LTS: Nhà thơ Hữu Loan, tác giả bài thơ nổi tiếng "Màu tím hoa sim", tham gia cách mạng từ năm 1936 trong phong trào học sinh ở Thanh Hóa.
Nhà thơ Hữu Loan - ký họa của Hải Bằng
Tham gia khởi nghĩa Nga Sơn, tháng 8-1945, ủy viên ủy ban lâm thời tỉnh Thanh Hóa - Phụ trách báo Chiến Sĩ của Liên khu 4 - Tuyên huấn Sư đoàn nổi tiếng 304. 1954 công tác ở Hội nhà văn Việt Nam. Sau chuyện "Nhân văn - Giai phẩm" ông trở về quê làm ruộng, và suốt 30 năm không bước chân ra Hà Nội.
Sông Hương xin trân trọng giới thiệu 3 bài thơ của ông, gồm 2 sáng tác cũ và một đoạn trích trường ca.
HỮU LOAN
Phương gió
Bộ đội liên hoan mai đã đi
Người từ ven núi dọc bờ khe
Bãi khuya khe núi đồng thanh tắt
Tan kịch người thôn nối đuốc về
Bộ đội lên đường dưới rặng cây
Rào thưa ngõ chống dóng tre gầy
Từng tay già nắm từng tay trẻ
Tưởng đến đây thì ở mãi đây
Bộ đội lên đường nối tiếp nhau
Vang vang kèn lệnh dội bên cầu
Trông theo bụi cuốn vàng lưng ngựa
Làng xóm quê mùa nếp váy nâu
Chiều xuống nhà sao rộng quá chừng
Nền cao đất trắng lạnh bàn chân
Người xa gối súng dài đêm lạ
Mắt mẹ xa vời bóng xám sân
Sương ở đâu nhiều chăn chiếu vá
Ở đâu lửa rắc lụi tro dần
Bờ khuya ai múc lầm phương gió
Cho để rơi đài xuống giếng trăng
Nguyễn Sơn
Nguyễn Sơn như con tàu biển khổng lồ
mang giông tố đại dương đi đến đâu
không
cho
sóng
ngủ
Nguyễn Sơn như núi lửa mọc ở đâu
là gây những đám cháy
vòng quanh
Từ Vạn Lý Trường Chinh
Nguyễn Sơn về Liên khu Tư
những năm đầu kháng chiến
Liên khu Tư của
Nghệ Tĩnh lầm lỳ
và nước Liên khu Tư
đã biết thế nào là giông biển
và rừng Liên khu Tư
đã biết thế nào là cháy rừng.
Phải vì Đất như giường hẹp
Nằm thừa
đầu
thừa
chân
phải vì giường không đầu
một bước đi vạn lý
Nguyễn Sơn ra đi
không
ai
ngờ...
Những thằng đại xu nịnh ngày xưa
trở mặt
nhưng lịch sử và thời gian
không
bao
giờ
phản trắc
Còn vang dội mãi rừng núi Nưa
tiếng Nguyễn Sơn
một
lần
truyền
hịch
còn vang dội mãi những tâm hồn
những o gái Liên khu Tư
mắt xanh màu Trường Sơn
mang trong mắt hình ảnh người
Râu - Hùm, Hàm - Én.
gần thì sợ ghê
nhưng xa thì nói
không bao giờ hết chuyện
những gánh trống chèo
những kèn đồng gươm gỗ
lỉnh kỉnh
gánh gồng khiêng vác
những gia đình nghệ nhân toàn gia
dắt dìu bế bồng
không chỗ nào là không tụng ca
người mê xem quân nhân văn nghệ
Nguyễn Sơn
Nhưng ngày 22 tháng 10
đọc báo Nhân Dân thấy đăng cáo phó
"Thiếu tướng Nguyễn Sơn
đã từ trần!"
- Thiếu tướng Nguyễn Sơn nào?
- Làm gì có mấy Nguyễn Sơn!
Đành rằng sống chết con người tại số
nhưng hình như có bàn tay
Định
mệnh
khốc
liệt
nào
đặt lên cung kiếp Nguyễn Sơn
Một cuộc đời ngắn ngủi
bao nhiêu là bất thường
bất thường đến
bất thường đi
về bất thường
chết lại càng
không
đúng lúc!
Văn nghệ sĩ bao người đã khóc
khi đọc báo Nhân Dân
thấy cáo phó Nguyễn Sơn
Và ngày 22 tháng 10 trên khắp nẻo đường Thủ đô
một đám tang đã diễu hành
một đám tang
cờ đỏ liệm quan tài
nấc lên màu huyết...
Một đám tang đi
không
bao
giờ
tới
huyệt!
Hà Nội, 10-1956
Ái hoa và nấm độc
(trích)
…
Những bão tố chiến tranh
những tai họa không tên
sẽ cập bến
các vì tinh tú!
Khối đoàn kết tinh cầu
sẽ
không còn nữa
Khách quý trần gian
đã hạ cố lên chơi
mang theo chân
đói rách
hiềm nghi
nịnh hót
vô luân
cướp của giết người
- Có những vì sao
như mắt đẹp em ơi
sẽ vĩnh viễn tắt đi
như vĩnh viễn
mắt em nhắm ngủ!
*
Đừng đánh giá văn minh loài người
bằng những cuộc
đi mây
về gió
hay
bằng những chùm vệ tinh
đeo quanh quỹ đạo Địa Cầu
như một chuỗi nữ trang
*
Chưa có triều đại nào
lo cho dân
cái ăn
xây cho dân cái ở
trước khi xây
cung vua
và lăng mộ
Kim Tự Tháp
kỳ quan
hay tội ác
để đời
của tập đoàn
pharaông
bạo chúa?
*
Khoa học nuôi dân
chưa
hiện
đại
bao giờ!
Chỉ có khoa học
giết người
là siêu bình phương
là siêu bình phương
hiện đại!
Ở điểm này
bọn buôn nước
buôn dân
có thể vỗ ngực
tự hào
không những bằng trời
mà còn bỏ cách xa trời
*
Những chiến tranh
bị cưỡng bức đi
xâm lăng vũ trụ
nay mai
Những bãi chiến trường
sẽ không còn là
làng xóm
thảo nguyên
hay sa mạc
dưới đời!
Xác những chinh phu
không còn dùng da ngựa
hay ni lông để gói
xương trắng
chiến binh
Không còn được làm mồi
cho rùa hang
chó núi
Tam giác thần nào vũ trụ nào
sẽ treo lửng lơ
mãi mãi
hay sẽ rơi vào
vô cực
đâu đâu?
*
Trên đất lành
nếu đem hạt cỏ ta tung
sẽ mọc ngay
xanh rì
mùa cỏ
Nếu đem gieo ré đó
bón phân gì đi nữa
cũng không thành
tấm thơm
(thu hoạch dù bội hơn
bông nhiều và hạt mẩy)
Rặt nòi
là như vậy
hay
nòi nào thì giống nấy
*
Vào không gian mênh mông
nếu ta tung hoa lành
gió lên
mùa hương ngát...
Năm 1982
(SH32/08-88)
Bãi cát nhàu muối mặnHoang dại một loài hoaAi đặt tên Cúc biểnMàu tím đỏ mượt mà
Em về với chị, quê xưaQuê em quê chị, bây giờ quê ai?Cách xa hút tháng năm dàiSao ngày trở lại lạnh gai cả người.
(Nhân lời kể của một người chơi chim)
Chị tôiphận gáiheo may về lơ lửng sáo diều ngânSông Bồ mười hai bếnbến nào nước đụcbến nào trong...
...Không hề có chia ly, không cả lời giã từ, chỉ phương ấy trongvô vọng của em, chợt giây khắc này bừng chói...
Gương mặt thánh thiệnSáng và buồn
Sinh 1962 ở Hà Nội, tốt nghiệp Đại học hàng hải tại Liên Xô (1986) và đã từng là thuyền trưởng Hải quân. Ngô Tự Lập đã xuất bản hơn chục đầu sách bao gồm thơ, truyện, tiểu luận và dịch thuật.Anh là hội viên Hội Nhà văn Việt .
Sinh năm 1949 tại Bình Lục - Hà . Hội viên Hội Nhà văn Hà Nội.Tác phẩm đã xuất bản: Dấu lặng - (Thơ) NXB Văn học 1976; Đêm thiếu nữ - (Thơ) NXB Văn học 1978. Ngoài ra Trần Lan Vinh còn có thơ in trong các tuyển tập khác.
Sinh 1946 tại Liên Minh, Vụ Bản, Nam ĐịnhCử nhân nghệ thuật - Hội viên Hội Nhà văn Hà Nội - Hội viên Hội Mỹ Thuật Hà Nội.Tác phẩm: Trại Muộn (thơ) NXB Văn học 1995; Mảnh trời qua ô cửa - (thơ) NXB Văn học 1997.
Một tiếng thôi mà bao hàm cả cộng đồng dân tộc, cả xứ sở thân yêu với đồng lúa cánh cò, với núi non điệp trùng và rừng vàng biển bạc, những người vợ thương chồng tạo vóc dáng vọng phu.
(Gửi nhà thơ L.M.T)Em tìm trong lá một vầng trăng xaEm tìm trong cỏ bóng chiều vừa qua.
Đợi tắt mặt trờiĐêm không trăng ta lầm lũi bước sóng đôi với biểnXa khơi thăm thẳm màn đen
Tôi vấp ngã vào ban mai trong trẻoNước sông Hương xanh rười rượi tháng tưMưa đầu hạ, sấm chớp chừng vội vãCơn gió hoang lạ lẫm bước tôi về
LTS: Thanh Thảo tên thật là Hồ Thành Công, sinh 12 - 3 - 1946 tại Mộ Đức Quảng Ngãi. Tốt nghiệp khoa ngữ văn Đại học Tổng hợp Hà Nội 1969, vào bộ đội, làm báo ở Đài tiếng nói VN, đi chiến trường bộ cuối năm 1970. Là phóng viên chiến trường, ở Ban binh vận R. Sau giải phóng về trại sáng tác Quân khu 5, sau đó giải ngũ, về Hội Văn nghệ Nghĩa Bình và Hội Văn nghệ Quảng Ngãi. Hội viên Hội nhà văn, ủy viên Hội đồng Thơ Hội Nhà văn Việt . Đã in hơn 10 tập thơ và trường ca. Hai lần nhận giải thưởng của Hội Nhà văn Việt cho hai tập thơ “Dấu chân qua trảng cỏ” và trường ca “Những ngọn sóng mặt trời”. Giờ vẫn làm thơ chơi và viết báo kiếm sống.
LTS: Trần Chấn Uy sinh năm 1957, tại Đức Thọ, Hà Tĩnh, hội viên Hội Nhà văn Việt . Anh là một nhà thơ trẻ đã có 5 tập thơ ra mắt bạn đọc. Trần Chấn Uy đi khắp nơi, say mê với cái mình đã chọn, diễn đạt nó với nhiều cung bậc. Tìm kiếm chân lý và cái đẹp để đưa vào thơ, với tấm lòng bao dung, nhân hậu, dưới góc độ nào, giọng thơ Trần Chấn Uy cũng chân chất, mộc mạc, nồng ấm. Nhà thơ Trần Chấn Uy hiện nay công tác ở Đài Truyền hình Khánh Hoà.
LTS: Dạy toán nhưng rất yêu thơ đó là điểm đặc biệt của con người Lê Quốc Hán. Lê Quốc Hán viết thơ nhiều. Thơ anh đã in hầu hết các báo ổ địa phương và trong nước. Thấm đẫm mồ hôi của người lao động, anh luôn nhìn cuộc đời với đôi mắt yêu thương, đầy trân trọng. Hồn hậu, mộc mạc, chân chất mà vẫn nói được cái mình gửi gắm không chút sáo cũ, âu đó cũng là điểm mạnh trong thơ Lê Quốc Hán.Lê Quốc Hán hiện nay là Tiến sĩ trường Đại học Sư phạm Vinh.
LTS: Sinh năm 1969 đã có 2 tập thơ riêng. Là một cây bút trẻ luôn có ý thức làm mới thơ. Tập thơ đầu tay “Dòng sông cháy” của chị vừa ra mắt bạn đọc đã nhận được giải thưởng văn học của Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam 1997.Táo bạo, trăn trở cho cái mới. Khắt khe, đòi hỏi cao chính mình trong lao động nghệ thuật; Nguyễn Bảo Chân đã chọn cho mình một cách đi riêng trên con đường thơ ca. Với ngôn ngữ thơ hiện đại, với hình tượng thơ kỳ lạ - qua cảm xúc tinh tế của một tâm hồn nhạy cảm, Nguyễn Bảo Chân đã mang đến cho bạn đọc những bài thơ hay. Hiện nay Nguyễn Bảo Chân công tác ở Đài Truyền hình Việt - phụ trách chương trình “Tác phẩm và dư luận” trên sóng VTV3.
LTS: Sinh năm 1943 ở Hà Nội. Nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn là một cây bút nữ nổi tiếng. Với chất thơ dịu dàng, đằm thắm, chị đã đem đến cho thơ Việt một giọng riêng. Chị không tìm kiếm những tứ thơ lạ, mà làm lạ những tứ thơ tưởng như đã cũ. Với 6 tập thơ và 2 tập truyện thiếu nhi, Phan Thị Thanh Nhàn đã nhận được nhiều giải thưởng văn học. Nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn hiện nay là UVBCH Hội Nhà Văn Hà Nội và là chủ nhiệm câu lạc bộ nhà văn nữ Việt .
Giọng nói chỉ còn thoang thoảngđồng cỏ hoa vàng
Thiên niên kỷ mới vẫy ta sangkhốn nỗi quà xuân chưa sẵn sàng