Hồng Nhu - ngọn gió chướng miệt đầm

16:35 18/08/2008
VỌNG THẢO... " Đôi trai gái đến nhót từ trong thau ra mỗi người một con cá ngậm ngang mồm, trút bỏ áo quần, trần truồng dắt tay nhau xuống nước. Hai con cá ấy là lễ vật dâng Thần Đầm. Chúng sẽ chứng kiến cái giờ phút linh thiêng hòa nhập làm một của đôi vợ chồng mới cưới, ngay trong lòng nước... Cuộc giao phối xong, đôi trai gái mới được há miệng. Hai chú cá liền bơi đi...".

Hình như đấy là một đoạn trích nhỏ của huyền thoại? Hay một câu chuyện cổ tích vừa lạ vừa quen đối với những người dân đầm Mỹ Lợi, Cầu Hai - chốn quê đã sinh ra một Hồng Nhu tài hoa với lối viết văn xuôi chín đầy kinh nghiệm?
Đoạn trích nhỏ trong truyện ngắn "Lễ hội ăn mày”, và tập truyện cùng tên xuất bản năm 2001 của Hồng Nhu như dẫn dắt người đọc miên man trong những mê cung huyền tưởng. Không bất ngờ, ấn tượng bởi kết cấu và thời gian rối theo kiểu "đục lỗ thủng bằng thời điểm để quay nhìn lại" của tác giả tiên phong dòng ý thức M.Proust nhưng người đọc thật sự bất ngờ trước nghệ thuật xây dựng truyện bằng những chi tiết tưởng chừng không bao giờ có thực của nhà văn. Đi sâu vào đoạn khúc trong cuộc đời một người đàn bà, một cô bé ăn mày đến một đời làm vợ trên hoang vu đầm phá, sự mặn mà kinh nghiệm của nhà văn khiến ông mang vào tác phẩm hơi thở của gió lạnh biển khơi và tràn trề những hy vọng ấm áp trong nhiều đoạn cắt, càng tô đậm thêm phong tục, lối sống của con người miệt đầm. Vừa "lạ hóa", vừa huyền tưởng, "Lễ hội ăn mày", là cuốn phim được lắp ghép bằng thủ pháp nghệ thuật điện ảnh hiện đại. Có những ngày rằm tháng 7 không nghi ngút trầm hương lễ cúng cô hồn của người dân xứ Huế mà mang dáng dấp của một lễ hội cổ xưa, khấp khởi yêu thương và buồn vui trầm lắng.
Toàn bộ tập truyện ngắn của Hồng Nhu bao gồm những hình ảnh sông nước, đất trời, tình người và số phận... bằng những khám phá của một linh hồn gió chướng chỉ thích đi vào tâm hồn trong sâu cùng ngõ ngách và bộc lộ thái độ sống của mình. "Những điều tốt đẹp, vẹn toàn không phải tự trên trời rơi xuống mà con người phải tự tìm lấy, tự giành lấy" (Giếng loạn)...
Phải chăng, từ một chuyển kết giản đơn ấy mà người thợ săn đã tìm rừng làm bạn, và biết xót xa trước nụ nhài mong manh không nở nổi giữa mùa đông hay những cánh chim vàng anh cũng manglại vấn vương khi chia lìa đôi lứa. Với "Người trong rừng sớm", người đọc có lúc không khỏi băn khoăn chất na ná "Muối của rừng" của Nguyễn Huy Thiệp. Nhưng không... Những băn khoăn của nhân vật chính khác xa với cái kết huyền thoại của lão Diên thợ rừng lão luyện trước mùa hoa tử huyền. Nhà văn như không nói gì cả. Thế giới lại được đẩy lùi ra xa và cứ thế những ngôn ngữ tự mình gắn kết, tôn tạo những ẩn ngữ giản dị, làm tác phẩm vừa "đời thường" vừa không kém phần tinh tế. Ở nhiều truyện ngắn, sự chậm rãi của con chữ được kéo dài thái quá. Đó không phải là một giãi bày. Đỉnh cao của giản dị như bất chợt hóa thành vô thiếc, và 9 truyện ngắn trong tập truyện là dòng chảy của nước, của sự chìm sâu từ nước đến gió chướng lạnh mù; mang vô thứ hiển bày giữa những cốt truyện thâm trầm, hồn hậu.
Vừa yêu thương, vừa sáng tạo những ước vọng, gian khổ, âu lo của con người, trong nhiều tác phẩm khác của mình, ngọn gió chướng miệt đầm ấy càng trải qua thời gian, càng chín tới, càng kết tinh sự mặn mòi của biển trời vào tâm hồn sông nước. Giữa biển trời mênh mang ấy, "Lễ hội ăn mày" của Hồng Nhu đã vượt qua hành trình của những giới hạn, chậm rãi rong chơi giữa bến không cùng!
Huế, 1.2002
V.T

(nguồn: TCSH số 158 - 04 - 2002)

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • ĐỖ LAI THÚY
     

    Khi mọi thần thoại gãy đổ,
    thơ chính là nơi thần linh trú ngụ.

                (Saint John Perse)
    Tôi không tiến đi đâu cả,
    Tôi là hiện tại.

                (Pablo Picasso)

     

  • TRẦN THÙY MAI    

    (Nghĩ về tập nhạc mới của Trần Ngọc Tuấn)

  • HỒ THẾ HÀ

    Gần nửa thế kỷ liên tục sáng tạo, Nguyễn Quang Hà đã tự tạo cho mình chứng chỉ nghệ thuật vững chắc ở thể loại văn xuôi và đạt được những giải thưởng danh giá do các Tổ chức văn học uy tín trao tặng: 

  • UÔNG TRIỀU  

    Trước kia tôi mê F.Dostoevsky và đánh giá ông là một nhân vật vĩ đại. Tất nhiên bây giờ ông vẫn là một nhà văn vĩ đại bất chấp cảm giác của tôi thế nào.

  • Việc đọc sách đang bị văn hóa nghe nhìn thu hẹp trước sự phát triển không ngừng của công nghệ, nhất là đối với thế hệ trẻ trước cơn bão của mạng xã hội.

  • PHẠM PHÚ PHONG

    Rừng sâu có trước các dân tộc,
    sa mạc đến sau con người

                (F.R.de Chateaubriand)

  • HUỲNH NHƯ PHƯƠNG 

    Trong năm học đầu tiên sau ngày hòa bình (30/4/1975), tất cả các thầy, cô giáo ở Trường Đại học Văn khoa Sài Gòn đều chưa được dạy học trở lại. Những giáo sư tên tuổi và những giảng viên trẻ cùng ngồi chung trong giảng đường tập trung học chính trị. Một số khác đã đi ra nước ngoài trong những ngày biến động trước đó.

  • VŨ THÀNH SƠN   

    Thơ Vũ Lập Nhật cho chúng ta một cảm giác mất thăng bằng, một thế đứng chông chênh nguy hiểm, như thể khi bước vào thế giới thơ của Vũ Lập Nhật là chúng ta đang bước vào một thế giới khác, một thế giới song song không biên giới; ở đó, trật tự, định luật vạn vật hấp dẫn, sự sáng suốt của lý tính như bị thách thức.

  • THÚY HẰNG  

    Xoài xanh ở xứ sương mù” là tập tản văn dày 340 trang do nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh ấn hành cuối năm 2018. 

  • PHAN TRỌNG HOÀNG LINH 

    Chân trời là giới hạn của tầm mắt, dẫn đến ảo tượng về sự giao nối giữa trời và đất. Do vậy, chân trời vừa hữu hạn, vừa vô hạn.

  • ĐÔNG HÀ  

    Tôi yêu thơ Nguyễn Trọng Tạo từ những năm còn là sinh viên. Tuổi trẻ nhiều háo hức, về tình yêu, về non xanh và tơ nõn. Nhưng khi bắt gặp những câu thơ chảy ngược trong tập Đồng dao cho người lớn, tôi lại choáng váng. 

  • NGÔ MINH

    Có một ngày nhạt miệng, thèm đi. Đi mãi mới hay phố cũng thiếu người. Có một ngày nằm dài nghe hát. Rồi ngủ quên trong nỗi buồn nhớ mông lung.

  • NGỌC THẢO NGUYÊN

    Buổi sinh hoạt được đặt tên là Tọa đàm bàn tròn về thơ. Đây là buổi sinh hoạt mang tính chất thử nghiệm của Phân hội văn học (lại một cách nói rào đón nữa chăng?)

  • ĐỖ LAI THÚY

    Duy nhất chỉ thơ mới đứng cùng bình diện với triết học và suy tư triết học
                                        Heidegger
    Con người, sống trên đời, như một thi sĩ
                                        Heidegger

  • NGUYỄN ĐỨC TÙNG

    Trong thơ tình, tình yêu là kẻ chiến thắng sau cùng. Chứ không phải lý trí, đạo đức, chính trị hay lịch sử. Bao giờ và ở đâu cũng thế.
    Chỉ còn anh và em
    Cùng tình yêu ở lại

  • PHAN ĐÌNH DŨNG   

    Từ hai cuốn sách: Những người thân trong gia đình của Bác Hồ, Bác Hồ gặp chị và anh ruột; soi vào những bài thơ của Bác, chúng ta có dịp nghiền ngẫm thêm về những tình cảm riêng/chung của Người.

  • NGUYỄN XUÂN HÒA

    Thảo Am Thi Tập của Nguyễn Khoa Vy không chỉ có giá trị về mặt nội dung mà còn có giá trị về mặt nghệ thuật.

  • LÊ KIM PHƯỢNG

    Với thi sĩ Cao Quảng Văn, thơ là cảm xúc thăng hoa tuyệt đỉnh và nếu văn chương có đích, thì thơ là tuyệt đích của tâm hồn. Ở chốn đó, sáng tạo ra đời. Vì vậy, thưởng thức thơ không thể không bằng cảm xúc từ trái tim của người đọc: “Thơ là tiếng nói từ trái tim đập vào trái tim”.