MAI VĂN HOAN
Bình Trị Thiên trước đây và Thừa Thiên Huế bây giờ vốn nổi tiếng là nơi có nhiều học sinh giỏi. Các lớp chuyên tỉnh đã được thành lập hơn 12 năm nay.
Trường Quốc Học thế kỷ 20 - Ảnh: internet
Năm nào ở bậc PTTH các em cũng đạt giải cao. Một số em đã được chọn đi thi Toán, Lý, Quốc tế và mang về những thành tích xuất sắc làm vẻ vang cho tỉnh nhà, cho cả nước như Lê Bá Khánh Trình, Hồ Đình Duẩn, Ngô Phú Thanh, Lê Tự Quốc Thắng... Có thể khẳng định hệ chuyên tỉnh ta đã thực sự trở thành cái nôi nuôi dưỡng nhân tài. Không ít những em vốn là học sinh lớp chuyên tỉnh hiện nay đang làm luận án tiến sĩ, phó tiến sĩ, những cán bộ giảng dạy có năng lực ở các trường Đại học, nhiều em trở thành những "cây bút trẻ" trong lực lượng sáng tác văn học. Trong cái thời "ăn ra làm nên" ấy không chỉ có sự cố gắng của thầy và trò mà còn có sự quan tâm giúp đỡ của lãnh đạo, các ban, ngành trong toàn tỉnh. Các em thời đó có khu nội trú tương đối tươm tất, có chế độ học bổng riêng, có kinh phi bồi dưỡng khá dồi dào. Vì vậy, trường Quốc Học đã chăm lo cho các em hết sức chu đáo. Các em được đi tham quan Nghĩa Trang Trường Sơn, tham quan chùa Non Nước (Quảng Nam Đà Nẵng) tổ chức những buổi sinh hoạt câu lạc bộ, những buổi học ngoài trời... Nhưng cái thời "hoàng kim" ấy đã trôi qua. Trong ba năm lại đây đặc biệt là sau khi chia tỉnh, hệ chuyên PTTH đã có những dấu hiệu sa sút mà những người có lương tâm, có chút lòng tự trọng, có chút quan tâm đến tài năng của thế hệ trẻ ai cũng thấy đau lòng. Trước đây các em học sinh giỏi ở khắp nơi háo hức nộp đơn xin thi vào lớp chuyên, mỗi môn như thế có tới vài trăm em. Bây giờ mỗi môn chỉ có vài chục em nộp đơn dự thi mà chủ yếu là các em ở thành phố Huế. Riêng môn văn hai năm lại đây chỉ có không đầy 10 em dự thi. Hệ chuyên văn, một thời rực rỡ bây giờ chỉ còn lại một chút hào quang le lói. "Nhưng mỗi năm mỗi vắng, người thuê viết nay đâu? giấy đỏ buồn không thắm, mực đọng trong nghiên sầu" (ông đồ - Vũ Đình Liên). Các môn Toán, Lý đều bị "thất bát". Còn đâu những Lê Bá Khánh Trình? Lớp 10 chuyên văn năm nay (1990-1991) học chưa hết học kỳ I đã đành phải "giải thể". Các em chia tay nhau lưng tròng nước mắt. Biết làm sao được ! Hầu hết các em đều ở nông thôn, gia đình nghèo túng lại vào lúc "cơm cao gạo kém" cha mẹ dù rất thương con, cũng phải đành lòng đưa con về quê vì không đủ tiền chu cấp cho con ăn học ở thành phố: "Than ôi, thời oanh liệt nay còn đâu?!". Câu hỏi róng riết được đặt ra: làm thế nào để hệ chuyên PTTH trở lại "phong độ" như xưa ? Làm thế nào để các em học sinh năng khiếu ở vùng nông thôn có thể phát huy hết khả năng của mình ? Sao cho tài năng của tỉnh nhà không bị mai một dần đi? Thực tế trong những năm qua đã chứng minh rằng "tài năng" không chỉ bó hẹp trong phạm vi thành phố Huế. Sở dĩ các em ở thành phố đạt kết quả cao hơn các em ở nông thôn chủ yếu là do các em có điều kiện học tập thuận lợi hơn. Những em có khả năng ở nông thôn sớm được "phát hiện" đưa vào các lớp chuyên tỉnh đã đạt những thành tích không ngờ. Chẳng hạn em Lê Thanh Hà quê La Chữ (Hương Trà) hai lần đoạt giải quốc gia về môn văn. Em Nguyễn Ngọc Ánh quê ở Hương Phú (cũ) hai lần đoạt giải quốc gia về môn Lý, đặc biệt năm học 1988-1989 Ánh đoạt giải nhất toàn quốc được chọn đi dự thi Lý quốc tế. Em Hồ Anh Khoa quê Quảng Trị cũng hai lần đoạt giải quốc gia môn Lý. Đó chưa kể các em Nguyễn Phi Phượng, Nguyễn Thảo Nguyên, Đoàn Công Huynh, Nguyễn Ngọc Hải, Lê Thị Tố Nga, Trịnh Thị Hường, Nguyễn Văn Hiệp... đều là con em ở các vùng quê xa xôi về ở nội trú học các lớp chuyên đã từng đoạt từ giải nhất đến giải ba trong các cuộc "tranh tài” toàn quốc. Nếu các em ấy "sinh sau đẻ muộn" một chút (như bây giờ chẳng hạn) chắc gì các em đã vào học được lớp chuyên, chắc gì các em đã đạt được những kết quả khả quan như vậy.
Hiện nay ở tỉnh ta các em học sinh ở các lớp chuyên không còn được cấp học bổng nữa, không còn có một khu nội trú nữa, không có một chế độ khuyến khích nào nữa, thử hỏi làm sao các em hào hứng như xưa? Với tình trạng này dần dần chỉ có các em ở thành phố là vào được các lớp chuyên. Các lớp chuyên tỉnh dần dần trở thành các Iớp chuyên của thành phố, "chuyên tỉnh" chỉ còn trên danh nghĩa. Có phải tỉnh nhà đã khó khăn đến mức phải thả nổi các lớp chuyên như thế không? Hay là lãnh đạo các cấp, các ngành chưa thật quan tâm đúng mức, chưa thật chú trọng đến việc đào tạo nhân tài cho tỉnh nhà, cho đất nước? Học sinh Thừa Thiên Huế vốn có truyền thống học giỏi, tỉnh ta lại có một đội ngũ giáo viên dạy chuyên dạn dày kinh nghiệm. Một thế mạnh như vậy mà để "thua em kém chị" thật là uổng phí lắm thay ! Muốn vực lại "hào khí" cho các lớp chuyên tỉnh nhà còn phải có một chế độ thích đáng cho thầy và trò. Tài năng cần được nuôi dưỡng, không được nuôi dưỡng tài năng sẽ tàn lụi, thui chột đó là quy luật tất yếu !
Trong khi đó, từ khi chia tỉnh, Quảng Bình, Quảng Trị đã tổ chức được trường năng khiếu. Cơ sở cho năng khiếu ở Thừa Thiên - Huế, ngược lại, đang lụi tàn. Chẳng phải là điều rất đáng lên tiếng đó sao?
Trên đây chỉ là đôi điều ngỏ hầu bày tỏ với cán bộ lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo sở, các ban ngành liên quan may ra có thể tìm được những biện pháp kịp thời cứu vãn các lớp chuyên đang có nguy cơ rã đám!.
Huế, tháng 1 năm 1991.
M.V.H
Giáo viên chuyên văn Trường Quốc Học - Huế.
(TCSH45/03-1991)
TRẦN PHƯƠNG TRÀ
Cuối năm 1961, tôi rời Vụ Báo chí Bộ Ngoại giao về làm biên tập viên chương trình Tiếng thơ Đài Tiếng nói Việt Nam. Chương trình này nằm trong Phòng Văn học do nhà văn Trọng Hứa làm Trưởng phòng.
KIMO
Mười Cents, một đồng xu nhỏ nhất, mỏng nhất được gọi là “dime” và đồng xu nầy được đúc với chất liệu 90 phần trăm bạc và 10 phần trăm đồng như đồng xu năm cents và 25 cents nhưng lại khác với đồng xu một cent.
HƯỚNG TỚI 70 NĂM THÀNH LẬP LIÊN HIỆP CÁC HỘI VHNT THỪA THIÊN HUẾ
TÔ NHUẬN VỸ
HƯỚNG TỚI KỶ NIỆM 70 NĂM NGÀY THÀNH LẬP LIÊN HIỆP CÁC HỘI VHNT THỪA THIÊN HUẾ
NGUYỄN KHẮC PHÊ
KỶ NIỆM 40 NĂM GIẢI PHÓNG THỪA THIÊN HUẾ
NGÔ KHA
LTS: Dưới đây là một ghi chép của cố nhà báo, nhà nghiên cứu lịch sử Ngô Kha về những ngày đầu đoàn quân giải phóng về thành Huế dịp 26/3/1975. Rất ngắn gọn, song đoạn ghi chép đã gợi lại cho chúng ta không khí sôi nổi, nô nức những ngày đầu.
Lời nói đầu: Mỗi khi về nhà ở Quỳnh Mai, tôi luôn hình dung thấy Cha tôi đang ngồi đâu đó quanh bàn làm việc của mình. Trong một lần về nhà gần đây, sau khi thắp hương cho Cha, chờ hương tàn bèn mang máy đánh chữ, là vật hết sức gần gũi đã gắn bó với Cha tôi cho tới khi mất, để lau chùi, làm vệ sinh.
Những năm 1973-1976, đến Paris tôi bắt đầu công việc sinh viên, vừa làm vừa học là ký tên và đánh số giùm tranh litho cho Họa sĩ Lê Bá Đảng.
SƠN TÙNG
Một ngày giáp Tết Canh Dần - tháng 2/1950, gặp dịp đi qua làng Sen, tôi ghé vào thăm nơi đã lưu lại những kỷ niệm tuổi thơ của Người.
L.T.S: Vương Đình Quang nguyên là thư ký tòa soạn báo "Tiếng Dân" do Huỳnh Thúc Kháng làm chủ biên, vừa là thư ký riêng của nhà yêu nước Phan Bội Châu, chuyên giúp Phan Bội Châu hoàn chỉnh những văn bản tiếng Việt trong mười lăm năm cuối đời sống và sáng tác tại Huế. Bài này trích từ "Hồi ký về cụ Phan và cụ Huỳnh" do chính tác giả viết tại quê hương Nam Đàn Nghệ Tĩnh khi tác giả vừa tròn 80 tuổi (1987).
NGUYỄN NGUYÊN
Tháng 6-1966, ở Sài Gòn, giữa cái rừng báo chí mấy chục tờ báo hằng ngày, báo tháng, báo tuần, bỗng mọc thêm một từ bán nguyệt san: Tin Văn.
Cứ vào những ngày cuối năm, khi làm báo tết, trong câu chuyện cà phê sáng, làng báo Sài Gòn hay nhắc đến họa sĩ Choé, tác giả những bức tranh biếm - hí họa từng không thể thiếu trên khắp các mặt báo. Có thể nói, cùng với nhà văn Sơn Nam, nhà thơ Bùi Giáng, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, họa sĩ Ớt - Huỳnh Bá Thành, danh ca Út Trà Ôn, danh hài Văn Hường,… họa sĩ tuổi Mùi - Choé là một trong những “quái kiệt” của Sài Gòn.
(Lược thuật những hoạt động nhân kỷ niệm 5 năm Sông Hương)
(Bài phát biểu của nhà văn Tô Nhuận Vỹ - Nguyên Tổng biên tập tạp chí Sông Hương trong lễ kỷ niệm 5 năm)
(SHO). Huế đầu đông. Mưa lâm thâm,dai dẳng. Mưa kéo theo các cơn lạnh se lòng. Cái lạnh không đậm đà như miền Bắc không đột ngột như miền Nam, nó âm thầm âm thầm đủ để làm xao xuyến nổi lòng người xa quê... Ngồi một mình trong phòng trọ, con chợt nhớ, một mùa mưa, xa rồi...
(SHO). Mùa mưa cứ thế đến, những nỗi nhớ trong tôi lại từng cái từng cái ùa về, thổi qua và tôi chợt nhận ra trong lúc ngây ngốc tôi đã bỏ quên nhiều thứ như vây; bỏ quên những người thân yêu trong nỗi nhớ của tôi, ở trong kỉ niệm đã qua và giờ tôi nhớ ra cảm giác hạnh phúc, vui vẻ khi ở bên họ, để từ đó tôi quý trọng hơn nữa những giây phút bên cạnh những người mà tôi yêu thương.
NGUYỄN ĐẮC XUÂN
Sau một thời gian bị bệnh hiểm nghèo, ca sĩ Hà Thanh đã qua đời vào lúc 19 giờ 30 ngày 1 tháng 1 năm 2014 (giờ Boston) tại thành phố Boston, tiểu bang Massachusetts, Hoa Kỳ.
ĐẶNG VĂN NGỮ
Hồi ký
Cha tôi lúc còn nhỏ tự học chữ nho có tiếng là giỏi, nhưng đến tuổi đi thi thì thực dân Pháp đã bãi bỏ các kỳ thi chữ nho.
TÔ NHUẬN VỸ
Lớp sinh viên chúng tôi tốt nghiệp Khoa Văn - Sử trường Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964, đúng vào thời điểm Mỹ đánh phá miền Bắc và Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam kêu gọi con em miền Nam đang ở miền Bắc hãy trở về chiến đấu cho quê hương.
Giải phóng quân Huế với phong trào Nam tiến
PHẠM HỮU THU
Sau ba năm đi giang hồ Trung Quốc. Nguyễn Du trở về, ở tại Thăng Long từ cuối năm 1790 cho đến năm 1794. Đó là ba năm «Chữ tình chốc đã ba năm vẹn», lưu lại trong Lưu Hương Ký của Hồ Xuân Hương.