"Phượng hoàng vũ" - Giấc mơ thăng hoa văn hóa ẩm thực Huế
THANH TÙNG
Tháng 10/2012, tại khách sạn Rex - thành phố Hồ Chí Minh, chiếc bánh đậu xanh Phượng hoàng vũ khổng lồ của nghệ nhân ẩm thực Tôn Nữ Thị Hà và ái nữ Phan Tôn Tịnh Hải được vinh danh Kỷ lục châu Á - do Hội Kỷ lục châu Á công nhận.
Đồng tác giả Phượng hoàng vũ
Chiếc bánh có chiều dài 6,8m, chiều rộng 4,2m; được tạo thành bởi 97kg bột gạo nếp, 496kg đậu xanh, 662kg đường cát trắng, 24 quả bí ngô, 80 quả gấc, 120 củ dền, 120kg mận chín, 120kg khoai tía, 20kg bắp cải tím, 40kg cải bẹ xanh, 20kg nghệ củ, 19kg rau bồ ngót, 10kg lá dứa thơm, 5kg lá cẩm, 1kg cà phê.
Nhưng đó mới chỉ là chất liệu, là nguyên liệu đầu vào. Giới thiệu qua để biết thành phần của chiếc bánh, của công trình ẩm thực, đồng thời là một tác phẩm nghệ thuật lớn nhất từ trước đến nay ở Việt Nam, và cả châu Á. Trong quá trình tìm kiếm tư liệu để phục hồi các món ăn cung đình bà Hà được biết hồi đầu thập niên 1920, các nghệ nhân ẩm thực cung đình đã làm một chiếc bánh chín tầng, mô phỏng theo hình tháp Phước Duyên chùa Thiên Mụ. Chiếc bánh dài 1,5m, rộng 1m. Xét về thành phần nguyên liệu chủ lực, và hương vị, thì người Huế gọi đó là bánh in đậu xanh. Tác giả chiếc bánh là ông Trần Viên. Công trình nghệ thuật ẩm thực này được chế tác để dâng vua Khải Định nhân lễ Tứ tuần đại khánh (1924).
Khi xưa, các loại bánh dùng trong cung đình Huế đều được làm từ nguyên liệu truyền thống, chỉ khác lạ, đẹp mắt ở nghệ thuật tạo hình, ở những bản hòa ca của sắc màu. Là món ngự thiện, món dùng trong cung nên sản phẩm thường được tạo dáng theo các đề tài tứ quý, tứ linh, bát bửu, hồ lô, các loại trái cây, màu sắc tự nhiên theo các vật thể được tạo dáng. Chất liệu tạo màu cũng từ các loại rau, củ, quả, hoa, lá lành tính và bổ dưỡng, tuyệt đối không có phụ gia, phẩm màu công nghiệp. Tuy nhiên, công thức chế biến sẽ rất phức tạp và tinh tế. Y sĩ chuyên ngành dinh dưỡng Tôn Nữ Thị Hà, chủ nhân nhà hàng ẩm thực cung đình Tịnh Gia Viên, đã phát tâm phục hồi giá trị truyền thống và làm thăng hoa nghệ thuật ẩm thực Huế bằng chiếc bánh Phượng hoàng vũ - Bạt phong hồi đầu, với ý tưởng, hoài bão lướt gió đưa di sản ẩm thực Huế bay cao, bay xa ra thế giới bên ngoài, nhưng vẫn luôn hướng về nguồn cội, vọng về truyền thống dân tộc.
 |
| Du khách tham quan chụp ảnh lưu niệm |
Xuất thân dòng dõi Tôn Thất nhà Nguyễn, từ nhỏ bà Hà đã được chỉ dạy tỉ mỉ cách chế biến các món ăn trong cung phủ. Phượng hoàng Vũ được nghệ nhân Tôn Nữ Thị Hà lấy cảm hứng từ thực tế cuộc sống nhiều hơn là trí tưởng tượng. Tiếp xúc với những truyền nhân của ông Trần Viên bà Hà đã xác định được nguyên liệu và công thức của chiếc bánh đậu xanh dâng vua Khải Định ngày ấy. Vấn đề đặt ra là kinh phí đầu tư, thời gian, công sức, tạo hình tác phẩm… và truyền “ngón” cho những người phụ tá. Ngay chuyện đơn giản nhất trong quy trình chế biến là công đoạn nấu và sấy bánh cũng có thể xác lập một kỷ lục. Để hoàn thành tác phẩm Phượng hoàng vũ bà Hà đã huy động 3,5 tấn than củi và 18 người phụ bếp làm việc liên tục trong ba tháng trời.
Nghệ nhân Tôn Nữ Thị Hà đã tạo ra rất nhiều mẫu khuôn có kích cỡ, kiểu dáng khác nhau để đổ thành 4.862 miếng, và ghép lại thành chiếc bánh hình chim Phượng đang bay. 4.862 miếng bánh này được liên kết với nhau bằng 5.000 chiếc tăm tre. Hỗ trợ cho những chiếc tăm tre là chất kết dính bằng đường và bột nếp. Trong đó có những lớp nhụy để tạo ra bộ lông nhiều màu rực rỡ của Phụng hoàng. Tác phẩm hoàn thành lại phải đóng một chiếc sập hết 1,5 khối gỗ để Phụng hoàng hạ cánh. Để “bay” vào TP. HCM Phượng hoàng vũ được đóng trong 90 chiếc thùng, xếp đầy hai chiếc xe tải.
Từ một đầu bếp tài hoa, Tôn Nữ Thị Hà dấn thân vào nghệ thuật với nhiều đam mê và sớm nổi tiếng ở hai lĩnh vực sinh vật cảnh và nhiếp ảnh. Bà có con đường riêng và sớm tạo cho mình một phong cách ít giống ai. 4.862 miếng bánh ghép lại thành Phượng hoàng vũ bà đã tạo ra được một thứ ngôn ngữ của riêng mình. Nó giống như những ký hiệu biểu trưng, như những bộ chữ tượng hình để tạo thành chữ Hán, chữ Nôm. Ngắm Phượng hoàng vũ của bà Hà tôi chợt nhớ đến bảy mẫu ký tự của Điềm Phùng Thị. Từ bảy mẫu tự này bà Điềm đã tạo ra cả một thế giới nghệ thuật của riêng mình. Một gia sản nghệ thuật vô giá được hình thành như trò chơi ghép hình với sự thay đổi tỷ lệ, bố cục, sắc màu.
TH.T
(SH288/02-13)
![QR Code](/qrcodes/"phuong-hoang-vu"---giac-mo-thang-hoa-van-hoa-am-thuc-hue.png)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
VÕ VINH QUANG - HỒ XUÂN THIÊN - HỒ XUÂN DIÊN
-
CAO CHÍ HẢI
Nghệ thuật sân khấu, âm nhạc vô cùng phong phú và đặc sắc, nhiều lễ hội cổ truyền và thuần phong mỹ tục tiêu biểu của người Việt được lưu truyền đến Nghệ thuật múa của dân tộc Việt xuất hiện cách đây khoảng 4000 năm. -
MAI VĂN HOAN
Một số bài viết đề cập đến nơi an táng Đại thi hào Nguyễn Du gần đây chủ yếu dựa vào Gia phả họ Nguyễn Tiên Điền. Gia phả ghi: “Năm Canh Thìn (1820) Gia Long qua đời, Minh Mạng nối ngôi. -
TRẦN ĐÌNH BA
1. Lược sử, ý nghĩa lệ cày ruộng tịch điền
Trước hết, chúng ta phải khẳng định một sự thật hiển nhiên rằng, Việt Nam là quốc gia nông nghiệp lúa nước, hay nói như lời nhà Nho Phan Kế Bính (1875 - 1921) có đề cập trong Việt Nam phong tục, thì đó là một “Nông quốc”1, quốc gia lấy nông nghiệp làm gốc. -
CAO THỊ HOÀNG
1.
Mùi bùn non từ cửa sông theo gió chướng lộng về, tôi ngây ngây mùi nhớ! Cái mùi nhớ đôi lúc bâng khuâng và cũng lắm khi, rịt chặt tâm hồn kẻ hậu sinh với tiền nhân thuở trước. Tôi quay lại Huế. -
ĐỖ MINH ĐIỀN
Trong số những đối tượng được thờ cúng và được xem là phúc thần của nhiều làng xã vùng Huế, thì Khai canh, Khai khẩn là một thần hiệu ra đời khá muộn. -
VĨNH AN
Sự nhẹ nhàng của tính cách sẽ khiến doanh nghiệp (DN) Huế dễ gần gũi với khách hàng hơn; sự chu đáo trong cuộc sống khiến khách hàng có cảm giác được DN Huế quan tâm hơn; lòng yêu thiên nhiên và nếp sống hòa hợp với thiên nhiên sẽ khiến khách hàng yên tâm về sự phát triển xanh và bền vững hơn của DN Huế… Và đó chính là lợi thế của DN Huế, là đặc tính văn hóa nổi bật của DN Huế. -
TRUNG SƠN
I - Lời nhắc nhở của nhà văn Nguyễn Tuân.
Nhà Văn Nguyễn Tuân là người cẩn thận và độc đáo trong việc dùng chữ nghĩa. Vậy nên nhắc đến "cụ", trước hết phải có đôi lời về cái đầu bài. -
TRẦN NGUYỄN KHÁNH PHONG
Trong quan niệm của người Việt xưa, chó là con vật trung thành và mang lại nhiều may mắn. Tục thờ chó được biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Có nơi thờ chó đá trước cổng như một linh vật với ý nghĩa cầu phúc, trừ tà hoặc đặt chó đá trên bệ thờ và coi như một bậc thần linh. -
NGUYÊN HƯƠNG
Từ trung tâm thành phố, chạy thêm 25km về hướng Đông Nam sẽ gặp xã Phú Hải (thuộc huyện Phú Vang) gồm 4 ngôi làng tên Cự Lại: Cự Lại Đông, Cự Lại Bắc, Cự Lại Trung và Cự Lại Nam (dân làng thường gọi chung là Cự Lại). Những ngôi làng này nằm kề sát nhau, có chiều dài khoảng 2km, trải dọc ven biển và phá Tam Giang. -
TRƯỜNG AN
“Nỗi niềm chi rứa Huế ơi
Mà mưa trắng đất trắng trời…” -
PHƯỚC VĨNH
Du lịch dịch vụ đang được xác định là mũi tàu xanh của con thuyền rẽ sóng ra biển lớn của Thừa Thiên Huế. Làm sao để mỗi công dân đang sống ở miền sông Hương núi Ngự, ngay từ nhỏ đã được khơi gợi ý thức về việc tạo nên sản phẩm du lịch và triển khai ý tưởng đó, với một ý thức văn hóa Huế đã ăn sâu trong tiềm thức… -
VÕ VINH QUANG
Tộc Nguyễn Cửu và những dấu ấn quan trọng trong lịch sử văn hóa xứ Thần Kinh -
NGUYỄN THƯỢNG HIỀN
Sau đêm binh biến Thất thủ Kinh đô, kinh thành Huế ngập chìm trong máu lửa, tiếng khóc than. Những dãy nhà gỗ, mái tranh chạy dọc hai bên đường Đông Ba đến giáp hoàng cung ngập chìm trong biển lửa. Bọn Tây tay súng, lưỡi lê hàng ngang tha hồ tàn sát quân dân ta. -
NGUYỄN CAO THÁI
“Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Xương” -
TRIỀU NGUYÊN
1. Đặt vấn đề
Có lẽ không ít lần chúng ta đã nghe nói đến hai dạng thơ Song điệp và Song thanh điệp vận của thể thơ Thất ngôn luật Đường, trên thi đàn Việt. Vậy chúng là những kiểu, dạng thơ như thế nào, và quan hệ giữa chúng ra sao? -
HOÀI VŨ
* Vài nét về việc du nhập điện ảnh vào Huế
Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (129) năm 2016 có đăng bài “Vài nét về lịch sử nhiếp ảnh và điện ảnh ở Thừa Thiên Huế” của nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Hoa cung cấp nhiều tư liệu rất quý. -
THẢO QUỲNH
Quyết Chiến là tờ nhật báo đầu tiên của cách mạng xuất bản ở Huế sau Cách mạng Tháng Tám, là cơ quan ủng hộ chính quyền nhân dân cách mạng, tiếng nói của Đảng bộ Việt Minh Thuận Hóa và của tỉnh Nguyễn Tri Phương (bí danh của tỉnh Thừa Thiên). Mới đây, đọc lại một số báo Quyết Chiến, chúng tôi tìm thấy một số thông tin liên quan đến Ngày Khỏe vì nước đầu tiên của Huế vào giữa năm 1946. Xin trích dẫn lại để bạn đọc tham khảo: -
Thời gian qua, tỉnh Thừa Thiên Huế đã đẩy mạnh các chương trình trọng điểm để tạo động lực thúc đẩy phát triển nhanh mọi mặt kinh tế - xã hội. Mỗi chương trình trong chuỗi các chương trình lớn, như là một căn nền tạo lực nâng cho tương lai.
-
Kỉ niệm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam
THANH BIÊN (*)
.png)
.png)
