Văn hóa và phát triển bền vững

14:21 28/12/2017

Văn hóa là sản phẩm, đồng thời là điều kiện, động lực, phương thức tồn tại và phát triển của một đất nước. Văn hóa có sự phát triển tự thân nhưng cũng có cả sự tiếp nhận bên ngoài. Theo các chuyên gia, trong khi bảng giá trị của người Việt xuất hiện một số hiện tượng lệch lạc, cần nghiên cứu xây dựng hệ thống chuẩn mực xã hội, từ đó xác định khuôn khổ để trở lại chân giá trị.

Nhiều di sản văn hóa của Việt Nam đã được UNESO công nhận - Nguồn: ITN

Sức mạnh nội sinh

“Thực tiễn cho thấy, việc nghiên cứu về lĩnh vực văn hóa và phát triển cần đi sâu, tìm ra nội dung, đặc điểm, tính chất, các biểu hiện, cơ chế tác động của những yếu tố văn hóa với tính chất là sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đối với toàn bộ tiến trình xây dựng và phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

GS. TS. Tạ Ngọc Tấn
Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương

Văn hóa Việt Nam được cộng đồng thế giới đánh giá là có nhiều thay đổi tích cực cả trong nhận thức và thực tiễn. Việc Đảng và Nhà nước coi văn hóa là nền tảng tinh thần, là mục tiêu, động lực của phát triển, đã làm cho văn hóa đất nước thực sự khởi sắc, phát huy được phần lớn giá trị truyền thống. Điều này cũng thể hiện rõ qua sau hơn 30 năm từ khi Việt Nam tham gia Thập kỷ quốc tế về văn hóa trong phát triển (1986 - 1997), văn hóa truyền thống được tôn trọng và phục hồi căn bản, các giá trị vật thể và phi vật thể được xác định và đánh giá theo chuẩn quốc tế, nhiều hoạt động văn hóa được hiện đại hóa và cộng đồng quốc tế ghi nhận; giao lưu và tiếp biến văn hóa đặc biệt mở rộng; văn hóa công quyền, ứng xử, hội nhập… gần gũi hơn với khu vực và thế giới.

Cùng với đó, đời sống văn hóa của nhân dân ngày càng phong phú. Nhiều giá trị truyền thống của dân tộc được phát huy, nhiều chuẩn mực văn hóa, đạo đức mới được hình thành. Sản phẩm văn học nghệ thuật ngày càng phong phú, đa dạng. Nhiều phong trào, hoạt động văn hóa đạt được những kết quả cụ thể, thiết thực. Xã hội hóa ngày càng được mở rộng, góp phần đáng kể vào việc xây dựng các thiết chế văn hóa. Các giá trị và bản sắc, gồm cả bản sắc địa phương, tộc người được nghiên cứu ngày càng sâu và khơi dậy được ý nghĩa nhân văn khách quan về sự tồn tại của cộng đồng các dân tộc Việt Nam trong quốc gia độc lập, thống nhất.

Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam Nguyễn Quang Thuấn nhận định: Với những nỗ lực, cố gắng cùng cơ chế, chính sách phát triển, quản lý văn hóa hợp lý, những năm qua, văn hóa Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững.
 

Trở lại chân giá trị

Tuy nhiên, kinh tế thị trường và làn sóng toàn cầu hóa cũng làm xuất hiện nhiều thói hư, tật xấu, dẫn đến suy thoái đạo đức, lối sống lệch chuẩn. Trước thực trạng đó, mới đây, Hội đồng Lý luận Trung ương phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã tổ chức Hội thảo khoa học Văn hóa và phát triển: Những vấn đề của Việt Nam và kinh nghiệm của thế giới. GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn nhấn mạnh: “Bối cảnh quốc tế và vị thế của đất nước hôm nay đặt ra những thách thức mà văn hóa khó có thể tiếp tục tạo hành lang hay định hướng cho sự phát triển nhanh, bền vững nếu không nghiêm khắc nhìn nhận thực trạng, không thực sự cầu thị học hỏi kinh nghiệm các quốc gia đi trước và không quyết tâm giải quyết tận gốc vấn đề”.

Dễ nhận thấy nhất là hiện nay nước ta tiếp nhận văn hóa từ bên ngoài và chuyển đổi giai đoạn phát triển, đặt ra nhu cầu sốc lại những giá trị chuẩn. Viện trưởng Viện Thông tin Khoa học xã hội Hồ Sỹ Quý cho rằng, hiện thời văn hóa Việt Nam mang một số vấn đề thực sự cản trở sự phát triển, đó là đạo đức xuống cấp, giáo dục yếu kém, y tế kém nhân văn, chính sách văn hóa bất cập, lễ hội ít văn hóa… Bảng giá trị của người Việt hiện nay đã xuất hiện một số “ngụy giá trị”, giả dối tương đối phổ biến trong nhiều lĩnh vực.

Thực tế, hiện tượng lệch lạc về giá trị lâu nay dư luận đã nói nhiều, nhưng nguy hiểm là dường như nó đã thành quen, được coi là bình thường. Những hành vi phản cảm, lố bịch của giới giải trí được các phương tiện truyền thống đưa tin hàng ngày khiến giới trẻ tưởng đó là chân giá trị. Bên cạnh đó là nạn bằng giả, kiến thức giả… rồi hiện tượng chạy chức, chạy quyền…

Theo ông Hồ Sỹ Quý, văn hóa và phát triển là mối quan hệ quy định lẫn nhau, do đó để phát triển đòi hỏi mỗi cá nhân và các tổ chức xã hội phải thật sự nghiêm khắc với những thói hư tật xấu để trở lại chân giá trị. Bởi xã hội muốn phát triển, “ngụy giá trị” không thể chiếm chỗ của chân giá trị, giả dối không thể lấn át sự tử tế và chân thật. Mặt khác, phải có đột phá văn hóa trong giai đoạn đổi mới tiếp theo, nếu không sự vận động của văn hóa sẽ ngày càng kém đi, xuống cấp văn hóa là điều không thể tránh khỏi.

Theo Hồng Nhung - ĐBND

 

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, nhu cầu độc giả ngày càng cao và đa dạng, chức năng của thư viện cũng thay đổi. Không chỉ là kho tri thức liên tục cập nhật những đầu sách mới và hay, thư viện giờ đây còn phải là không gian văn hóa, sáng tạo, gần gũi, thuận tiện cho người đọc có thể tiếp cận bất cứ lúc nào.

  • Văn hóa dân gian đã có nhiều biến đổi, nhưng các thành tố của nó vẫn tồn tại và tái cấu trúc, tạo nên bộ mặt văn hóa của xã hội đương đại. Văn hóa ấy là tấm căn cước cho mỗi người Việt khi hội nhập thế giới, đồng thời mang lại giá trị tinh thần và cả cơ hội khởi nghiệp cho giới trẻ.

  • Sau hơn 20 năm xuất hiện tại Việt Nam, internet ngày càng đi sâu vào cuộc sống, tạo ra những thay đổi to lớn từ thói quen hàng ngày, tới cách làm việc, giao tiếp, tương tác xã hội, quan niệm về không gian, thời gian... Những thay đổi ấy đòi hỏi xây dựng các giá trị văn hóa mới - văn hóa mạng.

  • LÊ HOÀNG TÙNG

    Vai trò của thể dục, thể thao đã được xã hội thừa nhận, đánh giá là một trong những nhân tố quan trọng tác động đến sự phát triển của mỗi cá nhân và đất nước.

  • Tác phẩm sơn mài “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của danh họa Nguyễn Gia Trí - một bảo vật quốc gia đã bị hư hại nặng nề sau quá trình làm vệ sinh của Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác bảo quản, tu bổ, phục chế.

  • Di tích xuống cấp là một trong những vấn đề tồn tại song hành với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản ở Hà Nội. Bên cạnh những khó khăn về nguồn kinh phí, tình trạng tùy tiện trong tu bổ, tôn tạo cũng đang là bài toán đòi hỏi có giải pháp khắc phục hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững giá trị di sản.

  • Tính đến đầu năm 2019, qua 7 đợt công nhận theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam đang sở hữu 164 hiện vật, nhóm hiện vật được tôn vinh là bảo vật quốc gia. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, vấn đề ứng xử với các bảo vật quốc gia đang tồn tại nhiều số bất cập, nhất là tình trạng can thiệp thô bạo với không ít hiện vật khiến dư luận bất bình.

  • Dự án “Tương lai của truyền thống” vừa tổ chức buổi trò chuyện “Cảm hứng nghệ thuật Tuồng”. Với sự tham gia của NSND Mẫn Thị Thu, NSƯT Phạm Quốc Chí, NSƯT Nguyễn Ngọc Khánh, Nghệ sĩ Nguyễn Thành Nam một lần nữa những bất cập trong công tác bảo tồn và phát triển nghệ thuật Tuồng đã được chính người trong cuộc chia sẻ.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊ   

    Gọi là “Chuyện bên lề” vì chủ trương xây Khu Lưu niệm nhà thơ Tố Hữu (KLNTH) là của UBND Tỉnh Thừa Thiên Huế, tôi “bỗng dưng” bị lôi vào cuộc do đã viết bài “Ngày Xuân thăm quê nhà thơ Tố Hữu” đăng trên báo Văn nghệ số Tết Mậu Tuất - 2018.

  • Phát biểu tại hội nghị kiểm tra, đánh giá việc triển khai, thực hiện Nghị quyết 33 về xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước tại địa bàn TP.HCM ngày 20/4/2019, ông Võ Văn Thưởng - Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhận định: “Văn hóa TPHCM đã phát triển nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng”.

  • Để hạn chế bạo lực học đường, có ý kiến cho rằng, bên cạnh kiểm soát, ngăn chặn những clip độc hại, bạo lực trên mạng xã hội, cần đưa giá trị sống và kỹ năng sống đến học sinh và giáo viên, qua đó tạo môi trường giáo dục thân thiện hơn, khiến học sinh hạnh phúc hơn.

  • 5 năm kể từ khi Ngày Sách Việt Nam ra đời, khắp các địa phương trên cả nước, hoạt động cổ vũ cho văn hóa đọc được tổ chức rộng rãi. Tại các hệ thống giáo dục đào tạo, phong trào đọc sách cũng lan tỏa mạnh mẽ.

  • Thần tượng là một nhu cầu thiết yếu của thế hệ trẻ, nó cần thiết như cơm ăn nước uống hàng ngày. Có phải chăng xã hội chúng ta đang thiếu vắng những anh hùng, những con người bình thường, những sự việc bình thường đã trở nên quý hiếm, được nêu gương khiến thế hệ trẻ tìm đến những kẻ giang hồ cộm cán, những kẻ tìm mọi cách để gây sốc trong đời sống và trên mạng xã hội?

  • Tại Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề: Xây dựng trường mầm non hạnh phúc và nói không với bạo lực học đường, diễn ra sáng 9.4, chuyên gia giáo dục Đan Mạch, PGS. Jette Eriksen khẳng định, để đẩy lùi bạo lực học đường, chúng ta phải xây dựng một nền giáo dục với những phương pháp sư phạm đầy nhân văn và thân thiện với trẻ, kết hợp quan điểm của trẻ em trong tất cả những gì chúng ta làm.

  • Thông qua cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc”, các em đã có những cảm nhận hết sức tuyệt vời về vai trò của đọc sách, của văn hóa đọc.

  • NGUYỄN THANH TÙNG

    Trong số ra ngày 25 tháng 11 năm 1990, một tờ báo chủ nhật xuất bản ở Hà Nội đăng bài "Giáo dục gia đình - S.O.S" của bạn đọc Lê Hòe.

  • Chúng ta đã nói quá nhiều về sự xuống cấp đạo đức cá nhân và xã hội mà chưa chỉ ra được căn nguyên sâu xa của nó là gì, nằm ở đâu và phải làm gì, tháo gỡ như thế nào… Sức mạnh đến từ nhiều thiết chế xã hội, trong đó có báo chí với vị thế và tầm ảnh hưởng rộng lớn.

  • Chủ trương xã hội hóa các hoạt động văn học - nghệ thuật trong đó có nghệ thuật sân khấu đã được triển khai thực hiện hơn 20 năm nay… Tuy nhiên, theo họa sĩ - NSND Lê Huy Quang, quá trình này với sân khấu vẫn đang như một vòng tròn quẩn quanh chưa xác định được hướng đi cụ thể.

  • Đi dạo trên nhiều tuyến phố của Hà Nội bắt gặp nhiều biển hiệu đề bằng tiếng nước ngoài. Ngay cả khi chúng ta đón lượng khách du lịch kỷ lục là 15 triệu lượt/người trong năm 2018 thì điều này không chỉ chứng tỏ chủ các cửa hàng, công ty thiếu tự tôn văn hóa dân tộc mà còn vi phạm quy định pháp luật.

  • Xã hội phát triển, các khu đô thị mọc lên ngày một nhiều. Dạng nhà chung cư cao tầng, nhà ống, nhà liền kề, biệt thự phát triển mạnh mẽ dẫn đến sự thay đổi lớn về sinh hoạt của người Việt. Từ đó dẫn đến thay đổi đáng kể về vị trí, vai trò và chức năng của Ban (bàn) thờ gia tiên…