Tôi là người chưa làm thầy ai suốt cuộc đời gần bát tuần của mình, vậy mà mấy năm qua gần đến ngày 20-11 tôi đều được nhận quà!
Lá thư tri ân của bác sĩ Hoàng Thị Lài hằng năm gửi đến dịp 20-11 - Ảnh: NKP
Người tặng quà là bà Hoàng Thị Lài, một bác sĩ nhi khoa đã hơn 80 tuổi, đi lại khó khăn, nên năm nào cũng phải nhờ một bác xe ôm đưa quà đến nhà tôi.
Món quà thứ nhất
Thực ra, tôi chỉ là người tiếp nhận gói quà đặt lên trước ảnh anh tôi là bác sĩ Nguyễn Khắc Viện (1915-1997) trên bàn thờ gia đình. Nguyên do trong nhiều năm cuối đời, vợ chồng anh Viện từ TP.HCM ra Hà Nội thường ghé nghỉ lại nhà tôi, kết hợp mở “lớp” giảng dạy về tâm lý trẻ em cho y bác sĩ nhi khoa, giáo viên mẫu giáo ở Huế, trong số “học viên” đó có bác sĩ Hoàng Thị Lài.
Mặc dù “lớp” tâm lý trẻ em mở ở Huế chỉ trong vài năm, mỗi năm chỉ dăm ba buổi, nhưng “nhất tự vi sư, bán tự vi sư”, bác sĩ Lài từ khi biết nhà tôi có đặt ảnh thờ bác sĩ Nguyễn Khắc Viện, cứ gần đến ngày 20-11 lại nhờ bác xe thồ đem gói quà nhờ tôi thắp hương để tri ân người “Thầy đã để lại cho đời chữ tâm rất đẹp” - nói theo lời của bác sĩ Lài.
Món quà chỉ là gói trà thơm và một bông hồng với những dòng chữ đã xiêu vẹo nhưng đậm đà tình nghĩa thầy trò, được ghi trên chiếc phong bì thay cho lời khấn trước bàn thờ. Còn năm nay, thay bông hồng là chuỗi hạt sen Tịnh Tâm.
Món quà thứ 2
Một món quà tương tự như thế còn được bác sĩ Lài gửi ra tận Hà Nội cho giáo sư - viện sĩ Nguyễn Cảnh Toàn, nhưng mối quan hệ “thầy - trò” với bác sĩ Lài còn đặc biệt hơn. Đó là bác sĩ Lài thay em trai mình, tiến sĩ toán Hoàng Hữu Đường đã mất (1936-1987). Bác sĩ Lài đã thay mặt người em ruột tài giỏi mà đoản mệnh chúc ngày 20-11 thầy Nguyễn Cảnh Toàn.
Có thể nói Hoàng Hữu Đường là một nhà toán học tài năng đặc biệt của Việt Nam. Ông sinh tại Huế, nhưng quê lại ở làng Bích La bên sông Thạch Hãn nổi tiếng, đồng hương và là người thân của những tên tuổi như Hoàng Phủ Ngọc Tường, Hoàng Thị Ái, Hoàng Thi Thơ...
Ông tốt nghiệp đại học xuất sắc năm 20 tuổi và trở thành một trong số giáo sư đầu tiên của khoa toán Đại học Tổng hợp Hà Nội, có công trình nghiên cứu mới mẻ được các giáo sư toán học như Lê Văn Thiêm đánh giá cao.
Năm 1973, ông trở thành người mở đầu việc bảo vệ luận án phó tiến sĩ trong nước, mà một trong các giáo sư phản biện - chấm luận án là giáo sư Nguyễn Cảnh Toàn.
Hơn mười năm sau khi người học trò ưu tú ra đi, trong một lá thư gửi người chị là bác sĩ Lài, giáo sư Nguyễn Cảnh Toàn viết: “... Đã hơn 50 năm trôi qua, kể từ khi tiếp quản thủ đô và đón nhận những khóa sinh viên đầu tiên, tôi nhớ nhất anh Hoàng Hữu Đường, một tài năng trẻ đầy triển vọng... Anh mất đi quá sớm, để lại tiếc thương cho bao nhiêu người, trong đó có tôi...”.
Vị giáo sư viết những dòng này mấy năm qua sức khỏe đã sút kém nhiều. Biết tôi và giáo sư Nguyễn Cảnh Toàn là anh em con dì, mấy năm qua trước khi gửi quà ra Hà Nội, bác sĩ Lài đều gọi điện “thăm dò” sức khỏe giáo sư, vì biết đâu...
Năm nay chị lại vừa gọi cho tôi và tôi khuyên rằng chị đã già yếu, anh Toàn thì nay không đọc được thư nữa và đã quá hiểu tấm lòng quý hóa của chị, chị đừng gửi gì ra nữa nhưng bác sĩ Lài nói: “Không! Tôi đã chuẩn bị rồi. Tôi gửi chút ít cho em nó vui lòng...”.
Đủ làm chúng ta ấm lòng
Những ngày lễ tết, ở đâu có chuyện tặng quà thầy cô chỉ vì vụ lợi thì tôi không biết, nhưng chỉ riêng việc bác sĩ Lài tỏ lòng tri ân với vị giáo sư thay cho người em đã mất gần 30 năm, cũng như với người thầy dạy tâm lý của mình đã ở “cõi khác” gần 20 năm cũng đủ làm chúng ta ấm lòng trong ngày 20-11, dù trời có mưa rét chăng nữa...
Theo Nguyễn Khắc Phê - TTO
Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, nhu cầu độc giả ngày càng cao và đa dạng, chức năng của thư viện cũng thay đổi. Không chỉ là kho tri thức liên tục cập nhật những đầu sách mới và hay, thư viện giờ đây còn phải là không gian văn hóa, sáng tạo, gần gũi, thuận tiện cho người đọc có thể tiếp cận bất cứ lúc nào.
Văn hóa dân gian đã có nhiều biến đổi, nhưng các thành tố của nó vẫn tồn tại và tái cấu trúc, tạo nên bộ mặt văn hóa của xã hội đương đại. Văn hóa ấy là tấm căn cước cho mỗi người Việt khi hội nhập thế giới, đồng thời mang lại giá trị tinh thần và cả cơ hội khởi nghiệp cho giới trẻ.
Sau hơn 20 năm xuất hiện tại Việt Nam, internet ngày càng đi sâu vào cuộc sống, tạo ra những thay đổi to lớn từ thói quen hàng ngày, tới cách làm việc, giao tiếp, tương tác xã hội, quan niệm về không gian, thời gian... Những thay đổi ấy đòi hỏi xây dựng các giá trị văn hóa mới - văn hóa mạng.
LÊ HOÀNG TÙNG
Vai trò của thể dục, thể thao đã được xã hội thừa nhận, đánh giá là một trong những nhân tố quan trọng tác động đến sự phát triển của mỗi cá nhân và đất nước.
Tác phẩm sơn mài “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của danh họa Nguyễn Gia Trí - một bảo vật quốc gia đã bị hư hại nặng nề sau quá trình làm vệ sinh của Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác bảo quản, tu bổ, phục chế.
Di tích xuống cấp là một trong những vấn đề tồn tại song hành với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản ở Hà Nội. Bên cạnh những khó khăn về nguồn kinh phí, tình trạng tùy tiện trong tu bổ, tôn tạo cũng đang là bài toán đòi hỏi có giải pháp khắc phục hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững giá trị di sản.
Tính đến đầu năm 2019, qua 7 đợt công nhận theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam đang sở hữu 164 hiện vật, nhóm hiện vật được tôn vinh là bảo vật quốc gia. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, vấn đề ứng xử với các bảo vật quốc gia đang tồn tại nhiều số bất cập, nhất là tình trạng can thiệp thô bạo với không ít hiện vật khiến dư luận bất bình.
Dự án “Tương lai của truyền thống” vừa tổ chức buổi trò chuyện “Cảm hứng nghệ thuật Tuồng”. Với sự tham gia của NSND Mẫn Thị Thu, NSƯT Phạm Quốc Chí, NSƯT Nguyễn Ngọc Khánh, Nghệ sĩ Nguyễn Thành Nam một lần nữa những bất cập trong công tác bảo tồn và phát triển nghệ thuật Tuồng đã được chính người trong cuộc chia sẻ.
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Gọi là “Chuyện bên lề” vì chủ trương xây Khu Lưu niệm nhà thơ Tố Hữu (KLNTH) là của UBND Tỉnh Thừa Thiên Huế, tôi “bỗng dưng” bị lôi vào cuộc do đã viết bài “Ngày Xuân thăm quê nhà thơ Tố Hữu” đăng trên báo Văn nghệ số Tết Mậu Tuất - 2018.
Phát biểu tại hội nghị kiểm tra, đánh giá việc triển khai, thực hiện Nghị quyết 33 về xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước tại địa bàn TP.HCM ngày 20/4/2019, ông Võ Văn Thưởng - Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhận định: “Văn hóa TPHCM đã phát triển nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng”.
Để hạn chế bạo lực học đường, có ý kiến cho rằng, bên cạnh kiểm soát, ngăn chặn những clip độc hại, bạo lực trên mạng xã hội, cần đưa giá trị sống và kỹ năng sống đến học sinh và giáo viên, qua đó tạo môi trường giáo dục thân thiện hơn, khiến học sinh hạnh phúc hơn.
5 năm kể từ khi Ngày Sách Việt Nam ra đời, khắp các địa phương trên cả nước, hoạt động cổ vũ cho văn hóa đọc được tổ chức rộng rãi. Tại các hệ thống giáo dục đào tạo, phong trào đọc sách cũng lan tỏa mạnh mẽ.
Thần tượng là một nhu cầu thiết yếu của thế hệ trẻ, nó cần thiết như cơm ăn nước uống hàng ngày. Có phải chăng xã hội chúng ta đang thiếu vắng những anh hùng, những con người bình thường, những sự việc bình thường đã trở nên quý hiếm, được nêu gương khiến thế hệ trẻ tìm đến những kẻ giang hồ cộm cán, những kẻ tìm mọi cách để gây sốc trong đời sống và trên mạng xã hội?
Tại Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề: Xây dựng trường mầm non hạnh phúc và nói không với bạo lực học đường, diễn ra sáng 9.4, chuyên gia giáo dục Đan Mạch, PGS. Jette Eriksen khẳng định, để đẩy lùi bạo lực học đường, chúng ta phải xây dựng một nền giáo dục với những phương pháp sư phạm đầy nhân văn và thân thiện với trẻ, kết hợp quan điểm của trẻ em trong tất cả những gì chúng ta làm.
Thông qua cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc”, các em đã có những cảm nhận hết sức tuyệt vời về vai trò của đọc sách, của văn hóa đọc.
NGUYỄN THANH TÙNG
Trong số ra ngày 25 tháng 11 năm 1990, một tờ báo chủ nhật xuất bản ở Hà Nội đăng bài "Giáo dục gia đình - S.O.S" của bạn đọc Lê Hòe.
Chúng ta đã nói quá nhiều về sự xuống cấp đạo đức cá nhân và xã hội mà chưa chỉ ra được căn nguyên sâu xa của nó là gì, nằm ở đâu và phải làm gì, tháo gỡ như thế nào… Sức mạnh đến từ nhiều thiết chế xã hội, trong đó có báo chí với vị thế và tầm ảnh hưởng rộng lớn.
Chủ trương xã hội hóa các hoạt động văn học - nghệ thuật trong đó có nghệ thuật sân khấu đã được triển khai thực hiện hơn 20 năm nay… Tuy nhiên, theo họa sĩ - NSND Lê Huy Quang, quá trình này với sân khấu vẫn đang như một vòng tròn quẩn quanh chưa xác định được hướng đi cụ thể.
Đi dạo trên nhiều tuyến phố của Hà Nội bắt gặp nhiều biển hiệu đề bằng tiếng nước ngoài. Ngay cả khi chúng ta đón lượng khách du lịch kỷ lục là 15 triệu lượt/người trong năm 2018 thì điều này không chỉ chứng tỏ chủ các cửa hàng, công ty thiếu tự tôn văn hóa dân tộc mà còn vi phạm quy định pháp luật.
Xã hội phát triển, các khu đô thị mọc lên ngày một nhiều. Dạng nhà chung cư cao tầng, nhà ống, nhà liền kề, biệt thự phát triển mạnh mẽ dẫn đến sự thay đổi lớn về sinh hoạt của người Việt. Từ đó dẫn đến thay đổi đáng kể về vị trí, vai trò và chức năng của Ban (bàn) thờ gia tiên…