BỬU Ý
Nguyễn Đức Sơn sinh 18/11/1937 tại làng Dư Khánh (Thanh Hải) gần bên bờ biển Ninh Chữ tỉnh Ninh Thuận.
Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn - Ảnh: internet
Anh thường tỏ ra hãnh diện về ngày sinh của mình, vì ngày sinh của anh thuộc vào cung Hổ Cáp trong 12 cung của Hoàng đạo, cái cung “bò cạp” này vốn sản sinh những con người kinh dị, hoặc phi thường, hoặc không giống ai, hoặc thiên tài, hoặc định mệnh, hoặc đỉnh cao, mà cũng… hoặc vực sâu. Theo Nguyễn Ngu Í trên báo Bách Khoa số 118 ngày 01/12/1961, năm sinh của Nguyễn Đức Sơn là 1939. Theo Huỳnh Hữu Ủy trong tạp chí Hợp Lưu số 55 thì Nguyễn Đức Sơn chánh quán tỉnh Thừa Thiên.
Thời Trung học, học ở trường Võ Tánh, Nha Trang, cùng lớp với Cao Hoành Nhân, Trần Văn Nam, Trương Hồng Sơn, Nguyễn Thị Hoàng… Nguyễn Đức Sơn đặc biệt quý trọng thầy Thạch Trung Giả.
Tác phẩm của Nguyễn Đức Sơn:
Bọt Nước (thơ, An Tiêm 1965); Hoa Cô Độc (thơ, An Tiêm 1965); Lời Ru (thơ, Mặt Đất, 1966); Đêm Nguyệt Động (thơ, An Tiêm 1967); Cát Bụi Mệt Mỏi (truyện ngắn, An Tiêm 1968); Cái Chuồng Khỉ (truyện ngắn, An Tiêm 1969); Xóm Chuồng Ngựa (truyện ngắn, An Tiêm 1971); Vọng (thơ, An Tiêm 1971); Mộng Du trên Đỉnh Mùa Xuân (thơ, An Tiêm 1971); Tịnh Khẩu (thơ, An Tiêm 1973); Ngồi Đợi Ngoài Hành Lang (truyện ngắn, chưa in).
11/6/2020 Nguyễn Đức Sơn qua đời tại Bảo Lộc.
Nguyễn Đức Sơn là một kẻ tuyệt vọng. Dẫu có viết thêm nhiều bài thơ tuyệt tác, nhiều truyện ngắn tầm vóc quốc tế, anh vẫn lai hoàn một kẻ tuyệt vọng. Bởi anh không thể nào chịu đựng nổi những bộ mặt vênh váo, hiu hiu tự đắc thành đạt giữa đời, vì chúng sớm muộn gì cũng ngồi trên đầu thiên hạ, cũng là sở hữu chủ của những tấm thân mộng mị, não nùng không bao giờ trôi dạt vào bến bờ Đức Sơn “quạnh hơi thu lau lách đìu hiu”. Cái kẻ tuyệt vọng kia sống chờ đợi ngày nổi điên tột đỉnh, hoặc là đợi giờ khắc tự kết liễu đời mình, giống như con bò cạp trong truyền thuyết là sinh vật có khả năng tự sát, là sinh vật Hổ Cáp trong cung chiêm tinh tây phương của Nguyễn Đức Sơn.
Bài học suốt đời học đi học lại mãi, của Nguyễn Đức Sơn, là: Học Mất Thăng Bằng như trong bài thơ “Nhìn con tập lật”:
Nắm tay lật úp đi con
Co thân tròn trịa như hòn đá lăn
Muốn cho đời sống không cằn
Tập cho quen mất thăng bằng từ đây
Người ta thì tập thăng bằng, Nguyễn Đức Sơn tập “mất thăng bằng” để làm quen với những đảo điên, nghiêng lệch, so le giữa đời, để không còn giật mình, ngạc nhiên, hốt hoảng trước vô thường.
B.Y
(TCSH378/08-2020)
Trong bài viết điểm lại văn học năm 2000, sự kiện và bình luận, tôi có nêu hai tác giả trẻ, cùng là nữ, cùng có tác phẩm đáng chú ý trong năm, một người tập truyện, một người tập thơ. Người thơ là Vi Thùy Linh.
(Đọc “Gặp lại tuổi hai mươi”(*) của Kiều Anh Hương)Ngay bài thơ in đầu tập “Vùng trời thánh thiện” có hai câu đã làm tôi giật mình, làm tôi choáng ngợp: “Những lo toan năm tháng đời thường Như tấm áo chật choàng lên khát vọng”
đầu tháng 4 năm ngoái, sau khi tuần báo “Văn nghệ” của Hội Nhà văn Việt Nam đăng truyện ngắn dự thi “Quả đồng chùy tóc bện” của Trần Hạ Tháp - một bút danh “mới toanh” trên văn đàn, tôi ghé tòa soạn “Sông Hương” hỏi nhà văn Hà Khánh Linh:- Chị biết Trần Hạ Tháp là ai không? Tác giả chắc là người Huế...
Trương Văn Hiến có sở học phi thường và mang trong người một hoài bão lớn lao: an bang tế thế bình thiên hạ.
(Qua “Sau tách cà phê” của Nguyễn Trác, Nhà Xuất bản Hội Nhà văn, Hà Nội, 2000.)1- Sau năm năm từ “Chiếc thuyền đêm” (năm 1995), hình như “đến hẹn lại lên”, nhà thơ Nguyễn Trác lại ra mắt bạn đọc tập “Sau tách cà phê”.
Thơ là một bức xúc của tình cảm và tư tưởng con người, buộc con người phải diễn ra bằng ngôn ngữ, âm thanh, màu sắc, đường nét, hình khối. Thơ là đòi hỏi, là nhu cầu của con người, nếu không biểu lộ được ra thì còn bức rứt khổ sở.
(Đọc tập thơ “Thế giới và tôi” của Ngô Tự Lập)Tôi kém Ngô Tự Lập hơn chục tuổi nhưng không “trẻ” hơn anh. Tuổi trẻ làm ta cao ngất lên, tuổi già đôi khi cũng vậy. Nhưng cao ngất lên ta thấy gì nào?
“Tết không vào nhà tôi”(*)nghĩa là tết không vào nhà Phùng QuánCâu thơ tâm trạngVấn nạn một đời
Nhà thơ Phùng Quán trọn cuộc đời (1932 - 1995) là một chiến sĩ Vệ Quốc Đoàn xông xáo và nhiệt huyết.
Đầu những năm 61, Phùng Quán về lao động tại nông trường Thắng Lợi, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hoá. Quán ở đội 6 khai hoang, tôi ở đội canh nông Ngọc Ách từ trước.
Chỉ trong vòng 63 năm từ 1930 đến 1993, văn học Mỹ đã vinh dự nhận được 11 giải Nobel. Đây là một thành tựu vượt bậc đáng tự hào mà không phải bất cứ một quốc gia nào có thể sánh kịp. Đóng góp vào ánh hào quang ấy có John Steinbeck - nhà văn lớn của văn học hiện thực Mỹ.
(Đọc “Thơ Trần Quốc Thực” – Nxb HNV 2007)Giữa rất nhiều giọng thơ khoa trương, khoe mẽ hôm nay, Trần Quốc Thực là một giọng thơ lặng lẽ đầy bản sắc. Sự ngại giao tiếp, sự âm thầm dâng hiến cho thơ của Trần Quốc Thực đã khiến cho nhiều người không biết đến thơ anh.
Văn học huyền ảo ra đời mang lại một thành tựu của phương pháp sáng tác. Một bước chuyển tiếp sau hàng thế kỉ từ cổ điển, lãng mạn, rồi hiện thực.
(Đọc lại "Chân dung và đối thoại" của Trần Đăng Khoa)Tôi đã viết vài dòng góp ý chân tình sau khi đọc lướt cuốn "Chân dung và đối thoại" của Trần Đăng Khoa. Nếu Khoa thực sự hiểu được vấn đề cũng như dư luận đánh giá đúng cuốn sách thì tôi không đọc lại và cũng không viết nữa làm gì.
Nếu ai đã được say, đã được bay cùng vầng trăng trong thơ Lý Bạch, thì sẽ không khỏi chạnh lòng khi đọc những vần thơ trăng của Đặng Huy Trứ. Đặng Huy Trứ có yêu trăng không ?Rất yêu. Yêu rất nhiều...
Phùng Quán ơi ! Bây giờ trước cái chòi ngóng sóng ở mé Hồ Tây nhà anh, quán nhậu mọc lên nghi ngút, che khuất những bầy sâm cầm đương hạ cánh xuống hoàng hôn. Cái nhìn của anh cũng đói, nhưng ở thế giới bên kia anh đâu có ngán :"Trong trăm nghìn nỗi đói/tôi nếm trải cả rồi/tôi chỉ kinh khiếp nhất/ là nỗi đói tình người
Những câu thơ này ở trong bài Gió và tình yêu thổi trên đất nước tôi. Lịch sử đất nước, qua con mắt thơ Lưu Quang Vũ, bao trùm là gió và tình yêu. Cũng có thể mượn câu này để nói về đời và thơ của chính anh. Điều anh ước đã làm những trang thơ anh có rất nhiều gió.
Đây là công trình nghiên cứu tổng kết có tính chất chiến lược Chương trình Khoa học Công nghệ cấp Nhà nước KXO6 "Văn hóa, văn minh vì sự phát triển và tiến bộ xã hội" do cố giáo sư Nguyễn Hồng Phong làm chủ nhiệm. Văn hóa chính trị truyền thống Việt là một đề tài quan trọng của công trình.
NGUYỄN THỤY KHA(Đọc “Gửi VB” thơ của Phan Thị Vàng Anh, Nhà xuất bản Hội Nhà văn - 2006)Có một thời, người ta giấu kín nỗi cô đơn như một khuyết tật của mình để được hoà nhập vào đám đông ồn ào, hơn hớn lên đường, để được hy sinh và dâng hiến vô danh. Nhưng đã là khuyết tật thì có giấu mãi cũng đến lúc phải lộ ra, nữa là nỗi cô đơn không thể thiếu ở mỗi kiếp người. Mãi đến thời thanh bình, nỗi cô đơn của thân phận dần dà mới được nói ra.
Hoạ sỹ Đỗ Kỳ Hoàng nguyên ủy viên thường vụ Hội LH.VHNT TT.Huế, nguyên chủ tịch Hội Mỹ thuật TT.Huế, nguyên giảng viên Đại học Nghệ thuật Huế v.v... đã từ trần ngày 26 tháng 10 năm 2006, hưởng thọ 75 tuổi.Thương tiếc người hoạ sỹ tài danh xứ Huế, Sông Hương xin đăng bài viết của nhà thơ Võ Quê và xin được coi đây như một nén hương tưởng niệm