Tình bạn đồng hành cùng chúng ta bất kể không gian thời gian

11:01 06/10/2022

HẠNH NGUYÊN

Ảnh: tư liệu

Theo Julia Kristeva, “tất cả các văn bản đều đang trò chuyện với các văn bản khác”. Mỗi văn bản đều không còn có tính nguyên bản, mà nó là “sự lắp ghép” từ những “mảnh ghép” đã tồn tại trước đó. Trong tất cả các loại liên văn bản, có loại Tình cờ liên văn bản - tác giả không chủ đích tạo ra những kết nối với các tác phẩm khác. Tuy vậy, nhờ sự nối kết của người đọc, các văn bản phát huy lẫn nhau, cùng tạo ra những ý nghĩa làm nên một “bức tranh nghệ thuật” rộng lớn, giàu giá trị.

Bằng việc soi chiếu một số đoạn trích thuộc các tác phẩm khác nhau dưới lý thuyết liên văn bản, người viết một lần nữa muốn khẳng định “tính liên hệ, tính liên kết và sự phụ thuộc lẫn nhau trong đời sống văn hóa hiện đại”; để từ đó góp phần đưa ra một cách tiếp nhận văn bản trong chương trình Ngữ văn cấp THCS thú vị hơn, đầy đủ hơn và sâu sắc hơn. Khi mỗi tác phẩm đều không còn nguyên bản hay độc lập, độc giả có thể dùng tầm đón nhận, sự hiểu biết của mình về thế giới văn chương để liên hệ những chủ đề mà mình muốn hiểu rõ. Từ đó mỗi người có thể nhận thấy sự giăng mắc nhẹ nhàng mà sâu sắc về tư tưởng của những tác giả, sự lấp lánh vẻ đẹp các tín hiệu nghệ thuật qua các sáng tác của họ đâu đó trên khắp thế gian, nối kết châu lục và nối kết quá khứ - hiện tại - tương lai.

Ở đây, người viết muốn dựa vào lý thuyết liên văn bản để tiếp cận chủ đề tình bạn qua một số đoạn trích thuộc chương trình Ngữ văn 6, 7 (bộ Kết nối tri thức và cuộc sống) từ các tác phẩm quen thuộc với bạn đọc: Dế Mèn phiêu lưu ký (Tô Hoài - văn học Việt Nam - 1941), Hoàng tử bé (Antoine de Saint Exupéry - văn học Pháp - 1943) và Tốt-tô-chan bên cửa sổ (Kuroyanagi Tetsuko - văn học Nhật Bản - 1981). Hẳn nhiên, chủ đề của mỗi tác phẩm không chỉ là tình bạn. Song tình bạn lại là vấn đề cốt lõi mà những người biên soạn SGK muốn hướng đến. Trong phạm vi bài viết này, người viết muốn khai thác sâu cách thể hiện tình bạn, giá trị tình bạn qua các đoạn trích dành cho học sinh lớp 6, 7. Không còn là những bài dạy - học rời rạc, khi dùng lí thuyết liên văn bản, những văn bản ấy cùng nhau làm nên một bức tranh tình bạn lấp lánh sắc màu, đa tầng ý nghĩa thông qua các tín hiệu nghệ thuật.

1. Tình bạn “đưa đường dẫn lối”

Trong chủ đề Tôi và các bạn (sách Ngữ văn 6, tập 1), hai trích đoạn từ Dế Mèn phiêu lưu ký của Tô Hoài và Hoàng tử bé của S. Exupéry đã làm rõ giá trị cao đẹp của tình bạn đối với mỗi người. Độc giả dễ dàng nhận thấy tính liên văn bản của hai trích đoạn này qua cặp hình tượng nhân vật, diễn biến câu chuyện và thông điệp nghệ thuật.

Dế Mèn và Dế Choắt vô tình trở thành hàng xóm của nhau, cũng như hoàng tử bé vô tình gặp con cáo. Tình huống truyện ở cả hai đoạn trích là minh chứng cho một vấn đề: tình bạn có những khởi xuất bất ngờ, tự nhiên. Tuy vậy, để có được tình bạn “đưa đường dẫn lối”, mỗi tác giả lại có cách thể hiện riêng.

Thấy anh hàng xóm gầy còm ốm yếu, Dế Mèn trịch thượng gọi là Dế Choắt; rồi lớn tiếng quở trách khi sang chơi và thấy “nhà cửa tuềnh toàng luộm thuộm”. Thật ra, ban đầu, Dế Mèn kẻ cả, “ở vai trên” và cho mình cái quyền được khinh khi anh bạn hàng xóm. Dế Choắt cũng tự biết mình “nghèo sức”, cũng đã nhờ vả tha thiết Dế Mèn, mong được đào một cái ngách sang bên nhà “anh bạn cường tráng” để khi gặp nguy có chỗ trú thân. Dế Mèn ngông nghênh tự đắc không bao giờ nghĩ, sự từ chối thẳng thừng của mình lúc đó, cộng với cái thói hay “nghịch ranh” - trêu chị Cốc, đã gây ra một hậu quả khiến bản thân phải ân hận suốt đời: Dế Choắt chết vì bị chị Cốc mổ mấy cái liền.

Hình tượng Dế Choắt vốn ban đầu khá mờ nhạt, song đến cuối đoạn trích lại trở thành một người bạn quý giá vì lòng bao dung và sự sâu sắc trong phút hấp hối. Những tưởng Dế Choắt chỉ an phận vậy thôi, nhưng đằng sau sự “nghèo sức” đó, là cả chiều sâu chiêm nghiệm cuộc đời, để lại cho Dế Mèn lời trăng trối có giá trị thức tỉnh: “Thôi, tôi ốm yếu quá rồi, chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt, tôi khuyên anh: ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn cũng mang vạ vào mình đấy.”¹. Cái Dế Mèn có được là “bài học đường đời đầu tiên” vô cùng thấm thía, mãi không thể quên bên cạnh sự hối hận muộn màng. Dù chưa bao giờ thật sự xem Dế Choắt là một người bạn, Dế Mèn hẳn đã tự hiểu rằng, anh bạn hàng xóm chính là người đầu tiên “đưa đường dẫn lối” cho mình trong những bước chân vào đời vụng dại thời niên thiếu. Nhờ có Dế Choắt với lời trăng trối sâu sắc trong giây phút hấp hối, Dế Mèn mới hiểu rõ hơn, không bao giờ được xem thường người khác bởi vẻ bề ngoài; không bao giờ được tự cao tự đắc với những gì mình đang có; không bao giờ được hung hăng bậy bạ trêu chọc người khác mà không màng đến hậu quả; cũng không bao giờ được nghèo sự cảm thông, nghèo sự hiểu biết; và phải tự mình điều chỉnh lối sống bằng trải nghiệm của chính mình.

Không mang không khí căng thẳng, kịch tính như Bài học đường đời đầu tiên, đoạn trích Nếu cậu muốn có một người bạn mở ra một không gian rộng lớn với tình bạn hồn nhiên, bất ngờ mà sâu sắc giữa chàng hoàng tử bé ở hành tinh xa xôi B612 với con cáo - loài vật quen thuộc ở Trái đất.

Ngay trong cuộc gặp gỡ tình cờ, hoàng tử bé ngây thơ “xin chào” kèm lời khen “bạn dễ thương quá” dành cho con cáo. Chính lời chào lịch sự này, chính thái độ đầy tôn trọng và chân thành này của hoàng tử bé đã khiến con cáo - một con vật vốn tinh ranh trở nên hiền hòa và thân thiện. Hoàng tử bé dường như đã cảm hóa con cáo bằng chính sự hồn nhiên, chân thật của mình. Vậy nên, rất tự nhiên, con cáo “đưa đường dẫn lối” để hoàng tử bé hiểu về tình bạn, có được (những) người bạn.

Đầu tiên, tình bạn là sự “cảm hóa” - “làm cho gần gũi”. Chính sự gần gũi sẽ tạo nên tình cảm chân thành sâu sắc, giúp bạn phân biệt được dễ dàng người bạn của mình giữa hàng triệu triệu người khác; giúp bạn yêu cả những điều vốn tưởng không liên quan: “Bởi vậy, nếu bạn cảm hóa mình, xem như đời mình đã được chiếu sáng. Mình sẽ biết thêm một tiếng bước chân khác hẳn mọi tiếng bước chân khác… Và nhìn xem! Bạn thấy không, cánh đồng lúa mì ở đằng kia? Mình không ăn bánh mì. Lúa mì chẳng có ích gì cho mình… nhưng bạn có mái tóc vàng óng… Lúa mì óng ả sẽ làm mình nhớ đến bạn. Và mình sẽ thấy thích tiếng gió thổi trên đồng lúa mì…”².

Và rồi con cáo tiếp tục “đưa đường dẫn lối” cho cậu bạn hoàng tử bé của mình. Muốn “cảm hóa”, thì phải “rất kiên nhẫn”. Ban đầu hãy xích lại gần một chút. Mỗi ngày sẽ xích lại gần hơn. Bởi chính thời gian mà bạn bỏ ra cho ai đó sẽ khiến người đó quan trọng đối với bạn. Và bạn phải “có trách nhiệm mãi mãi với những gì bạn đã cảm hóa”.

Vậy là, con cáo đã nhẹ nhàng dẫn dắt hoàng tử bé, từ chỗ chỉ là một người chưa từng hiểu ý nghĩa sự gắn bó giữa bông hồng của mình với chính mình, đi đến chỗ thấu hiểu sâu sắc về tình bạn. Hóa ra, tình bạn là tự nhiên, là chân thành, là kiên nhẫn, là biết hy sinh thời gian quý giá của bản thân, và nhận ra được bạn mình giữa muôn vàn người khác bởi từ thẳm sâu đã yêu quý từng đặc điểm thuộc về bạn. Và hơn hết, tình bạn là sự chung thủy. Tình bạn được nhìn thấy bằng sự tinh nhạy của trái tim: “Người ta chỉ thấy rõ bằng trái tim. Điều cốt lõi vô hình trong mắt trần”.

Chính sự tình cờ liên văn bản đã khiến hai đoạn trích thuộc tác phẩm từ hai châu lục xa xôi xích lại gần nhau để cùng thì thầm với độc giả những câu chuyện đẹp nhất về tình bạn. Tình bạn, dù khởi xuất không mấy thuận tiện, kết thúc không mấy tốt đẹp như trong Bài học đường đời đầu tiên, thì cũng đã mang giá trị “đưa đường dẫn lối”. Và tình bạn, thật tự nhiên xuất hiện khi người ta trân trọng nhau, lắng nghe nhau, nên cuối cùng, dù có chia li - “mình sẽ khóc mất”, thì sự quý giá của nó cũng khiến mỗi người tình nguyện khát khao “muốn có một người bạn” đúng nghĩa. Một người bạn đúng nghĩa luôn đem lại cho ta những bài học sâu sắc nhất về cuộc đời.

2. Tình bạn vượt qua khó khăn, luôn bao dung và thấu hiểu

Trong chủ đề Bầu trời tuổi thơ (sách Ngữ văn 7 tập 1), người biên soạn đã đưa vào văn bản Ngôi nhà trên cây (trích từ tác phẩm Tốt-tô-chan bên cửa sổ của nữ văn sĩ người Nhật K. Tetsuko). Cũng với cặp đôi nhân vật đồng hành, Ngôi nhà trên cây thật sự mang tính liên văn bản với hai trích đoạn Bài học đường đời đầu tiên và Nếu cậu muốn có một người bạn.

Không bắt đầu với một tình bạn “miễn cưỡng” như Bài học đường đời đầu tiên, nhưng Ngôi nhà trên cây cũng tạo tình huống tự nhiên để cặp đôi nhân vật Tốt-tô-chan và Ya-sư-a- ki-chan quen biết nhau rồi trở thành bạn. Điều đáng nói về sự “tình cờ liên văn bản” của hai trích đoạn này chính là, sau quá trình “vượt khó”, mỗi người mới nhận ra tính chân thực của tình bạn.

Ở đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên, đó là lòng bao dung của Dế Choắt đối với Dế Mèn sau biến cố bị chị Cốc mổ trúng lưng. Vượt qua sự đau đớn, trong phút hấp hối, Dế Choắt vẫn nói với Dế Mèn những lời chân tình, thấm thía. Còn ở Ngôi nhà trên cây, đó là chặng đường không dài nhưng đầy khó khăn của Tốt-tô-chan trong việc “mời” Ya-sư-a-ki- chan lên cái cây của mình. Cậu bé bại liệt cả tay lẫn chân, di chuyển vô cùng khó khăn, không bao giờ nghĩ mình có thể ngồi vắt vẻo trên một nhánh cây để nhìn ngắm xung quanh như các bạn; bỗng bất ngờ, một ngày, bằng sự cố gắng hết sức của cô bạn Tốt-tô-chan nhiệt tình, tốt bụng và thông minh, đã thực hiện được mong ước gần như là không tưởng. Từ cái thang dựa vào thân cây, cho đến cái thang gấp vững chắc, đã là một sự cố gắng. Và cuối cùng là cảnh tượng “chắc chắn người lớn sẽ hét toáng lên khi trông thấy”: Tốt-tô- chan đã ở bên chạc cây, Ya-sư-a-ki-chan ở bậc trên cùng của chiếc thang; và từng tí một, cô bé dũng cảm đã kéo bạn mình sang chạc cây bằng tất cả sức lực cùng sự nhiệt thành lẫn liều lĩnh của mình. Chưa bao giờ Ya-sư-a-ki- chan có thể nhìn thấy những cảnh vật như thế trong đời nếu không có sự quyết tâm vượt khó của cô bạn Tốt-tô-chan.

Là sự tình cờ liên văn bản, hai đoạn trích cho chúng ta thấy được, bạn là người sẽ mang lại điều bất ngờ cho ta, mở mang tầm mắt cho ta, sau những phút giây vượt khó bởi vì bạn luôn bao dung và thấu hiểu ta. Dù ta đã từng không tốt với bạn (Dế Mèn coi khinh Dế Choắt); hay dù ta có thể khiến bạn mệt nhọc đến mức tưởng như bất lực để phải òa khóc (cậu bạn bại liệt của Tốt-tô-chan dường như không thể trèo lên cây), thì mỗi người còn lại vẫn đủ bao dung, vị tha để thấu hiểu. Dế Choắt, trong những giây phút cuối của mình vẫn đủ bao dung để thấu hiểu Dế Mèn cần một bài học sâu sắc để tiếp tục sống trên đời. Tốt-tô-chan vị tha để thấu hiểu nỗi mong ước tưởng chừng không bao giờ thành hiện thực của Ya-sư-a-ki-chan là được nhìn ngắm cảnh vật ở trên cao như bao bạn khác.

Còn với đoạn trích Nếu cậu muốn có một người bạn, con cáo đã luôn thấu hiểu bạn mình: hiểu rằng hoàng tử bé cô độc ở vùng đất mới cần biết về tình bạn và muốn có một người bạn đích thực. Con cáo đã vị tha vô cùng khi khuyến khích hoàng tử bé “cảm hóa” mình, để mình thật sự yêu mến chàng hoàng tử tí hon khiến chàng ấy thấu hiểu cảm giác “có một người bạn”; và rồi chấp nhận buồn đau khi cả hai phải rời xa nhau:

Cứ thế, hoàng tử bé cảm hóa con cáo. Khi gần đến lúc phải ra đi, con cáo nói:

- A!... Mình sẽ khóc mất.

- Lỗi do bạn đó - hoàng tử bé nói - mình không muốn làm bạn đau lòng chút nào, nhưng bạn lại muốn mình cảm hóa bạn…

- Tất nhiên rồi - con cáo nói.

- Nhưng bạn sẽ khóc - hoàng tử bé nói - vậy thì bạn chẳng được gì cả.

- Mình được chứ - con cáo nói - bởi vì còn đồng lúa mì.³

Cái mà cả con cáo lẫn hoàng tử bé nhận được dĩ nhiên là một tình bạn đúng nghĩa và một người bạn ý nghĩa. Nhưng rõ ràng con cáo đã biết trước buồn đau, mà vẫn thấu hiểu và tình nguyện vượt qua nỗi buồn chia li vì người bạn hoàng tử bé của mình. Thậm chí con cáo còn bình thản đón nhận tất cả trong sự thấu hiểu sâu sắc ấy, để điềm nhiên khẳng định mình sẽ mãi yêu đồng lúa mì, vì đồng lúa mì vốn vàng óng - vàng óng như tóc cậu bạn bé xinh.

Các nhà văn hẳn nhiên không biết nhau, song họ đã cùng tình cờ liên văn bản qua hình tượng cặp nhân vật sóng đôi, bằng cách này hay cách khác cùng khẳng định giá trị vượt khó, bao dung và thấu hiểu của tình bạn đối với mỗi người; để cuối cùng, những độc giả tinh nhạy có thể thấu suốt được một sự liên kết nhẹ nhàng như tơ mà lại vô cùng bền chặt, ý nghĩa giữa các đoạn trích - tác phẩm. Những sợi tơ liên kết đó tình cờ đã cùng nhau dệt nên một tấm tranh lụa quý giá đa màu sắc về tình bạn và ý nghĩa sâu sắc của một người bạn chân thực.

Lời kết

Ba văn bản Bài học đường đời đầu tiên, Nếu cậu muốn có một người bạn, Ngôi nhà trên cây thuộc chương trình Ngữ văn 6, 7 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, chung quy, đều nói về giá trị - ý nghĩa của tình bạn đối với mỗi người. “Lời thì thầm” của tác giả ẩn đằng sau những cặp hình tượng nhân vật song hành, những tình tiết giản đơn mà đầy dụng công, những câu thoại hồn nhiên mà rất sâu tầng tầng ý nghĩa. Độc giả nhỏ tuổi - là học sinh - có thể nhìn nhận đúng đắn về người bạn và tình bạn; độc giả lớn tuổi có thể chiêm nghiệm để thấy giá trị của tình bạn trong cuộc đời vốn lắm thăng trầm. Tô Hoài, S. Exupéry, K. Tetsuko hẳn chưa bao giờ nghĩ, cảm quan về tình bạn của mình lại đồng điệu đến như vậy, khi vượt qua không gian, thời gian để cùng ngợi ca tình bạn đích thực, người bạn đích thực.

H.N
(TCSH46SDB/09-2022)

-----------------------------------
¹ Bài học đường đời đầu tiên, SGK Ngữ văn 6 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một, trang 18.
² Nếu cậu muốn có một người bạn, SGK Ngữ văn 6 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một, trang 22, 23.
³ Nếu cậu muốn có một người bạn, SGK Ngữ văn 6 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, tập một, trang 23, 24.

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Lê Trường Danh -vị quan thanh liêm trải bốn triều vua Nguyễn

Ấn tượng thị giác từ 'Thôn ca' của Đoàn Văn Cừ

LÝ HOÀI THU

Thôn ca (1944) của Đoàn Văn Cừ là bức tranh thơ sống động về con người và cảnh vật của không gian văn hóa Sơn Nam - Bắc Bộ.
Về chữ “dù” (và “dầu”) trong truyện Kiều

NGUYỄN ĐỨC DƯƠNG

Độc giả trẻ thời nay không ít người sẽ hết sức ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng Truyện Kiều, thiên tiểu thuyết bằng thơ dài tới 3.254 câu với cả thảy 22.778 lượt dùng từ, nhưng lại chẳng hề có qua một chữ NẾU nào, tuy rằng nghĩa “ĐIỀU KIỆN” và/hay “GIẢ ĐỊNH”, vốn được diễn đạt bằng NẾU (hoặc các biểu thức ngôn từ tương đương) trong tiếng Việt đương đại là một trong những nghĩa phổ quát (tức mọi thứ tiếng đều có) và ít thấy một thứ tiếng nào lại vắng các phương tiện riêng để biểu thị.
Về “cái gia gia” trong bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan

ĐINH VĂN TUẤN

Trong số mấy bài thơ chữ Nôm còn lại của Bà Huyện Thanh Quan, bài thơ “Qua Đèo Ngang” là bài thơ gần đây được tranh luận nhiều nhất về chữ nghĩa, đặc biệt là về từ ngữ “cái gia gia”(1).
Vài ghi chú về bài viết của Alan Kirby

KHẾ IÊM

Tựa đề về cái chết của hậu hiện đại không có gì mới vì đã có khá nhiều bài viết bàn về vấn đề này, từ những đầu thập niên 1990. Nhưng bài viết đã phác họa cho chúng ta thấy đời sống văn hóa trong thời đại sau chủ nghĩa hậu hiện đại với sự xuất hiện những phương tiện công nghệ mới. Lạc quan hay bi quan, chúng ta chưa biết, nhưng rõ ràng những hệ tư tưởng cũ đang dần dần bị tàn phai nơi những thế hệ mới.
Cái chết của chủ nghĩa hậu hiện đại và xa hơn

ALAN KIRBY

LTS: Alan Kirby nói chủ nghĩa hậu hiện đại đã chết và đã được chôn. Tới thế chỗ của nó là một hệ hình mới của thẩm quyền và kiến thức được hình thành dưới áp lực của những công nghệ mới và các lực lượng xã hội đương đại. Tựa đề bài tiểu luận, lần đầu tiên xuất hiện trên tạp chí Philosophy Now (Triết học Bây giờ) ở Anh, số 58, năm 2006, và sau đó được in trong cuốn “Digimodernism: How New Technologies Dismantle the Postmodern and Reconfigure Our Culture”, được Continuum xuất bản vào năm 2009.
Lịch sử lí luận phê bình văn học Việt Nam(*)

LÊ QUỐC HIẾU

Trong các bộ phận của khoa nghiên cứu văn học Việt Nam hiện nay, không thể phủ nhận lý luận, phê bình là lĩnh vực có nhiều thay đổi rõ rệt. Một loạt những công trình nghiên cứu lịch sử lí luận, phê bình văn học “trình làng” trong những năm qua[1], đủ để nhận thấy tham vọng khái quát, đánh giá của các nhà nghiên cứu sau mỗi chặng đường phát triển của văn học.
Khái quát về tình hình triết học liên văn hóa: một trải nghiệm tự thân

THÁI KIM LAN
I.
Bài viết này được mở đầu bằng một trải nghiệm tự thân, từ chỗ đứng của chủ thể thực hành nói ra kinh nghiệm của mình, vì thế có thể gây ấn tượng về tính chủ quan. Sự trách cứ ấy xin nhận lãnh trước, nhưng xin được tạm thời để trong dấu ngoặc.
Bi kịch Nguyễn Trãi, sự thất bại của người trí thức Nho giáo hay đường về bản ngã

LUÂN NGUYỄN

Nhất đình sơn vũ luyện hoa khai
(Mộ xuân tức sự - Nguyễn Trãi)
Bản lĩnh nhà văn và sự đổi mới, sáng tạo trong văn học

NGUYỄN KHẮC PHÊ

(Trích tham luận tại Hội thảo "Văn học trước yêu cầu đổi mới" tháng 12-1987)
Bằng chính tôi, tôi đến với cuộc đời

BỬU CHỈ

Đã từ lâu tôi vẫn nghĩ và tin rằng: quê hương của nghệ thuật là Tự Do, và nghệ thuật đích thực phải thoát thai từ những con người sáng tạo có đầy đủ quyền làm người, cùng tinh thần trách nhiệm đối với cộng đồng xã hội của họ; và lớn hơn nữa là đối với con người.
Nghiệp của con ngựa

LÊ QUANG THÁI

Năm Quý Tỵ đã trôi qua, Xuân Giáp Ngọ đã về:
Rắn trườn đã hết năm,/ Ngựa hay đưa Xuân về.(1)
Cười Tú Xương, một trào phúng khác

ĐỖ LAI THÚY

Kìa ai chín suối xương không nát
Ắt hẳn nghìn thu tiếng vẫn còn
(Nguyễn Khuyến)
Jesus trong tiểu thuyết "Cám dỗ cuối cùng của Chúa"

TRẦN HUYỀN TRÂN

Có lẽ, Cám dỗ cuối cùng của Chúa là cuốn tiểu thuyết nói về khoái lạc trần tục của Jesus một cách táo bạo nhất?
Chân Mây, Kê Gà, Đa Kao, Đất Hộ…

NGUYỄN DƯ

Hôm ấy bạn bè họp mặt ăn uống. Chuyện nổ như bắp rang. Tôi khoe mình đã từng ba lần đội trời đạp đất trên đỉnh đèo Hải Vân. Một bạn hỏi đèo Hải Vân có gì đặc biệt? Câu hỏi bất ngờ làm tôi cụt hứng. Ừ nhỉ… đèo Hải Vân có gì đặc biệt?
Lịch sử như là hư cấu - quan điểm sáng tạo mới về đề tài lịch sử

PHAN TUẤN ANH

“Lịch sử như là đem lại ý nghĩa cho cái vô nghĩa”
(T.Lessing)
Tủ sách tinh hoa

Ngày nay, nhìn lại chủ trương cách mạng của Phan Châu Trinh cách đây hơn một thế kỷ, một lần nữa chúng ta lại thấy tầm nhìn của một người mang khát vọng Khai dân trí, Chấn dân khí, Hậu dân sinh.
Trả lời Triệu Sơn

NGUYỄN THỊ TỊNH THY

Sau khi đọc bài trao đổi của Triệu Sơn trên tạp chí Sông Hương số 10/2013 về bài viết của tôi trên tạp chí Sông Hương số 8/2013, tôi xin có mấy ý trả lời như sau:
Thử giải thích chữ thức nhận

PHAN NGỌC

Trong quyển "Tìm hiểu phong cách Nguyễn Du trong truyện Kiều", tôi có dùng một số thuật ngữ chuyên môn. Trong phạm vi quyển sách tôi không thể trình bày kỹ cách hiểu của mình, cho nên có sự hiểu lầm. Giờ tôi xin trình bày kỹ hơn khái niệm "thức nhận", cơ sở của tác phẩm, để bạn đọc dễ đánh giá hơn.
Giáo sư Lê Huy Bắc – Người đi tìm “Cột đèn giữa những ngã tư”

YẾN THANH

Trong bài viết này, chúng tôi muốn nhìn nhận những cống hiến của GS.TS Lê Huy Bắc trên lĩnh vực khoa học, đây là những thành tựu mà theo chúng tôi, vừa có tính lan tỏa, lại vừa có tính bền vững. Bởi vì, có thể nhiều học viên, nhà nghiên cứu dù không trực tiếp được nhà khoa học giảng dạy, hướng dẫn, nhưng từ những công trình, bài báo khoa học, vẫn được kế thừa và chịu sự tác động từ người thầy đó.
Bất cập của nghiên cứu hay bất cập của nhận thức về nghiên cứu văn học?

TRIỆU SƠN

Bài này nhằm trao đổi với tác giả Nguyễn Thị Tịnh Thy về những bất cập của nghiên cứu, phê bình văn học hiện nay nhân đọc bài “Những bất cập và thái quá trong nghiên cứu văn học hiện nay” của tác giả trên Sông Hương, 294/08-13.