Vua quan trong cung đình Huế thời xưa đón Tết khác người thường như thế nào

09:18 06/02/2016

Là kinh đô xưa cổ còn được lưu giữ gần như toàn vẹn nhất cho đến bây giờ, Tết ở Huế tượng trưng cho sợi dây liên kết giữa quá khứ và hiện tại.

Cột cờ thành Huế ngày tế lễ Nam Giao dịp tết năm 1935

Là kinh đô xưa cổ còn được lưu giữ gần như toàn vẹn nhất cho đến bây giờ, Huế tượng trưng cho sợi dây liên kết giữa quá khứ và hiện tại. Đây là nơi triều Nguyễn - triều đình phong kiến cuối cùng và cũng là triều đình hoàn thiện nhất lịch sử nước ta đã chọn làm nơi ngự trị.

Chính vì yếu tố này mà các tiết lễ, nghi thức tại đây được coi như chuẩn mực lễ nghi của thời kì phong kiến Việt Nam, đặc biệt là nghi thức mừng lễ Tết - ngày lễ quan trọng nhất trong năm.

Ta cùng ngược dòng thời gian, tìm hiểu nhà vua cùng quan dân tại cung đình Huế xưa kia mừng năm mới như thế nào.

Là dịp lễ lớn nhất trong cả năm nên Tết trong cung được tổ chức rất linh đình. Kể từ cả tháng trước dịp lễ, người hầu kẻ hạ trong cung đã phải lo chuẩn bị đồ cúng lễ, trang hoàng cờ hoa khắp nơi trong hoàng cung.

Các nghi thức lễ Tết bắt đầu ngay từ tháng Chạp với lễ Ban Sóc (phát lịch), lễ Nghinh xuân (đón ngày lập xuân), lễ Phất thức (lau chùi ấn tỷ và kinh sách), lễ Cáp hưởng (mời các bị tiên về ăn Tết), lễ Thướng tiêu ( dựng cây nêu)... Tuy nhiên ngày lễ quan trọng nhất vẫn là ngày mồng 1- ngày đầu năm mới.

Vua quan trong cung đình Huế thời xưa đón Tết khác người thường như thế nào?

Lễ Nam Giao, vua ngồi kiệu - 1935. (Ảnh tư liệu của Nguyễn Tấn Lộc)

Mở đầu của ngày mồng 1 là lễ thượng triều của nhà vua, cũng là lễ nghi quan trọng nhất. Hôm đó, trống ở điện Thái Hòa sẽ được đánh từ canh năm (khoảng 3-5 giờ sáng).

Lá cờ vàng hình rồng của đại lễ sẽ được kéo lên Kỳ Đài, xung quanh đó là vô số cờ khánh, hỉ nhiều màu sắc được trang trí rợp sân Đại Triều, Ngọ Môn, Kỳ Đài.

Đến giờ tốt, vua ngự ở điện Càn Thành sẽ mặc hoàng bào, đội mũ cửu long, cầm hốt Trấn Khuê lên kiệu để đi vào điện Thái Hòa, tiến hành lễ mừng tết đầu năm.

Vua quan trong cung đình Huế thời xưa đón Tết khác người thường như thế nào?

Ban lễ nhạc cung đình Huế (Ảnh: doanhnhansaigon)

Từ Ngọ môn, chiêng trống và nhạc mừng nổi lên đón chào vua. Súng thần công được bắn 9 phát nổ vang trời.

Vua thắt đai ngọc ngồi trên ngai vàng, phía dưới là các quan đại thần quỳ ở sân chầu. Sau khi các quan lạy đủ năm lạy, sẽ cùng dâng những tờ hạ biểu (lời chúc phúc) và đồng thanh hô vang "Chúng thần cầu chúa thượng vạn tuế, vạn tuế".

Thượng thư lúc đó sẽ đọc chỉ dụ năm mới của vua, ban yến tiệc và quà cho các thứ bậc. Sau lễ, theo lệ các quan ai về nhà nấy. Tuy nhiên đến thời vua Bảo Đại, do tiếp thu văn hóa phương Tây nên vua dẫn các quan cùng vị khách phương Tây vào điện Cần Chánh để mời mọi người một ly rượu sâm panh.

Vua quan trong cung đình Huế thời xưa đón Tết khác người thường như thế nào?

Các quan đại thần trước điện trong lễ Nam Giao.

Trong ngày mồng 1 và mồng 2 vua sẽ ban yến tiệc và ban tiền thưởng xuân cho các quan lại và hoàng thân quốc thích. Các bữa yến tiệc ngày tết cũng được chuẩn bị thịnh soạn và sang trọng hơn ngày thường với nhiều món "sơn hào hải vị".

Vua quan trong cung đình Huế thời xưa đón Tết khác người thường như thế nào?

Người hầu trong cung chuẩn bị yến tiệc (Ảnh: doanhnhansaigon)

Yến tiệc ngày tết trong cung triều Nguyễn hết sức đa dạng và phong phú, từ các món ăn quý tộc đến những thức ăn dân dã.

Thư tịch cổ Hội điển ghi chép nhiều loại món ăn gồm thủy sản (vi cá, bào ngư...), cầm thú (hươu, dê, lợn, gà…), cơm, xôi, chè, bánh mứt... hay những món cao cấp như nem công, hải sâm, yến sào.

Vua quan trong cung đình Huế thời xưa đón Tết khác người thường như thế nào?

Các món ăn trong bữa tiệc cung đình xưa được mô phỏng lại

Nhà vua không ăn yến tiệc cùng hoàng thân hay các quan mà sẽ ăn một mình. Đến thời vua Bảo Đại có đổi khác là vua sẽ ăn cùng mâm với vợ con.

Yến tiệc trong cung rất linh đình nhưng thường chỉ diễn ra trong 2 ngày, sau đó là tổ chức các trò chơi giải trí và thử tài lộc đầu năm như trò chơi đầu hồ, họa ngự thi, đánh thơ, đánh cờ người...

Vua quan trong cung đình Huế thời xưa đón Tết khác người thường như thế nào?

(Ảnh - doanhnhansaigon)

Sau ngày mùng 3 tết, triều đình tổ chức lễ tịch điền. Vua sẽ xuống ruộng cày 3 đường mở đầu cho vụ mùa của năm mới, cầu cho thần dân trăm họ làm ăn sung túc.

Ngoài các lễ nghi và trò chơi trên, trong 7 ngày Tết, trong hoàng cung còn tổ chức các lễ rước thần nông; lễ vua, hoàng hậu du xuân trên sông Hương.

Vua đi thuyền rồng, hoàng hậu đi thuyền phụng; vua vi hành chúc Tết thần dân ở kinh đô. Cuộc lễ lớn để kết thúc Tết là lễ kỳ đạo (lễ tế cờ), thường tổ chức sau ngày 11 Tết.

Vua quan trong cung đình Huế thời xưa đón Tết khác người thường như thế nào?

(Ảnh - doanhnhansaigon)

Có thể thấy tục lệ ăn tết trong hoàng cung Huế không hề nặng về hưởng thụ vật chất mà lại chú trọng hơn về các nghi thức, lễ giáo.

Chính vì tính lễ giáo này vẫn còn được lưu giữ qua các đời mà Huế ngày nay cũng là vùng có nhiều tục lệ, nghi lễ đón tết nhất trong cả nước.

Nó đại diện cho phần văn hóa đáng quý, cần được trân trọng và gìn giữ của dân tộc ta trước xu hướng "tây hóa" đang xâm chiếm Việt Nam ngày nay.

 

Nguồn: Tổng hợp

Theo Bích Đào / Trí Thức Trẻ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • Được xây dựng đã lâu nhưng các cây cầu độc đáo ở Huế, Hội An, Nam Định... vẫn giữ được nét đẹp kiến trúc thuở ban đầu.

  • Trải qua hơn 150 năm, nhiều thắng cảnh trong “Thần kinh nhị thập cảnh” do vua Thiệu Trị lựa chọn đã bị lụi tàn hoặc không còn nguyên vẹn. Nhưng đến Huế, du khách vẫn nhận ra vùng đất cố đô vẫn còn những thắng cảnh mang vóc dáng, hình hài của 20 cảnh đẹp Huế đô xưa.

  • Ngày 25-6, WWF và Microsoft tổ chức hội thảo chia sẻ thành công của dự án “Tăng cường rừng ngập mặn nhằm góp phần thích ứng biến đổi khí hậu và bảo tồn đa dạng sinh học vùng đầm phá ven biển tỉnh Thừa Thiên Huế”, đồng thời công bố tiếp tục hỗ trợ dự án với phương pháp tiếp cận tích hợp hơn.

  • Thư viện Tổng hợp Thừa Thiên Huế vừa mới cùng với Thư viện Khoa học Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh về tại Đình làng Thủ Lễ thực hiện đề tài “nghiên cứu, sưu tầm, số hóa Hán Nôm”.

  • Cho rng ch tch xã đã xúc phm “thn linh” nên người dân đòi “x” ch tch xã đ bo v miếu c. Câu chuyn l này xy ra ti xã Phú Thun, huyn Phú Vang, tnh Tha Thiên - Huế.

  • SHO - Chiều 14/4, Tạp chí Sông Hương  tổ chức buổi giới thiệu tập thơ “Phục hưng tôi & em” của nhà thơ Từ Hoài Tấn tại trụ sở Tạp chí, số 9 Phạm Hồng Thái, thành phố Huế.

  • SHO -  Chào mừng Festival Huế 2014, vào chiều ngày 11/4, Tạp chí Sông Hương đã tổ chức khai mạc triển lãm tranh "Về về lại" tại trụ sở Tạp chí, số 9 Phạm Hồng Thái, thành phố Huế.

  • Vịnh Lăng Cô thuộc huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế là 1 trong 10 vịnh đẹp của Việt Nam, thu hút rất nhiều du khách bởi vẻ đẹp kỳ vĩ của núi rừng nhiệt đới rộng lớn và biển cả trong xanh bao la.

  • Làng quê Việt Nam hiếm nơi nào như làng Phước Tích (thuộc xã Phong Hòa, H. Phong Điền, TT-Huế) có con sông Ô Lâu hiền hòa chảy bao quanh như dải lụa mềm ôm ấp cuộc sống thanh bình, yên ả của người dân. Trải qua 544 năm, nơi đây còn lưu giữ nguyên vẹn dáng dấp một ngôi làng cổ Việt Nam với những đặc trưng kiến trúc, văn hóa, và tín ngưỡng..., được Bộ VH-TT&DL công nhận di tích quốc gia...

  • Ngày 1/4 và 2/4, Lễ hội Điện Huệ Nam (hay còn gọi Điện Hòn Chén)đã diễn ra với lượng du khách rất đông đến từ các tỉnh trong cả nước. 

  • Buổi sáng, đường phố ở Huế không thức dậy một cách vội vã. Có lẽ nhộn nhịp nhất chỉ có khu vực cầu Tràng Tiền, những dòng xe cộ ngược xuôi chở hàng hóa về bên kia, bên này... Và những gánh hàng rong cũng theo đó rảo bước nhanh, nhịp nhàng đôi quang gánh về phố cho kịp phục vụ người ăn sáng.

     

  • Có thể nói, Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế là nơi lưu giữ nhiều nhất, đầy đủ nhất những hiện vật ghi dấu về triều Nguyễn và cuộc sống vương triều xưa - một thuở vàng son nay đã trở thành ký ức.

  • "Bao nhiêu năm rồi còn mãi ra đi/Đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt/ Trên hai vai ta đôi vầng nhật nguyệt/Rọi suốt trăm năm một cõi đi về"  Tôi vẫn nhớ như in cái không gian cách đây gần hai mươi năm về trước, trong một quán cà phê lụp xụp, mái lợp tranh ở đường Đặng Thái Thân, Huế, lần đầu tiên được nghe ca khúc Một cõi đi về.

  • Cuộc thi do Báo Thừa Thiên Huế phát động từ giữa năm 2013. Hơn 500 tác phẩm của 30 tác giả gửi về dự thi. Qua tuyển chọn, 59 tác phẩm của 14 tác giả đã lọt vào vòng chung khảo.

  • Đó là làng chài hơn 250 năm tuổi nép mình ở vịnh Lăng Cô (Thừa Thiên Huế). Đến đây, du khách sẽ cảm nhận được vẻ đẹp của sự yên bình.

  • Tranh làng Sình xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, Thừa Thiên- Huế vốn là dòng tranh dân gian nức tiếng. Nhưng cũng có lúc tranh làng Sình mai một. Tuy nhiên, nhờ những  nghệ nhân tâm huyết mà nay dòng tranh này đã trở thành sản phẩm du lịch hấp dẫn du khách.

  • Ngày 7/11/2003, Nhã nhạc triều Nguyễn (còn gọi là Nhã nhạc Huế) - Âm nhạc cung đình Việt Nam được chính thức ghi tên vào danh mục "Kiệt tác phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại."

  • Một dự án nghiên cứu mới vừa công bố cho biết 136/720 di tích văn hóa trên thế giới “có thể sẽ biến mất sau 2.000 năm do mực nước biển dâng”, trong đó có quần thể di tích cố đô Huế được UNESCO công nhận tháng 12-1993.

  • SHO - Chào mừng 104 năm ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 và 1974 năm khởi nghĩa Hai Bà Trưng, chiều ngày 7/3, Liên hiệp các Hội VHNT và  Hội Mỹ thuật Thừa Thiên Thiên Huế đã tổ chức khai mạc triển lãm “Tặng phẩm tháng Ba” tại số 26 Lê Lợi, Huế. 

  • 46 tuổi mới có được triển lãm nghệ thuật đầu tiên nhưng chừng đó thời gian trở về sau cũng đủ dựng nên tượng đài sừng sững Điềm Phùng Thị - tên tuổi tiêu biểu của nền nghệ thuật điêu khắc thế giới thế kỷ XX. Nhưng, trước khi trở thành một nghệ sĩ lớn, nhiều người quên mất bà cũng đã là một bác sĩ tài đức.