Tài nhân hay tội nhân

15:11 14/01/2022

HOÀI PHƯƠNG

Việc làm tranh giả chỉ đến thế kỷ thứ 17 mới bắt đầu phát triển, trước đó người ta thường làm các đồ mỹ nghệ hay các loại tượng giả.

Van Meegeren bên bức vẽ "Jesus Among the Doctors" năm 1945 - Ảnh: wiki

Những người làm tranh giả là những họa sĩ không gặp may trong lĩnh vực của mình, và để tồn tại, họ phải nhờ danh của một người khác. Tuỳ vào khả năng, sở trường, những người làm tranh giả này sẽ tìm cho mình những danh họa nào đó thích hợp. Thí dụ như Pietro Vechia ở Venise chuyên vẽ giả những tranh của Gioszione và Titien. Còn Sébastien Bourdon lại chuyên trách những tranh của Poussin và Lorrain ở Thành Roma v.v... Những người buôn bán tranh giả thường kiêm nhiệm nhiều công việc: là nhà buôn, là hoạ sĩ, nhà phục chế, có khi cả giám định viên nghệ thuật nữa. Trong thời kỳ này tranh của hoạ sĩ Raphael được làm giả nhiều nhất, ông là một trong số những hoạ sĩ tài ba được rất nhiều người mến mộ. Và Terenzio da Urbino là người nổi tiếng nhất làm những tranh giả của Raphael. Nhiều người yêu thích nghệ thuật, mặc dù biết là đồ giả, nhưng không có được bản chính, cũng bằng lòng với một bản sao như thật. Đối với những khách hàng này, vấn đề chỉ còn là: thỏa thuận với người bán một giá cả hợp lý.

Trong những vụ làm tranh giả, có lẽ vụ Van Meegeren là một trong những vụ nổi tiếng nhất thế giới, và đã gây ra nhiều ý kiến tranh luận khác nhau. Van Meegeren là một anh chàng họa sĩ trẻ không tên tuổi người Hà Lan. Trong thời kỳ Đức chiếm đóng, người ta đã phát hiện anh đã bán những bức tranh quý của họa sĩ Hà Lan bậc thầy Vermeer cho một viên nguyên soái Đức quốc xã, và một vài sĩ quan Đức khác. Sau khi Berlin sụp đổ ngày 25-5-1945 anh đã bị nhà chức trách bắt giam ở nhà tù Amsterdam vì tội: Đã đem bán những bảo vật văn hóa của tổ quốc cho kẻ thù.

Khi được hỏi cung, Van Meegeren đã cực lực phản bác lời buộc tội đó, và còn cho rằng chính anh mới là người có tinh thần yêu nước hơn nhiều công dân khác, với lý do: Những bức tranh anh bán cho những sĩ quan cao cấp Đức quốc xã ấy toàn là tranh giả. Như vậy là anh đã đánh lừa được bọn phát xít, chơi khăm được nhiều vố với kẻ thù của tổ quốc mình.

Người ta không chịu nổi với sự khoác lác trơ trẽn của anh, còn những giám định viên nghệ thuật thì cảm thấy bị xúc phạm, khi anh nói mạnh thêm rằng: Không chỉ những tranh đó là tranh giả, mà còn tự tay anh làm ra chúng. Anh đề nghị cho được chứng minh, và cuối cùng lời đề nghị của anh được chấp nhận.

Van Meegeren đã vẽ lại bức "Chúa Giêsu giữa những nhà giảng đạo lý", dưới sự giám sát của cảnh sát, cai ngục và những chuyên gia, giám định viên nghệ thuật. Và tất cả mọi người đều sửng sốt trước tài năng nghệ thuật của Van Meegeren. Đúng là một tác phẩm nổi tiếng của Vermeer đang hiện nguyên hình.

Khi được hỏi tại sao anh lại làm như vậy? Van Meegeren giải thích rằng: Làm điều đó để trả thù việc câu lạc bộ nghệ thuật thành phố La Haye - nơi anh sinh sống và sáng tác, đã không thừa nhận tài năng hội hoạ của anh...

Van Meegeren bị kết án một năm tù, nhưng vì nhiều việc phức tạp liên quan đến những việc bán tranh giả mà các khách hàng đến lúc đó mới biết, họ kiện tụng anh, và vụ án đã kéo dài thành mười năm, Van Meegeren đã chết trong một cơn đau tim và rối loạn tinh thần nặng.

Vụ án làm tranh giả, bán tranh giả của Van Meegeren được dư luận của nhiều giới trong nước Hà Lan, cũng như một số nước châu Âu tranh luận nhiều lúc bấy giờ.

Một số người mà bản thân họ, cũng như gia đình, người thân đã từng là nạn nhân của bọn Đức quốc xã, đã hoan nghênh, đồng tình với "những vố chơi khăm" đó với các sĩ quan Đức, và tuyên dương anh là một "nhân sĩ yêu nước".

Một số dư luận khác cho rằng: Anh đã vẽ giống hệt, đến nỗi ngay cả những chuyên gia, giám định viên nghệ thuật không thể phân biệt đâu là tranh của Van Meegeren vẽ giả, đâu là tranh thật của Vermeer, thì anh ta phải được công nhận là một nhân tài chứ?

Một quan điểm khác của dư luận lại cho rằng: Làm tranh giả, bán tranh giả là phạm pháp. Vì vậy anh là một tội nhân.

Một vài người khác phát hiện thấy có những quan chức tòa án, những giám định viên nghệ thuật, và nhà chức trách khác cũng chẳng cao thượng, sạch sẽ gì nhiều lắm về mặt đạo đức, đã lấy chủ đề của bức tranh của Vermeer mà Van Meegeren vẽ lại "Chúa Giêsu giữa những nhà giảng đạo lý" để bình luận. Và kết luận rằng "Đời là thế đấy!".

H.P
(TCSH52/11&12-1992)
 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • THUẬN AN

    (Đọc cuốn ký sự đường xa “18 tuổi và chuyến phượt solo đầu đời trên đất Mỹ” của Phạm Nguyễn Linh Đan, Nxb. Hội Nhà văn 2018).

  • (Để tưởng niệm thi sĩ Mary Oliver, vừa mất ngày 17 tháng 1, 2019, tại Florida, 83 tuổi)  

    ĐỨC TÙNG

  • CHU HUY SƠN

    Khó có thể kể hết những nhà thơ Việt Nam và thế giới bắt gặp cảm hứng từ cuộc đời cao đẹp và vô cùng trong sáng của Chủ tịch Hồ Chí Minh để sáng tác nên những tác phẩm về Người. Song, tôi cho rằng, bài thơ “Hồ Chí Minh - tên Người là cả một niềm thơ” của nhà thơ Cuba là một trong những sáng tác hay nhất viết về Bác.

  • Sinh năm 1947 tại Rio de Janeiro, Brazil, 40 tuổi mới viết và xuất bản cuốn sách đầu tiên, Paulo Coelho được xem là nhà văn (còn sống) được đọc nhiều nhất thế giới: tuy số lượng tác phẩm đến nay chỉ trên 20 cuốn, nhưng đã phát hành đến 86 triệu bản tại 150 quốc gia, trong đó có nhiều cuốn luôn ở trong danh sách best- seller (số liệu tính đến tháng 6/ 2015). Ngày 22/12/2016, trong danh sách 200 tác giả có ảnh hưởng lớn nhất thế giới do công ty Richtopia đề xướng, Paulo Coelho được kể tên ở vị trí thứ 2.

  • WILLIAM D. ADAMS    

    LGT: William D. Adams hiện là học giả cao cấp tại quỹ hỗ trợ nhân văn và khoa học nghệ thuật lừng danh Andrew W. Mellon của Hoa Kỳ. Từ 2014 - 2017, ông được Tổng thống Obama (lúc đương nhiệm) bổ nhiệm giữ chức vụ chủ tịch Tổ chức Quốc gia về Nhân văn (NEH) - cơ quan độc lập của chính phủ tài trợ các dự án văn hóa, nghệ thuật, và giáo dục.

  • PABLO NERUDA    

    LGT: Pablo Neruda, nhà thơ Mỹ Latinh nổi tiếng thế giới, sinh năm 1904 tại Parral, Chile. Năm 1920 ông đến Santiago để học tập và công bố bài thơ đầu tiên “La canción de la fiesta” (1921), rồi được biết đến rộng rãi qua tập thơ “Crepusculario” (1923).

  • PHẠM THỊ PHƯƠNG THẢO  

    Tôi xin được dùng tên một bài thơ viết tại Paris của mình làm tựa đề cho bài viết này. Đó là những cảm xúc thăng hoa, những phút giây hạnh phúc và cũng là những kỷ niệm khó quên cùng bạn thơ của 24 quốc gia tham dự cuộc thi Slam thơ Quốc tế 2018 tại Paris tháng 5/2018 vừa qua.

  • PHẠM HỮU THU  

    Nhân loại kính nể không chỉ vì đất nước Nhật Bản bình tĩnh ứng phó thiên tai mà còn gây thiện cảm qua hành vi ứng xử của họ. 

  • NGUYỄN THANH VIỆT  

    Nguyễn Thanh Việt là nhà văn gốc Việt đoạt giải văn chương Pulitzer, tác giả của “The Sympathizer,” “The Refugees,” và “Nothing Ever Dies: Vietnam and the Memory of War.” Ông hiện là giáo sư Anh văn tại Đại học Nam California (Mỹ).

  • (T. Segers đặt câu hỏi, Hans Robert Jauss trả lời, Timothy Bahti dịch [sang tiếng Anh], Tạp chí New Literary History, Vol. 11, No. 1, Johns Hopkins University Press, 1979).

  • HENRY SLESAR

    Nhà văn nổi tiếng Henry Slesar (1927 - 2002) viết tiểu thuyết, kịch bản, trinh thám, khoa học viễn tưởng đặc sắc về thủ pháp hài hước, kết cục trái chiều. 

  • PHẠM ĐĂNG  

    Thế giới vừa vĩnh biệt một thiên tài: Stephen William Hawking.
    Ngày sinh của Hawking (8 tháng 1 năm 1942) đúng 300 năm sau ngày mất của Galileo Galilei (8 tháng 1 năm 1642). Ông qua đời (14/3/2018) vào ngày số Pi, cũng là ngày sinh của Albert Einstein (14 tháng 3 năm 1879).

  • Robert Arthur, Jr. sinh năm 1909, tại Philippines, nơi cha của ông, sĩ quan quân lực Hoa Kỳ, đóng quân. Tuổi thơ của ông cũng theo chân cha nay đây mai đó, có điều là ông không nối nghiệp cha (dù đã được nhận vào trường West Point), mà chọn học ngành văn chương.

  • HENRY JAMES   

    Henry James: Nhà văn Mỹ (1843 NewYork - 1916 Luân Đôn), viết tiểu thuyết, truyện ngắn, phê bình văn học; đặc biệt yêu văn học, nghệ thuật Pháp. Tác phẩm: 112 truyện ngắn (1864 - 1910), Toàn tập (1990 - 2009). Chủ đề: Ý thức, tâm lý; mơ mộng, tình cảm; vẻ đẹp, chân lý nghệ thuật.

  • NGUYỄN ĐỨC TÙNG

    Trước khi biết lòng tử tế là gì
    Bạn phải mất đi nhiều thứ

  • NGUYỄN DƯ

    Đọc Thơ Đường bất ngờ thấy bài Lương Châu từ của Vương Hàn (687 - 726):
    Bồ đào mĩ tửu dạ quang bôi
    Dục ẩm tì bà mã thượng thôi.
    Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu,
    Cổ lai chinh chiến kỉ nhân hồi.

  • PHẠM TRƯỜNG THI  

    Tôi và nhà văn Hà Phạm Phú nhận lời mời của Hội Nhà văn Việt Nam đi dự Hội thảo văn học quốc tế Trung Quốc và các nước lưu vực sông Mê Kông gồm: Myanmar, Lào, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam được tổ chức từ ngày 21 đến 25 tháng 5 năm 2017 tại thành phố Nam Ninh, tỉnh Quảng Tây, khu tự trị dân tộc Choang Trung Quốc.

  • W.S. PEIRIS

    W.S.Peiris sinh 1932; đạt giải nhì truyện ngắn tiếng Anh trong cuộc thi Văn học quốc gia Tích Lan năm 2008. Hiện ông sống tại Kiribathgoda, Sri Lanka.

  • PHẠM TẤN XUÂN CAO

    Chủ nghĩa hiện đại khởi đi với các đại tự sự và niềm tin vô điều kiện của nó vào Lý tính đồng thời chủ nghĩa hậu hiện đại nổi lên để phản ứng lại sức hướng động tuyến tính như thế của chủ nghĩa hiện đại, khi mà nó luôn muốn cổ xúy cho một sự bất tín về phía các đại tự sự và tiến hành giải kiến tạo chúng.