Ăn gio ra a xiu uống miếng rượu cần
Không cầu kỳ, phức tạp nhưng gio ra a xiu, món ăn truyền thống của đồng bào C'Tu cư trú trên vùng cao Nam Đông (Thừa Thiên-Huế) làm khách miền xuôi khó quên chỉ sau một lần thưởng thức.
Già Ra Pat A Ray nướng gio ra a xiu đãi khách
Chỉ có hương vị rừng
Nguyên liệu món gio ra a xiu (cá suối nướng ống) hoàn toàn từ sản vật rừng, cách chế biến đơn giản nhưng mang đậm văn hóa của cộng đồng người C'Tu. Điều thú vị là cá suối được giã trực tiếp trên bếp lửa hồng. Món chả cá này được tách xương tự nhiên bằng thủ thuật giã đặc biệt từ bàn tay khéo léo của đồng bào C'Tu.
Già làng Ra Pat A Ray sống tại thôn A Xăng, xã Thượng Long chỉ cho xem hơn 40 ống gio ra a xiu đã được chuẩn bị để ngày mai tổ chức đám cưới cho cháu trai của mình. “Những ngày lễ lớn không thể thiếu món này. Chung vui uống rượu cần thì phải có gio ra a xiu nhâm nhi. Cả nhà phải lên suối bắt cá, lên rừng kiếm ống lồ ô, ớt tiêu rừng, lá a pung từ mấy hôm trước để chế biến gio ra a xiu đãi khách”.
Già Ray nói tiếp, vùng này không thiếu cá suối. Cá suối làm được rất nhiều món ngon nhưng món gio ra a xiu vẫn là nhất. Tất cả các loại cá suối như a xiu hơ liêng, a xiu plo… đều có thể chế biến món này. Cách làm khá đơn giản và nhanh gọn. Cá được làm sạch sẽ, sau đó ướp gia vị và bỏ vào ống cây lồ ô hoặc cây ô rang mọc trên rừng. Gia vị đơn thuần chỉ cần muối, tiêu rừng, ớt rừng và lá a pung, không nêm bột ngọt, bột nêm, nước mắm… như người miền xuôi.
A pung là loại lá thơm mọc trong rừng, có tác dụng khử mùi tanh cực tốt. Sau đó, dùng lá chuối bịt một đầu ống rồi đem nướng trên lửa. Nướng phải đều tay từ trên xuống dưới để cá chín đều, không tanh. Nướng khoảng 20 - 25 phút, khi nào thấy ống vàng đều, mùi cá chín bắt đầu thơm thì dùng cây mây rừng giã ngay trên bếp lửa. Vừa giã cá, nước trong ống vừa sôi thơm phức cả nhà. Bằng đôi tay khéo léo và chiếc chày đặc biệt làm từ đốt mây rừng, cá sẽ được tách thành 2 phần, thịt nằm trên, xương nằm dưới. Già Ray lý giải, những chiếc mấu phía dưới chày chính là bí quyết giúp thịt và xương tách rời nhau. Khi chọn khúc mây làm chày giã cá thì phải chọn khúc có mấu dày và dài.
Giã cho đến khi nước trong ống khô vừa phải, thịt nhuyễn là được. Khi ăn chỉ cần chẻ ống và lấy cá ra cắt lát rồi vứt bỏ phần xương bên dưới đáy ống. Món chả cá đặc biệt này rất thích hợp với con nít và người già vì không có xương, mềm, dễ ăn, dễ tiêu hóa.
Nướng gio ra a xiu, uống rượu cần và nhảy múa
Bên bếp lửa hồng, mùi gio ra a xiu thơm phức. Ông Ta Rương Mão, Trưởng ban Văn hóa thông tin xã Thượng Long, nơi có đồng bào C'Tu chiếm trên 95% dân số, hồi tưởng về những ngày xưa gắn liền với món ăn này. “Bao năm tháng cùng cha mẹ lên rẫy là bấy nhiêu bữa ăn gio ra a xiu. Vậy mà ăn hoài không ngán. Vừa ngon vừa tốt cho cái bụng, tốt cho sức khỏe mình. Người đau người ốm ăn cái này cũng bổ dưỡng lắm, tốt lắm. Có khách miền xuôi, khách quý hay con rể, chúng tôi lại làm gio ra a xiu rồi cùng nướng và uống rượu cần bên giàn bếp”, ông Mão kể.
Dân dã nhưng gio ra a xiu lại là món ăn không thể thiếu trong các dịp lễ hội, cưới hỏi, tiếp khách của đồng bào C'Tu nơi đây. Tháng tư âm lịch là lúc đồng bào C'Tu làm lễ cúng cơm để tỏ lòng biết ơn thần Lúa đã cho lương thực.
Ngày nay, cuộc sống không còn du canh du cư, bấp bênh như trước đây thì gio ra a xiu vẫn là niềm tự hào của đồng bào C'Tu khi giới thiệu với thực khách miền xuôi một đặc sản từ núi rừng Trường Sơn. Mỗi lần đi rừng, lên rẫy cả tuần, người C'Tu có thể không mang thức ăn gì, chỉ cần đốt lửa nướng gio ra a xiu là no bụng. Theo quan niệm của người C'Tu, ăn uống không đơn thuần là việc nuôi sống cơ thể mà còn là phương tiện tạo nên mối giao tiếp xã hội. Khi có khách đến viếng thăm, câu nói cửa miệng của người C'Tu là: “Ăn miếng chơi, uống miếng rượu, ăn gio ra a xiu uống miếng rượu cần”.
“Gio ra a xiu là niềm tự hào của văn hóa C'Tu chúng tôi. Nhiều người miền xuôi lên đây rất ghiền món này. Ngồi bên bếp than hồng, trò chuyện, nướng gio ra a xiu, uống rượu cần và nhảy múa”, ông Mão tự hào.
Theo Tuyết Khoa
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Sáng ngày 21/4, tại đường Lê Duẩn (TP Huế) đã diễn giải chạy thứ 18 trong hệ thống giải VnExpress Marathon do Báo VnExpress, Công ty Cổ phần Dịch vụ Trực tuyến FPT phối hợp tổ chức.
-
Tối 19/4, tại phố đi bộ đường Hai Bà Trưng (TP. Huế), Sở Du lịch tổ chức sự kiện “Huế - Chào hè 2024”. Đến dự chương trình có ông Nguyễn Thanh Bình, UVTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh.
-
Sáng ngày 19/4, tại Thư viện Tổng hợp tỉnh đã diễn ra Lễ khai mạc Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 3 năm 2024.
-
Chiều 12/4, UBND huyện Phú Lộc vừa tổ chức buổi họp báo chương trình kỷ niệm “Lăng Cô - Vịnh đẹp thế giới - 15 năm Xây dựng và Phát triển”.
-
Sáng ngày 10/4, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Thừa Thiên - Huế phối hợp với Ban Bảo trợ Điện Huệ Nam và Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế tổ chức khai hội Lễ hội Điện Huệ Nam 2024. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ lễ hội mùa hạ Festival Huế 2024.
-
Cuộc thi và Triển lãm ảnh nghệ thuật cấp Quốc gia với chủ đề “Tự hào một dải biên cương lần thứ III” do Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức.
-
Chiều ngày 06/4, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế phối hợp với Công ty TNHH năng lượng môi trường EB Thừa Thiên Huế tổ chức lễ Khánh thành dự án Nhà máy điện rác Phú Sơn.
-
Chiều ngày 6/4, tỉnh Thừa Thiên Huế vinh dự đón đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ cùng lãnh đạo các Bộ, Ban, ngành Trung ương đến tham dự Lễ khởi khởi công Dự án Đầu tư xây dựng bến Tổng hợp - container số 4 và số 5 cảng Vsico Chân Mây, tại Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô.
-
Sáng ngày 06/4, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự lễ khởi công Bệnh viện Quốc tế giai đoạn 2 thuộc Bệnh viện Trung ương Huế - một trong 5 bệnh viện hạng đặc biệt được Chính phủ và Bộ Y tế lựa chọn để nâng cấp trở thành bệnh viện ngang tầm quốc tế.
-
Sáng ngày 06/4, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế long trọng tổ chức Hội nghị công bố Quy hoạch và xúc tiến đầu tư tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2024 nhằm công bố Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quy hoạch chung đô thị đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, cũng như giới thiệu, quảng bá tiềm năng, lợi thế, định hướng phát triển của tỉnh Thừa Thiên Huế đến với các nhà đầu tư trong nước và quốc tế.
-
Chiều ngày 03/4, UBND tỉnh tổ chức họp báo thường kỳ tháng 4/2024 và thông tin về tổ chức Hội nghị công bố Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quy hoạch chung đô thị Thừa Thiên Huế đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 và xúc tiến đầu tư tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2024.
-
Chiều ngày 2/4, tại Tạp chí Sông Hương, Hội Nhà văn TT Huế tổ chức giới thiệu tác phẩm thơ "Những giấc mơ hoa" của nhà thơ Tôn Nữ Diệu Hạnh.
-
Sáng ngày 02/4, tại Hà Nội đã diễn ra Hội nghị công bố Chỉ số Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) năm 2023. Với 46,0414 điểm, Thừa Thiên Huế dẫn đầu cả nước về Chỉ số PAPI, tăng 5 bậc so với năm 2022. Kết quả này thể hiện được sự hài lòng của người dân về hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật của Nhà nước, quản trị địa phương và cung ứng dịch vụ công của chính quyền các cấp trong năm 2023.
-
Ủy ban nhân dân tỉnh vừa ban hành Kế hoạch tổ chức Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 3 năm 2024 trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế.
-
Chiều tối ngày 31/03, tại Trường Đại học Khoa học - Đại học Huế, Ban Tổ chức Cuộc thi Hue-ICT Challenge năm 2024 đã tổ chức Chương trình Tổng kết và Trao giải Phần thi Lập trình dành cho học sinh trung học Cuộc thi Hue-ICT Challenge năm 2024.
-
Chiều ngày 29/3/2024, tại Bảo tàng Mỹ thuật Huế (Trung tâm Nghệ thuật Lê Bá Đảng) đã diễn ra Lễ Khai mạc Triển lãm “Những người bạn” do Bảo tàng Mỹ thuật Huế phối hợp với Nhóm hoạ sĩ đến từ Huế, Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và một số thành phố khác.
-
Chiều 28/3, Ban Chỉ đạo 35 tỉnh phát động Cuộc thi Chính luận về bảo vệ nền tảng Tư tưởng của Đảng tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ I – năm 2024. Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Ban Chỉ đạo 35 tỉnh Phan Ngọc Thọ; UVTV Tỉnh ủy, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo 35 tỉnh, Trưởng ban Tổ chức Cuộc thi Hoàng Khánh Hùng dự và chủ trì lễ phát động.
-
Chiều 28/3, Hội Mỹ thuật Thừa Thiên Huế phối hợp với Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế, Chi hội Mỹ Thuật Việt Nam tại Thừa Thiên Huế, Trường Đại học Nghệ thuật tổ chức lễ khai mạc Triển lãm Mỹ thuật trẻ lần thứ VII - Huế 2024.
-
Sáng ngày 28/3, UBND tỉnh tổ chức gặp mặt, trao tặng danh hiệu “Công dân danh dự tỉnh Thừa Thiên Huế” cho ông Hattori Tadashi, Giám đốc điều hành Tổ chức phòng chống mù lòa Châu Á.
.png)
.png)
