CAO QUẢNG VĂN
“Bồng bềnh xanh mãi bao niềm nhớ:
Huế ở trong lòng người phương xa…”
Sau lớp sương bụi thời gian huyền ảo, mơ hồ như vẫn luôn thấp thoáng… hình bóng của những năm tháng chưa xa, của một Ngày Xưa vô vàn thân thiết… Những câu chuyện cũ ấy, dù không là cổ tích,” ngày xửa ngày xưa” mà vẫn gợi trong lòng người nghe biết bao cảm thương, hoài niệm! Người ta cảm nghe… những trang sách gần gũi thì thầm, vì những con chữ dường như… biết nói?
Những trang tùy bút Bùi Kim Chi kể về “Ngày xưa ấy”… nơi đây, là những câu chuyện tâm tình về một Huế xưa. Xưa xa mà gần gũi!
Chuyện kể bằng một giọng “rất Huế”, đậm đà âm sắc Huế. Về một Huế của bốn, năm chục năm trước đây, vẫn luôn dạt dào thiết tha trong tâm tưởng, trong trái tim bồi hồi xúc cảm, xốn xang trong bao câu thơ, câu hát câu hò, bao giai điệu nồng ấm hoài cảm hương xưa, trong bao khoảnh khắc không thể nào quên của một thời sâu lắng…
“Huế của Ngày Xưa” ấy luôn ắp đầy kỷ niệm, tất cả đã lặn sâu vào nỗi nhớ, khắc ghi vào tâm khảm mỗi người, nhất là những ai vì hoàn cảnh phải rời Huế, rồi… mang Huế đi xa… Huế như một không gian sâu nặng tâm tình, toát lên hương vị đặc biệt đậm đà của Tình Yêu và Hoài Niệm.
Tình yêu đó là tất cả tình cảm sâu xa mãnh liệt tác giả dành cho Tuổi Thơ, cho Tuổi Học Trò, và Huế. Với bao hồi ức về ngôi làng xưa, về Thành Nội một thuở, về “khỏang trời riêng” Đồng Khánh, “Mái trường bên bờ sông Hương, về một “Góc trời kỷ niệm”,… hay về những chuyến xe đò, về những chuyến “đò Thừa Phủ” qua sông Hương của các cô cậu học trò Quốc Học, Đồng Khánh, về cái thú lội nước lụt… ngày xưa, hay về “cái Tết với cái rộn ràng rất riêng của Huế”, về… ”Những cặp tình nhân một thời của Huế”…
Những trang viết như lời tình tự thiết tha, miên man, thì thầm hoài niệm về những ngày, những năm tháng đã trôi xa, với cô thầy cùng bạn bè cũ xưa dưới mái trường vôi hồng Đồng Khánh, vô tình đã hé lộ, “giải mã” phần nào bí mật của “thế giới Nữ sinh Đồng Khánh ngày xưa”, với bao tên tuổi hoa khôi lẫy lừng, bao nữ tài hoa xuất chúng,… cùng những “chuyện tình học trò” đằm thắm, trong sáng dễ thương của 50 năm về trước, làm sống lại trong tâm khảm mọi người bao hình ảnh, kỷ niệm xưa, cùng tất cả tình cảm đặc biệt chan chứa thân thương dành riêng cho Huế… - Một thời không quên…
Tất cả, xúc cảm, tâm tình Huế lồng trong một không gian tâm tình đậm đà chất Huế, lại được kể bằng một giọng văn “rất Huế”, đã góp phần làm nên những trang tùy bút Bùi Kim Chi với nét duyên riêng, và “thần thái” riêng viết về… Huế của Ngày Xưa, vừa lạ lại vừa quen, xa xôi mà cũng vô cùng gần gũi - với những người Huế, những người con Huế ở phương xa cũng như với những người yêu Huế…
C.Q.V
(SDB12/03-14)
Tháng 4.1938, Toàn quyền Đông Dương đã “đặt hàng” học giả Nguyễn Văn Huyên thực hiện công trình Văn minh Việt Nam để dùng làm sách giáo khoa cho bộ môn văn hóa VN trong các trường trung học. Một năm sau, công trình hoàn thành nhưng lại không được người Pháp cho phép xuất bản.
TRẦN HOÀI ANH
NGUYỄN VĂN MẠNH
Kỷ niệm 140 năm ngày sinh Cụ Huỳnh Thúc Kháng
MAI VĂN HOAN
Vào một ngày cuối tháng 5/2016 nhà thơ Vĩnh Nguyên mang tặng tôi tác phẩm Truyện kể của người đánh cắp tượng Phật Thích Ca Mâu Ni vừa mới “xuất xưởng”.
Trong đời sống học thuật, nhất là khoa học xã hội, có rất nhiều thân danh dành cho số đông, công chúng (quen xem tivi, nghe đài đọc báo) nhưng cũng có những tiếng nói chỉ được biết đến ở phạm vi rất hẹp, thường là của giới chuyên môn sâu. Học giả Đoàn Văn Chúc là một trường hợp như vậy.
Dồn dập trong ba tháng Tám, Chín, Mười vừa qua, tám trong loạt mười cuốn sách của nhà nghiên cứu về Lịch sử Việt Nam thời Tây Sơn Nguyễn Duy Chính liên tiếp ra đời (hai cuốn kia đã ra không lâu trước đó). Cuộc ra sách ồ ạt này cộng thêm việc tác giả về thăm quê hương đã thu hút sự chú ý của bạn đọc và các nhà nghiên cứu ở Việt Nam.
NHƯ MÂY
Chiều 14/8/2016 không gian thơ nhạc bỗng trải rộng vô cùng ở Huế. Hàng trăm độc giả mến mộ thơ Du Tử Lê và bạn bè văn nghệ sĩ từ các tỉnh Kiên Giang, Đắk Lắk, Quảng Nam, Quảng Trị, Đà Nẵng, Hà Nội đã về bên sông Hương cùng hội ngộ với nhà thơ Du Tử Lê.
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Trích Tự truyện “Số phận không định trước”
Từ ngày “chuyển ngành” thành anh “cán bộ văn nghệ” (1974), một công việc tôi thường được tham gia là “đi thực tế”.
NGÔ MINH
Nhà văn Nhất Lâm (tên thật là Đoàn Việt Lâm) hơn tôi một giáp sống, nhưng anh với tôi là hai người bạn vong niên tri kỷ.
NGUYÊN HƯƠNG
Ở Huế, cho đến hôm nay, vẫn có thể tìm thấy những con người rất lạ. Cái lạ ở đây không phải là sự dị biệt, trái khoáy oái oăm mà là sự lạ về tư duy, tâm hồn, tư tưởng. Thiên nhiên và lịch sử đã vô cùng khoản đãi để Huế trở thành một vùng đất sản sinh ra nhiều cá nhân có tầm ảnh hưởng lan tỏa. Và trong số những tên tuổi của Huế ấy, không thể không nhắc đến cái tên Thái Kim Lan.
GIÁNG VÂN
Cầm trên tay tập thơ với bìa ngoài tràn ngập những con mắt và tựa đề “Khúc lêu hêu mùa hè”(*), một cái tựa đề như để thông báo về một cuộc rong chơi không chủ đích, và vì vậy cũng không có gì quan trọng của tác giả.
PHẠM PHÚ UYÊN CHÂU - PHẠM PHÚ PHONG
Ở miền Nam trước năm 1975, những ai học đến bậc tú tài đều đã từng đọc, và cả học hoặc thậm chí là nghiền ngẫm Việt Nam văn học sử giản ước tân biên của Phạm Thế Ngũ - một trong những bộ sách giáo khoa tương đối hoàn chỉnh xuất bản ở các đô thị miền Nam, cho đến nay vẫn còn giá trị học thuật, nhất là trong thời điểm mà ngành giáo dục nước ta đang cố gắng đổi mới, trong đó có việc thay đổi sách giáo khoa.
KỶ NIỆM 50 NĂM NGÀY MẤT NHÀ THƠ NGUYỄN BÍNH (1966 - 2016)
MAI VĂN HOAN
LÊ HỒ QUANG
Nếu phải khái quát ngắn gọn về thơ của Nguyễn Đức Tùng, tôi sẽ mượn chính thơ ông để diễn tả - đấy là “nơi câu chuyện bắt đầu bằng ngôn ngữ khác”.
NGÔ MINH
Ở nước ta sách phê bình nữ quyền đang là loại sách hiếm. Câu chuyện phê bình nữ quyền bắt đầu từ tư tưởng và hoạt động các nhà phê bình nữ quyền Pháp thế kỷ XX.
PHẠM XUÂN DŨNG
(Nhân đọc cuốn sách Trước nhà có cây hoàng mai - Tập tùy bút và phóng sự về Huế - xứ sở phong rêu kiêu sa của Minh Tự, Nxb. Trẻ, TP HCM 2016)
TÔ NHUẬN VỸ
Tại Hội thảo văn học hè hàng năm của Trung tâm William Joner - WJC, nay là Viện William Joiner Institute - WJI, thuộc Đại học Massachusetts - Hoa Kỳ, nhà thơ Võ Quê đã được chính thức mời giới thiệu nghệ thuật ca Huế.
Năm 1992, trong một cuộc gặp gỡ trí thức văn nghệ sĩ ở Vinh, nhà văn Ngô Thảo nói với tôi “cụ Phan Ngọc là nhà văn hoá lớn hiện nay”, lúc này ông không còn trẻ những cũng chưa già.
LÊ THÀNH NGHỊ
Đầu năm 2002, nghĩa là sau Đổi mới khoảng mươi lăm năm, trên Tạp chí Sông Hương, có một nhà thơ nổi tiếng thế hệ các nhà thơ chống Mỹ đặt câu hỏi: Liệu Nguyễn Khoa Điềm có giai đoạn bùng nổ thứ ba của thơ mình hay không? Chắc chắn sẽ rất khó. Nhưng người đọc vẫn hy vọng*.
NGỌC BÁI
(Đọc tiểu thuyết “À BIENTÔT…” của Hiệu Constant)