Gắn liền với một giai thoại từ thời mở làng, trải qua hàng trăm năm, người dân xã Hương Thọ, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên - Huế truyền tai nhau những câu chuyện huyền bí về một hòn “đá lạ” ở điện Mẹ Nằm.
Bên trong Sơn Chúa Điện thờ “đá thần”
Thánh Mẫu hóa đá
Ngược theo tỉnh lộ 49B, lên thượng nguồn sông Hương, chúng tôi tìm về thôn La Khê Bãi để nghe người dân nơi đây kể về nhiều câu chuyện mang màu sắc kỳ bí xung quanh hòn đá này. Từ nhiều năm trở lại đây, mỗi ngày có nhiều người dân các địa phương tìm về xã Hương Thọ để thắp hương cho hòn đá linh thiêng ở điện Mẹ Nằm, được người dân địa phương gọi là "thạch thần". Họ đến thắp hương để mong được phù hộ cho người thân thoát khỏi tai ương, bệnh tật. Theo chân một người dân địa phương, chúng tôi đến với điện Mẹ Nằm để tìm hiểu thực hư những câu chuyện nơi đây.
Điện Mẹ Nằm thuở trước gọi là Sơn Chúa Điện, được xây dựng cách đây hàng trăm năm. Điện nằm trên một gò đất cao, án ngự bên ruộng Bàu Tròn, lưng điện tựa núi, mặt điện hướng ra dòng sông Hương. Phía giữa là chính điện lớn thờ hòn đá thần, xung quanh là vô số các am thờ các vị khác. Tổng cộng trong điện có hơn 60 am thờ và lư hương. Tất cả toát lên một vẻ uy nghi, linh thiêng. Tiếp chúng tôi, bà Lê Thị Trà (người trông giữ điện) cho biết: "Người dân ở đây ai cũng nắm rõ về gốc tích cũng như những câu chuyện thần bí về Mẹ Nằm. Giờ đây không chỉ trong xã mà khắp nơi mọi người đều biết để tìm về cầu cúng".
|
Ruộng Bàu Tròn xưa (nơi chàng lực điền phát hiện “đá thần”), sau khi lấy “đá thần” đi đã biến thành một ao nước nông. |
Qua lời kể của người coi giữ điện này, từ đời vua Gia Long, làng có nguồn gốc khởi thủy ở Vị Khê (Hà Nội), theo lệnh của vua vào khai khẩn đất hoang, lập làng La Khê Bột ở phố cổBao Vinh ngày nay. Dần dần, người dân di cư lên vùng đất ở thượng nguồn sông Hương, lập ra làng mới có tên là La Khê Bãi được mệnh danh là vùng lam sơn chướng. Chính vì vậy, ở ngay trên vùng Hói, người dân đã lập nên Sơn Chúa Điện để thờ cúng. Bà cho biết: "Nguồn gốc của Mẹ Nằm xuất phát từ giai thoại mở đất của làng. Vào mùa xuống đồng, ở ruộng Bàu Tròn, là khoảnh ruộng đầu tiên do dân làng khai phá (nay là ao nước lớn), có một chàng lực điền đang cày cuốc. Vừa đi được đường cày đầu tiên, thì thấy hiện lên hòn đá lớn bằng mâm cơm án ngự trước mặt, hai bên có hai thanh đá dài như hai thanh kiếm để hộ vệ cho hòn đá lớn. Thấy lạ, chàng lực điền cho dừng trâu, lập tức ba hòn đá lặn mất. Chàng lực điền nghĩ, chắc do mình hoa mắt, ruộng đã khai hoang từ lâu, đã xuống mấy mùa lúa thì làm gì có hòn đá to như thế, nên chàng vẫn tiếp tục công việc.
Tuy nhiên, đường cày thứ hai, khi thấy ba hòn đá cứ chạy và gõ nhịp đều theo đường cày của mình. Ngoảnh mặt nhìn lui thì ba hòn đá lại biến mất. Cứ như thế, việc những hòn đá cứ liên tục "quậy phá" chàng lực điền. Lần cuối cùng, nghĩ có kiêng có lành, chàng chắp tay khấn trước đường cày: "Nếu ngài có thiêng thì xin hiện ra, tui mang ngài lên nơi khô ráo để thờ tự". Vừa dứt câu thì ba hòn đá hiện ra, nằm cao hơn mặt nước chân ruộng. Nghĩ lời khấn của mình đã ứng nghiệm, chàng liền mang hòn đá to lên đặt trước Sơn Chúa Điện. Đây là nơi cao ráo, đất đẹp được người dân trong làng hàng năm đến ngày là mang lễ vật tới cúng. Khi chàng lực điền quay lại để tìm hai thanh đá nhỏ, thì thấy không còn nữa mà hiện ra một người nói: "Ta là Thượng Ngàn Thánh Mẫu, quản cai sơn Nhạc Cửu Châu". Nói xong, lại biến vào hòn đá".
|
Bà Trà kể chuyện “đá thần”. |
Cứu làng thoát khỏi nạn lớn(!?)
Sau đó, chàng lực điền liền cho lập một túp lều tranh nhỏ trước Sơn Chúa Điện để thờ, ngày ngày hương khói. Một hôm, trời mưa trút nước, sấm chớp rền vang, thấy hòn đá cựa mình, phát ra những hào quang kỳ lạ, nên dân làng kéo tới rất đông. Hòn đá ở điện từ lâu cũng được người dân gọi bằng cái tên kính cẩn là "thạch thần" hoặc gọi là "Mẹ Nằm", hay "Thánh Mẫu". "Thạch thần" ngày xưa chỉ bằng mâm cơm, nay đã lớn bằng cái bàn tròn, là do công đức tích tụ càng lâu. Hiện tại, trong khu vực điện vẫn còn một am thờ người lực điền này, gọi là Sở Hữu Công đức.
Theo lời chỉ dẫn của bà Trà, chúng tôi tìm đến ông Lê Văn Đơn (89 tuổi, người nắm giữ những giai thoại xưa về "Mẹ Nằm"). Một trong những câu chuyện được dân làng biết nhiều nhất là việc "thạch thần" cứu làng thoát khỏi tai họa trong một đợt dịch tả vào thời vua Tự Đức, trong thôn xảy ra trận dịch tả lớn. Nhiều người dân trong thôn lần lượt chết vì dịch, dân làng sống trong lo lắng. Các chức sắc trong làng mới tổ chức lễ cúng "đá thần" để được che chở thoát khỏi tai họa. Những người lớn tuổi của họ tộc ba ngày liền phải ăn chay, nằm đất. Sau đó, trong làng người dân lần lượt khỏi. Trong khi đó, các làng khác, hàng ngày vẫn có rất nhiều người bị đại dịch “quật ngã”. Hay như chuyện Mẹ sai "thần rừng" về cứu làng. Đó là vào cuối đời vua Tự Đức, trong làng bất ngờ xuất hiện xác chết của một người đàn ông lạ mặt. Sự việc này đến tai vua. Nhà vua lập tức sai quan quân về làng điều tra cái chết để xử lý nghiêm khắc dân làng. Vậy nhưng, một lần nữa dân làng lại được "thạch thần" cứu mạng. Trong khi quân lính về làng thì xuất hiện một con hổ to lớn kỳ lạ chạy ra từ điện Mẹ Nằm, rồi nhanh như cắt quắp xác chết trên chạy về phía điện rồi biến mất. Từ đó ai ai cũng tin vào "đá thần" đã ra tay cứu dân làng.
Đắp áo cho "đá thần"
Không chỉ dừng lại ở những giai thoại xưa, sự linh thiêng của “thạch thần” còn hiện diện đến tận ngày nay. Bà Trà cho biết: "Cả làng ai cũng tin vào Mẹ, ở đây chúng tôi đều tự nguyện đóng góp rồi cắt cử từng cặp vợ chồng lên chăm nom Mẹ. Đặc biệt những cặp vợ chồng phải có đạo đức, văn hóa của làng chứ không tùy tiện được". Chỉ tay vào nền gạch hoa mới tinh trong chính điện, bà cho biết thêm: "Chú có thấy nền gạch vừa được lát mới không. Cách đây non nửa tháng, có một người phụ nữ từ trong Sài Gòn ra mới lát lại cho Mẹ đó. Người này hiếm muộn, hơn 40 rồi mà vẫn chưa có con, đi chạy chữa cả đông lẫn tây y, khấn vái cúng thầy khắp nơi mà cũng chịu. Sau khi biết đến sự linh thiêng của Mẹ, người này tìm đến cầu nguyện một tuần liền, Mẹ cảm động nên cho con cái. Thế là người phụ nữ ấy mới ra tạ ơn Mẹ. Hay như cô Tâm quán nước ở đầu đường, bị tai nạn ngay dưới đường đi lên điện Mẹ, hồi đó ai cũng nghĩ cô ấy chết rồi. Mọi người khiếp quá mới lên cầu Mẹ, nhờ đó mà cô Tâm sống tới tận bây giờ. Các chú không tin cứ tìm cô ấy mà hỏi".
Cứ thế, qua mỗi người chúng tôi lại được nghe một câu chuyện về "đá thần" khác nhau. Cứ đến ngày 16-17 tháng Giêng và ngày 16-17 tháng Bảy âm lịch hàng năm, người dân ở La Khê Bãi lại tổ chức lễ hội Kỳ An và Thu Tế để cúng Mẹ, mong Mẹ che chở cho dân làng. Cứ mỗi lần cúng, tùy theo tấm lòng thành của con dân trong làng, lễ vật bao giờ cũng có là một con vịt quay, vài đĩa xôi. Đặc biệt, qua bao lần tổ chức lễ cúng, những chiếc áo đắp lên mình Thánh Mẫu cũng ngày một nhiều hơn, đến nay đã có hàng nghìn cái áo. Bà Trà cho biết: "Giờ không thể tính nổi số áo của Mẹ. Mỗi chiếc áo đắp lên là một lần Mẹ hiển linh cứu độ cho mọi người. Để cảm tạ Mẹ, mọi người may áo đắp cho Mẹ".
Một phần trong văn hóa tâm linh của làng Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Văn Quảng, trưởng thôn La Khê Bãi chia sẻ: "Điện Mẹ Nằm cũng như chuyện đá thần giờ đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa tâm linh của dân làng. Hằng năm chúng tôi đều cử người lên trông coi bảo vệ điện để gìn giữ nét đẹp văn hoá tâm linh của quê hương". |
Theo doisongphapluat.com
Chiều ngày 06/06/2024 tại Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị - 17 Lê Lợi Huế đã diễn ra lễ khai mạc triển lãm mỹ thuật “Nét đẹp Phú Lộc qua nghệ thuật Ký họa”. Triển lãm hưởng ứng Tuần lễ Festival Nghệ thuật Quốc tế Huế 2024 với chủ đề “Di sản văn hóa với Hội nhập và Phát triển”.
Thừa Thiên Huế tiếp tục có những nỗ lực bền bỉ trong tiến trình xanh hóa đô thị, cải tạo cảnh quan môi trường, hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương. Trong dịp này, nhiều hoạt động sôi nổi đã được tổ chức, nhân dịp hưởng ứng ngày Môi trường thế giới 5/6, Tháng hành động vì môi trường và đồng hành cùng Festival sắp khai mạc.
Di sản văn hóa cung đình được xem là hạt nhân, có ý nghĩa kết nối văn hóa Huế, trong một hệ thống đa dạng, đặc sắc, có giá trị quốc gia và mang tầm quốc tế. Mỗi dịp Festival, hệ thống di sản trở thành trung tâm trong nỗ lực bảo tồn, phát huy và sáng tạo.
Sáng 2/6 tại Thư viện Tổng hợp Thừa Thiên Huế, Trước nhà có cây hoàng mai lại được đông đảo bạn đọc gần xa, nhất là những người yêu mến Huế chào đón. Là một người dành tình cảm đặc biệt với Huế, tác giả Minh Tự còn mang đến một bất ngờ lớn với độc giả khi ông cũng đồng thời ra mắt phiên bản Anh ngữ ở lần tái bản này.
Triển lãm mỹ thuật “Phố tranh Festival Huế 2024” là hoạt động hưởng ứng Tuần lễ Festival nghệ thuật Quốc tế Huế 2024.
Năm nay, Tháng hành động vì trẻ em mang chủ đề ý nghĩa "Hành động thiết thực, ưu tiên nguồn lực cho trẻ em". Đây là lời kêu gọi mạnh mẽ khơi dậy trách nhiệm chung của toàn xã hội trong việc thực hiện phong trào "Toàn dân chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em".
Theo kế hoạch, sáng 31/05, UBND tỉnh đã tổ chức họp báo thường kỳ tháng 05/2024, nhằm thông tin báo cáo tóm tắt về tình hình kinh tế xã hội tháng 5 và một số nhiệm vụ trọng tâm tháng 6 và quý II năm 2024.
Sáng 22/5 (15/4 ÂL), tại Tổ đình Từ Đàm, Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Thừa Thiên Huế trang nghiêm tổ chức Đại lễ Phật đản Phật lịch 2568.
Tối 18/5, tại di tích quốc gia đặc biệt Đình làng Dương Nỗ, xã Phú Dương, thành phố Huế, Sở Văn hóa và Thể thao Thừa Thiên – Huế tổ chức khai mạc Ngày hội làng Dương Nỗ với chủ đề “Dương Nỗ - Hành trình Tháng Năm”, nhân kỷ niệm 134 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2024).
Nhân kỷ niệm 134 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2024), sáng 17/5, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh long trọng tổ chức lễ dâng hoa lên Người tại Bảo tàng Hồ Chí Minh Thừa Thiên Huế.
Chiều ngày 15/5,tại hội trường UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, BTC Festival Huế tổ chức Lễ ký kết hợp đồng tài trợ với danh vị “Tài trợ Đồng” cùng 3 đơn vị: Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) và Tập đoàn BRG.
Chiều ngày 13/5, tại hội trường tỉnh Thừa Thiên Huế, BTC Festival Huế 2024 và Công ty TNHH Bia Carlsberg Việt Nam tổ chức ký hợp đồng tài trợ.
Theo thông tin từ Sở Văn hóa Thể thao tỉnh, Ngày hội làng Dương Nỗ với chủ đề: "Dương Nỗ - Hành trình tháng Năm" diễn ra từ ngày 18 - đến 20/ 5 với nhiều chương trình đặc sắc và hoạt động ý nghĩa.
Tối ngày 11/5/2024, tại Phủ Nội Vụ, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã tổ chức chương trình “Thơ Nguyễn Duy với Huế" giới thiệu các thi phẩm trong tập thơ “Thời gian đi xám mặt đỉnh đồng", đây là tập thơ viết về Huế của nhà thơ Nguyễn Duy.
Thường trực HĐND tỉnh vừa cho biết, sẽ tổ chức kỳ họp chuyên đề lần thứ 17, HĐND tỉnh khóa VII, nhiệm kỳ 2016 – 2021. Theo đó, kỳ họp dự kiến diễn ra trong 01 buổi, họp phiên trù bị vào lúc 7h50' và khai mạc vào lúc 8h00' ngày 14 tháng 5 năm 2024 (thứ Ba).
Chiều 10/5, Sở Văn hóa & Thể thao Thừa Thiên Huế; Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm cùng Hội NSNA Việt Nam đã phối hợp tổ chức Lễ Khai mạc giao lưu, sáng tác ảnh tại Thừa Thiên Huế. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ sự kiện cuộc thi và triển lãm ảnh nghệ thuật Việt Nam năm 2024.
Chiều ngày 09/5, tại Hà Nội, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Ngoại giao; Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức họp báo giới thiệu Festival Huế 2024 và tuần lễ Festival nghệ thuật Quốc tế Huế 2024 (07/6 – 12/6/2024).