Góc nhìn từ tài liệu lưu trữ

15:39 06/05/2019

Sau 65 năm, những kinh nghiệm lịch sử, bài học quý giá từ chiến thắng Điện Biên Phủ vẫn được học giả trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu. Không chỉ là góc nhìn riêng của mỗi bên, việc hợp tác để khai thác khối tư liệu, tài liệu lưu trữ - di sản chung của hai dân tộc Pháp - Việt nhằm có thêm sự đối chứng, từ đó làm rõ hơn lịch sử.

TS. Ivan Cadeau ký tặng sách tại Hà Nội - Ảnh: Ng. Phương

Tài liệu lưu trữ chưa từng công bố tại Việt Nam

“Tôi đã sử dụng đa số tài liệu bằng tiếng Pháp, nhưng cố gắng khai thác theo góc nhìn “từ phía bên kia ngọn đồi” nghĩa là cách nhìn từ phe đối diện với Pháp tại Điện Biên Phủ, khắc họa hình ảnh Quân đội Nhân dân Việt Nam chân thực hơn. Tuy nhiên, nếu có thể viết lại cuốn sách, tôi muốn bổ sung tài liệu lưu trữ từ phía Việt Nam. Giữa Việt Nam và Pháp có quá khứ chung, và tìm hiểu về quá khứ chung là nền tảng cho hai nước trong tương lai”.

TS. Ivan Cadeau

“Có thời kỳ người Pháp không mấy chú ý đến chiến tranh Đông Dương, nhưng sau thất bại tại Điện Biên Phủ, công chúng vô cùng quan tâm và các nhà nghiên cứu nhận ra đây là đề tài hấp dẫn. Cuốn đầu tiên về Điện Biên Phủ ra đời chỉ 2 tuần sau thất bại của người Pháp năm 1954 và đến nay, đề tài này vẫn có sức hút, nhiều cuốn sách ra đời dưới dạng văn học, hồi ký, lời kể của các nhân chứng... “Điện Biên Phủ 13/3 – 07/5/1954” được viết dựa trên tài liệu lưu trữ của Pháp chưa từng công bố tại Việt Nam và các thông tin, hồi ký từ nhiều nhân chứng lịch sử” - Ivan Cadeau - sĩ quan và nhà sử học chuyên nghiên cứu chiến tranh Triều Tiên và chiến tranh Đông Dương, hiện làm việc tại Ban Lịch sử Bộ Quốc phòng Pháp chia sẻ nhân dịp ra mắt sách tại Hà Nội chiều 3.5.

Ivan Cadeau là tác giả của nhiều sách chuyên khảo về lịch sử. 25 năm qua, ông rất quan tâm tới chiến tranh Đông Dương cũng như chiến dịch Điện Biên Phủ, và bắt đầu nghiên cứu đề tài này 7 - 8 năm nay. Để hoàn thành cuốn sách “Điện Biên Phủ 13/3 -07/5/1954”, tác giả đã tiếp cận các tài liệu lưu trữ tại Lưu trữ Bộ Quốc phòng Pháp, “nơi có 850km giá tài liệu, tương đương quãng đường từ Điện Biên Phủ đến Hà Nội, nếu đi qua Mộc Châu, Sơn La; và có nhiều tài liệu lưu trữ về chiến tranh Việt Nam, từ khi người Pháp hiện diện cho tới khi ra đi vào năm 1954”.

Ra mắt lần đầu tại Pháp năm 2013, cuốn sách đưa người đọc trở lại thời điểm quân đội Pháp tiến hành trận chiến cuối cùng trong lịch sử tại Điện Biên Phủ. Trong 56 ngày, quân đội Liên minh Pháp đã phải trải qua cuộc chiến khốc liệt để chống lại những người lính của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Kể từ đó, cái tên “Điện Biên Phủ” được nhắc đến để gợi nhớ sự can đảm và hy sinh. Với Pháp, trận chiến thua này - sự sụp đổ của trại cố thủ Điện Biên Phủ ngày 7.5.1954 chính là sự kết thúc của cuộc chiến tranh tại Đông Dương. Nó cũng gây ra một chấn động thực sự, không chỉ tổn thất về con người mà còn tác động đến nhận thức của dư luận Pháp về lý do dẫn đến sự hủy diệt của 17 tiểu đoàn tốt nhất của Pháp do tướng De Castries chỉ huy, trong đó có đến 15.000 người bị chết, bị thương và bị bắt làm tù nhân. 

Để hỗ trợ tài liệu lưu trữ và lời khai chưa được công bố, Ivan Cadeau cho thấy một thực tế khác của sự kiện quan trọng này và vẫn còn được tranh luận cho đến ngày nay, đặc biệt thông qua việc phỏng vấn các nhà lãnh đạo có liên quan (bắt đầu vào năm 1955)...

Hành trình tìm kiếm nguồn tư liệu giá trị

“Điện Biên Phủ 13/3 - 07/5/1954” chia thành 7 chương: Cánh cửa cho một lối thoát danh dự; Chiến dịch mùa thu năm 1953; Bản Kéo, Him Lam, Độc Lập và một số căn cứ khác; “Đó là vì ngày mai”; Khủng hoảng tinh thần; Trận chiến trên năm quả đồi; “Tạm biệt ông bạn già”. Ngoài ra, phần phụ lục của cuốn sách còn thống kê quân số Pháp nhảy dù xuống Điện Biên Phủ ngày 20.11.1953, số đạn dược của các đơn vị quân đội Pháp tham gia chiến dịch ngày 10.2.1954, quân số các đơn vị quân đội Pháp tham gia chiến dịch ngày 12.3.1954…

Cuốn sách “Điện Biên Phủ 13/3 – 07/5/1954” và bản nguyên gốc tiếng Pháp Ảnh: Ng. Phương

Cuốn sách được Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước tiếp cận khi tổ chức đoàn đi sưu tầm tài liệu tại Lưu trữ Bộ Quốc phòng Pháp. Nhận thấy đây là nguồn tư liệu có giá trị, góp phần bổ sung thông tin về sự kiện Điện Biên Phủ và cuộc chiến tranh tại Đông Dương dưới góc nhìn của một sĩ quan, nhà sử học Pháp, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước đã tiến hành biên dịch và mua bản quyền xuất bản bản dịch cuốn sách trên, giới thiệu tới đông đảo công chúng Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 65 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ. 

Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước Đặng Thanh Tùng cho biết: Thực hiện đề án “Sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm của Việt Nam và về Việt Nam”, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước đã tiến hành khảo sát, lựa chọn và sao chụp hàng nghìn trang tài liệu về Điện Biên Phủ đang lưu trữ tại Lưu trữ Quốc phòng Pháp. Đây là những tài liệu mới được giải mật năm 2016 và lần đầu tiên được công bố tại Việt Nam. Cùng với các tài liệu trên, cuốn sách “Điện Biên Phủ 13/3 - 07/5/1954” cung cấp những thông tin tư liệu lịch sử chân thực về thời khắc quan trọng của lịch sử Việt Nam. Sách sẽ được Cục tặng các thư viện, trung tâm tư liệu, viện nghiên cứu, trường đại học để phục vụ công tác nghiên cứu, giảng dạy.

“Điện Biên Phủ 13/3 - 07/5/1954” là sản phẩm hợp tác đầu tiên với cơ quan Lưu trữ Bộ Quốc phòng Pháp. Dự kiến năm 2020, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước sẽ phối hợp với Lưu trữ Quốc phòng Pháp xuất bản tác phẩm về tài liệu lưu trữ chưa từng được công bố về chiến tranh Việt Nam. Theo ông Đặng Thanh Tùng, Luật Lưu trữ của Pháp quy định các tài liệu tuyệt mật và tối mật chỉ được giải mã sau 60 năm, sớm nhất các tài liệu này được giải mã cách đây 5 năm, nên chắc chắn sẽ thu hút sự chú ý của công chúng. 

Hành trình tìm kiếm tài liệu lưu trữ về Việt Nam có giá trị như một tài liệu đối chứng, góc nhìn từ phía bên kia, để thấy rõ lịch sử, sự hy sinh của các thế hệ cha ông, và trân quý hơn hòa bình, tự do trong thời điểm hiện tại.

Theo Ngọc Phương - ĐBND

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Những bài viết ngắn trong cuốn sách Đủ nắng thì hoa nở (Phương Nam Book và NXB Văn hóa - Văn nghệ ấn hành) cũng chính là những trải nghiệm cả về đời lẫn đạo của tác giả Ba Gàn. Nhờ đó, cuốn sách mang đến những giá trị hữu ích cho độc giả, nhất là những người đang đi tìm mục tiêu để sống.

  • Hướng tới kỷ niệm 10 năm ra số đầu tiên (2010 - 2020), ngày 28/11, tại Hà Nội, tờ Thời Nay (Báo Nhân dân) phối hợp Ban Nhà văn trẻ (Hội Nhà văn Việt Nam) tổ chức buổi ra mắt 2 cuốn sách  “Giấc mơ trên những cánh rừng”, và “Nơi ta đã qua, người ta đã gặp”.

  • Dự án Nhóm 4. 0 của Nền tảng Xuất bản Điện tử Waka, là dự án sáng tác theo mô hình nhóm đầu tiên tại Việt Nam được xây dựng và triển khai với kỳ vọng tạo ra một sân chơi hỗ trợ các tác giả trẻ yên tâm phát triển sự nghiệp sáng tác của mình.

     

  • Đối thoại với hoa (NXB Văn hóa - Văn nghệ TPHCM, tháng 11-2018), tập tiểu luận phê bình thứ 7 của Nguyễn Thị Minh Thái, là cuốn sách kỷ niệm 45 năm bước vào nghề văn của tác giả.

  • Cảm hứng viết văn ở chính trong cuộc sống của mỗi chúng ta, việc viết văn phải tải chứa một điều gì đó chứ không viết chung chung. Trong tác phẩm văn học cũng phải truyền tải những giá trị nhân văn, định hướng tích cực để người đọc biết trân quý những gì mình đang có.

  • Là vùng đất quen thuộc trong miền sáng tạo, vẻ đẹp Hà Nội không chỉ được diễn tả bằng hình ảnh mà còn hiển hiện vô cùng tinh tế, sống động trong nghệ thuật ngôn từ. Với vô số tác phẩm văn học viết về Thủ đô từ xưa tới nay, để khai phá, phát lộ những điều mới mẻ về thành phố này là thử thách không nhỏ với mỗi nhà văn.

  • Nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của nhà văn Nguyên Hồng (5/11/1918 - 5/11/2018), lần đầu tiên, “Nhật ký Nguyên Hồng” ra mắt bạn đọc. Hơn 600 trang nhật ký Nguyên Hồng viết từ năm 1941 đến trước khi ông mất (1982) đã được công bố. Những trang viết hiển hiện cả một thời kỳ, sống động và chân thực. Đặc biệt là đời sống văn nghệ của đất nước trong suốt hơn nửa đầu thế kỷ XX. Được sự đồng ý của NXB Trẻ và đại diện gia đình nhà văn Nguyên Hồng, chúng tôi trích giới thiệu một số trang nhật ký của ông.

  • Rời "cõi tạm" khi tuổi đời còn rất trẻ (24 tuổi) song cha đẻ của bài thơ Hôm qua em đi chùa Hương - tác giả Nguyễn Nhược Pháp đã để lại khối lượng những sáng tác đáng kinh ngạc và thán phục, một tài năng đã chớm nở từ rất sớm và đạt được nhiều thành tựu đáng kể.

  • Sáng 5/11 tại Trụ sở Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam phối hợp hợp với gia đình nhà văn Nguyên Hồng tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm sinh nhà văn Nguyên Hồng (5/11/1918 - 5/11/2018). Ông được đánh giá là một trong những nhà văn ưu tú nhất của nền văn học Việt Nam hiện đại với các tác phẩm như: Bỉ vỏ, Những ngày thơ ấu, Cửa biển...

  • Có nhiều cuốn sách lọt vào danh mục “bestsellers” của các NXB, hàng chục năm nay nhà văn Nguyễn Nhật Ánh luôn giành vị trí  tác giả “ăn khách” trong làng văn chương. Đa tài trong nhiều lĩnh vực, và thể loại sáng tác nhưng ông có biệt tài xuất sắc trong mảng sáng tác dành cho tuổi teen.

  • NXB Phụ nữ vừa ra mắt cuốn sách "Những nhân chứng cuối cùng" - một trong những tác phẩm góp phần làm nên giải Nobel văn học của nữ nhà văn Belarus Svetlana Alexievich - người được biết đến nhiều với các tác phẩm đã in và phát hành ở Việt Nam như “Chiến tranh không mang gương mặt phụ nữ”, “Lời nguyện cầu từ Chernobyl”.

  • Ngày 25/10, tại TP HCM, cuốn sách “Kiến Phật” của tác giả người Anh - Rose Elliot đã chính thức ra mắt độc giả Việt Nam.

  • Sáng 24-10, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư vừa có buổi gặp gỡ và ký tặng sách cho độc giả tại Đường sách TPHCM nhân dịp chị vừa trở về từ Hội sách Frankfurt với giải thưởng LiBeraturpreis 2018, và ra mắt tập truyện ngắn Cố định một đám mây.

  • Ba cây bút trẻ Kai Hoàng, Thái Cường và Hoàng Khánh Duy vừa có cuộc chuyện trò về sáng tác văn chương gắn với cuộc sống đương đại tại Đường sách sáng 20/10 nhân khai mạc Tuần lễ sách hay.

  • Bên cạnh những tác phẩm mang hơi thở thời đại, đời sống văn chương trong nước gần đây còn xuất hiện những tác phẩm từng được xuất bản từ trước. Dù ra mắt cách đây hàng chục năm, nhưng nhiều tác phẩm vẫn giữ nguyên giá trị và với không ít bạn đọc ngày nay, đó vẫn là những tác phẩm mới.

  • Tiểu thuyết về một chàng trai nổi loạn, dính vào ma túy được viết bằng tình cảm của nhà văn với con trai thứ hai. 

  • Sau các tác phẩm Nguyễn Trãi (2 tập), Đàm đạo về Điều Ngự Giác Hoàng, Bí mật hậu cung, mới đây nhà văn Bùi Anh Tấn tiếp tục trở lại với đề tài lịch sử bằng tiểu thuyết Bảo kiếm và giai nhân, do NXB Tổng hợp TPHCM ấn hành. 

  • Kế thừa và sáng tạo là vấn đề xưa nay đã từng được nhiều người quan tâm bàn luận. Tôi chỉ xin nói thêm đôi điều về mối quan hệ giữa kế thừa và sáng tạo trong sáng tác thi ca.

  • PGS-TS Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, cho rằng, hoạt động lý luận văn học, nghệ thuật còn xa rời thực tiễn sáng tác, có biểu hiện xơ cứng, kém năng động, giảm sút tác dụng tích cực đối với sáng tác. Chỉ riêng trong lĩnh vực văn học, tiếng nói của các nhà phê bình được nhìn nhận là rất quan trọng đối với tác giả lẫn bạn đọc. 

  • Buổi tọa đàm giới thiệu cuốn sách Lời người Man di hiện đại - Người yêu tiếng Việt trọn đời (Nhà xuất bản Tri Thức ấn hành) sẽ diễn ra lúc 18 giờ ngày 10.10 tại Thư viện Trung tâm văn hóa Pháp (Hà Nội).