Sau những ngày rét mướt của mùa đông khắc nghiệt, xuân rồi cũng về theo đúng lộ trình bất di bất dịch của nó. Nếu người ta nghĩ rằng, mùa đông là mùa của sương bay và tuyết lạnh, mùa của cô đơn giá buốt, của chia xa tan vỡ, mùa làm cho cây cối trụi lá…; thì mùa xuân đem lại nhiều điều tốt đẹp: sự hồi sinh cho vạn vật qua sắc màu tươi xanh tràn đầy khát vọng, chim chóc nô nức vang rân đón chào nàng xuân, muôn hoa đua nhau khoe sắc thắm như đang ngợi ca sự sống dạt dào. Bản chất của vạn vật vốn uyển chuyển, luân lưu trong định luật vô thường. Trong cái định luật ấy, những đổi thay tiếp nối đổi thay; sau mùa xuân chắc chắn là mùa hè oi bức với những tia nắng sôi động; rồi mùa thu theo sau với những gam màu buồn bã, những lối đi về xào xạc lá vàng rơi sẽ làm nên một không gian man mác, vô vàn mơ mộng. Trong dòng thời gian biến chuyển không ngừng ấy, vạn hữu vẫn vậy - an nhiên thường tại giữa vô thường. Chúng sinh thì khác, vốn là loài có tình nên từ thuở sơ hoang, người ta đã biết rung cảm theo những đổi thay của thiên nhiên huyền nhiệm. Khi nhận ra được những khoảng thời gian khác nhau bằng kinh nghiệm từ sự sống nhiệm mầu, chúng sinh thường khoác ý niệm và tình cảm của mình lên trần cảnh; rồi từ đó, lòng tham đeo níu hoặc chối bỏ những gì bất như ý khiến chúng sinh chơi vơi trong khổ cảnh của định luật vô thường. Mỗi cuộc đời thường có được bao nhiêu mùa xuân? Không ai dám quả quyết điều đó cả! Trong dòng thời gian mênh mông vô cùng vô tận thì mọi cái hiện hữu cứ xa dần, tan dần rồi biến mất trước hư vô. Vậy, có phải chăng mùa xuân nào cũng chỉ là ảo ảnh?
“Xuân khứ bách hoa lạc, xuân đáo bách hoa khai…”. Hoa nở thì hân hoan, hoa tàn thì buồn bã. Ôi! Chính nỗi vui buồn kia làm chúng sinh quay cuồng trùng trùng trong mờ mịt. Có ai đó còn oán trách con tạo vô tình làm cho chúng sinh muôn đời khổ đoạ. Tất cả sự đổi thay của vạn hữu là những gì rất bình thường trong cuộc sống. Lá xanh rồi sẽ vàng, tóc xanh rồi sẽ bạc, nét hồng rồi sẽ phai… ấy là những điều bình thường! Tuổi trẻ rồi sẽ già, trái tim rồi sẽ lạnh, mùa xuân rồi sẽ qua… ấy là những điều bình thường! Núi rừng rồi sẽ thành sa mạc, biển hồ rồi sẽ thành đồng hoang, đời người rồi sẽ trôi về cõi chết… ấy là những điều bình thường! Nhưng tại sao chúng sinh vẫn tiếc nuối, khóc than vì những điều bình thường ấy? Nếu có được một sự tĩnh lắng cần thiết để nhìn xuyên suốt qua những điều bình thường, ai đó sẽ thấy được vẻ đẹp nguyên sơ ẩn hiện đằng sau của qui trình luân phiên tiếp nối. Cái này qua đi để nhường chỗ cho cái khác xuất hiện. Hoa tàn để rồi hoa lại nở. Mùa đông qua để mùa xuân đến. Và sự chết nữa, phải đến để nở ra sự sống! Các diễn biến đổi thay của mọi sự mọi vật là do bản chất của chúng bị chi phối bởi vô thường; do vậy, sự đổi thay là điều tự nhiên, bình thường và sự phản ánh của bản chất ấy cũng tự nhiên, bình thường. Khi trở nên trong lành và định tĩnh hơn thì chúng ta có thể có được cái nhìn thấu suốt. Mấu chốt thật sự chính là sự sáng suốt! Và khi sáng suốt, chúng ta có thể nhìn thấy những ý niệm cũng như vạn vật cứ sinh diệt trong quy trình biến đổi vô ngã tính của pháp. Dĩ nhiên là, lúc ấy một cái thấy mới xuất hiện, vạn vật hiện ra tinh khôi; và ở đó, mùa xuân dường như vô tận… châu toàn và tuyệt bích vậy. C.H (264/2-11) |
VĨNH NGUYÊN
Hồi ký
Boong tàu lau xong sạch bóng. Toàn thể mọi người tập trung boong trước ăn sáng. Ăn xong, tôi cùng một số anh em cụm lại (cũng ở boong trước) nghe đài tiếng nói Việt Nam. Hồi ấy, toàn phân đội, tàu nào cũng được phát một cái đài orionton để nghe tin tức, nghe chương trình ca nhạc vào những giờ nghỉ…
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG
Bút ký
Nếu có một biến động địa chất nào đó xảy ra thật nhẹ nhàng, khiến cho chỉ sau một đêm thức dậy, người ta bỗng thấy hai bờ sông Hương đã líp lại với nhau - nghĩa là thành phố Huế vẫn y nguyên, nhưng sông Hương không còn nữa...
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Nhìn trên bản đồ, vùng bờ biển của Huế là một dải đất hẹp, mỏng như lưỡi liềm.
LÊ HÙNG VỌNG
Bút ký
Buổi chiều sau giờ làm việc, hai chúng tôi thường tha thẩn đạp xe qua những đường phố cũ.
“Ký ức về nội” của Tâm Định Lê Văn Đại là một tạp ghi những câu chuyện mộc mạc ở một làng quê Cố đô Huế dưới dạng nguyên thô.
Tòa soạn trân trọng tính chân thật của người kể chuyện nên xin được trích đăng nguyên văn một số đoạn trong tập hồi ký nhỏ này, với mong muốn gìn giữ nếp nhà, nét văn hóa làng xã ngày xưa trước sức ép ngày một lớn của sự hiện đại hóa đời sống xã hội. Đây có thể là những đường viền rất nhỏ để bảo vệ sự thuần khiết, tính vĩnh cửu của đời sống văn hóa chúng ta.
VĨNH NGUYÊN
Cung đờn - nghĩa nôm này ở vùng này là tiếng gió. Mùa hè nóng bức, về phá Tam Giang, ngồi lên sàn nhà chồ của dân chài cắm giữa phá, ta mới thấy thắm thía tiếng gió ấy.
NGUYỄN KHẮC THẠCH
Lỡ chuyến đò có thể chờ chuyến đò sau. Lỡ mất cung có thể chuộc lại cung từ người nhặt được. Lỡ mất cái không biết tìm ở đâu đâu?
NGÔ ĐÌNH HẢI
Trên núi, có cây cỏ, chim muông. Có ngôi chùa nhỏ. Trong chùa có tượng Phật, có sư. Tất cũng có mõ chuông, tụng niệm.
NGUYÊN HƯƠNG
Nhớ có lần An Ni nói, nước một khi chảy sâu, sẽ không phát ra tiếng. Tình cảm con người một khi sâu sắc, cũng sẽ tỏ ra đạm bạc. Chính là sự giản đơn, cần kiệm. Ký ức cũng vậy. Nó không cầu xin sự chải chuốt kỳ cọ. Nó cần nguyên vẹn là mình.
TRU SA
Mùi khói, có khói. Ai đấy đốt lửa.
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG
Bút ký
Chưa cần đến âm nhạc, Huế từ trong tâm hồn nó đã mang sẵn một mêlôđy của riêng mình.
LÊ HƯNG TIẾN
NGUYỄN QUANG HÀ
Bút ký
Một cuộc hành trình chỉ có thời gian xê dịch. Còn con người thì cứ ở nguyên một chỗ, không đi đâu cả. Vẫn mảnh sân ấy, vẫn ngôi nhà ấy, vẫn khuôn vườn ấy.
BÙI KIM CHI
Ngoài trời bao la xinh tươi bao cô gái đẹp cười trông xinh như hoa. Lập lòe tà áo xanh xanh che bông tím vàng đẹp hơn tiên nga…
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Bút ký
Tiếng hát năm xưa bay vào không trung, se lại những mùa hoa vàng mấy độ. Trong màu xuân dát cả đất trời, người mở cửa bước ra, diễu chân qua từng ngõ từng nhà, lên đồi xuống phố, băng đồng sang sông…
NGUYỄN TRƯƠNG KHÁNH THI
Có một ngày nọ tôi nhẹ nhàng đến bên người và hỏi: Đã có bao giờ người đi lạc hay chưa?
LÊ BÁ ĐẢNG
Bài viết do Phạm Thị Anh Nga chuyển ngữ theo đề nghị của Đạo diễn Đặng Nhật Minh và bà Lê Cẩm Tế, nguyên Giám đốc Trung tâm nghệ thuật Lê Bá Đảng, nhằm bổ sung cho cuốn phim tài liệu đang hoàn thiện về Lê Bá Đảng.
DƯƠNG THỦY
Tùy bút
Có năm hoa bằng lăng ở Huế nở hết mình. Khắp các ngả đường, cả vùng ven thôn quê, cây bằng lăng đơm hoa tím thẳm một màu. Chưa bao giờ bằng lăng xứ thần kinh nở dồn dập và tưng bừng đến thế.
TRẦN BẢO ĐỊNH
Một
Sông Bảo Định có nhiều chi lưu, một trong những chi lưu đó là rạch Bà Tàu. Thủy lộ con rạch lớn ròng tùy thuộc con nước rong kém và nó chảy cũng chẳng thẳng thớm gì cho lắm, có đoạn ngoằn ngoèo cong xoắn.
NGUYỄN ĐÌNH MINH KHUÊ
Tạp bút