Ba Thắc cổ miếu ở Sóc Trăng là một cơ sở thờ tự của người Khmer Nam bộ. Nơi đây có nhiều huyền thoại linh thiêng được dân gian truyền miệng. Đặc biệt là những bộ xương người lộ thiên và chuyện kho báu dưới lòng đất.
Ngôi miếu bị tàn cây bồ đề cổ thụ che khuất - Ảnh: Hoàng Phương
Tọa lạc tại ấp Chợ Cũ, TT.Mỹ Xuyên, H.Mỹ Xuyên (Sóc Trăng), Ba Thắc cổ miếu là một cơ sở thờ tự theo tín ngưỡng thờ Néak Tà của người Khmer Nam bộ. Nơi đây có nhiều huyền thoại linh thiêng được dân gian truyền miệng. Đặc biệt là những bộ xương người lộ thiên và chuyện kho báu dưới lòng đất.
Miếu thờ thần bảo hộ
Ngôi miếu không lớn, lại bị che khuất bởi cây bồ đề cổ thụ nên không khí âm u, tĩnh mịch. Ở gian chính, trên khung cửa có tấm hoành Ba Thắc cổ miếu viết bằng chữ Hán, phía dưới chú bằng chữ quốc ngữ. Bên ngoài, ở cửa vòm hàng hiên có đắp chữ số 1927, có lẽ là năm trùng tu cổ miếu.
Trước sân miếu xây một cái tháp thờ Chiến sĩ trận vong theo mô tuýp hiện đại. Ở bên trong gian miếu bố trí các câu liễn, hoành phi chữ Hán và cả dàn lỗ bộ hai bên bàn thờ vốn thường thấy trong các ngôi đình của người Việt ở Nam bộ.
Ông Quách Phụng Hoàng (82 tuổi) cho biết gia đình ông gốc là người Triều Châu, tới định cư ở vùng này đến nay đã ba đời. Ngày xưa ở khu vực này ngoài ngôi miếu Ba Thắc còn có 2 cái am thờ bà Thượng động Cố hỉ và bà Chúa xứ, cùng miếu thờ ông Hổ. “Nghe ông bà kể lại, miếu Ba Thắc lúc đầu cất bằng gỗ, nằm ở bìa rừng hoang vu. Đến năm 1927, những người trong bang hội Triều Châu cất lại. Mãi đến sau năm 1990 mới được sửa chữa và đến năm 2003 trùng tu thêm lần nữa…”, ông Hoàng kể.
Bàn thờ “Ông Tà” Ba Thắc ở vị trí trung tâm cổ miếu. Trên bệ thờ cao có một khám thờ uy nghi, sơn son thếp vàng. Trong khám thờ đặt một hòn đá trứng thuôn dài, được người dân địa phương nhủ vàng.
Theo ông Quách Phụng Hoàng, ông Ba Thắc là người gốc Khmer, nhưng có người nói là gốc Chàm. “Xưa lắm, nghe nói ông được thỉnh từ chùa Miên qua đây cất miếu thờ, người dân địa phương gọi ngôi miếu là “chùa Ông Ba”. Đặc biệt trong dân gian tồn tại truyền thuyết cho rằng, ông Ba Thắc là một hoàng tử của nước Lào, vì xung đột mà phiêu bạt sang đây rồi lạc tới Bãi Xàu định cư. Ông có công biến mảnh đất này thành nơi trù phú, nên khi qua đời, để tưởng nhớ công ơn, người ta xây miếu thờ ông”, ông Hoàng nói.
Tham khảo ý kiến nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng, ông cho biết người Khmer thờ Néak Tà như người Việt thờ vị thần bảo hộ. Do đó có thể hiểu, miếu Ba Thắc thờ vị thần bảo hộ cho xứ Ba Thắc xưa.
Còn chuyện cặp thần xà ở gốc cây bồ đề cổ thụ tu thành chánh quả, được nhiều người cao tuổi trong ấp Chợ Cũ kể lại, cũng như chuyện rắn thần mất trứng gây ra một trận giông dữ dội, làm cây cối, nhà cửa sụp đổ… được truyền tụng ở Bãi Xàu là ảnh hưởng tín ngưỡng thờ thần Naga gốc Ấn được Việt hóa.
Bí ẩn xương người lộ thiên
Trong khuôn viên Ba Thắc cổ miếu, mấy năm gần đây, cứ sau một trận mưa lớn thì lộ lên xương, cốt của người xưa, đa phần là xương ống chân, tay. Năm 2008, số xương cốt được Ban quản lý cổ miếu gom lại vào 2 cái quách rồi xây một ngôi mộ để nhang khói. Hiện nay sân miếu đã được lót xi măng nên việc phát hiện hài cốt không còn nữa. Nhưng trong khu vực này thỉnh thoảng vẫn còn, chỗ khu vườn miếu Bà Thượng động cũng có.
Trao đổi với chúng tôi, tiến sĩ Trịnh Công Lý, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư du lịch TP.Sóc Trăng, cho biết một số nghiên cứu về vùng đất Ba Thắc cho thấy khu vực chung quanh miếu Ba Thắc là nơi từng xảy ra chiến trận. Ông Lý đề nghị các nhà khảo cổ học nên vào cuộc tiến hành khai quật, xác định niên đại cũng như về nhân chủng học của những bộ xương để có kết luận chính xác.
Người dân địa phương cho biết vào năm 2002, khi tiến hành đào móng sửa lại miếu, người ta còn phát hiện được một số chén, dĩa, tiền đồng và cả xương người… bị vùi lấp dưới nền gạch. Từ đó, nhiều người đồn đoán rằng dưới miếu chôn giấu một kho báu...
Theo Hoàng Phương - Ngọc Phan - TNO
Văn hóa đình làng từng có một vị trí hết sức quan trọng trong cộng đồng người dân sống ở chốn kinh kỳ Thăng Long - Kẻ Chợ xưa kia. Theo thống kê, ở khu phố cổ hiện nay vẫn còn hơn 60 ngôi đình trong tổng số 112 công trình tôn giáo tín ngưỡng từng có tại đây. Số phận những ngôi đình đó giờ ra sao, trong thời buổi kinh tế “mặt tiền thành tiền mặt”?
LÊ THỊ MÂY
1
Hơn mười ba năm về trước, kỳ vừa ngưng bom đạn, thường từ sớm chủ nhật, tôi đã về quanh quẩn với phố đổ rậm rì cỏ dại. Nhiều lần đếm đi đếm lại, cũng chỉ còn sót có mười bốn cây dừa, thân bị băm kín miểng bom. Tàn lá xơ xáp, đỏ cháy.
PHẠM HỮU THU
Đầu tháng tư năm nay, tôi mới có dịp trở lại Hải Vân, bởi từ khi có hầm đường bộ, xe cộ ít qua lại con đường đèo quanh co, đầy hiểm nguy nhưng có cảnh quan tuyệt mỹ này.
Ngoài một dung lượng văn hóa tộc người đủ thỏa mãn độc giả thì công trình Mọi Kontum(1937) của Nguyễn Kỉnh Chi và Nguyễn Đổng Chi còn là một văn phẩm tạo được sức lôi cuốn, hấp dẫn đặc biệt. Tham luận góp phần lý giải thành công của tác phẩm trên ba phương diện: Lối khảo tả chân phương mà thấu đạt, trí tuệ sắc bén mà vẫn hồn hậu và văn phong ấn tượng.
Chỉ 15 năm, như chớp mắt, hàng loạt các công trình hiện đại đã hùng hổ đẩy những biểu tượng cũ của Sài Gòn đi sâu vào trong quá khứ, biến chúng thành những tiểu cảnh.
INRASARA
Khi mẹ la chị Hám: “Mi không biết hôm nay là ngày gì sao mà hốt thóc trong lẫm đi xay”, thì tôi biết ngay đây là ngày trăng hết harei ia bilan abih, ngày người Cham kiêng xuất hàng ra khỏi nhà.
Dù có thể không sinh ra trên mảnh đất này nhưng đã là người Việt Nam ai cũng cảm nhận được một Hà Nội của chúng ta từ sông Hồng đỏ nặng phù sa đến Hồ Gươm lung linh truyền thuyết, Văn miếu - Quốc Tử Giám thâm nghiêm... Và cũng xao xuyến nhận ra một cái gì đó rất Hà Nội, của Hà Nội, từ mùa thu se sẽ lâng lâng đến đêm nồng nàn hoa sữa, cơn mưa tìm về phố cổ với màn sương lan nhẹ mặt Hồ Gươm...
Chợ Gôi ở xã Sơn Hòa, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh có tự bao giờ? Câu hỏi thật khó và cũng chưa thể có câu trả lời đầy đủ. Mà cái tên nôm “Gôi” còn được dùng để chỉ địa danh của nhiều nơi khác ở Việt Nam.
Vượt chặng đường hơn 50 km về hướng bắc, từ trung tâm thành phố Pleiku - tỉnh Gia Lai chúng tôi tìm đến làng Kon Solal ở xã Hà Tây, huyện Chư Păh - một trong vài ngôi làng nguyên sơ cuối cùng còn lại của đồng bào BaNa.
Đó là ngôi làng dưới chân núi Chư Mom Ray nhiều huyền thoại. Điều kỳ lạ là cả đứa trẻ 10 tuổi cũng nói được nhiều thứ tiếng, không chỉ tiếng của dân tộc khác, mà họ còn nói được tiếng Lào, Miên và những đứa trẻ được đi học thì tiếng Anh cũng không phải là ngoại lệ.
“Thất bại trước quân Triệu Đà tại Cổ Loa của An Dương Vương dẫn đến 1.000 năm Bắc thuộc là nỗi đau lớn của dân tộc Việt. Nhưng Cổ Loa không chỉ ghi dấu thất bại thiên thu. Mà đó còn là nơi Ngô Quyền chọn làm kinh đô ngay khi đại phá quân Nam Hán năm 938, mở ra thời kỳ độc lập tự chủ của nước việt với triều đình phương Bắc. Và điều này đang bị lãng quên...”.
Chùa Tiêu Sơn (thường gọi là chùa Tiêu) - một danh thắng nổi tiếng và cũng là - trung tâm Phật giáo cổ xưa của Việt Nam.
Đền Quả Sơn ở Bạch Ngọc nay là xã Bồi Sơn, huyện Đô Lương thờ Lý Nhật Quang. Ngài là con thứ tám của vua Lý Thái Tổ, được phong tước Uy Minh vương. Mùa xuân năm 1902, Nguyễn Sinh Cung trên nẻo đường theo cha đi dạy học, thăm thú quê hương có đến chiêm bái đền Quả Sơn - một trong bốn ngôi đền linh thiêng nhất của tỉnh Nghệ.
Hát ví Sông La (tên gọi một làn điệu ví của Xứ Nghệ; cũng có thể hiểu là điệu ví ở sông La) tham luận này đề cập giới hạn những điệu ví ra đời, tồn tạị, phát triển ở vùng sông La, miền Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.
Chùa Nền, phường Láng Thượng, Đống Đa, Hà Nội, được xây dựng từ thời vua Lý Thần Tông (1116–1138), bài trí thờ Phật và song thân của thiền sư Từ Đạo Hạnh là ngài Từ Vinh và bà Tằng Thị Loan.
TRẦN NGUYỄN KHÁNH PHONG
Những năm cuối thế kỉ XIX và đầu thế kỉ XX, ngành Dân tộc học Việt Nam nói chung và miền Trung Tây Nguyên nói riêng được các nhà khoa học, chính trị, bác sĩ của Pháp tiến hành nghiên cứu và công bố nhiều tác phẩm có giá trị.
(SHO) Cứ hễ nhắc tới miền Trung, mỗi người Việt Nam có thể mường tượng ngay ra trong đầu những vùng đất của thiên tai triền miên. Miền đất, nơi mà từ tấm bé cho tới khi lìa đời dường như đều gắn với con chữ nghèo và sớm sương mưa nắng lận đận mưu sinh.
(SHO) Vậy là tôi đã ở Miền Tây mênh mang sông nước! Tôi đã đặt chân lên bến Ninh Kiều Cần Thơ và ấp Mũi Cà Mau! Tôi đã đi tàu ca nô trên những con kênh, con lạch mà hai bên bờ mọc đầy những cây đước, cây tràm…
Huế xưa – nay, Huế của khúc ruột nước non, chứa đựng trong mình cả một bề dày lịch sử thông qua nét trầm mặc cổ kính của những lăng tẩm, cung điện, chùa chiền… Nhưng có lẽ ít ai biết, Huế vẫn còn ẩn chứa trong mình một A Lưới - vùng đất nổi tiếng với những phong cảnh thiên nhiên kỳ thú và trầm lắng nhiều giá trị văn hoá cổ xưa của cộng đồng các dân tộc thiểu số.
LÊ QUANG THÁI
Ngày sinh, nơi sinh, ngày mất, nơi mất, nơi an táng, nơi cát táng là những mốc thời gian quan trọng, đáng nhớ của đời người và con cháu vì dân gian coi đó là việc thể hiện hiếu đạo đối với người đã mất, với tổ tiên, ông bà: Sống nhà thác mồ.