Anh Nguyễn Hữu Đống là bạn của nhiều lớp văn nghệ sĩ, nhất là ở Huế. Từ Trịnh Công Sơn, Nguyễn Đắc Xuân, Trần Viết Ngạc, Đặng Tiến, Trụ Vũ… đến nhiều người thuộc lứa sau như Nguyễn Chí Trí, Vĩnh Ba, Nguyễn Thượng Hải, Hồ Đăng Thanh Ngọc, Lê Huỳnh Lâm, Bạch Lê Quang, Phạm Tấn Hầu…
KTS Nguyễn Hữu Đống - Ảnh: gactholoc.net
Vượt qua sự chênh lệch về tuổi tác và các thứ tín kiến, anh Nguyễn Hữu Đống luôn sẵn sàng chia sẻ câu chuyện của bạn bè, các sáng tác của họ với thái độ trân trọng của kẻ tâm giao.
Vốn là dân kiến trúc và là người hoạt động chính trị, nhưng anh xem thi ca như một tôn giáo.
Để tưởng nhớ đến anh, một người bạn thơ vừa đi xa nhưng còn để lại bao tâm tình; Sông Hương xin được chọn giới thiệu từ trong di cảo bài thơ “Người về muộn” của anh, viết hồi còn ở Paris (1990).
BBT
Người về muộn
Hãy cùng anh về thăm “Cổ Thành” xưa
Dù rất xa - (… đã cách nửa địa cầu!)
Ta về tìm lại những tháng ngày qua
Nơi chúng ta có một thời thơ dại
Em còn nhớ?
Đây cửa Đông Ba, đường vô Thành Nội
Rẽ bên nầy là Lục Bộ, Tôn Nhơn
Xa chút nữa có ngôi nhà rất cổ
Đố em biết vườn ta nay còn đó?
Em nhớ không, nhà em hồi thuở nhỏ
Hoa hải đường đỏ ấm bụi mưa bay
Nhà anh nghèo, bên nầy vườn lặng lẽ
Theo chân em hai buổi học đi về
Chắc em còn nhớ,
Sau nhiều năm học xa anh trở lại
Mẹ khen anh:
“Nhà tuy nghèo nhưng phúc đức…
Điều rất cần cho con cái mai sau…
“Nhưng, mẹ chỉ tiếc…”
(Không còn cho anh được
Một đóa hải đường nào
Của ngôi vườn cổ kính phía bên kia)
Bên kia sông, với ngôi trường một thuở…
Em có còn nghe… trong nắng xôn xao,
Tiếng guốc học trò… đi về hai buổi?
Ôi con đường… hương nồng mùi long não
Anh muốn biết, bạn xưa ai còn lại?
Lên chút nữa… qua Nhà Ga, Bến Ngự,
Rẽ Nam Giao, Bảo Quốc, ghé Từ Đàm…
Vùng đồi xưa có còn hoa mua dại?
Anh muốn tìm… màu tím một thời qua
(Để kể em nghe về một thời rất mộng)
Hãy tựa vai anh, để nhìn cho rõ
Trên đồi kia, có ngôi chùa rất cổ
Thông trăm năm, đứng đợi gió trăng về
Ở trên ấy, anh mơ làm Phạm Thái
Nhớ Quỳnh Như, nhập định qua ngày
Và…
Bên kia đồi là Nguyệt Biều, Long Thọ
Có bến sông, với những chiều rất rộng
Gọi hồn anh, mở ra đời lữ khách
Với những hoàng hôn… đón trễ đò…
(Vì em không đến, chưa thề chờ đợi
Nên anh còn ở lại mãi hôm nay…)
Như thế đó, chuyện anh thời thơ dại
Thời tình yêu, buồn như “Loan và Dũng”
Thời nhìn sông, sông nào cũng “Sông Đuống”
Có bãi ngày xưa… “cát trắng phẳng lì”
Đêm chiêm bao, ầm ì nghe tiếng súng
Thương chiến khu, khóc người đi không trở lại…
Như thế đó… về một thời rất đẹp
Tưởng trôi đi với năm tháng muộn phiền
Bỗng một hôm tình cờ nghe tiếng gọi
Hoa hải đường chợt nở giữa Paris
Gọi anh tới, trao một trời kỷ niệm
Thôi em, xin em đừng nhắc thêm nữa
Hãy cùng nhau trở lại Cổ Thành xưa
Hãy đến vườn em, ta cùng tìm lại
Từng gốc cây, từng bụi cỏ thiên đường
Nơi đó chắc không còn ai chờ đợi
Những người về muộn… nắng sang trưa.
Paris 1990
(SH321/11-15)
Tặng nhà thơ Lâm Hiểu Đông Trời đang mưa mát câyQua công viên Thâm Quyến (*)- Cả thế giới trong nàyTựa bảo tàng bày biện
Tôi ra lệnh cho giao thừa dừng lạiThế kỷ XX khoan hãy ra điThế kỷ XXI đừng đến vội
Mùa thu hẹn ta về Hà NộiTa rong chơi quên cả lối vềMột mình phiêu lãng miền sơn cướcVui cùng trăng cụng chén sơn khê
Vô tư quá tôi trở thành khờ dạiNên chi lỡ hẹn một lời thề
Ba bông hoa mang đêm phi qua vườn saoanh và em định mệnh dịu sángmở địa cầu trinh tiếtlửa quàng xanh yếm cổ mùa đông
Cơn lũ xoáy mòn vai mẹGiạt trôi manh áo em thơNhận chìm bếp lửaNhững hạt lúa không biết lội
Em huyền ảo với mùi hương hoa đạiVà trắng trong như một búp sen hồTôi lầm lỡ nói lời vụng dạiKẻ phàm phu tục tử đến sân chùa.
Người nghệ sĩ lang thangMùa xuân chạm khắc nụ cười ẩn sâu trong từng ô vuông cửa khép
Ơi con chim nhỏ của ta ơiBão tố đêm qua đã dịu rồiNước nước vây quanh thành ốc đảoChỉ còn chim nhỏ với ta thôi
...Ta chỉ là hạt bụiGiữa đất trời mênh mông...
ngày tình yêu chớm nởnhững bông hồng ngát hươngbây giờ hoa, em hỡicánh rã rơi lạnh lùng
...Đàn bướm bay quaÔi những đàn bướm cứ bay qua vườn...
...Bao năm dựngđá nằm chơi với rừng...
...Bon chen lắm chỉ mệt ngườiHồn nhiên bố sống cuộc đời hiền lương...
Linh hồn đã bay...
...Hoa giấy có màu sao không nói...
Có ai không? Tiếng kêu ném vào chiều. Mùa xuân im lặng. Nghe rõtiếng những mầm cây cục cựa. Thì ra chiều này chưa gió ở hoàng hôn.
Tôi đi về phía cánh đồngBất chợt nghe tiếng nhọc nhằn lúa hátVọng từ thẳm sâu đất đai trăn trở...
Khư khư ôm bóng Lam Kiềutrăng lùa Cuội xuống phì nhiêu cánh đồng
Áo em màu trắng mịnDưới trăng ngời sáng trongÁo anh sờn vai bạcTrăng sáng xanh màu rong