Nhờ thời bao cấp tôi có những tác phẩm để đời

08:33 28/02/2013

Nhân dịp NSND Đặng Nhật Minh về Huế, tại Cồn Nón, bãi đất bồi cạnh Đập Đá, Nhóm Những người bạn Cố đô Huế và Trung tâm Du lịch Huế xưa Huế nay đã tổ chức buổi giao lưu giữa tác giả bộ phim truyện nhựa Cô gái trên sông với bạn bè văn nghệ sĩ và khán giả Huế hâm mộ điện ảnh đích thực.

Đặng Nhật Minh là một người con ưu tú của Huế, sống ở Hà Nội nhưng tấm lòng luôn luôn hướng về quê hương. Ông trần tình, những thành công trong các tác phẩm của mình có sự ảnh hưởng rất lớn của tính cách và tâm hồn Huế. Đằng sau những tác phẩm của ông nhiều người nhận ra tâm hồn và tính cách Huế của tác giả, cho dù phim không làm ở Huế, cốt truyện, đề tài của phim đều không phải là Huế. Phim của ông có nhiều cơ hội được trình chiếu ở nước ngoài, khi xem nhiều người nhận ra đó là phim do người Việt Nam làm, tính cách nhân vật là tính cách con người Việt Nam. Cách đây ba năm, trong lễ trao tặng thưởng, lần thứ hai của tỉnh Thừa Thiên Huế cho các nhà khoa học và văn nghệ sĩ không ở Huế nhưng có nhiều cống hiến cho sự nghiệp văn học nghệ thuật của Huế giai đoạn 1975-2010, tôi nghe Đặng Nhật Minh bày tỏ: “Dù đã nhận được khá nhiều giải thưởng quốc tế và quốc gia nhưng tặng thưởng này có ý nghĩa rất đặc biệt. Tôi cám ơn đấng sinh thành đã nuôi dưỡng tôi bằng truyền thống gia đình và bằng tâm hồn Huế”.

Lần này tôi lại nghe Đặng Nhật Minh cám ơn thời bao cấp. Ông nói: “Tôi đội ơn thời kỳ bao cấp”. Thời ấy chỉ có một ông chủ duy nhất là Nhà nước chi tiền làm phim. Và làm phim không nhằm vào mục đích kinh doanh, vì thế mới có những bộ phim để đời, có tác phẩm để tự hào, được xem như là kinh điển, là chuẩn mực của điện ảnh Việt Nam, chuông thanh xa vọng xứ người như Chung một dòng sông, Con chim vành khuyên, Bao giờ cho đến tháng mười... Bây giờ ngoài Nhà nước, còn có 40 ông chủ khác. Đó là 40 hãng phim tư nhân. Bỏ tiền làm phim họ lấy mục tiêu lợi nhuận đặt lên hàng đầu. Khi điện ảnh trở thành môi trường kinh doanh, bị đồng tiền chi phối thì không thể có tác phẩm chất lượng cao. Hiện nay, mỗi năm Việt Nam chỉ sản xuất được 15 bộ phim truyện nhựa, trong đó có hai phim do Nhà nước cấp kinh phí. May thay, vẫn có những nhà điện ảnh làm phim vì danh dự, và nhờ đó Đặng Nhật Minh mới làm được bộ phim Đừng đốt. Một số ông chủ hãng phim tư nhân sau khi xem Đừng đốt khen hay, chúc mừng, nhưng cũng rất thành thật với tác giả: Phim rất hay nhưng chúng tôi không dám làm phim kiểu như thế này.

 

Cảnh phim “Cô gái trên sông”. Ảnh: Đặng Nhật Minh cung cấp

Đặc điểm chung của điện ảnh thế giới hiện nay là giải trí. Chức năng giải trí lấn lướt chức năng giáo dục và chức năng thẩm mỹ. Cơ chế làm phim giải trí mở ra thị trường điện ảnh rộng lớn, nó không mang dấu ấn một dân tộc nào nên đến được khắp các châu lục. Đáng buồn là phim giải trí của Việt Nam không hội nhập được. Tưởng bắt chước phim Hollywood, phim Hàn Quốc thì sẽ hội nhập, hoá ra không phải. Có phim lợi nhuận khổng lồ như Mỹ nhân kế, thu 53 tỷ trong ba tuần chiếu nhưng không hội nhập được do không có bản sắc riêng, cũng không gắn với đời sống cộng đồng, xa với sinh hoạt điện ảnh thế giới. Ngay chính khán giả Việt Nam cũng bỏ về nửa chừng trong buổi chiếu khai mạc Liên hoan phim Quốc tế vừa rồi (2012) tại Hà Nội. Ấy là do phim không có được những hình ảnh, dấu ấn con người đặc trưng Việt Nam. Trong khi phim của các nước bạn họ nhìn trực diện vào đời sống và đặt ra những vấn đề bức xúc cần phải giải quyết. Ở một góc nhìn đồng cảm và tương tự, dịch giả Bửu Ý ấm ức: Rất tiếc là hình ảnh Việt Nam rất hiếm thấy trong các phim nước ngoài, ít hơn rất nhiều lần so với hình ảnh của Campuchia, Thái Lan?

Trước khi vào Huế, Đặng Nhật Minh có đọc một bài báo của nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân đề xuất ý tưởng xây dựng Huế theo mô hình thành phố nhân văn. Ông rất tâm đắc, và cho rằng phải xây dựng nền điện ảnh nhân văn mới có được nhiều tác phẩm truyền đời, và có tác phẩm hội nhập với thế giới. Một vài khán giả hỏi về mục đích giáo dục và mục đích giải trí bên nào nặng, nhẹ trong quá trình làm phim, Đặng Nhật Minh chia sẻ: Dù được Nhà nước cấp tiền làm phim, ngay cả trong thời điểm có những cơ quan tổ chức cho cán bộ đi xem phim tập thể, sau khi xem phải viết thu hoạch, ông vẫn làm phim theo cảm xúc của mình, không chịu một sự áp đặt nào cả. Khi làm phim Đặng Nhật Minh không có ý định giáo dục, dạy bảo ai điều gì. Ông làm phim như một lời tâm sự với khán giả. Và chỉ mong được khán giả chia sẻ với mình, mong muốn phim sẽ góp phần nuôi dưỡng tâm hồn đẹp hơn, đồng cảm với nhân vật và đồng cảm với mọi người xung quanh. Đặng Nhật Minh kể, lần sang Ấn Độ tham gia Ban giám khảo LHP, sau buổi chiếu phim Bao giờ cho đến tháng mười, có một khán giả bản xứ tuổi ngoài 50 đến gặp ông với đôi mắt rưng rưng và nói rằng: Tôi khóc khi xem phim Bao giờ cho đến tháng muời…

Đặng Nhật Minh xúc động còn lớn hơn vị khán giả người Ấn. Ông xem đó là một sự chia sẻ, đền đáp.

Đó chính là bản lĩnh là thành quả lao động nghệ thuật của người nghệ sĩ tài năng và chân chính.

Theo Thanh Tùng ( TTHO)
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Triển lãm ảnh về Huế mang tên Thành phố nước của nhiếp ảnh gia người Nhật Hasegawa Taro khai mạc chiều 23/3 tại 15 - Lê Lợi, TP Huế.

  • Bấy lâu nay, nhiều người dân, du khách vẫn thường nhắc đến con rùa khổng lồ thi thoảng xuất hiện trên dòng sông Hương, đoạn trước mặt điện Hòn Chén (thuộc thôn Ngọc Hồ, phường Hương Hồ, thị xã Hương Trà, Thừa Thiên - Huế). Người dân địa phương gọi đó là “rùa thần”.

  • Ngay sau buổi giới thiệu hai cuốn sách về Đặng Huy Trứ và Đặng Văn Hòa của A Chước Đen tại Huế, Hội đồng họ Đặng đã phát thông báo kịch liệt phản đối.

  • Ngày 16/3, Hội Âm nhạc Thừa Thiên Huế đã phối hợp với Trung tâm Du lịch trải nghiệm Huế xưa - Huế nay tổ chức đêm nhạc “Huế nhớ Phạm Duy”, tưởng nhớ người nhạc sỹ tài hoa vừa mới mất vào ngày 27/01/2013.

  • Liên hoan phim Pháp ngữ 2013 được các đối tác trong nhóm các đại sứ quán, phái đoàn và tổ chức Pháp ngữ ở Việt Nam tổ chức tại Huế ở địa điểm Nhà tri thức thành phố Huế và Trung tâm văn hóa Pháp - 1 Lê Hồng Phong).  

  • Dẫu chưa một lần đặt chân tới Huế, nhưng  ai cũng biết đây là trung tâm văn hóa - du lịch lớn của cả nước. Mặc dù đã có rất nhiều sản phẩm du lịch chất lượng cao nhưng dường như ngành du lịch vẫn chưa khai thác hết tiềm năng và thế mạnh sẵn có  của mình.

  • Chiều ngày 13/3, tại Trung tâm Văn hoá Phương Nam (15 Lê Lợi, TP Huế), Chi hội Mỹ thuật Việt Nam tại Huế, trường ĐHNT Huế, Hội Mỹ thuật Thừa Thiên Huế và CLB Họa sĩ trẻ Huế đã phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm “Năng lượng Cố đô” năm 2013.

  • Cổ vật Huế, trong đó có cổ vật cung đình triều Nguyễn rất phong phú, hiện tập trung chủ yếu do các bảo tàng nhà nước quản lý, nhưng không ít cổ vật thuộc về tư nhân sưu tầm và cất giữ.

  • Đề án chính sách bảo vệ nhà vườn Huế được HĐND tỉnh Thừa Thiên - Huế ban hành theo Nghị quyết số 31/2006/NQBT - HĐND ngày 10/4/2006, nhưng đến nay sau 7 năm vẫn chưa đi vào cuộc sống.

  • Vào lúc 22h 10’, tác giả của truyện ngắn “Mái hiên đời” - nhà văn Dương Thành Vũ -  đã trút hơi thở cuối cùng tại Khoa Hồi sức cấp cứu- bệnh viên Trung ương Huế.

  • Nghe tin nhà văn Dương Thành Vũ mất vào khoảng 22h ngày 26/02/2013, Nhà thơ Phùng Tấn Đông, hiện đang làm công tác văn hóa tại thành phố Hội An ( Quảng Nam) vội có mấy dòng gởi ra cho nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc ( TBT tạp chí Sông Hương) chia buồn với các bạn văn cùng gia đình nhà văn Dương Thành Vũ.

  • Ngày 26-2, Sở VH-TT&DL Thừa Thiên - Huế đã khởi công dự án Nhà trưng bày tác phẩm nghệ thuật Điềm Phùng Thị tại số 1 Phan Bội Châu, TP Huế.

  • Sáng 20/2, tại nhà riêng của nhà thơ Trần Vàng Sao (Phường Vỹ Dạ, Huế), Quỹ Phùng Quán đã tổ chức trao tặng thưởng tác phẩm văn học xuất sắc hàng năm cho nhà thơ Trần Vàng Sao với tập trường ca “Gọi tìm xác đồng đội” do NXB Hội Nhà văn ấn hành năm 2012. Tặng thưởng gồm 2 triệu đồng tiền mặt và bằng chứng nhận.

  • Chương trình Ngày thơ Việt Nam năm nay ưu tiên cho các nhà thơ trẻ, các cây bút đến từ đến các trường Đại học, Cao đẳng và các trường THPT trên địa bàn. Chương trình chính của Ngày Thơ năm nay được tổ chức vào đêm 14 tháng Giêng năm Quý Tỵ ( tức ngày 23/02/2013) tại Trung tâm Trải nghiệm Huế xưa và nay ( Cồn nón – Đập Đá).

  • Ngày 19/2/2013 (tức mồng 10 tháng Giêng, năm Quý Tỵ), hội Vật làng Sình ( xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên - Huế)  đã tưng bừng diễn ra với sự tham gia của hơn 100 đô vật và đông đảo người dân cùng du khách.

  • Là một chương trình trong Lễ hội Đền Huyền Trân năm 2013,  Đại lễ cầu nguyện "Quốc thái, dân an" đã được tổ chức tại Thiền viện Hương Vân, núi Ngũ phong, phường An Tây, thành phố Huế vào ngày 17/02 (tức ngày mùng 8 tháng Giêng Quý Tỵ). Đã có rất đông tăng ni phật tử, người dân địa phương và du khách thập phương đến tham dự hoạt động này.

  • Đó là tên của cuộc triển lãm với sự tham gia của 11 họa sĩ sẽ được khai mạc tại trụ sở Tạp chí Sông Hương, số 9 Phạm Hồng Thái vào ngày 5/2 (nhằm ngày 25 ÂL).

  • Sáng 2/2, Hội báo Xuân chủ đề "Báo chí với năm Đô thị Thừa Thiên - Huế 2013" do Hội Nhà báo phối hợp với Sở Thông tin Truyền thông, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Thư viện Tổng hợp tỉnh Thừa Thiên – Huế phối hợp tổ chức khai mạc tại Bảo tàng Hồ Chí Minh tỉnh Thừa Thiên – Huế, số 7 Lê Lợi.

  • Ngày 30.1, Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô (TTBTDTCĐ) Huế ra mắt bộ sách “Khâm định Đại Nam hội điển sử lệ tục biên”, một bộ sách đồ sộ ghi lại các hoạt động của triều Nguyễn vào nửa sau thế kỷ XIX.

  • Huế là kinh đô cuối cùng của chế độ phong kiến Việt Nam. Trải qua 143 năm (1802-1945), vương triều Nguyễn đã để lại nhiều công trình văn hóa có giá trị trên vùng đất Phú Xuân (cố đô Huế ngày nay). Một trong những công trình tiêu biểu trong tổng thể các giá trị văn hóa mà vương triều Nguyễn để lại chính là Cửu đỉnh (9 cái đỉnh lớn).