May, rủi

17:32 08/03/2008
BÙI MINH QUỐCHoạ sĩ Từ Thành bạn tôi, vào thời khốn đốn nhất phải xoay sang làm mặt nạ để sống qua ngày. Ông thường làm các mặt nạ hề đủ loại, mặt ông địa, mặt chó, mặt khỉ, mặt gấu... và cả các thứ mặt tướng cướp. Khách hàng của ông toàn trẻ con. Vào mùa nắng ráo- mùa vui chơi của lũ trẻ, ông bán khá chạy. Biết tụi nhỏ chẳng có mấy tiền, ông bán rẻ, lấy công làm lãi, nên cũng chỉ tạm đủ sống. Nhưng vào mùa mưa gió bão bùng, hàng ế, thì ông đói. 

Minh họa: từ internet

Một đêm mưa gió, tôi mò đến nhà ông, cắp theo cút rượu gạo vừa mua được nhờ món tiền bán cái truyện ngắn cho một tờ báo còm trong tỉnh. Chúng tôi cùng ngồi nhấm nháp rượu suông, nghe gió hú mưa gào, ngẫm về cái thân phận làm văn làm nghệ. Ông Từ Thành khịt mũi luôn, rồi nước mắt tuôn lã chã. Tạng ông vẫn thế, cứ có tí hơi men vào là lại khịt mũi, lại khóc. Đang giữa lúc bao nhiêu nông nỗi của cái kiếp văn kiếp nghệ ngấm vào tới tận xương tuỷ, thì bỗng nghe có tiếng gõ cửa.
Ông Từ Thành giật mình cái thót, khẽ thì thào, đưa mắt nhìn ra cửa có vẻ sợ hãi.
- Bình tĩnh!- Tôi đặt tay lên vai ông trấn an- Để tôi ra thử. Biết đâu lại là người muốn nhờ vả gì mình...
Tiếng gõ cửa lại cất lên, có vẻ khẩn thiết.
“Chờ một chút”. - Tôi nói to và bước tới thận trọng hé cánh cửa ghép bằng những tấm gỗ dỡ ra từ thùng chứa hàng. Một người không nhìn rõ mặt đứng bên ngoài nghiêng mình khẩn khoản.
- Mưa to quá, xin ông làm ơn cho trú mưa một lát.
Tôi quay lại bảo ông Từ Thành: “Tôi đoán không sai, ông ấy xin vào trú mưa nhờ”- và mở hẳn cửa.
- Mời ông cứ tự nhiên!- Ông Từ Thành nói to.

Người khách trú mưa dáng cao lớn, để ria, mặc một chiếc áo Natô cũ đã sờn gấu, hai vai thấm ướt. Rất khó đoán tuổi ông ta. Có lẽ một phần vì mái tóc dày ướt bết che mất gần nửa khuôn mặt. Nhưng tôi có cảm giác đó không phải là lý do chính. Một lúc lâu sau, tôi mới xác định được rằng ông ta có vẻ mặt khá đặc biệt, biến đổi luôn luôn, thoắt già xọm đi, thoắt trẻ hẳn lại. Thoạt nhiên ông ta thu mình đứng bên mép cửa. Khi ông Từ Thành trỏ chiếc ghế mây ọp ẹp còn trống cạnh tôi ân cần mời, ông ta không khách sáo bước ngay đến ngồi xuống một cách đĩnh đạc.
Tôi lấy thêm chén, rót rượu mời. Người khách đưa cả hai tay nâng chén rượu và xin được chạm cốc.
- Xin chúc sức khoẻ ông- tôi nói.
- Xin chúc sức khoẻ và sức sáng tạo của hai bác - người khách nói, nháy nháy một bên mắt vừa hóm hỉnh vừa xoi mói.

Tôi rờn rợn trong mình. Chắc Từ Thành cũng vậy. Thế ra người lạ này biết rõ công việc của chúng tôi. Y đến đây là có chủ đích chứ chẳng phải trú mưa nhờ gì cả. Y thuộc hạng người nào, một phần tử bất hảo hay một công chúng hâm mộ các tài năng nghệ thuật? Tôi và Từ Thành đều tự biết mình còn lâu mới thuộc cỡ nghệ sĩ có người hâm mộ mò tới nhà thăm vào đêm hôm mưa gió thế này. Vậy nhiều phần chắc y chỉ có thể là một kẻ rất đáng nghi ngại. Khốn nỗi cái tính nhẹ dạ của chúng tôi đã dẫn y vào nhà và trở thành khách nhậu mất rồi.
-Rất hân hạnh cho cháu... - Y xoa tay, giọng nhỏ nhẹ, gương mặt bỗng trở nên trẻ trung lạ- đêm nay được hai bác cho uống rượu. Cháu xin được mời lại hai bác...
Y mở khoá chiếc áo Natô cái rẹt, móc từ lần túi áo trong ra một chai rượu đặt lên bàn. Tôi chưa kịp nhìn rõ nhãn rượu, thì y đã tiếp:
-Đây là chai rượu còn sót lại sau trận đại hồng thuỷ nhờ chiếc thuyền của ông Nôê.

Tôi cũng vừa nhận ra cái nhãn Ararát* cùng với lời giới thiệu đượm vẻ triết lý hóm hỉnh của người khách lạ. Cái kiểu cách tỏ ra là người hiểu biết của y khiến tôi càng thêm bất an trong bụng. Ông Từ Thành cựa quậy trên ghế, nhìn tôi với ánh mắt như muốn hỏi: không biết cái ông khách lạ này định làm gì mà đãi rượu sang thế?
Người khách đã mở nút chai, rót rượu ra. Tay y như có ảo thuật. Y dùng móng tay khía cái vỏ nút bằng kim loại bên ngoài và chỉ vuốt nhẹ là chiếc nút bấc bên trong bật lên nghe đánh pắc. Mùi rượu thơm phức, mùi của quên lãng thoáng ngửi đã lâng lâng
Sau dăm tuần rượu cùng những câu chuyện về nghệ thuật, về nhân tình thế thái, người khách bỗng nhìn thẳng vào ông Từ Thành, cất lời bằng một giọng giá băng:
- Bác Từ Thành...
- Ơ, thế ra ông biết cả tên tôi... - Ông Từ Thành đáp, húng hắng ho.
Người khách lạ hỏi mà nghe như ra lệnh:
- Ông có thể giúp tôi một chiếc mặt nạ được không?
- Ồ, được chứ, xin sẵn lòng biếu ông.
Ông Từ Thành thò tay vào chiếc hòm dưới gầm bàn lấy đưa cho y một chiếc mặt nạ hề.
Người khách phẩy tay, cười khẩy:
- Ô hô, vứt, cái này vứt, cụ “Khốt”** ơi...

Y nhón hai nhón tay kẹp chiếc mặt nạ liệng văng vào góc nhà. A, cứ như thể hắn là chủ ở đây! Chúng tôi cùng cảm thấy giận sôi lên trước cái trật tự bị đảo lộn đánh nhoáng một cách quái đản ngay trước mũi mình. Nhưng cũng ngay sau đó, chúng tôi cùng đưa mắt bảo nhau nén giận, nín thít.
Vốn nhạy cảm với những thế lực phủ phàng của cuộc đời, ông Từ Thành đâm cuống quýt hẳn. Ông móc đại ra một lô mặt nạ, nào mặt khỉ, mặt chó, mặt kẻ cướp, bày cả lên bàn, miệng lắp bắp: “Xin tuỳ ông chọn”.
Gã kia nhăn mũi nhìn ông vẻ thương hại, giọng nhẽo nhợt:
- Sao toàn những thứ dớ dẩn thế, hả ông nghệ sĩ “Khốt”. Tôi cần một cái mặt người thật tử tế, thật đạo mạo kia!
- Ông thông cảm - ông Từ Thành cung kính thưa - bấy lâu tôi chỉ làm những thứ này để bán cho trẻ con chơi. Còn những thứ mặt đạo mạo, tụi nhỏ không thích, nên tôi không làm...
Người khách lạ đứng hẳn dậy, đút hai tay vào túi quần đi đi lại lại trong căn phòng chật chội, vươn ngực nhìn ông Từ Thành từ trên xuống mà hỏi, vẫn bằng cái giọng thật lịch lãm mà như ra lệnh:
- Ông có thể làm cho tôi  một cái mặt người thật tử tế được không?
Ông Từ Thành đáp:
- Dạ thưa, làm được, nhưng không thể làm ngay, vì loại này mất công lắm ạ!
- Bao lâu thì xong?
- Thưa cũng phải ba ngày.
- Vậy ba ngày nữa, ông đem tới địa chỉ này cho tôi nhé. Có người đợi sẵn ở đó để nhận. Tôi hy vọng ông là người biết điều. Biết điều với tôi, ông không sợ thiệt đâu.

Gã nói một cái địa chỉ, rồi nhìn ông Từ Thành bằng cặp mắt vừa đe doạ vừa đầy cám dỗ và bước ra cửa. Trước khi khuất hẳn sau cánh cửa, gã còn khậc khậc cười, ném lại một lời phán: “Nghệ sĩ như các ông, có nhiều đức tính quý đấy, nhưng cốt nhất phải có cái đức biết điều!” Gã nhấn mạnh hai tiếng cuối cùng, đi đã xa rồi mà tiếng gã vẫn còn âm âm vọng lại mãi.
Một buổi tối ba ngày sau, ông Từ Thành đến nhà tôi, mặt mày tái nhợt, thần thái ngu ngơ. “Tôi... Tôi đã đưa cái ấy cho nó rồi...” Ông thều thào báo tin, rồi ngồi dựa vào tường, từ từ xỉu đi. Tôi xoa rượu vào mặt ông, đổ rượu vào miệng ông, lòng nhức nhối thương bạn, thương mình, rờn rợn cảm thấy một tai ương mơ hồ treo lơ lửng trên đầu.
Sau cái vụ hãi hùng đó, tôi phải đi làm ăn xa, bẵng gần hai tháng mới về. Vừa bước vào nhà, thằng con út đã giục:
- Bố ơi, bác Từ Thành dặn hễ bố về thì đến bác ngay. Mà không phải nhà cũ đâu. Bác đã chuyển đến chỗ ở mới rồi.
Nó đưa cho tôi mảnh giấy ghi địa chỉ mới của ông Từ Thành.
Tôi bồn chồn quá. Địa chỉ mới? May hay rủi cho ông đây? Đã quá lận đận trong cuộc đời, nên tôi chỉ quen nghĩ đến sự rủi mà thôi. Không khéo ông lại bị cái thằng lưu manh có vẻ có học kia quấy phá đến phải chuyển nhà.

Tìm đến được chỗ ở mới của ông Từ Thành, tôi sửng sốt đứng sững lại như trời trồng. Một ngôi nhà riêng hẳn hoi, chứ không phải cái căn hộ chật chội nằm trong dãy nhà tập thể lợp giấy dầu. Có cổng, có một mảnh vườn nhỏ trồng hoa nữa. Có cả nút chuông điện trên cột cổng nữa kia. Không sang trọng gì, nhà một tầng lợp ngói cũ thôi, nhưng cũng là một ước mơ của đời nghệ sĩ khốn quẫn triền miên. Đưa tay bấm chuông, trống ngực tôi vẫn thình thịch đập vì nghi ngại không biết đây có đúng nhà ông Từ Thành bạn tôi hay không. Mãi khi thấy thằng con trai cả của ông ra mở cổng, tôi mới hoàn toàn tin chắc.
Ông Từ Thành ôm chầm lấy tôi, ngây ngất chia sẻ với tôi sự ngây ngất. “Sao lại ly kỳ thế này hả? Hả?” Tôi cứ “hả, hả” mãi trong kinh ngạc. “Đừng có hả hả nữa ngồi xuống đây, uống, uống!” Ông vừa “uống, uống” vừa kéo tôi ngồi phịch xuống ghế xa lông nhún mềm thay cho chiếc ghế mây rách nát trước kia. Ông lấy từ chiếc tủ chè mới một chai rượu tây hiệu Nã Phá Luân, bảo rằng dành riêng chờ tôi về và xé gói mực khô xuất khẩu đơm lên cái đĩa sứ Trung Quốc, trong khi vợ ông tiếp tục xào món gì đó trong bếp mùi bay ra thơm nức mũi.

- “Nào uống!” Ông Từ Thành nâng ly rượu quý.
- Khoan đã. Cậu phải giải thích cho tớ vì sao lại có sự đổi đời một cách huyền thoại như thế này đã.
- À, có gì đâu, nhờ cái mặt nạ đấy.
- Mặt nạ nào?
- Thì cái mặt nạ thằng cướp đêm nọ bắt mình làm cho nó ấy mà.
- Ừ, chuyện ấy thì biết rồi. Nhưng tớ vẫn chưa hiểu.
- Cậu mới đúng là loại “khốt” chứ không phải tớ. Với chiếc mặt nạ ấy, trong thời gian ngắn hắn vớ được “quả” bẫm. Và hắn đi xe con đời mới đến tận nhà biếu tớ một khoản nho nhỏ.
Chúng tôi cùng cạn chén. Tôi thấy hiện lên trong đầu cái gã lưu manh đêm nào, một hạng kẻ cướp siêu đẳng luôn luôn cố ăn nói cho lịch lãm và có học, và vô cùng tài tình trong việc biến một vụ trấn lột thành một cuộc hiến dâng tự nguyện.

Chuyện này xảy ra đã lâu rồi, tôi còn nhớ
là đúng vào cái năm có sự lạ: không hiểu sao chó trong thành phố bỗng dưng có giọng sủa cứ sang sảng, nghe rất vui tai. Nhiều năm đã trôi qua, tôi không hề gặp lại thằng cha kia một lần nào nữa, nhưng tôi luôn có cảm giác hắn vẫn thường lảng vảng quanh quất đâu đây, cái cảm giác này dần dần đã biến thành một căn bệnh nan y- hễ cứ gặp người nào có bộ mặt đạo mạo quá là tôi lại đâm ngờ. Tôi và ông Từ Thành thỉnh thoảng vẫn ngồi uống với nhau, nhưng không còn để mừng cái vận may lớn đã đến với ông mà để vợi đi nỗi đau vì một tai hoạ lớn đã giáng xuống đời ông. Từ khi về chỗ ở mới, tự nhiên ông mất hết hứng thú không vẽ được nữa.
B.M.Q

(nguồn: TCSH số 213 - 11 - 2006)

 

 



------------------
* Ararát tên một đỉnh núi nằm giữa Ácmênia và Thổ Nhĩ Kỳ. Theo Kinh thánh, chiếc thuyền của ông Nôê trong trận đại hồng thủy đã tấp vào đỉnh núi này mà thoát nạn. Ở nước Ácmênia có loại rượu ngon nổi tiếng mang tên Ararát.
** “Khốt” bắt nguồn từ tiếng Khốt-ta-bít, tên một nhân vật huyền thoại mới trong một bộ phim Liên Xô, điển hình cho loại người cổ hủ.


 

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • HÀ KHÁNH LINHĐàn ông tích khí là ngọc, đàn bà tích khí là tặc. Cha nói với mẹ như thế về cô, rồi khen cô suốt một đời trinh bạch, mà vẫn giữ được nết hạnh đoan trang, hiền hòa, dịu dàng và vui vẻ, chứ không khó tính như những phụ nữ có hoàn cảnh tương tự.

  • NGÔ THỊ KIM CÚCCó ba người bên trong căn phòng nhỏ ấy, căn phòng tập thể dành cho cán bộ độc thân, rộng không đến mười mét vuông. Cửa phòng đóng kín, để chỉ có họ với nhau, cùng những đồ dùng khiêm tốn.

  • ĐÔNG HÀThả xuống con đường đất đỏ lô hàng cuối cùng xong, tôi rồ ga chạy nhanh vào phía nhỏ hơn của con đường dài ngoằng từ đây về rẫy. Năm mươi cây số cho ba chục phút giữa hun hút rẫy rẫy và rẫy không khó, nhưng sẽ lớ quớ nếu tay lái chệch vào gốc cây đâu đó trong bóng tối chập choạng nhô ra. Nơi đó An đang đợi tôi.

  • HÀ KHÁNH LINHNgười lính canh chuyển dịch thế đứng của mình trong phạm vi một viên đá lát, khẽ ngửa mặt nhìn vầng trăng vừa ra khỏi đám mây đang dịu dàng tỏa ánh sáng xanh biếc xuống thanh đoản kiếm - chuôi nằm gọn trong lòng tay anh, mũi cắm xuống mặt đá.

  • NGUYỄN NGỌC LỢIVùng quê đó mấy năm nay có nhiều người đổi đời nhờ nghề mua bán đồ đồng nát. Sắt thép nhôm nhựa, mua đi bán lại cũng thành nhà thành xe... Người ta đập nhà cũ xây nhà mới, mua ô tô, lên đời xe máy... làng xóm đêm ngày rộn rịch chuyện làm ăn buôn bán.

  • TRẦN THÙY MAILàng tôi nằm ven bờ sông Hiếu, một ngôi làng nhỏ nép sau lũy tre xanh, trông xa như một đám mây dày màu xanh lục nổi lửng lơ trên mặt nước. Tưởng chừng tuổi thơ tôi gắn liền với tiếng lá tre khua xào xạc: sau này, khi tôi đã đi rất nhiều nơi, mỗi lần vọng tưởng về quê, cái âm thanh mơ hồ buồn buồn ấy cứ gieo vào hồn tôi một cảm giác gì mênh mông, khó tả.

  • MAI NINHNgười đàn bà mở mắt đúng lúc thân sồi già đổ ập. Lũ chim rừng chưa kịp ngừng tiếng kêu thất đảm giữa đám cây đã gẫy gọn dưới sức gió hung bạo, lại đồng loạt ó lên kinh hoảng, cánh đập cuồng trong bóng tối đen khẳn. Bà ta nằm bất động giữa vùng âm thanh xoáy lốc, hỗn loạn gió và chim. Mọi giác quan tê liệt, không gian ngoài và trong đều mù loà tăm tối. Như thế, cho đến lúc gió ngừng và tia mặt trời lách qua được vùng lá cây đặc khít, rọi đúng vào hai tròng mắt dưới làn mi mỏng tanh của người đàn bà thất lạc.

  • NGÔ HỮU KHOA Hắn nằm sõng soài, hai chân trần thả sát mép nước, đầu gối trên đôi dép lê có cái quai bị đứt được nối lại bằng một mẩu dây thép.

  • NGUYỄN KHẮC PHỤCÔng X nổi tiếng đến nỗi, chỉ cần tôi nhắc tên ổng trước mặt bạn, bạn sẽ ồ lên đầy vẻ háo hức và lẩm nhẩm hát ngay một giai điệu nào đó trong một bài hát nào đó của ông.

  • NGUYỄN QUANG HÀLúc bố đi bộ đội thì Nguyệt còn nhỏ lắm. Nhưng Nguyệt vẫn nhớ rất kỹ ngày đơn vị bố hành quân đi B, qua làng. Bố ghé tạt thăm nhà một tí thôi là đi ngay.

  • CAO DUY THẢOThằng cu con chào đời vào buổi sáng. Buổi chiều, có một cô bé hàng xóm sáu tuổi lần theo tiếng trẻ khóc, tìm đến trước hiên nhà. Cô bé thận trọng bíu lấy bậu cửa sổ, cặp mắt đen tò mò và hai cái dảnh tóc bé xíu vinh lên như hai ngọn bút lông.

  • ĐINH DUY TƯChiếc xe hồng thập tự chở đến bệnh viện một bệnh nhân tâm thần. Chị ta có thể gọi là một cô gái, hai mươi chín tuổi, có chồng làm thợ rừng. Cách đây mấy hôm, đột nhiên chị ta lên cơn điên dữ dội. Theo người nhà bệnh nhân cho biết, chị ta luôn miệng kêu gào tên một người nào đó.

  • LTS: Tưởng nhớ đến những ngày hoạt động sôi nổi của nhà thơ Thanh Hải trên chiến trường Trị Thiên những năm đánh Mỹ, chúng tôi giới thiệu cùng bạn đọc một truyện ngắn của anh viết từ năm 1973.

  • NHỤY NGUYÊN

    Mẹ không ngủ suốt mấy canh giờ. Đêm trắng. Với mái tóc mẹ trắng. Dưới chân tượng Phật trắng. Tiếng mõ đều. Tiếng mõ không tắt trong giấc mơ kinh hoàng của nàng. Giấc mơ trắng. Không máu. Chỉ là trắng bất tận.

  • HỒNG NHUChợ của phường đặt tại một vị trí khá lý tưởng. Nói như vậy là vì nó chẳng đụng đến các phường khác và cái chính là thuận lợi cho việc mua bán của người dân.

  • THÁI NGỌC SANMới nhìn qua gã có vẻ hung dữ, một người làm người khác luôn luôn phải cảnh giác trước khi đến gần. Một vết sẹo chạy từ đỉnh trán bẻ quặp xuống khóe mắt phải như muốn kéo con mắt gã ra khỏi tròng. Đôi môi dày nứt nẻ, tím đen mở toang hoác giơ cả hàm răng vàng khè nhụa bẩn.

  • HỒ NGỌC DIỆPKhông biết ai đã trồng rừng mai ở làng Đông Dương nầy lúc nào? Khi chúng tôi lớn lên thì đã thấy nó. Ngày trước, cứ đến tết xuân sang, người Ba Đồn lên, người Hướng Phương xuống, người Quảng Hợp, Quảng Kim vào, cứ theo sở thích mà cắt, mà chặt mai đưa về cắm độc bình. Cứ thế, mai mỏi mòn, xơ xác. Có cây chỉ trơ lại gốc. Có cây chỉ còn thân, cằn cỗi, khẳng khiu.

  • TRIỀU NGUYÊNPhòng họp không lấy gì làm sáng sủa cho lắm. Chỉ độc một bóng đèn treo lủng lẳng trên đầu người thư ký, với trang giấy mỏng manh, nằm gọn dưới bàn tay to bè của anh ta.

  • VÕ THỊ THÚYĐây là tập thơ tôi rất thích, mang tặng em, chỉ mong em giữ nó và dù hoàn cảnh nào cũng hãy giữ hộ tôi.

  • VŨ ĐẢMTôi tròn năm tuần tuổi, mẹ tôi mới biết mình có thai. Đang đêm, mẹ tôi hốt hoảng đến nhà người đàn ông, người mà mẹ đã ăn nằm từ bấy lâu nay. Mẹ gõ năm tiếng rời rạc vào cửa làm ám hiệu, mất ba lần điện trong nhà mới bật sáng.