Lễ Vu lan: Xứng đáng là di sản văn hóa Việt
Xúc động, đầy tính nhân văn và hoàn toàn tương đồng với những giá trị đạo đức của người Việt, lễ Vu lan báo hiếu đang được một số chuyên gia đề nghị tìm hình thức tôn vinh xứng đáng.
Lễ Vu Lan với những bông hồng cài áo từ lâu đã là một hình ảnh quen thuộc với văn hóa Việt. Ảnh: TTXVN
1. Theo thông tin từ Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa tôn giáo (thuộc Hội Di sản Văn hóa VN), đơn vị này đã có kiến nghị đề xuất công nhận Lễ Vu lan báo hiếu (diễn ra vào rằm tháng 7 Âm lịch) là “Quốc lễ văn hóa Việt Nam”.
Là một trong những ngày lễ chính của Phật giáo, Vu lan đã du nhập vào nước ta từ rất lâu và trở nên vô cùng quen thuộc với cộng đồng. Xuất phát từ truyền thuyết “Mục Kiền Liên cứu mẹ”, ngày lễ này được vận hành với mong muốn cầu an, chúc phúc cho bậc sinh thành đã mất, hoặc ước nguyện giúp những người thân còn tại thế được hưởng thêm phúc đức, trường thọ.
“Dù được du nhập, lễ Vu lan đã dần trở thành một nghi thức mang đậm màu sắc văn hóa việt Nam” - GS Ngô Đức Thịnh (Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và bảo tồn tín ngưỡng văn hóa Việt Nam) chia sẻ với Thể thao & Văn hóa (TTXVN).
Bởi từ khởi thủy, ý thức mẫu hệ đã chi phối rất lớn tới đời sống tâm linh Việt, mà sự xuất hiện của hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu là ví dụ điển hình. Ngoài ra, ý nghĩa của lễ Vu lan cũng hoàn toàn trùng hợp với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, ông bà của chúng ta”.
Từng có dịp tới các nước Đông Á, GS Thịnh cho rằng kể từ khi “bén rễ” tại Việt Nam, lễ Vu Lan nhanh chóng phát triển, bổ sung thêm nhiều yếu tố mới và trở nên phong phú về nghi thức, ý nghĩa so với nhiều quốc gia khác.
Điển hình, từ thập niên 1960, sau khi thiền sư Thích Nhất Hạnh viết đoản văn Bông hồng cài áo về lễ Vu lan, hình tượng bông hoa hồng đã dần trở thành biểu tượng cho lễ Vu lan của người Việt. Và trong nghi thức Vu lan hiện có, tùy theo cha mẹ còn tại thế hay đã khuất, người tham dự đều thành kính cài lên ngực những bông hoa hồng (có màu sắc khác nhau), để nhớ về bậc sinh thành ra mình.
Thậm chí, không dừng ở việc cầu an và tưởng nhớ các bậc sinh thành, theo ông Trần Khánh Dư (giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa Tôn giáo), lễ Vu Lan tại VN còn phát triển lên thành một nghi lễ “Báo tứ trọng ân đức”.
Theo đó, bốn nội dung được nhắc tới tại ngày lễ này là nhớ ơn bố mẹ, ông bà, tổ tiên; ơn người thầy dạy dỗ; ơn những người đã bảo vệ cuộc sống an lành cho mình; ơn quốc gia, xã hội đã nuôi dưỡng bản thân.
2. Theo Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa Tôn giáo, qua một số cuộc hội thảo, thăm dò ý kiến được đơn vị này tổ chức 2 năm qua, nhiều chuyên gia nghiên cứu về văn hóa, xã hội, tôn giáo… đã đồng tình với đề nghị công nhận lễ Vu lan là “Quốc lễ văn hóa” trên toàn quốc.
Đặc biệt, trong bối cảnh dư luận đang liên tục cảnh báo về sự xuống cấp của đạo hiếu và luân lý trong xã hội hiện đại, ông Trần Khánh Dư cho rằng việc tôn vinh lễ Vu lan cũng là một biện pháp hiệu quả, để góp phần cùng pháp luật điều chỉnh và ngăn chặn sự băng hoại này.
Tuy nhiên, theo GS Thịnh, ý tưởng này không đơn giản, mà cần được bàn thảo kỹ. “Khái niệm Quốc lễ tại VN còn khá mông lung. Nếu chiếu theo góc độ tín ngưỡng truyền thống, ta hiện chỉ có một ngày Quốc lễ duy nhất là Giỗ tổ Hùng Vương vào tháng 3 Âm lịch” - GS Thịnh nói.
“Bây giờ, dù mang đậm màu sắc văn hóa Việt, Vu lan vẫn đang là một ngày lễ của Phật giáo. Để công nhận Vu lan là Quốc lễ, chúng ta cần trả lời câu hỏi: Phật giáo có đang là Quốc đạo của người Việt không?”.
Theo, GS Ngô Đức Thịnh, trong hoàn cảnh hiện tại, lễ Vu lan trước mắt nên được đề nghị là Di sản văn hóa phi vật thể của người Việt. “Cách vinh danh này là hoàn toàn hợp lý và xứng đáng” - ông nói. “Về giá trị văn hóa, tâm linh, lễ Vu lan mang đậm những dấu ấn của Việt Nam trong quá trình tiếp biến từ Phật giáo. Về ý nghĩa, ngày lễ có tính chất hướng thiện, khuyến khích mọi người tri ân, nhớ về nguồn cội - những yếu tố đạo đức cốt lõi của người Việt”.
“Cũng cần nói thêm, việc tôn vinh Vu lan cũng chỉ hướng tới cái đích: giúp cộng đồng có thêm sự trân trọng, thành kính trước những giá trị đạo lý mà ngày lễ đưa ra” - GS Thịnh chia sẻ thêm. “Và xa hơn, bên ngoài chuyện nghi lễ, việc làm tròn chữ hiếu với cha mẹ còn đang hiện hữu - cũng như làm điều tốt, có ích cho xã hội để xứng đáng với công dưỡng dục của bậc sinh thành đã khuất, mới là giá trị cuối cùng mà chúng ta theo đuổi”.
Theo Sơn Tùng - TT&VH
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
THƠM QUANG
Xưa kia các vị hoàng đế thường chỉ sống trong kinh thành, thỉnh thoảng mới đi tuần thú địa phương, còn việc công du thăm nước ngoài là chuyện hiếm. Vậy mà cuối triều Nguyễn vua Khải Định đã thực hiện được điều này; sự kiện được ghi chép một cách khá rõ trong khối Mộc bản triều Nguyễn - Di sản tư liệu thế giới. -
PHÙNG TẤN ĐÔNG
1. Bộ bài chòi - một sản phẩm của giao lưu văn hóa -
PHẠM TRƯỜNG AN
Ngày 1/12/2016, “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” chính thức được UNESCO công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại”. -
TRẦN VĂN DŨNG
Vào ngày 7/12/2017, tại Phiên họp Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 12 của UNESCO diễn ra tại Jeju, Hàn Quốc, di sản Nghệ thuật Bài Chòi Trung Bộ Việt Nam đã chính thức được UNESCO ghi danh tại Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. -
Đây là điều ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô (BTDTCĐ) Huế khẳng định sau khi Hải Vân Quan chính thức trở thành Di tích cấp quốc gia, do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận.
-
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam vừa có ý kiến chỉ đạo về việc gửi Báo cáo tóm tắt Hồ sơ "Khu Di sản thiên nhiên Ba Bể-Na Hang" tới Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đề nghị đưa vào Danh mục dự kiến xây dựng Hồ sơ di sản thế giới.
-
Tại buổi lễ đón Bằng UNESCO ghi danh “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện đã chính thức công bố Chương trình Hành động Quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” giai đoạn 2017- 2022.
-
Sở VHTT Hà Nội vừa đã có văn bản số 921/SVH&TT gửi UBND huyện Gia Lâm xung quanh việc các mảng chạm ở bậu cửa sổ di tích đền Phù Đổng, xã Phù Đổng bỗng dưng bị sơn đỏ chót, sai lệch nghiêm trọng so với nguyên gốc và kỹ thuật bảo tồn.
-
Tối 31/3, Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận long trọng tổ chức lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt tháp Chăm Hòa Lai và Pô Klong Garai là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt.
-
Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông là người vạch ra phương hướng và đặt viên đá đầu tiên, nhưng người đứng ra hoàn thành xuất sắc hoài bão ấy chính là Tổ sư Pháp Loa.
-
Thủ tướng Chính phủ đồng ý Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thay mặt Chính phủ ký hồ sơ “Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” trình Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) xem xét đưa vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
-
Dành 20 năm nghiên cứu, hướng dẫn trùng tu một số di sản văn hóa tại Việt Nam như khu phố cổ Hội An, nhà cổ ở Bắc Ninh hay làng cổ Đường Lâm (Hà Nội)…, GS.KTS EJIMA AKIYOSHI (Nhật Bản) cho rằng, việc bảo tồn cần dựa trên nguyện vọng của người dân - chủ thể di sản, và hài hòa lợi ích giữa các bên liên quan.
-
Tối 21/3, tại đền Mẫu Âu Cơ, huyện Hạ Hòa (Phú Thọ) đã diễn ra Lễ đón nhận và vinh danh “Tín ngưỡng thờ mẫu Âu Cơ” là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
-
Nhân dịp kỷ niệm 20 năm tái lập tỉnh Quảng Nam (1997-2017), ngày 21/3, thành phố Hội An phối hợp với các ngành chức năng đã khánh thành và đưa vào sử dụng công trình kè bảo vệ Phố cổ Hội An, Di sản Văn hóa Thế giới.
-
Trong các vũ khúc cung đình còn lại đời Nguyễn, điệu múa cung đình “Bát tiên hiến thọ” thuộc thể loại múa chúc tụng, thường được múa vào những ngày lễ vạn thọ, thánh thọ, tiên thọ.
-
Di sản Thành nhà Hồ và Khu di tích Phủ Trịnh - Nghè Vẹt tại Vĩnh Lộc, Thanh Hóa vốn có sẵn tiềm năng, nếu được đánh thức, đầu tư bài bản, sẽ trở thành điểm sáng trong phát triển du lịch không chỉ trong tỉnh mà còn ở phạm vi quốc gia, quốc tế.
-
Bộ VHTT&DL vừa quyết định xếp hạng di tích quốc gia đối với 15 di tích thuộc địa bàn các tỉnh, thành phố: Hà Nội, TPHCM, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Nam Định, Bắc Giang, Hải Phòng, Thái Bình và Đắk Lắk. Trong 15 di tích này có 10 di tích lịch sử và 5 di tích kiến trúc nghệ thuật.
-
Ông Trần Minh Hà, Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch Bắc Giang khẳng định như trên tại cuộc họp báo về Lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt chùa Bổ Đà chiều ngày 6-3 tại Bắc Giang.
-
Sáng 28/2, tại đền Cửa Ông (thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh) đã diễn ra lễ đón bằng công nhận Lễ hội đền Cửa Ông là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
-
Ngày 23/2, huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn, tổ chức công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận các xã An toàn khu, Vùng An toàn khu ở tỉnh Lạng Sơn; đón Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt - Di tích lịch sử Khởi nghĩa Bắc Sơn.
.png)
.png)
