LÊ HÀ
Cây hoa gạo bên phía cầu Dã Viên sáng nay bỗng thắp lửa đỏ cả một khung trời. Cái màu đỏ chói lòa như ngọn đuốc rực cháy giữa một bầu trời xanh thẳm tháng ba còn vươn mùi ẩm lạnh.
Nhành xuân - Ảnh của NSNA Văn Đình Huy
Sớm nay, lúc đứng nơi vọng lâu, ngắm nhìn mặt trời đỏ rực đang nhô lên từ phía bên kia thành phố, nghe cái rét miên man như đang chảy tràn trong làn gió nhẹ thơm nức mùi cỏ cây, và cả mùi sương trong vắt thanh lành mà thấy ban mai êm nhẹ như những sợi tơ giăng ngang mặt sông mùa cũ. Đợi tia nắng đầu tiên vàng ươm như hũ mật ai vừa đánh rơi xuống phố, phủ lên từng ngọn cây, lá cỏ xanh ngắt, bỗng thấy phố xá quanh mình không dưng lại bừng lên sự sống đến dịu kỳ.
Tháng 3, bầu trời xanh và trong văng vắt như được nhìn qua mảnh giấy màu ngày xưa bà vẫn hay gói từng chiếc bánh hạt sen thơm ngát ngày xuân. Chiếc bánh nhỏ xíu tròn xoe như hạt bi ve mà nhấm nháp ăn mãi chẳng hết. Chiếc vỏ bánh thì đủ màu, bao giờ cũng được giữ lại. Để một hôm nào đó, lại lấy ra vuốt ve và ngắm nghía bầu trời. Bầu trời tuổi thơ, bao giờ cũng đầy màu sắc, tựa như đang được nhìn qua chiếc vỏ kẹo bé xinh một thuở. Phố mùa này vẫn đang thay áo mới. Lá trút đầy trên phố cho những chồi xanh hé nụ ươm hoa. Những con đường vẫn còn nằm im nghe tiếng lá sang mùa, nên hoa phượng đỏ trời, bằng lăng tím rịm, hoàng yến vàng ươm hay muồng anh đào hồng tía vẫn còn chìm trong cơn mưa xuân lất phất, thật lâu nữa mới khoe khoang nhan sắc. Nên hoa gạo tháng ba kéo ngang quá phố bỗng được xôn xao đón chờ.
Tôi nhớ mãi cái màu đỏ rực giữa không gian cổ kính u trầm nơi cung An Định. Cây hoa gạo ở đó, năm nào cũng thắp lửa làm sáng bừng cả một góc khuôn viên. Giữa mùa hoa gạo đang trổ bông, bước chân thường hay lạc lối mà dạo quanh khu vườn nơi ấy. Vườn xuân đầy nắng mênh mang. Nắng rớt trên mái ngói cũ kỹ phủ màu rêu úa. Nắng chảy tràn trên những mảng tường vàng ươm cổ kính. Nắng thắp lửa trên đóa hoa gạo đốt cháy cái lạnh còn sót lại của ngày xuân. Những đóa hoa đỏ rực, nghiêng mình nằm trên lối cũ đầy rêu, tựa như tiếng thở dài thật nhẹ rớt trong thinh lặng. Tôi nhớ mãi dáng ai thướt tha trong tà áo trắng, làm duyên bên cội hoa rụng đầy những bông đỏ thắm, đôi môi chúm chím đỏ tựa cánh hoa gạo trên cành. Tháng ba, ngày trong xanh đầy nắng. Lũ chim về đậu trong vườn rúc rích hát ca. Tiếng chim trong veo như tiếng nắng rớt lạo xạo trên lối đi rải đầy những viên đá cuội, tựa như tiếng khúc khích cười của tuổi thơ ngây.
Mùa này, giữa những mảng xanh ngắt phủ đầy trên phố, thi thoảng lại bắt gặp những đốm lửa lập lòe rực đỏ giữa màu xanh. Giống như khi ngồi nơi Quan Tượng Đài giữa một chiều hoàng hôn đỏ rực, cây gạo già nơi đó cũng bung hoa đỏ thẳm, từng chùm hoa lộng lẫy như hằn in vào vệt đỏ phía trời xa. Hay lúc ngồi nhìn đàn bồ câu trắng nhảy nhót trong trong khuôn viên Trung tâm Văn hóa tỉnh, hoa gạo nơi đó rớt đầy thềm, đang u buồn nằm nghe cơn mưa vừa lướt ngang qua ẩm ướt.
Tôi có người bạn ở Kim Long, vào mùa hoa gạo, cô thường hay lang thang dạo quanh thành phố. Sau những thỏa thích ngắm nghía bầu trời đỏ rực màu hoa, cô lại nâng niu nhặt những đóa hoa gạo mang về. Đôi bàn tay khéo léo chỉ quen dùng cọ vậy mà có thể biến hoa gạo thành món ngon. Cái cảm giác lạ lẫm khi thưởng thức mọn lạ mà quen dễ khiến người ta có vô vàn cảm xúc. Giống như khi cô ngồi nơi bậc thềm Quan Tượng Đài, ngắm nghía những đóa hoa đỏ rực treo trên trời, lại không ngừng than thở: Hoa gì đã đẹp còn ăn ngon.
Tháng ba, hoa gạo đã bắt đầu rụng xuống những đóa đầu tiên. Tôi lại ngược về phía Kim Long làm khách nhà người quen cũ. Chỉ mong một hôm nào đó, trong bữa cơm chiều khi hoàng hôn phủ đỏ mặt sông trước nhà, lại lần nữa được nếm cái vị giòn sần sật lạ lẫm từ nhị đóa hoa rực rỡ.
Tháng ba, hoa lửa đã thắp trên bầu trời, rực rỡ đến nôn nao.
L.H
(TCSH44SDB/03-2022)
CHÍ CÔNGNghe xã ấy chuẩn bị gặt chiêm, làm được nghĩa vụ lương thực, thuế nông nghiệp và hè thu 1983 sớm hơn các nơi khác, tôi cùng hai cán bộ cơ quan đi về đấy rút kinh nghiệm để có kế hoạch tuyên truyền sát thực tế.
VĨNH QUYỀNXe vượt qua một khúc quanh, màu lúa xanh rờn đột ngột hiện ra phía trước. Chúng tôi vừa để lại đằng sau thành phố Huế cổ kính. Hai ngày qua, chúng tôi đã đi thăm và làm việc ở đấy.
ĐẶNG THỊ HẠNH Tùy bútVề cái thị xã cỏn con mà chúng tôi đến vào cuối đông năm ấy, ký ức tôi giữ lại còn bị giới hạn hơn nữa, do bao giờ không gian về một nơi nào đó ta giữ lại từ ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác, cuối cùng cứ hẹp dần lại để chỉ còn rút lại ở không gian ta quen thuộc nhất.
PHAN THỊ THU QUỲCách đây trên 80 năm, trên con đường làng ấy, đến tết, dưới hai bụi tre Là Ngà mát mẻ người ta thường đánh bài chòi. Một công tử họ Phan ở làng Đốc Sơ làm trong triều nội với chức Hàn lâm viện Biên tu, và một thiếu nữ họ Bùi con nhà giàu làng Đốc Bưu, ngồi bên chòi thành hai phe. Hễ công tử đi một con bài thì thiếu nữ trúng và ngược lại.
HÀ THÀNHChúng tôi chuẩn bị hành trang theo đoàn công tác đặc biệt của tỉnh Thừa Thiên Huế, sang làm việc với tỉnh Xa-ra-van nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Để chuẩn bị đón nhận các hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh ở chiến trường Lào về nước.
ĐỖ NGỌC YÊN(Kỷ niệm ngày thành lập Hội Liên Hiệp VHNT Thừa Thiên Huế)Vào một sáng đầu thu, tôi tìm đến khu tập thể Trung Tự, Hà Nội, nơi nhà văn Bùi Hiển đang sống cùng con cháu. Ông là một trong số những người đầu tiên tham gia thành lập Phân hội Văn nghệ Thừa Thiên tháng 10 năm 1950, tổ chức tiền thân của Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế hiện nay.
NGUYỄN QUANG HÀ Hồi ký(Kỷ niệm ngày thành lập Hội Liên Hiệp VHNT Thừa Thiên Huế)
VŨ ĐÌNH HÒE Trích đoạn trong cuốn Hồi ký "Pháp quyền - Nhân nghĩa Hồ Chí Minh".
THÁI KIM LAN Viết tặng Lisa Eder
PHẠM NGỌC CẢNH Bút ký Sau này tôi mới biết cụ Đỗ Tất Lợi. Dành dụm mãi tiền sinh hoạt phí của một anh lính, tôi ra cửa hàng sách quốc văn. Mua một cuốn Nam dược... về đặt đầu giường như cái gối. Gối lên những kỷ niệm về cây, về lá để nhớ thương bà. Những trang viết về cây ngải cứu, cây thạch xương bồ, cây bồ công anh hay như những bài thơ. Những trang viết về củ nghệ, củ gừng, quả mướp đắng, trái me chua phúc dày như kinh Phật.
NGUYỄN TRỌNG TẠOKim Mai thân nhớ,Ngày giáp Tết, tôi về miền thơ ấu. Cây đa cổ thụ, ngôi miếu rêu phong vẫn đứng giữa đồng quê như đợi như chờ từ vạn kỷ.
NGUYỄN THẾ TƯỜNG Bút ký Dải đất Việt khi chạy dài vào tới miền Trung thì xép lại trong một khúc eo. Một bên là dãy Trường Sơn hùng vĩ che chắn. Một bên là biển rộng sóng vỗ bờ.
NINH GIANG THU CÚC Ghi chép Thuở còn bé tí tẹo tôi thường được người lớn kể cho nghe chuyện một anh chồng Cọp đi rước Cô mụ (nữ hộ sinh) cho chị vợ đang đau bụng đẻ.
TRÍ NHÂN Truyện kýNăm 1954, đa số cán bộ, đảng viên ở chiến trường miền đều tập kết ra Bắc theo Hiệp định Giơ-ne-vơ. Chỉ có một số ít cán bộ, đảng viên cốt cán được bố trí ở lại trong vùng tạm chiếm để xây dựng cơ sở cách mạng, tổ chức lực lượng đề phòng địch phá hoại Hiệp định đình chiến.
NHẤT LÂM Bút ký Năm 1948, từ đồng bằng huyện Triệu Phong, chúng tôi vượt quốc lộ 1A lên một xã miền núi, xã Phong An. Hồi ấy rừng bạt ngàn vô tận, xã Phong An chỉ cách thị xã Quảng Trị chừng mười cây số, do núi rừng ngút ngàn, mà trở nên xa vời như xứ sở lạ lùng ngàn dặm. Chúng tôi bảo nhau: đề phòng cọp từ bụi rậm vồ tươi như đùa. Nhìn núi cao và cây rừng trùng điệp, con người trở nên hồi hộp, lo sợ mơ hồ; lại đi ban đêm, đi lần đầu giữa rừng, sợ là tất nhiên.
HƯƠNG GIANG(Hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”)
HOÀI NGUYÊNTiếng tiêu trầm của nỗi cô đơn...
TRUNG SƠNTrong số những con vật gần gũi với con người, con mèo không đứng vị trí thứ nhất thì cũng nhì. Chỉ riêng việc chú mèo có đặc quyền thỉnh thoảng "chung chăn" với con người lúc trời mưa rét cũng đủ để xếp chú đứng ở thứ bậc cao trong mối quan hệ với con người. Cũng vì vậy, trong thành ngữ và tục ngữ có nhiều câu nói đến con mèo ngẫm ra khá thú vị.
ĐOÀN MINH TUẤN Tùy bútĐã từ lâu lắm, nhiều mùa xuân đã qua, nhà văn Đoàn Giỏi có cho tôi mượn cuốn sách rất hay viết về "chó và mèo trên thế giới" của hai tác giả người Pháp Marlyse et Frange.
NGUYỄN QUANG HÀHầu như mỗi chúng ta chỉ biết Mai Xuân Hòa là nhạc sĩ. Anh đã ra mắt hai tập nhạc viết cho người lớn: "Nỗi đợi chờ", "Khát vọng",và hai tập cho thiếu nhi: " Những điều em thích", " Những ngôi sao đẹp".