Họa sĩ Nguyễn Văn Hè và nỗi ám ảnh chiến tranh

14:20 28/10/2014

Tôi quen với họa sĩ trẻ Nguyễn Văn Hè từ những năm anh còn là sinh viên trường Đại học Nghệ thuật Huế. Cà phê vỉa hè ở đường Phạm Hồng Thái là nơi chúng tôi thường gặp gỡ chuyện trò vào những chiều cuối tuần. Hè có một đời sống nội tâm hết sức mạnh mẽ nhưng ứng xử vô cùng nhẹ nhàng và kín đáo. 

Tác phẩm Thế Trận của Nguyễn Văn Hè

Cuộc sống khốn khó khiến anh liên tục thay đổi nơi ở nhưng không phải vì thế mà đời sống sáng tạo nghệ thuật của anh lại bị giới hạn và bó hẹp. Bù lại, nhiều tác phẩm nghệ thuật lần lượt ra đời và đã gây không  ít bất ngờ cảm xúc, ấn tượng mạnh mẽ cho người thưởng lãm như: Mặt trái- triển lãm sơm mài 2006,  Thế Trận- trình diễn tại Triển lãm Năng lượng Cố đô 2013 và gần đây là Nỗi buồn chiến tranh-sơn dầu tại Triển lãm Mỹ thuật Bắc Trung bộ 2014. Mỗi tác phẩm của anh là một thông điệp, mỗi câu chuyện kỳ thú, một câu chuyện kể có chủ đề riêng mà Hè muốn gửi đến những người yêu mến nghệ thuật tạo hình, nghệ thuật đương đại thực sự.

Sự tìm tòi cái mới, cách thể hiện của Hè qua các loại hình nghệ thuật từ tranh sơn mài truyền thống, đến tranh sơn dầu hay sắp đặt, trình diễn… đều góp phần làm phong phú, đa dạng cho đời sống nghệ thuật đương đại, mang lại ngôn ngữ sống động, ẩn chứa nhiều suy tư, ray rứt trước đời sống xã hội hiện đại. Nhưng nỗi đau về chiến tranh, hậu chiến tranh vẫn không thể nguôi ngoai trong anh, không thể thiếu vắng trong mỗi tác phẩm của anh, cứ ám ảnh, dằn vặt mãi trong anh, để rồi lặng lẽ đi vào các tác phẩm một cách vô tư, hồn nhiên…Có lần Hè chia sẻ: “Ở một đất nước mà chiến tranh đã lùi xa gần nửa thế kỷ nhưng đâu đó vẫn bắt gặp những cái chết oan uổng, vô tội do vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, trong đó có cả người thân ruột thịt của mình. Khủng khiếp hơn là ở không ít ngôi làng, góc chợ trời,  người dân vẫn hồn nhiên vật lộn mưu sinh đầy hiểm nguy với đóng phế liệu đổ nát, mà có không ít vật liệu nổ chưa được phá hủy.”

Những tác phẩm đạt các giải thưởng cao đều được Hè lấy ý tưởng từ nỗi đau chiến tranh, hậu chiến tranh như:  Tác phẩm  Thế Trận, Nỗi buồn chiến tranh. Và ngay cả không gian Café Hè, ở 27 Lê Ngô Cát, Tp Huế cũng  là một minh chứng sinh động cho điều này. Hơn 200 vật dụng, tư trang, các loại vũ khí đạn dược phần lớn của Quân đội Mỹ còn sót lại sau chiến tranh được anh sưu tập và bày biện tại không gian café độc đáo này như một bảo tàng quân sự thu nhỏ, từ những chiếc thẻ bài của lính Mỹ ở sân bay Tà Cơn(Khe Senh), hay đến  những xác pháo 150 ly ở vùng đồi A So(A Lưới), rồi một phần thân xác máy bay được  phát hiện ở vịnh đẹp Lăng Cô mới đây, cho đến chiếc máy vi tính trong cuộc chiến chống IRAQ đang được sử dụng ở quầy bar.

Dường như tất cả mọi vật dụng ở đây đều được anh tận dụng, tái chế từ các phế liệu thu được sau chiến tranh. Dưới bàn tay của nghệ sĩ trẻ này, mọi vật dụng, quân trang, vũ khí… đều được hoán đổi, thay thế vị trí, công năng sử dụng , xoá dần khoảng cách, suy nghĩ nặng nề và những gì thuộc về thời chiến loạn lạc. Từ chiếc thùng phuy nhiên liệu nay được sử dụng để làm logo bảng hiệu rất ấn tượng cho quán cafe, đến những chiếc vỏ đạn được biến thành lọ cắm hoa, cho đến chiếc mũ của một linh Mỹ vẫn còn đó những dòng chữ  trắc ẩn đầy bi quan “Bồng Sơn – 1968: Việt Nam- Địa ngục trần gian và Tôi đang nghĩ về cái chết của chính mình” hay những tấm ri sắt dùng để lót đường cho xe qua nay lại trở thành chiếc bàn của quán,  những két sắt nay trở thành ghế ngồi tri kỷ, nơi chia sẻ, hàn huyên, kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa chiến tranh và hòa bình, giữa con người và con người.

Như một bảo tàng nhỏ về chứng tích chiến tranh, Cafe Hè  đã dần trở thành một không gian độc đáo, một địa chỉ sinh động không chỉ cho những người lớn tuổi đến đây để cùng chia sẻ kí ức về một thời mưa bom, bão  đạn, mà ngay kể cả những cựu binh Mỹ từng tham chiến ở Việt Nam, trong hành trình đến Huế cũng không giấu nỗi bất ngờ và xúc động khi đến với không gian này. Với lớp trẻ ngày nay, qua những kỷ vật và hình ảnh này, họ có thể  lại tìm về lịch sử, tìm về quá khứ để được biết thêm phần nào của cuộc chiến đấu giành độc lập cho Tổ quốc và trân trọng những giá trị tốt đep của cuộc sống hôm nay. Đây cũng chính là một tiếng nói, một thông điệp để phản đối chiến tranh mà  Hè đang nỗ lực thực hiện.

Tốt nghiệp Đại học Nghệ thuật năm 2008, Nguyễn Văn Hè là nghệ sĩ trẻ đạt nhiều giải thưởng,  trong đó có giải ba Festival Mỹ thuật đương đại Việt Nam 2011 tại Hà Nội, với tác phẩm Cảm nhận (trình diễn). Giải C giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô lần thứ V 2008 - 2013, với tác phẩm Thế trận(trình diễn).  Tặng thưởng Triển lãm Mỹ thuật Bắc miền Trung tại Huế năm 2014, với  tác phẩm Nỗi buồn chiến tranh và nhiều giải thưởng của Hội Mỹ thuật Huế.

Theo Công Bằng (Nguồn TRT)

 

 

 


 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Sau nửa thế kỷ miệt mài sáng tác, họa sĩ Lê Hàn đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị nghệ thuật, giành được nhiều giải thưởng uy tín. Nhưng nhắc đến sự nghiệp của ông, người yêu hội họa nhớ mãi những bức tranh vẽ chân dung phụ nữ bình dị mà vẫn toát lên vẻ đẹp nội tâm sâu thẳm.

  • KHẢ HÂN

    Trào lưu nghệ thuật nữ quyền luận xuất hiện vào khoảng cuối những năm 1960 với những tên tuổi như Judy Chicago, Miriam Schapiro, Martha Rosler, Barbara Kruger, Hannah Wilke…

  • Ngày 8-3 tới, triển lãm “Giá Thánh”- một góc nhìn đặc biệt về tín ngưỡng Thờ mẫu của họa sĩ Trần Tuấn Long sẽ được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ Thuật Việt Nam. Đây là triển lãm hội họa về tín ngưỡng Đạo Mẫu đầu tiên sau khi được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

  • Say mê nghệ thuật, đi nhiều, vẽ nhiều, họa sỹ Nguyễn Văn Tỵ có nhiều tác phẩm hội họa giá trị, nhiều đóng góp cho sự phát triển của mỹ thuật Việt Nam...

  • Nếu nói Đỗ Phấn là người nổi bật nhất xét trên khía cạnh vừa vẽ, vừa viết trong giới văn nghệ cũng thấy không ngoa chút nào.

  • KHẢ HÂN

    Nghệ thuật xếp đá là một loại hình nghệ thuật trình diễn được thực hiện qua việc tạo ra sự cân bằng tự nhiên lên trên đỉnh của một viên đá ở nhiều vị trí khác nhau.

  • Cuộc gặp gỡ của thi ca và hội họa đã là một truyền thống ở các nước Á Đông cũng như ở Việt Nam.

  • KHẢ HÂN

    Julie Mehretu, sinh năm 1970  ở Ethiopia, là một nhà họa sĩ, hiện đang sống và làm việc tại New York.

  • Nguyễn Sáng vẽ Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ vào năm 1956, kích thước 112,3 x 180 cm, chất liệu sơn mài. Ngay sau khi hoàn thành, bức tranh đã dấy lên nhiều tranh cãi gay gắt trong giới mỹ thuật.

  • KHẢ HÂN

    Nghệ thuật mandala là một loại hình nghệ thuật tiêu biểu của truyền thống Phật giáo Tây Tạng.

  • Ngày 14/12, tại Hà Nội, Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức kỷ niệm 110 năm ngày sinh họa sỹ Tô Ngọc Vân (15/12/1906-15/12/2016) - một trong những danh họa hàng đầu của nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại.

  • Trong các nghiên cứu về danh họa Nguyễn Gia Trí, lác đác có vài nhận xét: Nguyễn Gia Trí chịu ảnh hưởng từ nữ họa sĩ người Pháp Alix Aymé thời cận đại (Mỹ thuật Đông Dương). Vậy Alix Aymé là ai?

  • TUỆ NGỌC

    Robert Rauschenberg sinh năm 1925 tại Port Arthur, Texas, Mỹ, được xem là một trong những nghệ sĩ tiền phong hàng đầu Hoa Kỳ.

  • PHƯỚC VĨNH

    Cách đây tròn 70 năm, năm 1946, họa sĩ Tô Ngọc Vân cùng họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung và nhà điêu khắc Nguyễn Thị Kim được Hội Văn hóa Cứu quốc Việt Nam cử vào Bắc Bộ phủ xin vẽ Hồ Chủ tịch.

  • Victor Tardieu (1870 – 1937) thường được nhắc đến với vai trò sáng lập trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Tuy nhiên, sức ảnh hưởng của ông đến hội họa Việt Nam đầu thế kỷ 20 còn sâu sắc hơn thế.

  • HẠ NGUYÊN  

    Từ ngày 3/9 đến 12/9, danh họa Nguyễn Đại Giang đã về Huế bày tranh nghệ thuật đảo ngược. Một cuộc triển lãm kỳ thú, và cả những hoạt động của ông cũng góp phần làm cho Huế sôi động: vẽ ký họa chân dung cho công chúng, nói chuyện với sinh viên Đại học Nghệ thuật Huế, tặng cho Bảo tàng Mỹ thuật Huế 3 bức tranh, trong đó có bức “Ca Huế trên sông Hương” thật sự tuyệt mỹ …

  • TUỆ NGỌC

    Có lẽ, trong lĩnh vực hội họa khó có nữ họa sĩ nào hơn được Frida Kahlo trong việc biến nỗi đau thành suối nguồn nghệ thuật.

  • HUỆ VIÊN

    Công án - một phương pháp khai phóng tư duy
    Trong các công án Thiền, có rất nhiều cách giáo hóa của các vị chân sư rất phũ phàng, thậm chí điên khùng, nhưng nó lại có tác dụng kì lạ, làm cho học trò kinh ngạc, bất ngờ giác ngộ.