Một bộ sách âm nhạc đồ sộ

17:04 06/02/2009
NGUYỄN THỤY KHAVới độ dày gần nửa mét, gồm 7 quyển sách chia làm 5 tập (có tập 2 và tập 5 gồm 2 quyển) và bìa sách trình bày đẹp, trang trọng, bộ sách “Hợp tuyển tài liệu Nghiên cứu - Lý luận - Phê bình âm nhạc Việt Nam thế kỷ XX” là bộ sách âm nhạc đồ sộ và công phu nhất của ngành âm nhạc từ trước đến nay do Viện Âm nhạc Việt chủ biên và ấn hành vừa giới thiệu trước công luận gần đây.

Đó là mơ ước cả nửa thế kỷ nay của giới phê bình - lý luận - nghiên cứu âm nhạc, giờ mới thành hiện thực. Trông vào tên tuổi những nhạc sĩ tham gia Hội đồng Biên tập đã thấy đầy nể trọng. Đó là GS-TS khoa học Tô Ngọc Thanh (Chủ tịch hội đồng), là PGS-TS Vũ Nhật Thăng (Phó chủ tịch hội đồng), là nhạc sĩ Đặng Hoành Loan - Phó viện trưởng Viện Âm nhạc (Thư ký hội đồng), và các thành viên là các nhạc sĩ: Dương Viết Á, Bùi Trọng Hiền, Nguyễn Thị Minh Châu, Nguyễn Thị Ánh Nguyệt và Hoàng Trường. Họ đã miệt mài mấy năm ròng để trình làng bức tranh toàn cảnh nghiên cứu - lý luận - phê bình âm nhạc Việt Nam thế kỷ XX vừa sống động, vừa uyên bác đến bất ngờ.

Hợp tuyển được bố cục như sau: Tập đầu tiên là “Những kiến giải về văn hoá âm nhạc Việt Nam”. Tập tiếp theo gồm 2 phần: Nhạc hát cổ truyền và nhạc đàn cổ truyền. Tập tiếp nữa là: Nhạc cụ. Tập tiếp sau là: Nhạc sân khấu cổ truyền. Tập cuối gồm 2 phần: Nhạc hát mới và nhạc đàn mới. Gần 7500 trang sách đã tạo nên bề thế của hợp tuyển với nhiều tên tuổi lớn như Hồ Chí Minh, Trường Chinh, Nguyễn Văn Linh, Đỗ Mười, Tố Hữu, Nguyễn Văn Tố, Hà Huy Giáp, Cù Huy Cận, Thế Lữ, Nguyễn Đức Bình, Lưu Hữu Phước, Trần Văn Khê, Nguyễn Xuân Khoát, Nguyễn Hữu Ba v.v...

Hoá ra cái sự đau đáu suốt một thế kỷ vừa qua của các lãnh tụ, các nhà nghiên cứu - lý luận - phê bình âm nhạc Việt Nam là một kiến giải thường trực thế nào là âm nhạc Việt, thuần việt từ quá khứ xa xăm đến thời hiện đại hôm nay. Mọi buồn vui về sự thăng trầm của “con âm Việt ” qua thời gian đều thổn thức trong các trang viết đầy trách nhiệm của họ. Đọc toàn bộ hợp tuyển này, thấy mình được trang bị một nhìn nhận tự tin hơn, khoa học hơn, dân tộc hơn và chiến lược hơn. Không manh mún, nhỏ lẻ và manh động nữa. Vấn đề ở chỗ làm sao đại chúng hoá được những điều đau đáu này vào xã hội ở thế kỷ mới để tạo nên diện mạo âm nhạc mới “vừa tiên tiến vừa đậm đà bản sắc dân tộc”.

Hợp tuyển là thành công của nhóm chủ biên và tầm nhìn sâu sắc của Viện Âm nhạc Việt Nam bảo vệ tinh thần Việt trong âm nhạc mà qua thời gian, sự đồng hoá vẫn đứng vững vàng, khác biệt giữa bao giọng điệu âm nhạc của các dân tộc trong nhân loại. Họ đã lao động nghiêm túc, vắt kiệt mình trong sưu tầm, đánh giá và cấu trúc hợp tuyển để có một “công trình vàng” độc nhất vô nhị đáng nể trọng. Những nỗ lực trong sáng tạo và đánh giá âm nhạc của thế kỷ qua thật đáng kinh ngạc, thật to lớn. Chính điều đó đặt lên vai thế kỷ mới một trọng trách, một gánh nặng không thể chối bỏ được.

Nhìn bộ sách âm nhạc đồ sộ mà nửa mừng, nửa lo. Đọc cả 7500 trang sách thấy “toát cả mồ hôi hột” như đứng trước một đỉnh Thái Sơn thật khó khăn tìm cách vượt qua. Nhưng không thể nào chùn bước.
Hợp tuyển thật khách quan và công bằng khi đề cập đến những bài viết liên quan tới sự nghiệp âm nhạc của nhạc sĩ Phạm Duy - một nhạc sĩ Việt Nam xa xứ đã để lại nhiều giai thoại, nhiều tranh luận trong cả giới chính trị lẫn giới âm nhạc và văn hoá nghệ thuật trong nhiều năm qua. Có lẽ đã tới thời điểm sau 30 năm thống nhất đất nước, chúng ta cũng cần có cách nhìn như hợp tuyển này để đánh giá rõ ràng về những cống hiến và những hạn chế ở người nhạc sĩ tài danh này để thêm vào tham số giá trị dân tộc Việt những trang nhỏ đầy khích lệ.
            N.T.K

(nguồn: TCSH số 192 - 02 - 2005)

 

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • VĂN CAO

    Sau triển lãm Duy nhất 1944 (Salon Unique), tôi về một căn gác hẹp đầu phố  Nguyễn Thượng Hiền.

  • TRƯƠNG QUANG LỤC  

    Lần đầu tiên tôi quen biết nhạc sĩ Tôn Thất Lập là tại thành phố Hồ Chí Minh sau ngày thống nhất đất nước. 

  • DƯƠNG BÍCH HÀ

    Miền núi phía Tây Bắc huyện Minh Hóa ở Quảng Bình có nhiều nhóm tộc người cùng sinh sống như nhóm người Mày, Rục, Sách, Mã Liềng, A Rem (gọi chung là tộc người Chứt), và tộc người Nguồn (trước kia gọi là người bản địa Kẻ Sạt, Kẻ Xét, Kẻ Trem, Kẻ Pôộc bộ Việt Thường, nước Văn Lang).

  • TRÀ AN    

    Người ta gọi Trịnh Công Sơn là Sứ giả tình yêu, Kẻ du ca về phận người, hay Người tình mọi thế hệ… nhưng có lẽ với tên gọi mà nhạc sĩ Văn Cao đặc biệt yêu mến dành tặng ông: “Con người thi ca” thì chức danh ấy phù hợp hơn cả.

  • TRẦN NGUYỄN KHÁNH PHONG  

    I. Vài nét về dân ca Tà Ôi
    Trong hệ thống phân loại, dân ca Tà Ôi có đến 9 làn điệu gồm: Cà lơi, Ba bói, Cha chấp, Xiềng, Ân tói, Babởq, Ra rọi, Roin, Ru akay. Mỗi làn điệu đều có những quy định, cách thức thể hiện khác nhau.

  • Hoàng Nguyễn hiện là giảng viên thanh nhạc Trường Cao đẳng Nghệ thuật Huế. Anh bước vào nghề hát từ năm 1968. Từ 1973 đến 1978 học thanh nhạc Nhạc Viện Hà Nội, sau đó chuyển về giảng dạy ở trường âm nhạc Huế. Năm 1981 đến 1985 học thanh nhạc tại Bungari. Với kỹ thuật thanh nhạc điêu luyện, Hoàng Nguyễn đã góp phần quan trọng vào thành công buổi trình diễn thanh nhạc Thính phòng đầu tiên tại Hội văn nghệ Thừa Thiên - Huế.

  • NGUYÊN CÔNG HẢO  

    Sau Đại hội tháng 01 năm 2013, vừa ổn định xong công việc tôi được nhạc sĩ Nguyễn Trung, Chi hội trưởng Chi hội Âm nhạc của tỉnh Bắc Ninh mời đi dự chương trình Liên hoan âm nhạc các tỉnh, thành phố kết nghĩa tại thành phố Huế vào tháng 4 năm 2013.

  • NGUYỄN XUÂN HOA

    Tại Diễn đàn Nghệ thuật Châu Á - Thái Bình Dương (Forum of Asian and Pacific Performing Art) năm 1996 ở Hyogo, Nhật Bản, những nhạc công Nhã nhạc Huế đã có các buổi giao lưu, cùng biểu diễn với Nhã nhạc Nhật Bản; đồng thời một số nhà nghiên cứu Nhã nhạc của hai nước cũng đã có dịp trao đổi về mối quan hệ giữa Nhã nhạc Á Đông (Gagakư Nhật Bản, Ahak Hàn Quốc, Yayue Trung Hoa và Nhã nhạc Việt Nam).

  • Thất lạc suốt 150 năm - và bị hiểu lầm là tác phẩm của em trai bà – một bản nhạc táo bạo và phức tạp của Fanny Mendelssohn mới đây đã nhận được sự chú ý xứng đáng dù muộn màng. Hậu duệ cách bà sáu thế hệ kể lại câu chuyện.

  • Theo thông tin mới nhận được từ phía Cục NTBD, ca khúc “Nối vòng tay lớn” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã chính thức được cấp phép lưu hành và phổ biến rộng rãi trên toàn quốc.

  • Gần 1 tháng, sau khi Cục Nghệ thuật biểu diễn (NTBD) có công văn yêu cầu tạm dừng lưu hành 5 ca khúc sáng tác trước năm 1975, công chúng yêu nhạc vẫn chưa hết băn khoăn. Mới đây, việc tìm thấy bản gốc ca khúc “Con đường xưa em đi” lại càng khiến dư luận băn khoăn hơn: Mất bao lâu để nhà quản lý hoàn tất việc đối chiếu giữa bản gốc và dị bản của ca khúc? Sau sự việc này, việc xác minh dị bản ca khúc nói chung sẽ được thực hiện ra sao?

  • Bà Kha Thị Đàng - vợ cố nhạc sỹ Châu Kỳ đã bật mí về con đường mòn xuyên qua một cánh đồng lúa mà bà cho rằng chính con đường này đã tạo cảm hứng cho chồng bà và nhà thơ Hồ Đình Phương viết lên ca khúc “Con đường xưa em đi”.

  • Nói đến văn hóa Quảng Bình, không thể không nhắc đến hò khoan Lệ Thủy. Với lối hát dung dị, mộc mạc và gần gũi, làn điệu dân ca này là món ăn tinh thần bao đời nay của người dân nơi đây. Những ngày qua, hò khoan Lệ Thủy đã vang lên giữa Thủ đô, tạo điểm nhấn trong chương trình “Quảng Bình trong lòng Hà Nội”.

  • Vừa qua UNESCO đã chính thức ghi danh công nhận di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

  • Từng đứng trước nguy cơ mai một, nhưng giờ đây, những làn điệu Then không chỉ đã dần tìm lại được chỗ đứng của mình mà còn đang trên hành trình trở thành di sản văn hóa của nhân loại. Đó chính là kết quả của sự nỗ lực không ngừng của các cấp, chính quyền và các nghệ nhân, những người tâm huyết với Then.

     

  • Erik Satie (1866-1925) được các nhà nghiên cứu lịch sử âm nhạc ngợi ca vì đã có công mở đường tới chủ nghĩa tối giản trong âm nhạc cổ điển từ trước Chiến tranh thế giới lần thứ nhất.

  • Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn giải thích việc gửi văn bản gửi Sở VH-TT TP HCM yêu cầu tạm dừng lưu hành 5 bài hát đã cấp phép phổ biến để hướng dẫn các tổ chức, cá nhân thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về quyền tác giả và quyền liên quan.