Hãy cùng trở lại quá khứ, nghe câu chuyện có thật mà như cổ tích, để cảm nhận về một tình bạn đầy xúc động. Tình bạn giữa đôi voi Xung và Cung. Tình bạn giữa hai dân tộc Việt Nam - Liên Xô ngày ấy, Việt Nam - Liên bang Nga bây giờ.
TS. Nguyễn Thụy Anh, TS. Nguyễn Quốc Hùng và con gái họa sĩ Vladimir Sevchenko trong buổi giao lưu ra mắt sách tại Hà Nội - Ảnh: Thái Minh
Vượt đường xa vạn dặm
Đôi bạn voi sinh năm 1907 dưới tán rừng già nhiệt đới. Lớn lên trong thời kỳ đất nước bị giặc ngoại xâm, đôi bạn voi đã cùng nhân dân Việt Nam trải qua nhiều đau thương rồi vùng lên quật khởi, đấu tranh giành độc lập. Năm 1953, hai con voi lên đường đến Liên Xô như một món quà của tình hữu nghị, được Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chính phủ Việt Nam tặng thiếu nhi và nhân dân thành phố Leningrad, tức thành phố Saint Petersburg của nước Nga ngày nay. Đường xa vạn dặm, hai bạn voi đã đi bộ một năm 3 tháng, băng rừng, lội suối, trèo đèo, thêm 29 ngày ròng rã đi xe lửa từ Trung Quốc qua vùng Siberia mênh mông, đến ga cuối cùng là Phần Lan, từ đó được đón về vườn bách thú thành phố. Người dân Leningrad đã hào hứng đón đôi voi, kể cho nhau nghe về hành trình dài gian khổ trước khi có mặt tại đây, và gọi chúng bằng hai cái tên trìu mến: Xung và Cung.
Xung và Cung sống trong vườn thú Leningrad một thời gian dài và mang niềm vui cho thiếu nhi, người dân cũng như vị khách đến thăm thành phố. Tình cờ, câu chuyện ấy đến với Vladimir Sevchenko, trở thành nguồn cảm hứng bay bổng để chàng sinh viên ngành mỹ thuật vẽ nên một loạt tranh về Việt Nam cùng chuyến chu du đầy can đảm của đôi bạn voi. Ấy thế, đối với họa sĩ, Việt Nam vẫn là một nơi xa lắc và bí ẩn. Sevchenko phải dành hàng giờ mỗi ngày để gặp đôi voi, phác thảo hàng trăm bức tranh. Nhưng câu chuyện chưa dừng lại ở đấy. Những bức tranh đó, một lần nữa tác động mãnh liệt đến nhà văn thiếu nhi nổi tiếng Vitali Bianki, khiến ông đặt bút viết bản hùng ca về đôi voi này. Việt Nam hiện ra tươi đẹp và kỳ vĩ trong câu văn miêu tả khung cảnh rừng già, sông nước, con người hiền hòa và kiên cường... Cuốn sách “Xung và Cung - Đôi bạn voi dũng cảm” của hai tác giả được xuất bản hàng triệu bản bằng tiếng Nga, minh chứng cho tình hữu nghị, gắn bó sâu sắc giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Liên Xô do Chủ tịch Hồ Chí Minh dày công xây đắp.
Trải qua hơn nửa thế kỷ, lần đầu tiên cuốn sách được hai dịch giả Nguyễn Thụy Anh và Nguyễn Quốc Hùng dịch sang tiếng Việt. Cuốn sách gợi nhớ những trang đối thoại văn hóa rực rỡ giữa hai nước Việt Nam - Liên Xô ngày ấy, Việt Nam - Liên bang Nga bây giờ. Hai dịch giả chia sẻ, cùng nhau thực hiện một cuốn sách giản dị không phải vì họ không thể làm việc độc lập, mà đó là niềm vui ấm áp khi được cùng kể một câu chuyện ý nghĩa của tình bạn giữa đôi voi, giữa hai quốc gia, cũng như niềm vui của nhà văn Bianki và họa sĩ Sevchenko từng có.
“Khi dịch, tôi nghĩ không biết các bạn độc giả tiếp nhận cuốn sách này như thế nào, bởi vì cuốn sách tương đối đơn giản, và câu chuyện về Việt Nam thì các bạn quá biết rồi. Nhưng tôi lại muốn các bạn nhìn ở góc độ khác, qua lăng kính của một người nước ngoài ta mới thấy vẻ lung linh của những gì vốn quá thân thương, gần gũi, đến nỗi ta quên dành thời gian mà ngắm nhìn, âu yếm. Cuốn sách mỏng với những điều đặc biệt giản dị nhưng tôi cho rằng nó chứa đựng nhiều câu chuyện lớn lao”, dịch giả Nguyễn Thụy Anh nói.
![]() Cuốn sách “Xung và Cung - Đôi bạn voi dũng cảm” mới ra mắt độc giả Việt Nam |
Ảnh: Thái Minh |
Thắm thiết tình hữu nghị
Sau 60 năm, câu chuyện của Xung và Cung đến với độc giả Việt Nam nhờ dịp tình cờ TS. Nguyễn Quốc Hùng gặp bà Nikolskaia Galina Vladimirovna, con gái họa sĩ Vlardimir Sevchenko. “Ánh mắt nhiệt huyết của bà, năng lượng tỏa ra khi bà nói về cha mình, kể về hành trình của hai bạn voi từ Việt Nam tới Liên Xô khiến tôi rất xúc động. Có lẽ, bất cứ ai khi nghe đều muốn lan tỏa câu chuyện đó tới độc giả Việt Nam, để chúng ta biết được món quà giản dị, giàu tình cảm mà Việt Nam đáp lại sự giúp đỡ quý báu của nhân dân Liên Xô”. Theo dịch giả Nguyễn Quốc Hùng, càng ý nghĩa trong không khí kỷ niệm năm chéo hữu nghị Việt Nam - Liên bang Nga (2019 - 2020), kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (1950 - 2020), khi mỗi người ngược về quá khứ, nghe câu chuyện có thật mà như cổ tích này.
Gặp gỡ độc giả Việt Nam trong buổi ra mắt sách tại Hà Nội (7.12), bà Nikolskaia xúc động nhớ về người cha của mình, về những tình cảm của ông đối với Việt Nam và tâm sức của ông khi vẽ về đôi bạn voi như minh chứng cho tình hữu nghị. “Cũng như những người Xô Viết thời đó, cha tôi tìm hiểu về Việt Nam, yêu mến nhân dân Việt Nam. Ông đắm chìm vào hình ảnh hai bạn voi để vẽ nên câu chuyện. Suốt bao năm qua, đấy chính là nhịp cầu vun đắp tình cảm đáng tự hào giữa hai nước. Đó là tình cảm không biên giới, không phân biệt không gian, thời gian, trong hoàn cảnh khó khăn, vẫn được lưu giữ, và đang lan tỏa đến thế hệ trẻ Việt Nam - Liên bang Nga hiện nay”.
Khi các bạn nhỏ Liên Xô đọc cuốn sách và thả trí tưởng tượng bay bổng đến một đất nước kỳ lạ, các em đã biết thêm về một Việt Nam như miền cổ tích, thấy những cái cây, con vật chưa bao giờ được thấy, biết những điều mà các em chưa bao giờ được nghe... Nhân dân Liên Xô đã nghe câu chuyện đôi bạn voi bằng trải nghiệm thực tế của mình, vì khi hai bạn voi sang đến thành phố Leningrad tươi đẹp, họ cũng vừa mới trải qua chiến tranh chống phát xít chưa đầy chục năm. Vì nước Nga nằm ở châu Âu và châu Á, họ mang trong mình tâm thức của phương Đông nên có sẵn chất tự sự rất gần gũi với Việt Nam. Và vì thế, câu chuyện đã chạm đến trái tim của hàng triệu bạn đọc Liên Xô, bây giờ tác động ngược lại hàng triệu độc giả Việt Nam.
Theo dịch giả Nguyễn Thụy Anh, “bước vào thời đại mới, thông tin về Liên Xô, về những con người Xô Viết trước đây dần ít đi, với nhiều bạn trẻ có cảm giác xa lạ. Thông qua những câu chuyện nhỏ như vậy sẽ giúp mọi người hiểu được con đường đi đến tình hữu nghị giữa Việt Nam và Liên Xô xưa và Liên bang Nga ngày nay. Dù nhỏ, giản dị, nhưng đó là động lực mạnh mẽ để lan tỏa cho thế hệ mai sau tiếp tục vun đắp cho tình hữu nghị ấy”.
Ở sách mới, Phan Triều Hải nhớ về thành phố gắn chặt với ký ức tuổi thơ, còn Du Tử Lê hoài niệm những thanh âm của phòng trà xưa.
Những quê hương trên trái đất này đều là nhỏ bé như những dấu chấm trên bản đồ, nhưng trong tim mỗi người, chúng mãi thôi thúc họ tìm về những kỷ niệm ấu thơ, về gia đình, về tình yêu đầu đời. Đó là những câu chuyện được chia sẻ tại buổi giao lưu giới thiệu sách “Những quê hương bé nhỏ: Congo, Burundi, Thuỵ Sĩ và Việt Nam” tối ngày 18/7, tại Hà Nội.
Từng bùng phát mạnh mẽ vào khoảng cuối năm 2015 đến 2016, năm 2017 bắt đầu suy thoái, nhưng bất ngờ, vào những ngày giữa năm 2018, hai đề tài du ký và lịch sử bất chợt trở lại thị trường sách trong nước.
Chưa bao giờ văn học trẻ lại vươn mình mạnh mẽ, trong đó phần nhiều là những cây bút trẻ với những cuốn sách tản mạn, tùy bút, tản văn, truyện ngắn. Nhiều tác giả trẻ rất có ý thức xây dựng hình ảnh cá nhân, duy trì sức nóng tên tuổi của mình và những cuốn sách.
Năm nay, thi sĩ Phan Vũ đã bước qua tuổi 92, và là nhân vật cao niên nhất trong làng thơ còn tại thế. Thi sĩ Phan Vũ tài hoa và đào hoa, nên sự thăng trầm của cuộc đời ông gần như không tránh khỏi.
Đọc sách của Bùi Nguyễn Trường Kiên, bạn đọc thấy rất nhiều bi kịch cuộc đời, các nhân vật chính hoặc là trẻ mồ côi, hoặc là những đứa bé bị bỏ rơi, thậm chí ngay cả các nhân vật phụ hoàn cảnh cũng không khá hơn.
Nhân dịp ngày Gia đình Việt Nam 28/6, cuốn sách Cùng con đi qua tuổi teen của hai tác giả Chu Hồng Vân và Vũ Thu Hà được ra mắt. Cuốn sách Cùng con đi qua tuổi teen tập hợp những câu chuyện chân thực, những tình huống sinh động mà cha mẹ nào hẳn cũng từng thấy mình phải đối mặt.
"Trở về từ cõi sáng", "Mật mã sự sống", "Trải nghiệm cận tử" góp phần để độc giả khám phá ý nghĩa cuộc sống.
Trong những năm trở lại đây, tự truyện – một trào lưu không mới nhưng vẫn bùng lên như một “cơn lốc” và được nhiều văn nghệ sĩ nổi tiếng ưa chuộng. Cùng với những thông điệp khác nhau mà mỗi cuốn tự truyện đem lại cho bản thân người viết và các độc giả, không ít cuốn lại như “con dao hai lưỡi” kéo theo những scandal ồn ào to nhỏ, khiến những người được nhắc tên trong sách tổn thương, khiến độc giả thất vọng, bị “sốc”...
Lễ trao Giải thưởng Văn học sông Mekong lần thứ 9 được Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức trang trọng ngày 15/6, tại Hà Nội.
Tác giả Lê Bá Thự tái hiện cuộc sống quê ông ở thế kỷ trước với cảnh bắt tôm, bắt cá, làm ruộng, chăn trâu...
Trong lịch sử dân tộc Việt, bên cạnh các bậc anh hùng, tráng sĩ, không thể không nhớ đến Nữ đô đốc Bùi Thị Xuân, Học sĩ Nguyễn Thị Lộ...
Tiểu thuyết tâm lý xã hội đầu tiên của văn đàn Việt Nam thế kỷ 20 từng một thời gây tranh cãi về giá trị thuần phong mỹ tục.
"Thần thoại Hy Lạp", "Một nhận thức về văn hóa Việt Nam" là hai trong ba tác phẩm sẽ ra mắt độc giả vào cuối tháng 5.
Người xưa có câu rất thấu lý: “Khôn văn điếu, dại văn bia”, tôi nhớ đại khái, không hiểu có sai chữ nào không.
12 truyện ngắn được viết từ Torino (Italy), trong niềm hoài cảm về Sài Gòn - nơi tác giả sinh ra và lớn lên.
Vào mùa hè năm nay, Nhà xuất bản Phụ nữ xin trân trọng giới thiệu đến quý độc giả bộ tiểu thuyết “Thiên nhạc” của nữ tác giả Trường An - một áng văn độc đáo thấm đẫm tinh thần Phật giáo của nước nhà.
Thời gian qua, nhiều nhà văn đã mạnh dạn “hoài cổ” với những truyện, tiểu thuyết lịch sử - đề tài thường không dễ, bởi nhìn người xưa, việc xưa qua lăng kính ngày nay, nếu không khéo sẽ có những ý kiến trái chiều.
Ngày 24/4, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam phối hợp với Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Nam Định tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà thơ Nguyễn Bính (1918-2018).
Xưa nay hiếm có những người trong làng văn mà giỏi võ, trong làng võ lại viết văn hay. Chính vì thế, khi nhà văn múa võ và võ sư viết sách thường gây nên những “cơn sốt” thu hút sự chú ý của nhiều người.