Ban quản lý Khu di tích Nguyễn Du đã phát hiện cuốn sách cổ có niên đại 163 năm trước, liên quan đến đến dòng họ Nguyễn - Tiên Điền.
Một trang của cuốn sách tìm được. Ảnh: BK.
Cuốn sách cổ "Tiên Điền xã tân khoa văn, bản huyện lịch khoa hoàng bảng tiên đạt liệt vị tiên sinh và văn cúng, văn thức" của xã Tiên Điền (Nghi Xuân) được viết bằng chữ Hán cổ trên chất liệu giấy dó, khổ 22.5 x 26.5 cm, dày 140 trang, được bảo lưu nguyên vẹn từ trang đầu đến trang cuối.
Sách được chép từ năm Nhâm Tý (1852), triều vua Tự Đức thứ 5. Nội dung chia làm 3 phần: Phần thứ nhất nói về thuyết ngũ hành; phần thứ hai mô tả và vẽ sơ đồ một số ngôi mộ tổ ở Bắc Ninh (Võ Gia huyện - Nguyễn Nhân Duy tổ mộ trung Trạng nguyên Bắc Ninh, Bắc Ninh - Nguyễn Đăng Đạo tổ mộ Trạng nguyên, Bắc Ninh - Nguyễn Cộng tổ mộ trung Thám hóa), Hải Dương (Hải Dương - Chí Lính huyện, Ngô Đình tổ mộ trung Trạng nguyên, Hải Dương - Thanh Lâm huyện, Võ (Vũ) Dương tổ mộ trung Trạng nguyên); Hà Nội (Hà Nội - Thanh Trì huyện, Nguyễn tộc tổ mộ đăng lang dưỡng thập nhị nhân); Hưng Yên ( Hưng Yên - Bình dân xã Nguyễn Dưỡng Đạo tổ, địa trung Thám hoa)... Phần thứ ba ghi nhiều địa danh và có vẽ một số bản đồ (chi đồ) cùng những luận bàn về nội dung thuyết ngũ hành được ghi ở phần thứ nhất. Cuốn sách cổ được phát hiện trên địa bàn xã Tiên Điền (Nghi Xuân - Hà Tĩnh).
Đây là di sản Hán - Nôm độc đáo và quý hiếm, sẽ cung cấp nhiều tư liệu quý nhằm phục vụ công tác phục dựng về di tích, về các lễ nghi tại Văn thánh xã Tiên Điền. Hiện nay cuốn sách được Ban Quản lý Khu di tích Nguyễn Du phối hợp với Câu lạc bộ Hán - Nôm Nghệ An khảo cứu, sưu tầm và chuyển về bảo quản tại kho tư liệu của Khu di tích Nguyễn Du để phục vụ công tác nghiên cứu.
Trong những năm gần đây, tại Hà Tĩnh cũng phát hiện nhiều cuốn sách cổ quý hiếm từ thời Nguyễn, đặc biệt có thể kể đến như các đầu sách: Minh thánh kinh thị đọc, Kinh thi kinh đức quan, Độ thế chân kinh Trần Đại Vương, Chính kinh văn, Khuyến thiện, Khuyến hiếu… Phần lớn các cuốn sách này đều in bằng giấy dó mỏng, mịn với khổ giấy không đều nhau được viết chữ Hán hoặc chữ Nôm. Qua nhiều biến cố lịch sử nhưng đến nay vẫn được bảo quản trọn vẹn.
Theo Hà Tùng Long - Dân Trí
LÃO THƯ SINHLTS: Trong lúc đề tài cổ vật tìm thấy dưới sông Hương đang râm ran, Tòa soạn nhận được câu chuyện tự thuật hết sức thú vị dưới đây. Nhà “Gốm bể học” đã trên 30 năm “về chơi gốm bể”, vậy mà từ mảnh vườn xưa đầy lu hủ ấy lại có biết bao nhiêu nhân tình thế sự vây quanh nhà nghiên cứu Huế. Đọc câu chuyện này, có những đoạn anh em trong tòa soạn không khỏi tiếc thầm: Giá như mình có thể giúp cho nhà nghiên cứu Hồ Tấn Phan một điều gì đó, bởi vì những mảnh gốm ông kiếm về ấy, có phải ông dành cho riêng ông đâu, mà cho cả vùng văn hóa xứ Huế mà ông đã yêu nó biết bao nhiêu!
(tiếp theo phần 1)
LTS: Cổ vật tìm thấy dưới sông Hương gần đây là một đề tài thú vị thu hút các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu, đông đảo bạn đọc trong và ngoài nước quan tâm. Trong vài năm gần đây, báo chí cả nước đã đề cập đến khá nhiều các loại cổ vật dưới sông Hương được tìm thấy, song chưa ai đưa ra những giới thiệu tổng quan một cách khoa học về chúng.
Thuật ngữ “cổ vật” chúng tôi nói đây là để chỉ những đồ vật do khối óc và bàn tay con người làm ra và đã được sử dụng để thoả mãn những nhu cầu tinh thần và vật chất trong cuộc sống cách nay khá lâu hay rất lâu. Những đồ vật này có cái còn nguyên vẹn, có cái đã bị vỡ do sự va chạm theo dòng chảy của thời gian hay do sự vụng về, vô tâm của những người trục vớt.
Toàn bộ hai tầng của đàn Xã tắc - bộ phận quan trọng bậc nhất trong quần thể di tích - di sản thế giới tại Huế, đã được xác định rõ, đặc biệt trong đó là sự xuất lộ rất nhiều tầng đất khác nhau trên khu đàn chính... Đó là kết quả bước đầu của đợt khai quật khảo cổ học di tích đàn Xã tắc triều Nguyễn - TP Huế, do Bảo tàng Lịch sử VN tiến hành từ đầu tháng 2/2008 đến nay.