Nghĩ về một họa sĩ còn sống

15:38 02/10/2009
LGT: Sau hơn năm tháng bị tai biến, họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận đang dần hồi phục trở lại. Ý thức sống là sáng tạo đã thôi thúc người họa sĩ. Và như vậy toile đã căng lại trên khung, màu cũng đã sẵn sàng.A. Camus trong một cơn bệnh đã chiêm nghiệm “Bệnh tật là một dòng tu kín”. Hy vọng rằng trong ngọn lửa sáng tạo nhen lên lần này, tranh Hoàng Đăng Nhuận có thêm nhiều chiêm nghiệm mới trong dòng tu kín của mình.S.H

Họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận


LÊ VĂN NGĂN
Tặng Hoàng Đăng Nhuận và những năm cơ hàn.

Đầu những năm 70 của thế kỷ trước ở Đà Lạt, có một gã họa sĩ đi từ Huế vào. Hoang dã và văn minh hội tụ trên người gã, hiện rõ trên khuôn mặt vừa tươi cười vừa nghiêm nghị. Hoàng Đăng Nhuận, một người bạn đã giới thiệu tên của gã họa sĩ ấy trước khi tôi và người mới gặp ngồi im lặng bên ly cà phê trong quán nhỏ dọc đường.

Từ hôm đó, tôi thỉnh thoảng gặp lại Nhuận, không phải trong nhà nhưng gặp trên những con đường. Hồi ấy Nhuận chẳng có một chỗ riêng để mà gối đầu và có phải vì vậy chăng nên Nhuận thường đi dưới nền trời quanh năm thường xám màu gió rét, vừa đi vừa phác thảo trong lòng những bức tranh mới. Những bức tranh mới chỉ ra đời trên toile với những gam màu lạnh thường xuất hiện ở mái nhà này mái nhà khác, những nơi mới quen và có lòng mến Nhuận. Một trong những bức tranh mới này sẽ được bán với giá rẻ để đổi lấy cơm chợ, bánh mì, thuốc lá, toile, màu và đôi khi, một chuỗi hạt cườm cho người nữ sinh đã liều lĩnh yêu gã họa sĩ lưu lạc này.

Nhưng những điều vừa kể ở trên chưa tạo ra lộ trình tình cảm để tôi đến với Nhuận rồi được nghe Nhuận kể đôi nét về con đường dẫn Nhuận vào thế giới của hội họa, con đường đậm nét gian nan và đam mê và ý chí con người. Tình cảm mà tôi và nhiều người khác ở Đà Lạt ở thế kỷ trước dành cho Nhuận dường như từ hai và hơn hai bức tranh của Nhuận. Bức tranh thứ nhất có tên gọi “Đợi chờ”. Ở “Đợi chờ”, tôi còn nhớ một khung cửa, một mặt bàn nghiêng xuống bóng chiều, một người đàn ông nhìn ra khoảng không gian lá vàng và những dấu hiệu bạo tàn của chiến tranh. Đợi chờ gì? Tôi đã có lần hỏi Nhuận giữa đêm khuya thèm thuốc lá và thèm cà phê, nhưng Nhuận chỉ gượng cười không nói. Bức tranh thứ hai là “Những người đi mua không khí”, gam màu xám. Nền trời xám. Khuôn mặt người mầu xám. Chai lọ được đựng không khí để đem về nhà thở cũng màu xám. Và có thêm cơn mưa xám ở cuối chân trời, phía sau cửa tiệm bán không khí.

Sau 1975, đời sống của gã họa sĩ ngày xưa bắt đầu dễ thở rồi theo chuyện kể của nhiều người, trở nên giàu có. Xe mới, nhà mới đến một phần từ tranh được bán với giá cao, chưa kể những cuộc triển lãm cá nhân ở nhiều nước ngoài và trong nước. Nghe vậy những người quen xưa của Nhuận đều mừng nhưng có người lại tự hỏi: bây giờ Nhuận vẽ ra sao? Vẫn theo lối vẽ pointillism hay đã thay đổi? Đổi thay lối vẽ là chuyện bình thường của người sáng tạo nhưng sự đổi thay này đem lại những bức tranh như thế nào khiến Nhuận bán được giá cao như thế? Những câu hỏi trên vẫn ở trong tôi lúc tôi đến gặp Nhuận sau mấy mươi năm xa cách nơi cư ngụ và điều đầu tiên mà tôi gặp là tháp ngà của Nhuận. “Tháp ngà” gồm chỗ ở sang trọng, phòng vẽ sang trọng. Hôm ấy, Nhuận đang ngồi trong tháp ngà của mình, giữa nhiều bức tranh mới và rượu Tây.

- Ông xem bức tranh mới vẽ xong này. Thú vị lắm. Nhuận nói sau khi tôi và Nhuận bắt tay, nhìn nhau với ánh mắt vừa gần gũi vừa xa lạ.

- Thú vị không? Nhuận lại hỏi và tôi còn ngập ngừng.

- Nè, tôi nói cho ông biết nghe, Nhuận lại trở nên nghiêm nghị sau lúc tươi cười. Ông đừng tưởng cách sống thay đổi thì tranh tôi không thú vị đó nghe!

- Tôi không nghĩ như vậy, nhưng còn bận nghĩ đến một bức tranh của ông đang treo trước hiên nhà. Nơi đó là một không gian hồng vàng, một hậu cảnh im lặng, một chiếc ghế chưa có người ngồi. Bức tranh ấy gợi cho tôi về Nhuận ở thế kỷ 20. Tranh thường thiếu bóng người nhưng vẫn gợi nên sự có mặt của con người qua cửa sổ, bậc thềm vắng chẳng hạn.

- À! Đó là bức “Giành cho một người sắp đến”. Còn những bức tranh mới vừa rồi, ông cứ tiếp tục nhìn.

Nhuận nói và tôi nghĩ đến sự ra đời của cái mới. Có những cái mới được đón nhận ngay lúc sơ sinh và có những cái mới khác, chịu những ánh mắt bình thường của người thưởng ngoạn, chịu như thế cho đến lúc người họa sĩ qua đời. Đến lúc ấy, những bức tranh mới sẽ bật sáng lên.

Quy Nhơn
8/2009
L.V.N
(247/09-09)



 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode
Bình luận (0)
Bạn đọc nhiều
Xem thêm

  • Nhìn từ hình tượng vĩnh cửu

    TRẦN BÌNH LAN

    Trong nghệ thuật Việt Nam hiện đại, hình tượng lãnh tụ Hồ Chí Minh được nhiều nghệ sĩ trên nhiều lĩnh vực nghệ thuật khai thác, đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị cao dưới nhiều góc nhìn và nhiều phương pháp sáng tác khác nhau, vì thế, để có những cái nhìn mới và để có những tác phẩm lạ về hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh là một đề tài khó đối với nghệ sĩ hiện nay.

  • Minh họa trên Sông Hương 35 năm: HÀNH TRÌNH CỦA SỰ HÒA ĐIỆU VỚI CHỮ NGHĨA

    PHẠM TẤN XUÂN CAO

    Mỹ cảm của một tờ báo hay một tờ tạp chí xuất phát từ đâu? Yếu tố quyết định mỹ cảm của người đọc đối với một tờ báo hay một tờ tạp chí nào đó phải chăng luôn khi nào cũng gắn với cái bìa của nó hay với một thành phần khác của nó hay không?

  • “Lại về lại 2018” và khúc đồng vọng của quá khứ

    KHẢ HÂN

    “Lại về lại 2018” là triển lãm do Tạp chí Sông Hương tổ chức trong dịp Festival Huế 2018. Triển lãm với sự tham gia của các họa sĩ, nhà điêu khắc đang sinh sống tại Huế, tại thành phố Hồ Chí Minh, Quảng Nam,… và những người bạn yêu Huế.

  • Huế Ta nhìn từ “Một thoáng Tam Giang”

    KHẢ HÂN

    “Một thoáng Tam Giang” là triển lãm lần thứ ba này của nhóm các họa sĩ trẻ Huế Ta được ánh xạ một cách tài tình qua những khúc ngẫu hứng ngân lên từ phá Tam Giang.

  • “Hội Ngộ” -Bản giao hưởng đa thanh của Mỹ thuật Huế

    PHẠM TẤN XUÂN CAO

    Trong những ngày cuối năm 2017, tại Trung tâm nghệ thuật Lê Bá Đảng & Điềm Phùng Thị đã diễn ra cuộc triển lãm mỹ thuật với chủ đề "Hội Ngộ".

  • Cây đại thụ của Mỹ thuật ở Huế đã về trời

    LTS: 9 giờ sáng 17/7/2017, họa sĩ Vĩnh Phối đã trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng bên bờ sông Đông Ba - thành phố Huế, sau một thời gian sống chung với căn bệnh ung thư.

  • Cảm thức giày vò hay nỗi ám ảnh về cái chết

    KHẢ HÂN

    Phác họa nên một bức chân dung, ở đó, hình thể trong tranh có thể tự mình truyền tải một thứ ngôn ngữ của riêng nó,…

  • Cố họa sĩ Bửu Chỉ được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật năm 2016


    KHẢ HÂN

  • Hội họa trên áo dài - sự đồng hành trong sáng tạo

    THIÊN HÀ

    Một sự kiện văn hóa đáng lưu tâm trong kỳ Festival nghề truyền thống Huế 2017 là lễ hội áo dài với chủ đề Hội họa Huế và Áo dài, được diễn ra trên cầu Trường Tiền, bắt đầu Iúc 20 giờ đêm 30/4.

  • Đôi nét về tranh minh họa qua Tạp chí “Những người bạn cố đô Huế” đầu thế kỷ XX


    NGUYỄN THỊ HÒA

  • Cốt cách Huế trong tranh của họa sĩ Tôn Thất Đào

    Tôn Thất Đào được các thế hệ họa sĩ tài hoa mệnh danh là một họa sĩ bậc thầy của Huế.

  • Chất thơ mộng trong tranh họa sĩ Nguyễn Văn Tuyên

    LÊ HUỲNH LÂM

    Họa sĩ Nguyễn Văn Tuyên không có xưởng vẽ, không treo tranh quanh nhà như nhiều họa sĩ khác.

  • Hồi Cố - Trăm năm còn lại

    AN PHÚ

    Hồi Cố - là tên của phòng triển lãm mỹ thuật trưng bày tác phẩm của các họa sĩ đã có nhiều đóng góp cho nền Mỹ thuật Thừa Thiên Huế và sự phát triển của tổ chức Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế.

  • Phố hoang liêu

    TUỆ NGỌC

    Thầm lặng dường như là phong cách của họa sĩ trẻ Hoàng Đăng Khanh. Sự thầm lặng đó thể hiện trong nghệ thuật và cả trong cách sống của anh với cuộc đời.

  • Dấu ấn “Triển lãm Mỹ thuật trẻ lần thứ 1 - Huế 2016.”

    TUỆ NGỌC

    Hội họa nói riêng và nghệ thuật thị giác nói chung của Huế đã có một thời kỳ rực rỡ với những tên tuổi cống hiến cho mảnh đất giàu văn hóa này như Tôn Thất Đào, Phạm Đăng Trí, Bửu Chỉ, Điềm Phùng Thị, Lê Bá Đảng, Đinh Cường, Hoàng Đăng Nhuận, Vĩnh Phối, Nguyễn Văn Tuyên…

  • Nhóm “Lại Về Lại” bày tranh cùng Festival Huế 2016

    Đến hẹn lại lên, các họa sĩ yêu Huế từ TP HCM, Đà Nẵng, Huế lại về bày tranh tại Tạp chí Sông Hương hưởng ứng Festival Huế 2016. Ngoài ba họa sỹ thân thương: Kim Long, Trương Đình Quế và Nguyễn Tuấn đã đi xa, những người còn ở lại vẫn tiếp tục đồng hành cuộc chơi của Nhóm “LẠI VỀ LẠI” đã được khởi động từ 2008. Phòng tranh “LẠI VỀ LẠI 2016” lần này, đã có thêm những tên tuổi mới.
    Sông Hương xin giới thiệu đến quý bạn đọc các tác giả tham gia phòng triển lãm tranh “LẠI VỀ LẠI 2016”, sẽ khai mạc tại Tạp chí Sông Hương từ 27/4/ tới đây.

  • Để có phòng tranh “Niệm”

    ĐẶNG MẬU TỰU  

    Một sáng giữa tháng 2, tình cờ tôi được nhóm họa sĩ trẻ nội thành mời uống cà phê ở đường Thạch Hãn. Hôm ấy có khá đông anh em nhóm trẻ ở cà phê Rider, lâu mới gặp, chuyện trò rôm rả trên nền tiếng hát của ca sĩ Khánh Ly quen thuộc cùng những ca khúc Trịnh Công Sơn.

  • Niệm

    TUỆ NGỌC

  • Yếu tố thời gian trong sơn mài Võ Xuân Huy

    Họa sĩ Võ Xuân Huy sinh năm 1970, học Đại học Nghệ thuật Huế và sau đó trở thành giảng viên tại trường. Sự đột ngột ra đi của anh vào ngày 15/3 vừa rồi đã để lại khoảng trống đầy đau thương và ám ảnh trong lòng bạn bè; cũng gần như một thông điệp về cõi người vô thường dưới bầu trời quá rộng mà ở đó sự thành công chỉ đến khi năng lượng của kẻ sáng tạo được thắp sáng đổ bóng cả vào lòng đất tăm tối.
    Bài viết của Hoàng Diệp Lạc, thơ của Tịnh Thy và Phùng Tấn Đông là nén tâm nhang mà Sông Hương muốn gửi đến độc giả. 

  • Khi Lê Văn Nhường dắt cơn mưa đi chơi

    HẠ NGUYÊN

    Trong cuộc đời, cái đánh thức ký ức của ta đến tận cùng sâu thẳm nhất, đó chỉ có thể là mưa.

    • 1 2 3 4 5
Bạn đọc nhiều