái tên ấy. Nó chướng thật, chướng từ hồi mới ngoi lên mặt đất. Nó lớn vội lớn vàng như loài cỏ dại. Rễ nó túa ra lan rộng giành đất. Rễ mọc trên từng đốt cây tua tủa. Tầng rễ này chưa ra kịp, dính vào đất, tầng khác tuôn ra. Hết tầng này đến tầng khác, khít rịt. Nó bám dày trong đất, xuyên thẳng sang những gốc ngô khác, tranh ăn. Trong bãi ngô nếp già trỉa, ngô chướng là cây ngô lạ, già biết. Nó là giống ngô lòn. Có lần già A-nông bặm môi dáng A-vin (1) định bấm phắt, nhưng thôi, già kiên trì túm từng dấu rễ dí vào gốc. Trông cái màu xanh mởn kia, không nỡ. Lòng già vốn bao dung mà! Rồi lớn lên, thân nó cao lêu nghêu, cao lắm, cao gấp rưỡi đám ngô nếp quanh quanh. Mình nó còn đèo hai bắp ngô thon và ngắn. Râu ngô rủ xuống, vật vờ.
Gió rừng nhè nhẹ. Cờ ngô chướng rung rinh lắt lay theo chiều gió, lay theo cái thân oặt oẹo ngã nghiêng. Ngô đang mùa thụ phấn kết hạt. Phấn từ cờ ngô chướng bay bay. Nó cao, cao hẳn lên.
Hai mươi hai nhánh cờ ngô chướng dài vươn ra rung rinh ma mãnh. Nó ngạo ngược như một bạo chúa và dưới trướng là hàng trăm cô gái đang chịu tội; mượn gió, vung vãi phấn tha hồ, tùy thích. Nhánh cờ như cái tay dài vươn tới khắp nơi, mơn trớn. Thảm họa sẽ đến với loài ngô nếp, già A-nông biết. Nhìn cây ngô chướng già A-nông nhớ đến I-pằn. I-pằn, người Tà-ôi được học cái kỹ thuật chọn giống, I-pằn nhắc nhở bà con:
- Ta nên trỉa cái ngô nếp. Bắp ngô nếp to, nhiều hạt, mập. Ăn dẻo và thơm.
I-pằn còn nhắc đi nhắc lại, cái bụng già A-nông còn nhớ:
- Chọn giống ngô nếp cho kỹ, đề phòng lẫn giống ngô lòn.
Cái bụng già A-nông nhớ, cái tay già A-nông làm nhưng làm chưa kỹ. Bao nhiêu mùa tỉa trên bãi bồi này, mùa nào cái tay già cũng chọn cũng lựa. Giống ngô lòn cứng trơ cứng khấc. Đun hàng gùi củi rừng nó vẫn chưa chín. Ăn nóng sần sật như nhai hột sót, ăn nguội xàm xạp như nhai trấu. Trẻ con cạp ngô lòn đến khổ. Người già sếu sáo nhìn ngô lòn chỉ cười trừ. Ngô lòn đưa vào cối đá giả cứ bong bong, tung trượt cả chày. Song sức sống của nó thật mãnh liệt. Nó chen lấn, dằng dật với các cây xung quanh, tệ hại nhất, là nó vung vãi nòi giống của nó, làm lẫn lộn hư cả giống ngô nếp của già.
Sự lẫn lộn bao giờ cũng xấu. Bắp ngô nếp trắng óng điểm vài hạt ngô lòn, bẩn mắt. Kỹ thuật chọn giống ngô cán bộ I-pằn nói, già còn gắn vào cái bụng. Già ưng cái ngô nếp. Giống ngô lòn vẫn lác đác pha trộn bao nhiêu mùa rẫy rồi, già căm lắm. Cái giống quái ác, dai dẳng thật, chỉ còn một dấu vết vàng trên hạt ngô nếp cũng truyền lại thành giống ngô lòn, sinh sôi.
Già đã nghe lời nói của I-pằn. I-pằn nói kỹ, nhưng nói chưa hết. Nên lòng già chưa thật tin. Xưa nay già cứ cho sự hư hỏng ấy là tại Giàng.
Những cây ngô nếp quanh nó vàng vọt, thiếu chất. Những cây đứng kề thì bị ẩy vẹo sang một bên, thân xây xát. Nó vươn cao vừa chiếm đất, vừa chiếm trời. Già lớn lên sống với núi rừng đã bao nhiêu mùa rẫy già không nhớ. Già cứ ngỡ là Giàng cho no được no, Giàng bắt đói phải đói. Già sống cam chịu nhiều rồi. Già có được học đâu mà hiểu được tính trội nguy hại này của loại ngô lòn.
***
Già A-nông dừng lại. Trước mặt già cây ngô chướng nằm sóng soài trên mặt đất, dài ngoẵng. Những chùm rễ tua tủa gớm ghiếc. Môi già bật ra âm thanh trầm trầm: "Nó muốn sống lấy một mình thôi. Nó không có bạn bè, không đương đầu nổi với gió mưa, nên bị gió mưa vật ngã "ưm rang cu chít lữ" (2). Thế là cây ngô chướng không còn nữa, già thầm nghĩ.
Nó chết thật, chết một mình, vì gió. Mắt già A-nông nhìn xuyên bãi ngô, ngó đậm vào rừng sâu, cười cười nheo nheo. Cái điếu ở môi già rung rung, bập bập khói trắng tuôn ra phù phù trước gió. Già A-nông chậm rãi, đăm chiêu bước tới cây ngô nếp to, cao lực lưỡng nhất. Già đưa bàn tay chai sạn, khô ráp bóc bắp ngô nếp mẩy mang nhất ra xem. Những vết vàng rải rác đã lặn chặt vào da những hạt ngô nếp căng láng làm già giật mình. Già chớp chớp mắt, lẩm bẩm nói khe khẽ như tự thú với lòng mình: "những di hại dai dẳng này là tại ta nhẹ dạ mà! Tại ta mà!".
Lá ngô lào xào, uốn lượn như tay người con gái múa theo nhịp đàn ta-lư mơn man quanh già như những lời an ủi.
V.M.L
(SH22/12-86)
-------------------
(1) A-vin: cuốc nhỏ
(2) Ngô lòn đã chết rồi.
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
L.T.S: Tác giả Hoàng Nguyệt Xứ tên thật là Hoàng Trọng Định, từng in truyện và thơ trên Sông Hương và nhiều tạp chí văn nghệ khác. Tác phẩm của anh để lại dấu ấn trong dòng chảy văn học của Huế với những truyện ngắn đậm tính triết lý, văn phong ám gợi sâu xa.Truyện dưới đây được Sông Hương dàn trang lúc anh còn sống... trân trọng gửi tới bạn đọc; cũng là nén tâm nhang xin chia buồn cùng người thân của anh.
-
TRẦN THÙY MAINếu cuộc đời được hình dung như một con đường thỉnh thoảng lại băng qua ngã tư, ngã ba hay rẽ ngoặt thì trong đời tôi có hai khúc quanh lớn nhất.
-
THÙY ANHồi nhỏ, tôi có cái tật làm nớt. Hở một chút là nước mắt tuôn ra giọt ngắn giọt dài. Anh chị xúm lại chọc: “Lêu lêu, mu khóc móc kh… ruồi bu kiến đậu…”, nhưng mẹ thì không, chỉ an ủi dỗ dành.
-
TRẦN HỮU LỤCKhi từ biệt làng nổi trên sông, ông Ngự tưởng mình quên được chiếc bóng vật vờ trên sông nước, quên bốn mươi năm gắn bó với những vạn đò. Ông Ngự chỉ mang theo đứa con gái duy nhất và cái máy bơm nước hiệu Yama của Nhật Bản đến vùng đất mới.
-
NGUYỄN QUANG LẬPQuá nửa đời người anh chị mới gặp nhau. Âu đó cũng là chuyện thường tình. Sau hai mươi mốt phát đại bác vang trời báo tin ngày toàn thắng, có hàng ngàn cặp vợ chồng cách biệt hàng chục năm đã tìm lại nhau.
-
Câu đối vô danh
-
PHẠM NGỌC TÚYMột buổi chiều như bao buổi chiều khác, Kim ngồi ở bàn giấy với trang viết đang chi chít chữ. Tiếng chuông điện thoại kêu vang dòn dã vào một thời điểm không thích hợp; thầm mong người nào gọi lộn máy Kim uể oải nhấc ống nghe lên.
-
BẠCH LÊ QUANG(Người đàn bà gối giấc ngủ trên cánh tay của biển - Thơ LHL)
-
NGUYỄN XUÂN HOÀNGLão Hinh lồng lộng như một con chó già bị mắc bẫy. “Mày cút khỏi nhà tau. Nhà tau không chứa chấp đứa con gái hư hỏng như mày…”. Miệng chửi, tiện tay lão vứt túi xách của Hằng ra đường. Chiếc túi nhỏ đã sứt quai, màu bạc thếch rơi tọt xuống miệng cống.
-
MAI SƠNRa khỏi cổng cơ quan quân sự tỉnh, ông Năm gần như muốn la lên - niềm sung sướng vỡ òa trong lòng ông, hiện thành đường nét trên mặt mũi. Dù biết có người lính cảnh vệ đang đứng nghiêm nhìn theo, ông không ngăn được, vẫn bật lên tiếng cười “khà, khà”…
-
HOÀNG GIÁBên kia sông, làng Mả-Mang, có cụ già trăm tuổi quy tiên, Thầy Khâu-đà-la chèo con thuyền nhỏ vượt dòng sông Dâu sang làm lễ.
-
HỒ ĐĂNG THANH NGỌC1.Hiu hiu gió thổi qua quán nhậu vỉa hè một xế trưa năm ba người tranh thủ chút thì giờ ngồi tán chuyện chỉ đủ phơ phất mấy tờ giấy lau đũa dùng xong được quẳng xuống nằm lớt thớt dưới đất.
-
NGUYÊN QUÂNQuyết thận trọng len qua khoảng vườn, đêm tối mịt mùng, không gợn chút ánh trăng sao, anh đi lần bước theo ký ức, cố gắng tránh gây tiếng động. Những cái lá khô giòn, nhành cây mục vương vãi làm anh bực mình chửi thầm “Mẹ nó, biết thế này hồi chiều chịu khó quét dọn chừ đỡ khổ”.
-
NGUYỄN ĐẶNG MỪNG Để tưởng nhớ nhà thơ Hoàng Cầm
-
PHAN THỊ THU QUỲVợ chồng Bình và Lựu đang sống ở Kim Long một làng ven sông Hương thơ mộng, nổi tiếng có quán ăn ngon, khách lui tới tấp nập. Cả hai người lòng buồn tê tái khi Bình có lệnh đổi vô Tây Nguyên. Tốt nghiệp đại học Luật xong Bình bị chính quyền cũ bắt vô lính, chạy mãi được làm lính văn phòng tại quê, nay phải đi xa thật lo lắng, buồn nản. Mai Bình phải lên đường cấp tốc. Ôi! Rủi ro, khác gì một hoạn nạn đến.
-
THÁI NGỌC SANSau khi trở về quê cũ một thời gian bà Phán trở thành trung tâm chú ý của mọi người. Trước hết là bọn con nít. Chúng cứ hô váng lên “mệ Phán muôn năm” mỗi khi bà mua kẹo vung vãi cho chúng.
-
PHẠM PHÚ PHONGTôi ngồi bất động, tựa như nuốt phải một cây gậy, người cứng đờ, im lặng, cho đến khi bản nhạc chấm dứt. Nguyễn Hương cũng im lặng ngồi đối diện góc tường, châm thuốc hút. Mới mấy năm không gặp, bây giờ trông anh đã khác hẳn. Đầu tóc hớt cao, lưỡng quyền nhô ra. Thời gian đã kịp cày xới, để lại trên trán anh những đường rãnh nhỏ.
-
PHẠM XUÂN PHỤNGĐúng ra, ông cụ Trần Bảo phải có đủ tám người con và người con cuối cùng phải có tên là VÈ mới đủ bộ. Bây giờ gọi tên bảy người con của cụ, nghe cứ thiếu thiếu chút gì: Đờn, Ca, Múa, Hát, Thơ, Ka, Hò. Chấm hết! Tức anh ách, tức nghẹn ngào!
-
NGUYỄN HỮU HỒNG MINH Tặng anh Tạ Công ThắngMọi thứ, mọi tình huống có thể diễn ra bất cứ lúc nào như bản chất trôi chảy của cuộc sống cho dù bạn không hề mong muốn. Như truyện ngắn này, tất cả được phát hiện, ngắm rọi trong một ngày đẹp trời.
-
NGUYỄN QUANG LẬPĐời tôi có chi mà kể ông, sau khi thoát chết hàng trăm trận, vốn có chút ít kinh nghiệm tác chiến, được học qua học viện quân sự cao cấp, tôi về làm tư lệnh sư đoàn, thế thôi.
.png)
.png)
