Tiếp sức để tiếng đàn bầu ngân xa

09:06 04/12/2019

Trong cuộc sống hiện đại, khi âm nhạc điện tử đang phát triển mạnh mẽ thì việc kế thừa và phát triển âm nhạc dân tộc, đặc biệt là nghệ thuật đàn bầu Việt Nam, đang đặt ra nhiều thách thức.

Du khách nước ngoài thích thú chơi thử đàn bầu. Ảnh: AN DUNG

Tại hội thảo khoa học “Nghệ thuật đàn bầu Việt Nam - Truyền thống, kế thừa và phát triển” do Viện Âm nhạc, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam tổ chức mới đây, đã có nhiều ý kiến xung quanh việc làm cách nào đưa cây đàn bầu hội nhập quốc tế.

Nhạc cụ mang hồn cốt dân tộc

Trong tiến trình văn hóa Việt Nam nói chung, nền âm nhạc Việt Nam nói riêng, đàn bầu giữ một vị trí bền vững không thể phủ nhận. Từ trong các sinh hoạt âm nhạc dân gian, lễ nghi phong tục, các loại hình sân khấu truyền thống, âm nhạc cung đình cho tới các sáng tác mới cho nhạc cụ dân tộc, nhạc cụ phương Tây mấy chục năm gần đây đều có sự tham gia trình diễn của đàn bầu. “Trong tâm thức người Việt, đàn bầu chính là tâm hồn của dân tộc, nó tấu lên buồn vui, sướng, khổ trong mỗi con người chúng ta”, NSND Thanh Tâm nhận định.

Sức sống của đàn bầu đã lan tỏa, vượt ra khỏi biên giới. Nhiều nhạc sĩ quốc tế đã quan tâm tìm hiểu và viết cho cây đàn bầu. Như tại Festival quốc tế Âm nhạc mới Á - Âu, nhạc sĩ Robert Casteels (Singapore) với tác phẩm Cụ Rùa; Natalya Vagner (Australia) với The ride to the crescent moon cho Fl, Ob, Vn, đàn Bầu; Mark Armanini (Canada) với Dance of Many Colour cho Chamber Orchestra và 2 đàn bầu…  

Theo NSƯT Hồ Hoài Anh, trong một số chương trình biểu diễn với những phong cách mới (dù còn ít ỏi), sự góp mặt của đàn bầu đã đem lại hiệu ứng tốt, màu âm lạ cho tác phẩm, cho cả chương trình biểu diễn. Đã có nhiều nhạc sĩ nổi tiếng của trường phái nhạc Jazz từ Đan Mạch, Mỹ tìm đến Việt Nam để cùng xây dựng chương trình biểu diễn với cây đàn bầu. Ở châu Á, một số dàn nhạc, công ty biểu diễn âm nhạc của Nhật Bản, Hàn Quốc cũng bước đầu liên kết biểu diễn với các nghệ sĩ đàn bầu Việt Nam. Từ đó một lần nữa khẳng định giá trị đặc biệt của cây đàn bầu, khẳng định loại nhạc cụ thuần Việt này có thể hòa cùng các nhạc cụ khác với nhiều thể loại, phong cách âm nhạc khác nhau một cách hiệu quả. 

Cải tiến đàn bầu

Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân nhìn nhận, so với thời kỳ trước, hiện nay các nhạc sĩ ít viết cho cây đàn bầu. Ngoại trừ một số nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú vẫn tiếp tục say mê truyền bá và biểu diễn đàn bầu như: NSND Thanh Tâm, NSND Hoàng Anh Tú, NSƯT Bùi Lệ Chi, ở nước ngoài có nghệ sĩ Hoàng Bích và Khắc Chi…

Cùng trăn trở này, NSƯT Hồ Hoài Anh đề xuất mời những kỹ sư âm thanh giỏi cùng với các nghệ nhân làm đàn, các nghệ sĩ am hiểu về đàn bầu nghiên cứu về các nguyên lý của âm thanh, cách phát âm đặc biệt của đàn bầu để từ đó tìm ra một cây đàn giữ được âm sắc của đàn bầu truyền thống với âm lượng đảm bảo phục vụ cho đông đảo quần chúng yêu nghệ thuật âm nhạc dân tộc. Cơ quan quản lý cũng nên có biện pháp khuyến khích người sáng tác các tác phẩm dành cho đàn bầu. Nhất là những tác phẩm ngẫu hứng và ngẫu hứng trên cơ sở hòa thanh nhằm khuyến khích khả năng sáng tạo của các nhạc sĩ, nghệ sĩ, cũng như tìm thêm được những kỹ thuật mới bổ sung cho khả năng diễn tấu của cây đàn thông qua các tác phẩm. 

NSND Thanh Tâm cũng đồng tình: “Số phận của cây đàn thuần Việt trong cuộc chuyển hóa là tất yếu, bởi cải tiến đàn bầu là cần thiết giúp cây đàn ngày một hoàn mỹ hơn. Cần tìm đến một hướng cải tiến không làm mất đi sự giản dị, độc đáo của cây đàn một dây và cách gảy bồi âm kết hợp với co giãn cần đàn tạo nên âm sắc đặc biệt của đàn bầu”. 

Dưới góc nhìn đặc thù, NSƯT Bùi Lệ Chi, Trưởng bộ môn Đàn bầu, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, cho rằng, để cây đàn bầu tiếp tục phát triển và khẳng định vị thế của mình với tư cách là một đại diện tiêu biểu của con người và văn hóa Việt Nam, thì công tác đào tạo phải là nền tảng. NSƯT Bùi Lệ Chi cũng đề xuất mở lại hệ sơ cấp, vì đào tạo tài năng trong lĩnh vực nghệ thuật nhất thiết phải được bắt đầu khi tuổi còn nhỏ, chứ không thể bắt đầu ở lứa tuổi đã lớn như hiện nay.

Theo Mai An - SGGP

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Thuở hàn vi, nhà sử học, nhà văn Ngô Thì Sĩ (1726 - 1780) “túi rỗng bếp lạnh”, “một đồng tiền cũng chẳng dính tay” có viết Bài văn trách ma nghèo tuyệt hay.

  • Được mệnh danh là nhà thờ lớn và đẹp nhất vùng Đông Bắc Việt Nam, nhà thờ Trà Cổ (TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh) đã bị phá bỏ ngày 9/3/2017 để xây mới.

  • Thời gian qua, vấn đề dạy chữ Hán (tức mảng từ Việt Hán) trong nhà trường được báo chí đề cập nhiều lần và dư luận quan tâm.

  • Khi nhắc đến tranh chép hay công việc chép tranh, nhiều ý kiến khắt khe cho rằng, chính những bức tranh chép đã làm lũng đoạn thị trường hội họa và ảnh hưởng xấu đến nền mỹ thuật nước nhà.

  • Nhờ facebook, tôi mới biết ngày hôm qua là Ngày Hạnh phúc. Chợt bần thần nhớ lại những kỷ niệm về hạnh phúc, vào cái thời ở ta chưa có ngày nào được gọi là Ngày Hạnh phúc...

  • Chúng ta không im lặng, chúng ta phải lên tiếng trước những điều tồi tệ, vô nhân đạo, nhất là khi chúng liên quan đến những đứa trẻ ngây thơ chưa đủ nhận thức để tự bảo vệ mình. Nhưng...

  • Mạng xã hội đang ngày càng phổ biến trong đời sống và không chỉ là kênh kết nối chia sẻ, giao lưu giữa các cá nhân. Trên thực tế, mạng xã hội đang có những tác động lớn đến hoạt động kinh doanh của các tổ chức, doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung.

  • Sức hút của “lễ hội hoa hồng” đang diễn ra ở Hà Nội có lẽ không ảnh hưởng đến những người làm văn nghệ. Họ đang quan tâm tới những thông tin xung quanh việc xét giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. Hình như chưa đợt xét giải thưởng nào lại náo động như lần này.

  • Đó là những trăn trở của Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong tại buổi làm việc với Sở Văn hóa Thể thao, Sở Du lịch cùng giám đốc các bảo tàng trên địa bàn TP hôm 2.3.

  • Nhiều bức tường xám xịt, loang lổ nắng mưa trên các con hẻm, con đường Sài Gòn đang được các “họa sĩ đường phố” khoác lên những sắc màu mới.

  • Trong dịp tết vừa qua, tại TPHCM, sàn diễn cải lương khá heo hút. Ngoại trừ chương trình nghệ thuật Ba thế hệ về lại cội nguồn do NSƯT Kim Tử Long đứng ra thực hiện, có bán vé tại rạp Công Nhân vào ngày 6-2, cùng với vài buổi diễn của các nghệ sĩ Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang ở cơ sở thì không còn nơi nào tổ chức.

  • Nhiều tác giả cám cảnh người đọc đìu hiu ở các khu trưng bày tác phẩm trong Ngày thơ Việt Nam lần thứ 15 tại TP HCM.

  • GS Đỗ Quang Hưng, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Tôn giáo - UBTƯMTTQ Việt Nam và TS Trần Hữu Sơn - Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam đều cho rằng: "Lễ hội không có tội mà một bộ phận con người đã lợi dụng và làm hỏng nó đến mức này như một căn bệnh trầm kha khó chữa đã 15 năm nay".

  • Nhiều người trẻ cả tin, mê tín “cúng” tiền cho thầy bói để rồi lo âu, thấp thỏm...

  • VĨNH AN

    Trong bài viết trên báo Nhân dân số 2082, ngày 28/11/1959, ký tên Trần Lực, Bác Hồ đã phát động “Tết trồng cây”: “Chúng tôi đề nghị tổ chức một ngày “Tết trồng cây”. Việc này ít tốn kém mà lợi ích rất nhiều”.

  • Văn Miếu - Quốc Tử Giám những ngày này gây sốt bởi di tích rêu phong được thay bằng màu xám trắng mới tinh. Mặc lời trấn an của những người có trách nhiệm, công chúng vẫn có quyền đặt câu hỏi.

  • “Tại sao trong lựa chọn giữa bảo tồn và phát triển đô thị thì phần thua thiệt thường rơi về phía bảo tồn?”, TS khảo cổ học Nguyễn Thị Hậu đặt câu hỏi trong Hội thảo quốc tế Việt Nam học ngày 15 - 16.12 tại Hà Nội.

  • Thiết chế văn hóa đang hàng ngày, hàng giờ đồng hành với đời sống nhân dân và là một phần không thể thiếu của xã hội. Có thể kể đến một số thiết chế văn hóa phổ biến ở đô thị nước ta như bảo tàng, thư viện, nhà hát, rạp chiếu phim…

  • Sự biến mất của Hanoi Cinémathèque, một địa chỉ xem phim nghệ thuật đã có lịch sử gần 15 năm giữa lòng thành phố, đặt ra câu hỏi về sự thân thiện và nhạy cảm với văn hóa của các chính sách phát triển đô thị.